.
Sophie Arvanitou’s personal search for her family uncovered more to Tenedos than meets the eye
Christos and Depsina Arvanitis Malamatina in Molivos, Lemnos, 1936.
It was 20 years ago that Sophie Arvanitou made Tenedos her own spiritual Ithaca. She took it upon herself to uncover the genealogy of her family but, in that, uncovered the historical story of the island of Tenedos. The people who lived there, and their families who migrated, came to the fore, and as she dug deeper to tell her own story, she was beginning to tell a lot more. The story of her personal quest – to uncover the rich history of these people – resulted in her being asked to speak at Museum of Tenedos M. Hakan Gürüney, on behalf of UNESCO; as part of a program by UNESCO to preserve and disseminate Greek folk heritage and to grow international understanding and peace among peoples. This all from a humble woman, with no historical and genealogical degrees or education, who only wanted to collate and capture her family’s story to understand who she is.
The tyranny of ignorance
A story within another story is Sophie’s story; a story that was born out of the tyranny of ignorance. Ignorance of her past, her roots, her heritage bore a need to understand and to know who she is. A story she had to build herself, to find herself.
I first met Sophie ten years earlier purely by accident. It was at a photographic exhibition in Richmond, Melbourne on the Pontian Genocide. She was hunched over a photo and staring into it, not at it, ever so intently. Quite suddenly, she took her eyes of the photo and turned her gaze my way and she started to tell me she’s from Tenedos, Asia Minor. I smiled complacently as she regaled me with stories about her family, her search for her roots, and what her quest has uncovered so far all the way from Tenedos to Australia. For twenty minutes she spoke almost at me, I admit now that I didn’t pay a lot of attention to what she was saying, but – in having said that – I was taken aback by her passion. Following this, Sophie and I would occasionally bump into each other, and the first topic of conversation was always this eternal mission to find her roots; to experience herself her ancestors’ experience, their wanderings … their life. She wanted to know what it was like to walk in their shoes, and the fire in her belly was well and truly lit. I knew all along this was a woman who not only wasn’t going to give up, but would see out this quest to the very end.
Sophie was born in Melbourne in 1963. Her father Dimitrios was born in 1936 in Nea Tenedos Chalkidiki Greece, her mother Christina Papageorgiou was born in 1939 in Nemea Corinth, Greece. Her grandparents were born in Tenedos, Turkey; her great-grandparents were too. And her great-great-great grandparents were as well.
“I always wanted to know where my grandfather and my grandmother were from – to understand what was this place Tenedos,” Sophie tells Neos Kosmos.
It was her great-great-great-great grandfather Theodoros Arvanitis – born in Vitola, Macedonia – who arrived in Tenedos approximately 1818. This is where it all begins.
The Arvanitis family have been in Tenedos since the early 1820s, when Theodore Arvanitis left Vitola and decided to settle on this tiny island. He married a local Tenedian and together they had five children. One of them was Sophie’s great-great grandfather Ioannis Arvaniitis who married Eleni. The family owned vineyards and are listed in the local land registry. His son Panagis married Katerina and they had six sons and one daughter. The family tradition of farming the land continued to the next generation by his son, Sophie’s great grandfather Manolis, born in 1872, who married Despina G. Avgerinos, born in 1875. They had three children Panagis born 1896, Archimidis born 1896 and a daughter named Georgia born in 1901. By 1906, many of his friends and family had left Tenedos for Africa and the USA to look for work.
As Sophie was researching her family, she noticed herself becoming more and more interweaved into the lives of all the Tenediotes of the time. They were in the early stages of migration, opting for countries such as America, and as they came back home, they told tales of opportunity and work in lands far and wide. Upon hearing this, Sophie’s grandfather decided to migrate to West Virginia in the USA, to work in the mines.
Sophie went on this quest alone because her family didn’t like to talk about Tenedos; it was unlucky. They didn’t want to remember the days as being a ‘refugee family’. Everything, she had to find out herself. A humble hospital worker, moonlighting as a genealogist. At this stage all she knew was that it was in Asia Minor, but not a lot more. She found out it was close to Constantinople (Istanbul), near where Troy stood.
But it was the images which allowed her mind to grasp the magical place of Tenedos, and begin to put things into a tangible and understandable order. She was noticing more and more people in the images, not just relatives and family but Tenediotes that were connected in some way, that she felt connected to. Even though she has searched far and wide, she took a more grassroots approach and literally looked in her own backyard in Melbourne.
“I had heard names; families of Tenediotes in Melbourne,” she explains. She began collecting phone numbers and went to their house with a bunch of photos in her hands. From these visits, she began to trace not only her family history, but to create one for the whole island. Slowly, slowly her family tree was growing green, with strong branches stretching further and further with each visit. The tyranny of ignorance was vast becoming the tyranny of knowledge.
For her grandmother Kirgiakitsa
The way Sophie remembers her mother speaking of her grandmother Kirgiakitsa was one of the initial reasons for her very own Ithacan journey. She says her great grandmother would always prefix the word Tenedos with ‘my’ – it was her Tenedos; and now it was Sophie’s.
She has found third cousins, quarter cousins, friends and many others on all corners of the earth. The search stopped being one single story a long time ago, it was now the story of the Greek presence on the island. She travelled to America to meet relatives, Greece to speak with more and of course, Tenedos. The stories she encountered in her path were as nostalgic as they were sweet. A family history that was as rich as it was diverse and not tied to a single moment, or a single place.
Through her search, she found her fourth cousin Elijah Tampourakis – a scholar and writer who also suggested presenting her work to UNESCO. The minute the organisation saw the work she has accomplished, they asked her immediately to speak about her spiritual journey and what it uncovered. She owns thousands of images, of the folk of Tenedos, and UNESCO was impressed not only by the myriad of images but their ties with the diaspora and the connection to Greek folk history.
” I hope that someone will show interest to organise a photo exhibition,” she says enthusiastically, wanting to show her island and its culture. And now her own history, collated in a self-published anthology – her vision and her promise to Kyriakitsa.
“I promised myself, and silently I promised Kyriakitsa that I would,” she says, and she shows me the anthology with much hesitation.
“With care please,” she pleads with me as I slowly open her family’s story as seen on the pages. I am left without a shadow of a doubt that this booklet is more precious than life. Her history, that took her 20 years to know and understand. As they say, if you don’t know where you are from, you can’t know where you are going – you are a leaf that doesn’t know it’s part of a tree.
>
>
The cultural pioneer
The life of Stathis Raftopoulos was celebrated at the launch of Kyriakos Amanatides’ book Stathis Raftopoulos MBE – Poet. A contemporary Ulysses in the Antipodes
The cinematographer: Stathis Raftopoulos.
The Greek Australian community has Stathis Raftopoulos to thank for many things; and love, marriage and generations to come are some of them. As the pioneer of Greek cinemas in Australia, Stathis gave young Greeks a forum to meet, and eventually, to fall in love.
“In those cinemas, a lot of young people got to know each other; young men would meet young girls which led to romance and eventually to marriage,” author Kyriakos Amanatides says with a smile, about a man who gave so much to the Greek community of Melbourne, and Australia, but also to his island home, Ithaca.
On Sunday, Kyriakos’ labour of love, the book Stathis Raftopoulos MBE – Poet. A contemporary Ulysses in the Antipodes was launched to a packed audience at the Ithacan Philanthropic Society in Melbourne. Everyone gathered to celebrate a man who did more in his lifetime than many of us could ever possibly imagine.
“He was a gentleman in the real meaning of the word,” Kyriakos says about his friend Stathis.
“He was generous, kind, cooperative; he had a combination of qualities you don’t often find in the one person. And, on top of that – and I should stress – a gifted poet. And he had a fantastic and unusual memory – he could recite his poetry without reading.
“He was one of the most prolific poets within the Greek community, not only in Melbourne, but in Australia.”
The book was born from a need to tell Stathis’ story. In the first chapter, Kyriakos explains his contribution to the cultural tapestry of the Greek community, and then in the second chapter he highlights Stathis’ career as a poet, and show that the community needs his poetry to understand who we are, so we know where we are going.
“The poetry of Stathis has been misunderstood and underestimated simply because people formed their views of this poetry from his public recitals,” Kyriakos tells Neos Kosmos.
“Yet, if one studies his six poetry collections, one finds some beautiful lyrical poems, some exceptionally beautiful poems and the vast majority of people are not aware of those poems.”
In the second chapter of the book, Kyriakos says he “attempts to bring the attention of the reader to his poetry in order to restore him as a poet of worth” and one of the first Greek Australian poets. His first poetry collections Eleftherias Apanthisma (Ελευθερίας Απάνθισμα) was published in 1943 – the first collection to have been published in Australia and in Greek. In that respect, he was a pioneer.
“One aspect of his poetry I feel is very significant, is that it portrays certain members of the Greek community in the ’40s to the ’60s who played a major role within the community, and [his poems] are the only written testament of those people.
“If it wasn’t for Stathis’ poems, we would have known very little – if anything – about major members of the community who made very significant contributions in various areas.
“In the ’40s and ’50s in Australia, there were only two newspapers printed, one in Victoria and one in Sydney. There were no newspapers from Greece, yet when you read Stathis’ poems – especially in his first collection – he was so well informed of developments in Europe, specifically in Greece during the war, and at that time he was only 21-22 years old.”
Stathis Raftopoulos migrated to Australia when he was just 13. His family worked in Merbein, Mildura then eventually settled in Melbourne, Victoria. It was in Melbourne he began to explore the cultural contribution he could make to the community. In 1949, he gave Greek Australians an avenue to connect with the motherland; he gave them cinema.
The first projection of a Greek film was made at Nicholas Hall in Lonsdale Street, in 1949. Following that, Stathis – alongside Panagiotis Yiannoudis and Andreas Papadopoulos – formed the Cosmopolitan Motion Pictures Company. Together they bought a dozen cinemas in various suburbs of Melbourne and began screening Greek cinema.
“In the ’50s and ’60s, and ’70s even, that was the major weekend entertainment for families,” says Kyriakos.
“You would see whole families with their children going to the theatre to see Greek film, because at the time there was no television and when it was introduced there were no Greek programs, so this was their only connection with the motherland, and that was one of Stathis’ major contributions to the Greek community.”
In addition to this, Stathis served in the Australian Armed Forces for some two-and-a-half-years. He was an entertainer, magician and businessman as well as poet and importantly, philanthropist. Never forgetting his homeland, his contribution and philanthropic work for Ithaca went on throughout his lifetime. One of the reasons Stathis was coined the ‘contemporary Odysseus’ by the author was because “his constant longing for the homeland was running through Stathis’ veins”. He even donated a bust of Odysseus to Ithaca but also erected an obelisk there, among many other things.
“What Stathis did in one lifetime, it would take many to do in theirs,” Kyriakos says thoughtfully. A couple of months prior to Stathis’ passing in 2003, he gave the author three volumes of his memoirs. 600 pages of handwritten notes and memories, penned by the man, recording all his experiences from the village in Ithaca up to the year 2000. And notes on the Greek community of Melbourne – not documented anywhere else.
In the speech made by Mr Pagalis at Sunday’s launch, he said: “the first observation one could make about this book is that the author handled the files of Raftopoulos with tender care and love. In other words, the author displays respect for the late Stathis’ live achievements”.
“With clear vision and crystal clarity, Kyriakos Amanatides completes the colourful chart of Raftopoulos’ biography with a background rich in historical and social facts of the Melbourne Greek community.”
You can get a copy of Kyriakos Amanatides’ book Stathis Raftopoulos MBE – Poet. A contemporary Ulysses in the Antipodes from Tsonis Bookshop, 10 Belford Road, East Kew, or call (03) 9859 8318.
>
>
Η Σοφία που έκανε την “Ντένεδο”… Θιάκι
Γαμήλια φωτογραφία του παππού και της γιαγιάς της Σοφίας, Αρχιμήδη και Κυριακίτσας το 1929 στη Νέα Τένεδο Χαλκιδικής και οι δύο γεννημένοι στην Τένεδο. Μετανάστευσαν στην Αυστραλία με το γιό τους Δημήτρη το 1955
Πάνε 20 χρόνια από τότε που η Σοφία Αρβανίτου έκανε την Τένεδο το δικό της Θιάκι. Και από υπάλληλος σε νοσοκομείο μέσα σ’ αυτά τα 20 χρόνια η Σοφία έγινε γενεαλόγος. Έτσι χωρίς σπουδές, χωρίς πτυχία. Όπως, μάλιστα, αποδεικνύει η επιλογή της από την UNESCO να μιλήσει για αυτή της την οδύσσεια σε ειδική εκδήλωση προς τιμήν του Τούρκου φιλέλληνα και ιδρυτή του Μουσείου της Τενέδου M. Hakan Gürüney, με αφορμή τη λειτουργία του Μουσείου & του Κέντρου Έρευνας της Τοπικής Ιστορίας, η δουλειά της δεν είναι απλώς μία ιστορία προσωπικής αναζήτησης αλλά ένα πόνημα με βαθύτατη πολιτιστική αξία.
Σκοπός της εκδήλωσης της UNESCO είναι η Διάσωση και Διάδοση της Ελληνικής Παραδοσιακής Πολιτιστικής Κληρονομιάς και η Καλλιέργεια της Διεθνούς Κατανόησης & της Ειρήνης ανάμεσα στους λαούς. H Σοφία δεν μπορεί να πάει στην Ελλάδα όπου και θα γίνει η εκδήλωση, η τεχνολογία θα την βάλει στο βήμα που όπως λέει η ίδια γεμάτη συγκίνηση σήμερα, δεν πίστευε ποτέ ότι θα βρισκόταν.
Η «ΤΥΡΑΝΝΙΑ» ΤΗΣ ΑΓΝΟΙΑΣ
Μία ιστορία μέσα σε μία άλλη ιστορία είναι η ιστορία της Σοφίας. Μία ιστορία που γέννησε η «τυραννία της άγνοιας». Μία ιστορία που έπρεπε να χτίσει για να βρει τον εαυτό της.
Την συνάντησα πριν από περίπου 10 χρόνια έτσι τυχαία. Σκυμμένες και οι δύο σε μία φωτογραφία-μαρτυρία της ποντιακής γενοκτονίας που με μάτια περίεργα και έκπληκτα κοιτούσαμε. Ήταν μέρος μίας σχετικής έκθεσης σε μία βιβλιοθήκη του Richmond στην Μελβούρνη. Εκείνη έτσι από το πουθενά πήρε τα μάτια της από την φωτογραφία, γύρισε το βλέμμα της προς τη μεριά μου και μου είπε ότι κατάγεται από την Τένεδο της Μικράς Ασίας. Ανταπέδωσα το βλέμμα με μία ανώδυνη φιλοφρόνηση. Μάλλον πήρε την αντίδρασή μου ως άδεια να συνεχίσει και για τα επόμενα 20 λεπτά δεν σταμάτησε να μου μιλά για την ιστορία της οικογένειάς της, για όσα είχε μάθει μέχρι τότε, για την Τένεδο, για την περιπλάνησή της σε γειτονιές της Μελβούρνης αλλά και του κόσμου προκειμένου να μάθει όσα περισσότερα μπορούσε για το γενεαλογικό της δέντρο. Με ενοχή ομολογώ σήμερα ότι έδωσα πολύ λίγη σημασία στα λεγόμενά της αλλά αν αυτό μπορεί να με εξιλεώσει στα μάτια της, με εντυπωσίασε το πάθος της.
Από τότε την συνάντησα κάμποσες φορές ακόμα και όπως εκείνη την πρώτη φορά το θέμα της συζήτησης ήταν πάντα αυτή η αέναη αναζήτησή της να βρει τις ρίζες της, να βιώσει μέσα από την ιστορία που δεν έζησε, τις εμπειρίες, τις περιπλανήσεις και την ζωή των προγόνων της.
Γνώριζε πάντα ότι ο πατέρας της μετανάστευσε από την Νέα Τένεδο Χαλκιδικής στην Αυστραλία και ότι ο παππούς της είχε γεννηθεί στην Τένεδο. Είχε ακούσει και την ιστορία του παππού της του Αρχιμήδη και της γιαγιάς της, της Κυριακούλας, που την έχασε όταν ήταν 16 χρονών όπως της την διηγούνταν ο πατέρας της ο Δημήτρης και η αδερφή του, η θεία Ιουλία αλλά αυτά ήταν όλα και όλα που ήξερε για την ιστορία της οικογένειάς της.
«Πάντα ήθελα να μάθω από πού είναι ο παππούς και η γιαγιά μου. Να μάθω που ήταν αυτή η Τένεδος, να την δω που είναι στον χάρτη. Ήξερα ότι είναι στην Μικρά Ασία αλλά που ακριβώς ήταν δεν ήξερα. Μετά ανακάλυψα ότι ήταν απέναντι στην Τροία και πολύ κοντά στην Κωνσταντινούπολη. Γεννήθηκαν εικόνες στο μυαλό μου που δεν ήξερα πώς να βάλω σε τάξη. Βλέπεις η Τένεδος ερχόταν πολύ σπάνια στην κουβέντα με τον πατέρα μου. Η οικογένειά μου όπως σχεδόν όλες οι οικογένειες της Τενέδου ήταν οικογένειες προσφύγων. Δεν ήθελαν να θυμούνται εκείνες τις μέρες. Έμαθα από τη μάνα μου ότι η γιαγιά μου μιλούσε κάθε μέρα για την Τένεδο αλλά ήμουν άτυχη την έχασα όταν ήμουν 16 χρονών».
Και οι φανταστικές εικόνες βασάνιζαν το μυαλό της Σοφίας. Στράφηκε στην πιο χειροπιαστή τους μορφή. Τις φωτογραφίες. Τις οικογενειακές ήταν εύκολο να της βρει. Αλλά ακόμα και εκεί τα περισσότερα πρόσωπα ήταν άγνωστα. Η ανάγκη της να τους δώσει ονόματα, να μάθει πως αυτά τα άγνωστα πρόσωπα σχετίζονταν με την δική της οικογένεια γινόταν όλο και πιο έντονη έως ότου πήρε τους δρόμους της Μελβούρνης.
«Είχα ακούσει ονόματα, οικογένειες ντενεδιές στην Μελβούρνη και άρχισα να παίρνω τηλέφωνα και να γυρίζω από πόρτα σε πόρτα με ένα μάτσο φωτογραφίες στα χέρια».
Και καθώς οι ξενιτεμένοι παππούδες, οι γιαγιάδες και οι απόγονοί τους που κατάγονταν από την «Ντένεδο» και ζούσαν στην Μελβούρνη έβλεπαν τις φωτογραφίες και ονόμαζαν πρόσωπα η Σοφία διαπίστωνε ότι η δική της οικογενειακή ιστορία μεγάλωνε και εξαπλωνόταν στα πέρατα της γης.
«Έμαθα ότι ο προπάππους μου ο Μανώλης στις αρχές του 20ου αιώνα πήγε στις ΗΠΑ και συγκεκριμένα στην West Virginia να δουλέψει στα ορυχεία. Έμαθα ότι το «Avron’ Florist» στην West Virginia ανήκει στα τρίτα μου ξαδέρφια, των οποίων ποτέ δεν γνώριζα την ύπαρξη. Έμαθα ότι ο παππούς μου πολέμησε στον ελληνικό στρατό. Έμαθα ότι η περιπλάνηση της οικογένειας Αρβανίτη ξεκίνησε το 1906 από την Τανζανία της Αφρικής και συνεχίστηκε στην Τανγκανίκα της Ανατολικής Αφρικής. Έμαθα ότι ο παππούς μου ο Αρχιμήδης και ο αδερφός του Παναγής αποχαιρετίστηκαν στις αρχές του 1900 καθώς ο Παναγής έφυγε για την Αμερική και από τότε δεν ξανασυναντήθηκαν».
Έμαθε πολλά η Σοφία και η τυραννία της άγνοιάς της μεταμορφώθηκε σε «τυραννία γνώσης».
ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΙΑΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΙΤΣΑ
Ήταν και τα λόγια της μάνας της για τα λόγια της γιαγιάς της που δεν σταμάτησαν ποτέ μέχρι σήμερα να αναζωπυρώνουν το πάθος της Σοφίας να συνεχίσει την αναζήτησή της. «Η γιαγιά η Κυριακίτσα πάντα αναφερόταν στην Τένεδο με το κτητικό «μου». Η νοσταλγία της ήταν απερίγραπτη για την ‘Τένεδό της’».
Ανακάλυψε τρίτα, τέταρτα ξαδέρφια και άλλους «Ντενεδιούς» σε πολλές γωνιές της γης. Η αναζήτησή της δεν ήταν πλέον μία απλή ιστορία για μία άλλη ιστορία, ήταν μία ιστορία για πολλές ιστορίες, για την ιστορία της ελληνικής παρουσίας στο νησί. Με αποκλειστικά δικά της έξοδα ταξίδεψε στην Αμερική, στην Ελλάδα και βέβαια στην Τένεδο και οι ιστορίες που συναντούσε στο πέρασμά της «μπερδεύονταν γλυκά» με την οικογενειακή της ιστορία.
Δεν μπερδεύτηκε, δεν κουράστηκε, δεν τα παράτησε ούτε μία στιγμή.
Μέσα απ’ αυτήν της την αναζήτηση την ανακάλυψε και η UNESCO. «Ένας τέταρτος ξάδερφος, ο Ηλίας Ταμπουράκης ακαδημαϊκός και συγγραφέας που επίσης βρήκε ψάχνοντας της πρότεινε να παρουσιάσει την δουλειά της στην UNESCO. Η οργάνωση όταν είδαν τι είχε καταφέρει η Σοφία αμέσως δέχθηκε. Τα υπόλοιπα είναι μία άλλη ιστορία που θα εξελιχθεί το επόμενο Σάββατο στην Αθήνα.
Η Σοφία έχει στην κατοχή της χίλιες μύριες φωτογραφίες και παρά το γεγονός ότι η ιστορία της και το υλικό εντυπωσίασαν την UNESCO δεν συμβαίνει το ίδιο και με την οργανωμένη ομογένεια. «Ευελπιστώ ότι κάποιος θα δείξει ενδιαφέρον για να οργανώσω μία έκθεση φωτογραφίας. Δεν είναι που θέλω να δείξω αυτήν την δουλειά είναι που θέλω να δείξω το νησί μου και τον πολιτισμό του» λέει.
Εν τω μεταξύ πριν από δύο χρόνια, που είχαμε πάλι ειδωθεί μου είχε εκμυστηρευτεί ότι ήθελε να εκδώσει ένα μικρό λεύκωμα για τις «ρίζες, τα κλαδιά και τα παρακλάδια» δέκα τουλάχιστον οικογενειών της Τενέδου. Για οικογένειες που σήμερα βρίσκονται σε κάθε γωνιά της γης. Είχε υλικό που θα μπορούσε να γεμίσει δέκα λευκώματα αλλά δεν είχε χρήματα. Αλλά όπως διαπίστωσα πριν από λίγες μέρες μπορεί ο ομηρικός Οδυσσέας να συνάντησε εμπόδια έως ότου φτάσει στο… Θιάκι του όχι όμως και η Σοφία για να πει την ιστορία της Τενέδου της.
Κατάφερε τελικά να εκδώσει δύο αντίτυπα από το λεύκωμα που είχε σκαρφιστεί. «Το υποσχέθηκα στον εαυτό μου. Σιωπηλά το είχα υποσχεθεί και στην γιαγιά την Κυριακίτσα και το έκανα» λέει και με ανήσυχο βλέμμα με παρατηρεί να το ξεφυλλίζω. «Με προσοχή σε παρακαλώ» μου λέει και είναι αυτά της τα λόγια που δεν αφήνουν καμία αμφιβολία ότι τούτο το μικρό βιβλιαράκι είναι ότι πολυτιμότερο στη ζωή της. Ευλαβικός ο τρόπος με τον οποίο το κρατά… λίγα λεπτά μετά. Ένας σεβασμός πηγαίος χαρακτηρίζει τις κινήσεις της καθώς το τοποθετεί με μεγάλη προσοχή στον ειδικό φάκελο και στην συνέχεια στην τσάντα της.
Είναι οι ρίζες της σκέφτομαι… Είναι η άγκυρά της πάνω σ’ αυτόν τον κόσμο…. Είναι η ιστορία της. Και αν δεν ξέρεις την ιστορία σου δεν ξέρεις τίποτα. Είσαι σαν ένα φύλλο που δεν ξέρει ότι είναι μέρος ενός δέντρου.
l
l
Commercial photographer George Apostolidis talks candidly about his migration experience
Commercial photographer George Apostolidis worked out early on that the world of sport was gospel to him.
Apostolidis remembers being handed a football on the day he arrived in Melbourne.
His next-door neighbour, a six-foot Irish woman, greeted the boys with a strange red oval ball that had the boys enraptured.
“That was like giving a ball of yarn to kittens – my brother and I just loved football from that moment.”
George’s welcoming greeting might have been short-lived. Thrust into school at eight years old without knowing the language, school was very boring.
“We were just placed in a classroom, and you just had to fend for yourself or work out what the hell was going on.
“I do remember pensive moments of just sitting there, thinking, ‘What the hell do I say?’, or, ‘What’s going on?’”
He does remember the playground, where the language barrier faded and everyone spoke the word of sport.
“The only time that I actually enjoyed the class was recess because you could actually get out of the classroom and run around, and perhaps have some sort of contact with sign language with other people.
“While you were in the classroom, you were sitting there for one and a half to two hours, watching someone talk and not knowing what they were saying, and not being able to ask.”
It took George and his brother a good six months to settle into the school and start communicating with the other pupils. What really helped was football. Being connected by a team and striving for a common goal, the language barrier was never as strong. George flourished with the help of a considerate coach.
“Our coach consciously went around the community of Carlton picking migrant kids, picking other kids that came for destitute families, and put these kids together to allow them to assimilate and to bond.
“And it worked; we’re still friends today.”
It was the Greek migrant mentality to strive for success that pushed George to follow a meaningful career.
Seeing his parents come home exhausted after working laborious, monotonous jobs, all to ensure the children’s future, made George work to redeem his parents’ efforts.
Failing year 12 was the push he needed. George’s passion for photography reared its head and placed him on the road to success.
“When it finally hit that I’d failed something, then it really hit. Things have got to change big time,” he says.
Despite going down the same path as his brother by working towards a science degree, he soon realised that his interest lay in photography.
“I enjoyed art – I did photography for my end of year folio for HSC the second time round, and I got 100 per cent for it. It formed my career,” he says.
With over 25 years experience, George travels the world to capture stunning photos for his clients. He specialises in big projects and spends six months of the year photographing five star hotels throughout Asia, Europe and the Americas.
He’s been named best commercial industrial photographer of the year and best advertising photographer of the year in 2007 and 2000 respectively.
l
l
Η πατρική φυσιογνωμία της Ελληνικής Κοινότητας
Ο Αντώνης Λεκατσάς
«Μοναδική εμπορική ιδιοφυΐα. Αυτή είναι η πιο κατάλληλη λέξη για να περιγράψει κανείς τον αξιότιμο πρόεδρο της Ελληνικής Κοινότητας Μελβούρνης, κ. Αντώνιο Λεκατσά. Παλιός βιοπαλαιστής και μέγας επιχειρηματίας σήμερα, κατόρθωσε χάρη στην τόλμη και τις ικανότητές του, μέσα σε 24 χρόνια να γίνει πάμπλουτος…
»Αν και πολυάσχολος, ουδέποτε αρνείται την πρόθυμον ευγενή και αγαθοεργόν αυτού σύμπραξιν, εις πάντα ιερόν κοινωφελή εθνικόν σκοπόν. Είναι μετριόφρων, γλυκύς τους τρόπους και εις άκρον διαλλακτικός. Κατά δε τας εκάστοτε αναφυομένας διαφοράς, κατορθώνει πάντοτε να συγκρατεί εν ζηλευτή αρμονία και αλληλεγγύη την Ελληνικήν Κοινότητα Μελβούρνης».
(Από το βιβλίο «Η Ζωή εν Αυστραλία» (1916), του Ιωάννη Δ. Κομηνού)
Ήταν, λίγο-πολύ, η ίδια ομάδα ανθρώπων, ως επί το πλείστον Ιθακήσιων, που πριν από έναν ολόκληρο αιώνα είχαν συγκροτήσει τους δύο οργανισμούς, δηλαδή την Ελληνική Κοινότητα Μελβούρνης και Βικτώριας, από τη μία, και τους Ιθακήσιους της Μελβούρνης, από την άλλη. Οι δύο κρίκοι αυτοί ήταν η Ελληνική Ορθόδοξη Κοινότητα Μελβούρνης και Βικτώριας, η οποία ιδρύθηκε στις 22 Αυγούστου 1897, και η Φιλανθρωπική Ένωση Ιθακήσιων Μελβούρνης, που ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 1916.
Μεταξύ των ιδρυτών, ήταν και ο Αντώνιος Ιωάννης Γεράσιμος Λεκατσάς (1862-1946), από τους πρωτοπόρους ομογενείς επιχειρηματίες, ευεργέτης της ελληνικής παροικίας αλλά και της γενικότερης αυστραλιανής κοινωνίας, ένας από τους πρώτους Ιθακήσιους που μετανάστευσαν στη Μελβούρνη, μετά το 1853. Μαζί με τον αδελφό του, Μαρίνο, εξελίχθηκαν σε επιτυχημένοι επιχειρηματίες.
Σύντομα, στον Αντώνιο Λεκατσά -γνωστό στην Αυστραλία ως Antonios John Jereos Lucas- δόθηκε ο «τίτλος» ενός από τους πλουσιότερες Έλληνες της Αυστραλίας.
Ο Αντώνιος Ιωάννης Γεράσιμος Λεκατσάς γεννήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 1862, στην Ιθάκη. Ήταν το δεύτερο παιδί του ιερέα Ιωάννη Λεκατσά και της Μαγδαληνής Παλμού.
Σε ηλικία 17 χρόνων, προσπαθώντας να ξεφύγει από τη φτώχεια του νησιού, ο Λεκατσάς πήγε να εργαστεί στην Πάτρα. Αφού υπηρέτησε στον ελληνικό στρατό για δύο χρόνια, επέστρεψε στη γενέτειρά του Εξωγή. Εκεί, αυτός ο φιλόδοξος νεαρός άνδρας συνάντησε έναν θείο του ο οποίος είχε πάει στα χρυσορυχεία της Αυστραλίας και επέστρεψε στην Ιθάκη γεμάτος χρήματα. Έτσι ο Αντώνιος Λεκατσάς μετανάστευσε από την Εξωγή Ιθάκης στην Αυστραλία, και λίγο μετά τον ακολούθησε και ο νεώτερος αδελφός του, Μαρίνος Λεκατσάς (Marino Lucas).
Ο Αντώνιος Λεκατσάς ήταν επιτυχημένος σε πολλαπλούς ρόλους που είχε αναλάβει – του ευεργέτη, του σημαντικού παράγοντας και της ηγετική φυσιογνωμίας της ελληνικής παροικίας, ιδιοκτήτης καφετέριας και εστιάτορας, γνωστός για τις φιλανθρωπικές του δραστηριότητες και την κατασκευή πολλών δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων στη Μελβούρνη. Ήταν, επίσης, ένας από τους δύο πρώτους Έλληνες μετανάστες, μαζί με τον Γιώργο Μορφέση, επίσης από την Ιθάκη, που άνοιξε το πρώτο ελληνικό εστιατόριο στη Μελβούρνη, το 1869.
Στις 28 Φεβρουαρίου 1893, ο Λεκατσάς παντρεύτηκε την Αγγλίδα Margaret Wilson, τότε επικεφαλής του τμήματος γουνών του Foy & Gibson. Η ίδια βαφτίστηκε χριστιανή ορθόδοξη και έπαιζε μεγάλο ρόλο στις επιχειρήσεις του συζύγου της, ενθαρρύνοντας πάντα τα διαβήματά του.
Το 1894, μαζί με τη σύζυγό του, ο τότε 32χρονος Λεκατσάς άνοιξε το πρώτο από τα δύο μεγάλα «ιδρύματά» του – το πρώτο ελληνικό καφενείο που ονομαζόταν «The Town Hall Cafe» στο Swanston Street της Μελβούρνης. Η γνωστή αυτή καφετέρια που εκτεινόταν σε δύο ορόφους, προσέφερε περίπου 650 γεύματα την ημέρα και χρησιμοποιούσε ως επί το πλείστον ελληνικό εργατικό δυναμικό. Σύντομα, ο Αντώνιος Λεκατσάς συχνά αναφερόταν ως ο πλουσιότερος Έλληνας στην Αυστραλία και ως «μοναδική εμπορική ευφυΐα».
Η οικογένεια Λεκατσά ζούσε, αρχικά, στον τελευταίο όροφο του καφενείου, μέχρι που το 1918 εγκαταστάθηκε στο Queen’s Road, στο αρχοντικό σπίτι Whernside, στην περιοχή Toorak. Τελικά, το 1928 η οικογένεια Λεκατσά μετακόμισε σε ένα μεγαλύτερο κτήμα, το Yamala, στο Mornington Peninsula, κοντά στο Frankston.
Ο Αντώνιος Λεκατσάς χρημάτισε πρόεδρος της Ελληνικής Ορθόδοξης Κοινότητας επί 14 χρόνια (1906-1916, 1918-1921, 1922-1923). Ήταν ο πρώτος πρόεδρος της Φιλανθρωπικής Ένωσης Ιθακήσιων (1916-1923), σε μια εποχή που ο αριθμός των μελών της Ένωσης περιοριζόταν μόνο στους άνδρες, γεννημένους στην Ιθάκη, και τους απόγονούς τους. Επίσης, διορίστηκε επίτιμος γενικός πρόξενος της Ελλάδας στο Σίδνεϊ (1923-1926), ενώ το 1931, διορίστηκε επίτιμος γενικός πρόξενος της Ελλάδας στη Μελβούρνη, και διατήρησε την τιμητική αυτή θέση μέχρι το θάνατό του, στις 10 Αυγούστου 1946.
Ως σημαντικός παράγοντας της ελληνικής παροικίας, ήταν γνωστός για τις φιλανθρωπικές του δραστηριότητες και τις δωρεές που έστελνε στην γενέτειρά του Ιθάκη, καθώς και σε διάφορα νοσοκομεία σ’ όλη την Βικτωρία. Σύμφωνα με το συμπάροικο καθηγητή Χρήστο Φίφη («The Pre-World War II Greek Community of Australia: Class Divisions and Trends» – «Ελληνική Κοινότητα στην Αυστραλία, πριν από το Β ‘Παγκόσμιο Πόλεμο: Ταξικές διαιρέσεις και τάσεις»), το 1943 ο Λεκατσάς δώρισε 10.000 αγγλικές λίρες στο Βρετανό ηγέτη, Winston Churchill, για την ανακούφιση των θυμάτων των γερμανικών επιδρομών στο Λονδίνο.
Στη συνέχεια, άνοιξε και άλλα δύο εστιατόρια. Ένα από αυτά, το Paris Cafe, ένα διώροφο κτίριο στην Collins Street, αφού ανακαινίστηκε με κόστος £6,000, παρείχε 350 γεύματα και απασχολούσε προσωπικό 30 ατόμων υπό Γάλλο σεφ.
Το άλλο εστιατόριο, στη θέση του οποίου μετά χτίστηκε το διάσημο ξενοδοχείο «Αυστραλία» στο Collins Street, ήταν το Vienna Cafe, που αργότερα θα μετονομαστεί σε Cafe Australia.
Ο Λεκατσάς προσέλαβε τον Αμερικανό αρχιτέκτονα, Walter Burley Griffin, να ανακαινίσει το Cafe Australia. Αυτό ήταν ένα από τα πρώτα έργα που ο Griffin έκανε στην Αυστραλία, και το οποίο θα ενισχύσει αργότερα τη φήμη του. Η καφετέρια άνοιξε το Μάιο του 1916, κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.
Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1920, και με μια σημαντική περιουσία, ο Αντώνιος Λεκατσάς άφησε το σημάδι του στο οδικό τοπίο της Μελβούρνης. Εμπνευσμένος από τη συνεχόμενη εμπορική και αρχιτεκτονική επιτυχία του Αμερικανού αρχιτέκτονα, ο Λεκατσάς συνήψε μια ακόμα πιο μεγαλοπρεπή συνεργασία με τον αρχιτέκτονα Griffin, στην κατασκευή του κτιρίου Capitol House και του Capitol Cinema στο Swanston Street. Στεγασμένο μέσα σε ένα δεκαόροφο κτίριο – το Capitol House, άνοιξε ως θέατρο στις 7 Νοεμβρίου 1924. Το Capitol Cinema καθώς και το Capitol House έχουν καταχωρηθεί στο Ίδρυμα Προστασίας της Εθνικής Κληρονομιάς της Αυστραλίας (National Trust and Heritage Victoria).
Τόσο ικανοποιημένος με το έργο του Αμερικανού αρχιτέκτονα ήταν ο Λεκατσάς, που παρήγγειλε στον Griffin να αναδιαμορφώσει και το αρχοντικό του σπίτι κοντά στη θάλασσα, το Yamala, στο Mornington.
Σύμφωνα με την Tess Malos («Ιστορία διακοσίων χρόνων της μαγειρικής στην Αυστραλία»), στις διαταγές του ο Λεκατσάς είχε και ένα άλλο εστιατόριο στους δημόσιους κήπους της περιοχής Kew.
Υπό την καθοδήγηση του Αντωνίου Λεκατσά, η Ελληνική κοινότητα Μελβούρνης έγινε η πιο ισχυρή ελληνική οργάνωση στην Αυστραλία. Ως πρόεδρος της Φιλανθρωπικής Ένωσης Ιθακήσιων Μελβούρνης «Οδυσσέας», κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Λεκατσάς οργάνωσε ένα σύστημα με το οποίο οι Έλληνες της Μελβούρνης δώρισαν τις αποδοχές τους μίας ημέρας για την ελληνική πολεμική προσπάθεια.
Ο Αντώνιος Λεκατσάς ήταν επίσης και υποστηρικτής του Lord Mayor’s Hospital Appeal (εράνου για το νοσοκομείο).
Δώρισε £10.000 σε ένα ταμείο το οποίο ίδρυσε για παιδιά θύματα πολέμου στην Ελλάδα και τη Βρετανία. Ο μέσος ετήσιος μισθός στη Μελβούρνη εκείνη τη εποχή ανερχόταν στα £200.64! («The Argus», Τρίτη, 19 Οκτωβρίου 1943). Από το 1931 και κάθε χρόνο, την ημέρα των γενεθλίων του, δώριζε 100 guineas στο Lord Mayor’s Hospital Appeal.
«Ο κ. Αντώνης Λεκατσάς (A. J. J. Lucas), της Yamala, Frankston, Πρόξενος της Ελλάδας στη Μελβούρνη για πολλά χρόνια, επικοινώνησε χθες το πρωί με τον Λόρδο Δήμαρχο Cr Nettlefold, με σκοπό να υποβάλει την 13η ετήσια συμβολή του στην έκκληση νοσοκομείων, με την ευκαιρία των γενεθλίων του. Ο κ. Λεκατσάς παρέδωσε στον Δήμαρχο Cr Nettlefold μια επιταγή σε 100 guineas, καθώς επίσης και μια επιταγή από Β £25 για το Royal Melbourne Hospital Birthday League. Γεννημένος στην Ιθάκη, ένα από τα νησιά του Ιονίου, ο κ. Λεκατσάς έχει ζήσει στην Αυστραλία για πολλά χρόνια τώρα».
(Από άρθρο με τον τίτλο «Thanksgiving cups help hospitals, που δημοσιεύθηκε στις 19 Οκτωβρίου 1943, στην πρωινή εφημερίδα της Μελβούρνης «The Argus»).
Ο Αντώνιος Λεκατσάς επισκέφθηκε την Ελλάδα το 1921, το 1930, το 1933 και το 1937, και ίδρυσε ένα νοσοκομείο για τους φτωχούς στην Ιθάκη. Το 1939, μετά από την αναγνώριση των υπηρεσιών του στην Ελλάδα και την Αυστραλία, ήταν ο πρώτος Ελληνοαυστραλός που τιμήθηκε με το Χρυσού Σταυρό των Ταξιαρχών, μια τιμή που εισήγε ο βασιλιάς της Ελλάδας Γεώργιος Α’.
Απασχολημένος με την εκκλησιαστική μουσική, τους κήπους και την αρχιτεκτονική, στη μετέπειτα ζωή του ο Λεκατσάς έγινε διευθυντής διαφόρων εταιρειών.
Πέθανε στο Σίδνεϊ στις 10 Αυγούστου 1946, αφήνοντας μια περιουσία αξίας περίπου £134.000. Τάφηκε ως Έλληνας ορθόδοξος, στο Γενικό Νεκροταφείο Μελβούρνης. Άφησε πίσω του έξι κόρες.
«Διαθέτης Anthony JJ Lucas κληροδότησε Β £1.000 στο νοσοκομείο για τους φτωχούς το οποίο ίδρυσε το 1930 στο νησί της Ιθάκης. Άλλα κληροδοτήματα περιλαμβάνουν: Β £ 250 στο Royal Melbourne Hospital, Β £ 200 το καθένα – στο Children’s Hospital και την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία, Β £ 100 το καθένα, στα νοσοκομεία Alfred, Women’s και Queen Victoria, και στο Minton Boys’ Home, στο Frankston» («The Argus», 5 Δεκεμβρίου 1946).
Λέγεται ότι ο Αντώνιος Λεκατσάς αποτέλεσε την έμπνευση για το χαρακτήρα του Γιάννη, στο βιβλίο “Greek key pattern” (1935),του Jean Campbell.
Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΙΘΑΚΗΣΙΩΝ
Για σχεδόν έναν αιώνα, η Φιλανθρωπική Ένωση Ιθακησίων έχει παίξει πολύτιμο ρόλο, προσπαθώντας να διατηρήσει το τις παραδόσεις στις μελλοντικές γενιές. Στο πλαίσιο του εορτασμού της εκατονταετηρίδας της Φιλανθρωπικής Ένωσης Ιθακήσιων, το 2016, η Ένωση θα δημοσιεύσει τη βιογραφία του Αντωνίου Λεκατσά, η οποία θα αποτελέσει σημαντικό μέρος της εκατονταετηρίδας, ενώ θα αποτελέσει το αντικείμενο αναδρομικής έκθεσης που πρόκειται να διεξαχθεί το 2016, έτος συμπλήρωσης της εκατονταετηρίδας.
Εάν έχετε πρόσβαση σε καλόπιστες πληροφορίες για τη ζωή και τα επιτεύγματα του Αντωνίου Λεκατσά και αν θέλετε να συμβάλετε στο όλο έργο που θα ασχοληθεί με τη ζωή του –είτε ως ερευνητής είτε ως συγγραφέας- επικοινωνήστε με την Φιλανθρωπική Ένωση Ιθακησίων μέσω e-mail στο questions@ithaca.org.au ή ταχυδρομικώς στη διεύθυνση Ithacan Historical Society, PO Box 561, Templestowe VIC 3106.
*Οι πληροφορίες που έχουν χρησιμοποιηθεί στο άρθρο αυτό προέρχονται από την ιστοσελίδα της Φιλανθρωπικής Ένωσης Ιθακησίων, το Αυστραλιανό Βιογραφικό Λεξικό του Αυστραλιανού Εθνικού Πανεπιστημίου, ANU (Australian Dictionary of Biography, ANU), και από το άρθρο του Δρ Χρήστου Ν. Φίφη, «Η Ελληνική Κοινότητα στην Αυστραλία, πριν από το Β ‘Παγκόσμιο Πόλεμο: Ταξικές διαιρέσεις και τάσεις» («The Pre-World War II Greek Community of Australia: Class Divisions and Trends»).
l
l
According to yiayia Kalliopi, her father, my great grandfather back in Samos, once thought of growing tea, but decided that tobacco was more lucrative
When I was at university, I would spend my day off with yiayia Kalliopi. Ringing the bell, I would listen to her slow footsteps, muffled by the Edwardian carpet of her entrance hall, approach the front door. The door would open slowly, and a smiling face would explain in Samian English: «΄Αλαου Κουστάκ.’ Σι πιρίμινα. ΄Εμπα μέσα να σ’ κάμου τουστάκ’»
According to yiayia Kalliopi the most perfect toast could only be made using Granny Smith white bread, smothered in Meadow Lea margarine and placed within a rusting archaic toaster whose cord had frayed, almost exposing the live wires underneath. Such toast could only be enjoyed with a cup of tea, Lipton by choice. Coffee, enjoyed by most of my relatives, was to be execrated, for it was evil, in that it excited the blood and caused people to act irrationally, whereas tea was the only drink suitable for civilized company.
According to yiayia Kalliopi, her father, my great grandfather back in Samos, once thought of growing tea, but decided that tobacco was more lucrative. He was a very clever man, because he didn’t need to use his fingers to do arithmetic. Yiayia Kalliopi was also very clever. Had she been able to study, she would have gone far, even become a professor, but her father pulled her out of school when she was in grade three saying: “Why do you want to go to school for? So you can learn to write love letters to boys?” Yiayia Kalliopi could have been a great intellectual. She remembered all the poems and songs that she learned at school and made me learn them off by heart too.
Apparently intelligence ran in the family, because her niece was a high school teacher. Yiayia Kalliopi also read the lives of the saints and the Bible but didn’t believe that there would be a resurrection of the dead on the Day of Judgment. “That’s what the Jehovah’s Witnesses say in order to suck you in,” she would laugh. “Once you are dead, that’s it.” According to yiayia Kalliopi though, Lazarus did come back from the dead and he asked for something sweet. Also, he wouldn’t tell people what he went through. Yiayia Kalliopi loved going to church. She would wear her headscarf and sit on the left hand side, in the third row from the front.
In the mornings and the evenings I would hear her whispering prayers but when I would ask her how she prayed, she would smile and say that these were not things that children should know. Yiayia Kalliopi believed that priests were silly and hypocritical because one day, the village priest came to her father’s shop during Lent and purchased a smoked fish. My great-grandfather told him off but he, unfazed, hid it under his cassock and walked off. For this reason and because I was displaying an unnatural interest in things religious and metaphysical, Yiayia Kalliopi told me, «Άμα γινς παπάς, θα σ’κόψου τα ψ’λιάς.» Consequently, I believed, right up until my late teens that Greek Orthodox priests were castrated, Origen-like, prior to their ordination.
According to Yiayia Kalliopi, there was no resistance movement in our village on Samos during the Second World War. Instead, there was a guy called Betsos, who terrorised the Italians. He did not do so out of patriotism but because they came to his fields one day and confiscated his oranges without telling him. Swearing revenge, he went up into the mountains and wreaked havoc upon them and the Germans until the end of the war. When Betsos was on the loose, yiayia Kalliopi said, no one was safe. My great grandfather offered some mandarins to a German detachment that was searching his shop for weapons, but they kicked them out of his hand. He did not join Betsos because Betsos was uncivilized.
During the Civil War, the Royalists offered Betsos a highly paid position in the army but he told them that it was the Italians who had stolen his fruit, not the communists, so he went back to his farm. According to Yiayia Kalliopi, there was nothing wrong in being a communist, as long as you believed in God. Her brother Panos was a communist, having become indoctrinated while serving in the Greek army in Palestine during the war. When he returned home, he was bursting with ideas about how the Party was going to change the world and tried to discuss this one day over dinner.
My great-grandfather slapped him across the face and forbad him from ever discussing politics in the family home. Soon after, the family dispersed, moving to Athens and my grandmother to Australia. According to Yiayia Kalliopi, Pappou Kosta was engaged to someone else who died during the war and so he had to marry her instead. After a while he decided to migrate to Australia and when my father and aunt were young, my grandmother followed him. She caught up with him at Bulla, working on his cousin’s farm, who had been there since the thirties. According to yiayia Kalliopi, conditions were so squalid that she put her foot down and said: “I didn’t leave one farm to come to another,” and so the family left for Melbourne. Yiayia Kalliopi said that in 1954, there were no other Greeks in Essendon.
According to her, they had a chance to buy on old Victorian house that is now a mansion in the most expensive street in the suburb, but my grandfather didn’t want it, because it did not have a cellar for storing wine. Though, my grandfather did once threaten to open up my grandmother’s skull with an axe if she continued to pester him about the way he was planting beans, according to yiayia Kalliopi, he was very quiet and never laid a finger on her, or my father and aunt. According to yiayia Kalliopi, my grandfather quit smoking because one day, when my grandmother was out, he was forced to break precedent and purchase cigarettes himself. When he saw how much they cost he was horrified and went cold turkey straight away. According to yiayia, my father first walked and was toilet trained at nine months old. His first words were «Θέλου τσάπα,» and he inherited her intelligence, industriousness and speed. Unfortunately, he also inherited her height, which was a problem as she was only five foot tall.
Yiayia Kalliopi said that when my father obtained his driver’s license, she bought him a nice sensible car with which to drive the family around, but when she went to Greece on holidays, my father sold it and purchased a Monaro. This, yiayia Kalliopi said quite often, especially when my father was near, along with how she was chasing my father around the house in order to beat him for a misdemeanour one day, and he grabbed the back door to stabilise himself and pulled it off its hinges. Yiayia Kalliopi said that her Jewish boss in the restaurant where she worked always told her to add an extra pinch of salt in the food to give it taste and because salt is very good for you. Whenever we would visit, she would make a barbecue, burning old off cuts, some of which still had paint on them.
My cousin would have chocolate milk but I was not allowed to have chocolate in my milk. According to yiayia Kalliopi, only the eldest could have chocolate in his milk and I had to make do with strawberry. This system also applied to Neapolitan ice cream and was only broken when my sister, as a baby, purloined the Neapolitan ice cream container from the refrigerator and ate the chocolate section. A similar system also applied in terms of the poems that each of us had to learn, which we tailored to our characters and attributes. According to Yiayia Kalliopi, the reason why her tiganites, bourekia, and dolmadakia were better than anyone else’s was due to the addition of «σάμθινγκ». Her grey eyes would wink and she would assume an air of mystery.
Though we have since found her notes, written in phonetic Samian Gringlish, that «σάμθινγκ,» could never be replicated. Yiayia Kalliopi would fill bags with cakes and garden produce, especially tomatoes and cucumbers and send me on a produce run to all the widowed Samian ladies living in Essendon, in mute advertisement both of her skill and inability to age. According to Yiayia Kalliopi, when she died, I would remember her for her cooking. Fifteen years on, her injunctions have become my habits and her cautionary warnings my inhibitions. And not a day goes by that I do not begin at least one sentence with the words: “According to yiayia Kalliopi…”
p
p
Hard working migrant family key to Kyrou’s success
It was his parents who instilled in Justice Kyrou the importance of education from an early age that he credits for making his lauded and esteemed career possible.
Supreme Court Justice Emilios Kyrou could have stayed with the name John – the adopted name he took on to attract less attention to himself.
But even as a teenager, he had the backbone to fight for what he believed in, to get an education and to remain steadfast in his culture, heritage and hard working background of his parents. He changed his name back to Emilios – the name he was christened with by his godparents.
At the same time he went back to his original Christian name, his family were granted permanent residency in Australia, and the teenager was named dux of Upfield High School. But titles are things that Justice Kyrou’s become quite accustomed to.
From dux, he went on to study law at Melbourne University where he graduated with the highest mark of male students in 1982.
Then he became not just the first Greek Australian but also Victoria’s second practicing solicitor to be appointed directly as justice of the Supreme Court – the first was his mentor Bernard Teague.
It was his parents who instilled in Justice Kyrou the importance of education from an early age that he credits for making his lauded and esteemed career possible. He remembers his parents saying to him:
“You must get an education otherwise you will be poor and ignorant like us”. It was in the ’50s when the family lodged their application to migrate to Australia, due to the Assisted Migration Agreement between the Australian and Greek government that provided the migrants with free passage on a ship, accommodation in a migrant hostel in a land where there was apparently plenty of work.
The application was granted and on April 5, 1968 the family arrived in Melbourne on the Ellinis passenger ship after a 28-day journey.
None of them spoke English. As a young boy, Justice Kyrou was exposed to racism, but again those titles – albeit negative ones – only made him stronger and more determined. “I remember being called wog, greaser, dago, choc, bald choc, spag and other derogatory, racist names at school,” he writes in his autobiography Call me Emilios.
“Those names were very hurtful and dented my self-esteem. I felt very ostracised, particularly in the first months.” Justice Kyrou has finally found time to pen his autobiography that captures the struggles faced by migrants – the fear of a strange land and the unknown. Call Me Emilios is available at the Law Institute of Victoria Bookshop, 470 Bourke Street. Phone (03) 9607 9348 or emailbookshop@liv.asn.au.
o
o
Δελεαστική η προσφορά της ΔΕΜΕ
Είναι γεγονός, ότι η συντονισμένη καταγραφή των εμπειριών, μέσα από το αφιέρωμα «Τα πλοία της Γραμμής – Προορισμός Αυστραλία», που δημοσίευσε και στις τρεις εκδόσεις η εφημερίδα μας (Ιούλιος-Σεπτέμβρης 2011), συζητήθηκε θετικά.
Μαζί ξεδιπλώσαμε το νήμα της μνήμης και με τη δική σας βοήθεια καταγράψαμε προσωπικές σας στιγμές απ’ τα χρόνια της νιότης. Σας ευχαριστούμε που ανοίξατε το χρονοντούλαπο και μοιραστήκατε πράγματα και καταστάσεις από το υπερπόντιο ταξίδι σας στο Νότο.
Με την ευκαιρία των εορτασμών για τα 60 χρόνια από τη λειτουργία της ΔΕΜΕ (Διακυβερνητική Επιτροπή Μεταναστών εξ Ευρώπης), ας κάνουμε μια βουτιά στο χρόνο κι ας θυμηθούμε τα καράβια που μετέφεραν τα όνειρα και τις ελπίδες μας στους Αντίποδες.
Σημειώνουμε, ότι η ΔΕΜΕ ιδρύθηκε για να ρυθμιστεί το πρόβλημα της μετανάστευσης που πήρε μεγάλες διαστάσεις, ιδιαίτερα μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ωστόσο, στη συνέχεια ανέλαβε το μεταναστευτικό που προέκυψε και από άλλους πολέμους, φυσικές καταστροφές, ανεργία κ.λπ.
Το 1946 σηματοδοτεί την έναρξη της αποκατάστασης της τακτικής γραμμής των θαλασσοδρόμων της Ελλάδας με το εξωτερικό. Αξίζει να αναφέρουμε ότι τη δεκαετία του 50, γύρω στο ένα εκατομμύριο ξεριζωμένων από την Ευρώπη, αναζητούσαν νέο τόπο εγκατάστασης.
Έτσι η ίδρυση του υπουργείου Μετανάστευσης το 1947 με πρώτο υπουργό τον Arthur Calwell, ανταποκρίθηκε θετικά στο αίτημα, που όπως αποδείχθηκε, κάλυψε τα πληθυσμιακά κενά και βοήθησε στην οικονομική πρόοδο της χώρας.
«TERRA NULLIUS» – Η ΑΓΝΩΣΤΗ ΓΗ
Πώς είναι, λοιπόν, δυνατό, όλα αυτά τα εκατομμύρια να ξεχάσουν το ταξίδι στην terra nullius; Πώς μπορεί αυτό το κύμα της νιότης, που με μια βαλίτσα στο χέρι, οι παππούδες, οι γονείς μας και πολλοί από εμάς, να ξεχάσουμε το δάκρυ, την πίκρα και τον πόνο της σκληρής ώρας του αποχωρισμού και της πρώτης επαφής με την Άσπρη γη;
Από την άλλη, ποιος μπορεί να ξεχάσει την πρώτη δουλειά, την πρώτη κατάθεση στην τράπεζα και την ικανοποίηση, όταν κατάφερε και έστειλε εκείνο το μικρό βοήθημα στους γέροντες γονείς του στο χωριό που το περίμεναν με αγωνία;
Και μετά ήλθαν και άλλες χαρές. Η οικογένεια, το πρώτο σπίτι, το ελληνικό σχολείο, η Αδελφότητα, η εκκλησία και άλλα πολλά, που μας καθιέρωσαν σιγά-σιγά ως μέλη του πολιτισμικού μωσαϊκού της Αυστραλιανής κοινωνίας.
Για την Ιστορία αναφέρουμε ότι το πρώτο καράβι που εξέπλευσε από την Ευρώπη προς τον Ειρηνικό στις 20 Απριλίου του 1948, ήταν το αμερικανικό μεταγωγικό «General Stuart Heintzelman», με 843 πρόσφυγες από τις Βαλτικές χώρες, ενώ το «Νέα Ελλάς», με 1500 μετανάστες από διάφορα κράτη της Ευρώπης, έριξε άγκυρα στο λιμάνι της Μελβούρνης στις 23 Φεβρουαρίου του 1949.
Τα πλοία που ακολούθησαν είχαν κατασκευαστεί για τις ανάγκες των συμμάχων στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πολλά, είτε πουλήθηκαν σε εφοπλιστές, είτε τους παραχωρήθηκαν ως αποζημίωση για απώλειες που ενδεχομένως υπέστησαν κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Στοιχεία δείχνουν ότι η εταιρία Χανδρή, είχε τις περισσότερες ναυλώσεις τόσο από την Ελλάδα, όσο και από άλλες χώρες, με πιο γνωστά τα υπερωκεάνια «Πατρίς», «Ελληνίς» και «Αυστραλίς».
ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΝΙΟΤΗΣ
Ωστόσο, το «Britanis», το «Βασίλισσα Φρειδερίκη» και το «Κερύνεια», εξυπηρέτησαν τα μέγιστα τις ανάγκες του μεταναστευτικού πληθυσμού.
Ιούνιος 1967. Ακουμπισμένη στην κουπαστή σε μια γωνιά του υπερωκεάνιου «Πατρίς», με το βλέμμα θολό και την καρδιά βαριά, προσπαθούσα καθώς έσχιζε τα ήσυχα νερά και απομακρυνόταν από το λιμάνι της Λεμεσού, να συνειδητοποιήσω τι άφηναν πίσω, να μαζέψω τα κομμάτια μου και να μπω στη ρότα της νέας τάξης πραγμάτων.
Τα συναισθήματα ανάμεικτα. Θλίψη, πόνος αγωνία περιέργεια, φόβος, νοσταλγία, χαρά και πολλά κι ανεξήγητα ερωτηματικά. Οι εικόνες ακόμα πιο βασανιστικές. Το πατρικό, ο κήπος με το γιασεμί και τις γαρυφαλλιές, η γειτονιά, οι συγγενείς, οι συμμαθητές, οι φίλοι κι εκείνα τα μέρη τα γνωστά κι αγαπημένα, μπερδεύονταν με ιλιγγιώδη ταχύτητα με το άγνωστο, κάνοντας ακόμα πιο απόμακρο τον προορισμό.
Ήμουν μόλις 19 ετών…
Κάπως έτσι αρχίζει η δική μου ιστορία. Κάπου εκεί κινούνται και οι δικές σας. Άλλες ξεθωριασμένες από το πέρασμα του χρόνου και άλλες με λεπτομέρειες. Άλλες με στοιχεία που σημάδεψαν εκείνη την εποχή και άλλες που πέρασαν στα αρχεία, έγιναν ντοκιμαντέρ και ταινίες!
Ας δούμε όμως τι μας είπατε σε σχέση με τη Διακυβερνητική Επιτροπή Μεταναστών εξ Ευρώπης.
«.. Οι νύφες, με τη φωτογραφία στο χέρι, κορίτσια που ταξίδευαν μέσω της ΔΕΜΕ, προσπαθούσαν να αναγνωρίσουν τον μέλλοντα σύζυγό τους. Τα συναισθήματα ανάμεικτα. Για μερικές η αναγνώριση τελείωνε ευχάριστα. Στις περισσότερες όμως η απογοήτευση ήταν έντονα ζωγραφισμένη στο πρόσωπό τους.
Κάπου κόπηκε ένα μουστάκι, κάπου άλλαξε το τριχωτό του κεφαλιού, κάπου προστέθηκαν μερικά κιλά, κάτι, κάπου… δεν συμβάδιζε με το (ανα)ζητούμενο».
1947 – Γιάννης Καράς.
ΤΑΞΙΔΙ ΠΟΝΟΥ ΚΑΙ ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑΣ
«Το 1953, γύρω στα 20 μου, γίνονταν πολλές συζητήσεις για μετανάστευση σε άλλους τόπους. Τότε λέγονταν και ακούγονταν πολλά από τους υπαλλήλους της ΔΕΜΕ, που έρχονταν στη Ζάκυνθο για να μας διαφωτίσουν».
Νίκος Κεφαλληνός.
«Μια κυρία στα γραφεία της ΔΕΜΕ με παρότρυνε να προτιμήσω την Αυστραλία. Μου είπε ότι δεν έχει πολλά χιόνια, έχει όμως παραλίες με χρυσές αμμουδιές και ψηλές ξανθές γυναίκες. Μου ζήτησαν αρκετά χαρτιά και αυτό των κοινωνικών φρονημάτων. Μου είπαν ότι γίνονται δεκτοί μόνο αυτοί που είναι γεωργοί και εργάτες»
1954 – Αναστάσιος Κολοκοτρώνης.
«Στις 7 Μαΐου 1956, Δευτέρα της Λαμπρής, ο πατέρας μου έδωσε την ευχή του να φύγω για Αυστραλία. Στο τραπέζι του αποχωρισμού, το ξημερώσαμε με ένα γραμμόφωνο, ένα ξύλινο κλαρίνο και μια χειροποίητη κιθάρα. Ήμουν ο πρώτος από το χωριό μου τον Αγραπιδόκαμπο της Ναύπακτου που ξενιτεύτηκα. Μέχρι και τα πουλιά θρηνούσαν… Στο «Κερύνεια», ήμασταν 1200 επιβάτες μέσω της ΔΕΜΕ και γύρω στους 25 με προσκλήσεις».
Κωνσταντίνος Σαλαμούρας.
«Το καράβι σήκωσε άγκυρα από το λιμάνι του Πειραιά στις 21 Μαΐου 1957. Τότε η Αυστραλία φάνταζε ως η καλύτερη επιλογή. Έπειτα η προσφορά της ΔΕΜΕ με την καταβολή του εισιτηρίου και η συμφωνία για την μετέπειτα αποπληρωμή με δόσεις, ήταν δελεαστική. Οπότε χωρίς να το πολυσκεφτώ, βρέθηκα συνεπιβάτης με 900 νύφες. Άλλες αρραβωνιασμένες και άλλες υποψήφιες».
Αιμιλία Κεραμιδά.
900 ΥΠΟΨΗΦΙΕΣ ΝΥΦΕΣ
«… Ήμουν αποφασισμένος να φύγω, γι αυτό πίεσα πολύ τους υπαλλήλους της ΔΕΜΕ. Για να καταλάβετε πόσο βασανίστηκα, λέω, ότι πήρα το πολυπόθητο διαβατήριο στις 5 το απόγευμα και στις 5.30 το υπερωκεάνιο «Πατρίς», σήκωσε άγκυρα για Αυστραλία».
Γιώργος Τσιουκανάρας.
Ο κ. Σπύρος Βιδάκης, εργάστηκε μεταξύ 1961 και 1964 ως καθηγητής Αγγλικών στη ΔΕΜΕ και ως συνοδός στο υπερωκεάνιο «Britanis».
Λέει λοιπόν: «η περιορισμένη γνώση των Αγγλικών (των μεταναστών), δημιουργούσε πολλά προβλήματα. Όχι μόνο γιατί καλούνταν να ζήσουν σε ένα άγνωστο περιβάλλον, αλλά γιατί έρχονταν αντιμέτωποι με πρόσωπα άλλης νοοτροπίας και κουλτούρας. Οι εργοδότες δε λόγω έλλειψης προσόντων, τους ζητούσαν να κάνουν τις πιο ανθυγιεινές εργασίες.
Μπορεί λοιπόν ο καθένας να καταλάβει το μέγεθος της αγωνίας τους χωρίς να τη ζήσει, πόσο μάλλον εγώ που την έζησα ταξιδεύοντας μαζί τους περίπου ένα μήνα. Σας διαβεβαιώνω ότι ήταν ένα ταξίδι πόνου και αβεβαιότητας. Γι αυτό από δάσκαλος έγινα κοινωνικός λειτουργός».
Στις μέρες μας, η δική μας ΔΕΜΕ είναι γνωστή στην Ελλάδα, ως ΔΟΜ (Διεθνής Οργανισμός Μεταναστών). Σύμφωνα με τους υπευθύνους, δέχεται πληθώρα τηλεφωνημάτων από ενδιαφερόμενους να μεταναστεύσουν στους Αντίποδες.
Θετική είναι η πρόσφατη ανακοίνωση του υπουργού Μετανάστευσης κ. Bowen. Ο κ. υπουργός δεσμεύτηκε να αρχίσει διαπραγματεύσεις με την Ελληνική κυβέρνηση για παροχή τουριστικής βίζας σε 500 υποψήφιους, με δικαίωμα εργασίας.
Αυτές τις μέρες, που το μεγάλο κεφάλαιο της «ΔΕΜΕ» βρίσκεται και πάλι στην επικαιρότητα, θα ήταν καλό, ο καθένας να ανατρέξει νοερά στο δικό του ταξίδι και με το χέρι στην καρδιά να διηγηθεί λίγα πράγματα στα παιδιά κι εγγόνια από τις δικές του εμπειρίες, έτσι για να υπάρχει συνέχεια.
Ας μη ξεχνάμε ότι ο ρόλος τους καθενός μας, ήταν πρωταγωνιστικός!
l
l
In memory of Con Castan (1931-2012): Friend, sage, gentleman
On November 9, 2012, Con Castan, one of the most significant and complex men in the Greek Australian community, passed away at St Andrews Hospital in Brisbane
On November 9, 2012, Con Castan, one of the most significant and complex men in the Greek Australian community, passed away at St Andrews Hospital in Brisbane.
After a prolonged illness which isolated him voluntarily from all his friends Con finally found mental peace and bodily rest. Until the very end was his beloved wife Voula, who never left his side during his long period of suffering and deterioration. Con was a remarkable man in an unremarkable way: cautious, prudent and reserved he was a puzzling enigma and at the same time a model for emulation. He didn’t want to be seen ill because of his dignity and aesthetics.
Yet his legend grew all over Brisbane and amongst his friends and before the end his shadow fell heavier and heavier on the minds of all those who met him. His family from both sides had moved to Brisbane before the end of the 19th century; his father was for the Peloponnese and his mother from Smyrna, Asia Minor. He was born in 1931 and finished his high school there.
His mother Sophia nurtured him with a profound love for music, so much so that Con went to Sydney to study at the Conservatorium. While in Sydney, he was awarded a scholarship for further studies in England, where he moved in the late fifties and studied at the University of Leicester. Despite his non English origins and the prejudices of the times, he was one of the very few colonials who studied Victorian literature and became one of the most important scholars of the period. Upon his return to Australia in the mid sixties, Con had a stellar career in the Australian academia, (becoming the Deputy Vice Chancellor of the University of Queensland) which he didn’t hesitate to abandon after his love for Greek letters grew stronger, especially the letters of the Greek immigrants in Australia.
He was later offered a professorial position with the University of Athens. It was a position he didn’t accept in order to remain in his native land for ever. During the ’80s and ’90s he was involved in political activism for the Labour Party, the Peace movement, the Australian republican movement and the promotion of human rights for aborigines and immigrants. At the same time his academic work focused on the study of Dimitris Tsaloumas and other Greek Australian poets. His pioneering works established an interpretive language for the contextualisation and the understanding of immigrant literature in Australian and contributed greatly to the expansion and enrichment of the official literary canon.
I met him for the first time shortly after my arrival in Australia in 1991. He was visiting Sydney and thought, as he said, “it would be good to have a chat about life.” We went to the staff club and the conversation evolved into a strange exploration of topics as diverse as politics, religion, literature and translation. “Since you came here to stay, he admonished me, you must read, Manning Clarke, Patrick White, Donald Horne; the grand trio of liberal thinkers in the country.” And then, “Don’t forget the ethnic writers: Tsaloumas, Kefala and some others. They have established a new frisson in the Australian language.” After hours he concluded, almost with shyness while lowering his voice: “What else is the theological meaning of the holy trinity but of unity in diversity, like in music?” In 1995, he invited me to Brisbane for a lecture at the famous literary association Dionysios Solomos he himself had established; he asked me to stay at his home where I met his wife Voula, the ultimate dynamo in energy and love, and her mother, a magnificent story-teller.
Con played his clarinet, “Mozart, he said, always Mozart!” and read pages from his beloved Victorian poets, especially Arthur Hugh Clough whose work he thought as unfairly neglected. “He must have been an influence on Cavafy”, he said somehow shyly, as if he was protecting one of the most important discoveries of his life. Con was the humblest person I have ever met; he avoided the first personal pronoun, always using the first person plural, or asking constantly about you and never revealing much about himself. He was a private man, whose inner life was manifested through relentless social engagement; he was also a true intellectual with cosmopolitan interests expressed through voracious reading. He loved books and their world: he believed that through the silence of reading the pangs of individuality might emerge.
“Remember,” he once told me, “our true self is the child of silence.” Perhaps he didn’t manage to produce the magnum opus that would immortalise his name.
He wrote great books on Greek Australian writers but many of us were always waiting for something more personal even more autobiographical from him. At a certain stage he had told me that he was working on his autobiography but as he said “I must find the appropriate form, le mot just, to tell the story of my origins. I must find the correct way of entering language in order to be fair to my ancestors.”
His origins became a very important aspect of his late work: he established the Asia Minor Historic Society, in order to explore the roots of so many Asia Minor Greeks, as a tribute, I feel, to his mother the first person who taught him the sophisticated elegance, the cultivated temperament and the open cosmopolitanism of Oriental Hellenism.
Together with his mother nevertheless, he wanted to study the countless “small stories” as he said once of ordinary people, whose past was wiped out and the memory of their lost homelands was transformed into a guilty secret unable to be communicated. I deeply admired Con’s perspicacity, his ability to go directly to the heart of the matter and never waste time with tactical movements or useless posturing. When we first met I was young and full of the European certainties that destroy human sensibility.
He showed immense patience with me because he thought that “there are so many good elements in you wrapped in spiritual confusion and intellectual restlessness.” In the beginning I was annoyed, but soon I started appreciating more and more his ethical character which privileged truth above social niceties and sincerity over protocols of politeness. His profound honesty made him so distinct and special. He was a man who could only be loved because he radiated innocence and integrity, synthesising the best elements of his double traditions: the Australian communitarian spirit and the openness of Hellenic philoxenia.
His work paved the way for this creative synthesis between sensibilities and sensitivities. He was the ultimate bridge-maker between cultures and societies, himself the epitome of both, the happy conjunction between forms and perceptions not so incompatible as usually claimed as they are based on the same foundations of humanism and classical education. Con Castan was a man of virtue and moral righteousness, like his beloved Victorians; closer to Matthew Arnold and Charles Darwin than to Jacques Derrida or Michel Foucault. In him the Greek paideia met the ultimate English gentleman in an almost perfect symmetry. We shall remember him with gratitude.
/
/
Ένας δαιμόνιος Λημνιός επιχειρηματίας
Ένας δαιμόνιος Λημνιός επιχειρηματίας, πρώτος πρώτος πρόεδρος της Αυστραλιανής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας και ιδρυτής της Ελλάς Μελβούρνης είναι ο άνθρωπος που άνοιξε το δρόμο για να έρθουν χιλιάδες Ελληνίδες ως νύφες στην Αυστραλία.
Πρόκειται για τον Θησέα Μαρμαρά, που δεν βρίσκεται πλέον στη ζωή, αλλά η μνήμη του παραμένει αιώνια.
Εξάλλου, ήταν ο άνθρωπος που έστελνε αστακούς στο παλάτι του Μπάκιχαμ και στον Ουίνστον Τσόρτσιλ!
Την ζωή και την προσφορά του Θησέα Μαρμάρα θυμήθηκε ο παλαίμαχος δημοσιογράφος, Νίκος Κιτσάκης, που τον έζησε από κοντά για περίπου 20 χρόνια.
Με την ευκαιρία, λοιπόν, των εκθέσεων με θέμα την ελληνική μετανάστευση στην Αυστραλία, ο Νίκος Κιτσάκης λέει για τον Μαρμαρά:
Ο Θησέας Μαρμαράς ο «βασιλιάς» της ψαρομαρκέτας και ο πατέρας του αυστραλιανού ποδοσφαίρου, δεν ήταν από τους πρώτους-πρώτους που ήρθαν στη Μελβούρνη. Υπολογίζεται ότι πριν απ’ αυτόν οι Έλληνες της Μελβούρνης έφθαναν στα 1.000 άτομα.
Ως δημοσιογράφος αλλά και ως πάροικος, παρακολούθησα τη δραστηριότητα του σε διαφορετικούς τομείς. Γνώρισα και έμαθα πολλά για το Θησέα Μαρμαρά, ως επιχειρηματία, φιλάνθρωπο, φίλο και προστάτη πολλών μεταναστών και ως ηγέτη του ποδοσφαίρου μας.
Γι’ αυτό θα επιχειρήσω μόνος μου να φέρω σε σας όσο πιο ατόφια γίνεται εικόνες και στιγμιότυπα από την ιστορία ενός μεγάλου Έλληνα μετανάστη που τιμήθηκε με πολλές διακρίσεις από το Κράτος, την Εκκλησία, ακόμη και από το παλάτι της Βρετανίας.
Ο Θησέας Μαρμαράς γεννήθηκε στο Ρεπανίδι Λήμνου, στις 6 Ιουλίου 1910. Στην Αυστραλία έφθασε στις 12 Ιουλίου 1922 με ναύλα που του έστειλε ο μεγαλύτερος αδελφός του (ο μακαρίτης Θανάσης) που είχε έρθει επτά χρόνια νωρίτερα. Αργότερα έφεραν τα άλλα δυο αδέλφια, Θεοφάνη και Γιώργο, τις δυο αδελφές τους Περσεφόνη και Κατερίνη, και την χήρα μητέρα τους.
Ο ΜΑΡΜΑΡΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΑΣ
Ο 12χρονος τότε Θησέας, δούλεψε τα πρώτα χρόνια στο μαγαζί του αδελφού του και μετά ακολούθησε το δρόμο το δικό του.
Αν και δεν είχε πάει σχολείο, εντούτοις ήταν πολύ έξυπνος. Έμαθε την αγγλική γλώσσα πολύ καλά και ασχολήθηκε με πολλές δουλειές. Μέχρι που έπλενε πιάτα όλη τη νύχτα σε χορούς και το πρωί-πρωΐ πήγαινε σε άλλη δουλειά. Δεν άφηνε ούτε ένα λεπτό ανεκμετάλλευτο. Ο πόθος του να προοδεύσει και ν’ ανοίξει δικό του μαγαζί, σε συνδυασμό με το ρωμέικο φιλότιμο και πείσμα νικούσαν την απελπιστική μοναξιά, το αφιλόξενο περιβάλλον και την σκληρή δουλειά!
Είχε εμπιστοσύνη στον εαυτό του και σιγά-σιγά το δαιμόνιο μυαλό του στράφηκε στο εμπόριο.
Στόχος του τα θαλασσινά είδη. Άρχισε με τους αστακούς και τα στρείδια. Πωλούσε στα χοτέλ, στα καφέ, στους δρόμους και οπουδήποτε αλλού έβλεπε την ευκαιρία για να πωληθεί το εμπόρευμα του. Σε δέκα χρόνια μάζεψε αρκετά χρήματα για να ανοίξει δικό του μαγαζί, το Melbourne Oyster Supply, στο Flinders Street, στο κέντρο της Μελβούρνης, που ήταν και το μεγαλύτερο της εποχής εκείνης. Δεν σταμάτησε, όμως, εκεί. Η ψαρομαρκέτα έγινε σχεδόν δική του. Και για να μπορεί να τροφοδοτεί όλα τα ψαράδικα, τα χοτέλ, τα καφέ και τα «φις εν τσιπς», αποφάσισε να αγοράζει τους αστακούς και τα στρείδια από την Τασμανία, κατ’ ευθείαν από τις ψαρόβαρκες. Το 1933, με ένα αεροπλάνο δυο θέσεων τύπου Gipsy Moth, ο 23χρονος τότε Θησέας, μαζί με τον καλό του φίλο, F.L. Roberts, ως πιλότο, μετέφεραν τους αστακούς και τα άλλα θαλασσινά στο μαγαζί και σε δυο-τρεις ώρες τροφοδοτούσαν όλη την αγορά.
Το όνομά του ξεπέρασε τα σύνορα της Μελβούρνης και οι αστακοί που πωλούσε ήταν οι καλύτεροι σε όλη την Αυστραλία. Είχε καταστεί πλέον ο «ΒΑΣΙΛΙΑΣ» της ψαρομαρκέτας.
Αξίζει να σημειωθεί αυτό: Στα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Θησέας Μαρμαράς έστειλε πολλές φορές αστακούς και στρείδια στον τότε πρωθυπουργό της Αγγλίας, Ουίνστον Τσώρτσιλ, καθώς επίσης και στο παλάτι της Βρετανίας. Ακόμη σήμερα κρατά στο αρχείο του σε κορνίζα τα γράμματα ευγνωμοσύνης που έλαβε από τον Τσώρτσιλ.
Στις αρχές του 1960, κουρασμένος από τη σκληρή δουλειά, εγκατέλειψε τους αστακούς και τα στρείδια αλλά δεν άντεξε και πολύ χωρίς ν’ ασχοληθεί με κάτι. Όπως μου είχε πει κάποτε σε μια παλιά συζήτηση «ο άνθρωπος όσο ζει πρέπει να κάνει κάτι».
Αυτή τη φορά στράφηκε στον ταξιδιωτικό τομέα και ανέλαβε τη διεύθυνση του πρακτορείου «Ερμής» που για πολλά χρόνια ήταν το πρώτο ελληνικό πρακτορείο.
ΦΙΛΟΣ ΤΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ
Γνώριζε πολύ καλά ότι οι αγρότες Έλληνες της μεταπολεμικής Ελλάδας θα αντιμετώπιζαν προβλήματα προσαρμογής στην προοδευμένη Αυστραλία.
Γι’ αυτό παρότρυνε την Ελληνική Κοινότητα Μελβούρνης να αναλάβει ενεργό ρολό στην υποδοχή και εγκατάσταση των νεοφερμένων Ελλήνων.
Ταυτόχρονα, κατέβαλε συνεχείς προσπάθειες να πείσει τη νεολαία ότι ο δημιουργικός αγώνας τους δεν πρέπει να τους αποκόψει από τις ελληνικές τους ρίζες.
Τους ενεθάρρυνε αδιάλειπτα να οργανώνουν πολιτιστικές εκδηλώσεις, να εκκλησιάζονται συχνά και να προωθούν τον ελληνικό πολιτισμό στον αυστραλιανό χώρο.
Το 1955, με εξουσιοδότηση του τότε υπουργού Μετανάστευσης και Εθνικών Υποθέσεων, κ. Χολτ, επισκέέφθηκε την Ελλάδα και έκανε τιτάνιο αγώνα να πείσει την ελληνική κυβέρνηση να επιτρέψει τη μετανάστευση ανύπαντρων κοριτσιών.
Ο αγώνας του με τις αρμόδιες ελληνικές Αρχές κράτησε τρεις ολόκληρες ημέρες, και έληξε με την πρότασηή του να φέρει μαζί του στην Αυστραλία έξι νεαρές κοπέλες.
Η ελληνική κυβέρνηση υπεχώρησε και ο κ. Μαρμαράς έφερε μαζί του έξι κοπέλες.
Με αμείωτο ενθουσιασμό συνέχισε τις προσπάθειες για την εισαγωγή της ελληνικής γλώσσας στην εκπαίδευση της Αυστραλίας.
Πρωτοστάτησε στις κινήσεις για τη δημιουργία της Έδρας Νεοελληνικών στο Πανεπιστήμιο Μελβούρνης και υποχρέωσε γνωστούς και άγνωστους παράγοντες της αυστραλιανής κοινωνίας να τον συνδράμουν σ’ αυτή του την προσπάθεια.
ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΟΣ
Με το παράδειγμά του, δίδαξε τους Έλληνες να είναι γενναιόδωροι προς τους αναξιοπαθούντες συνανθρώπους τους.
Διέθεσε χρήματα και χρόνο σε αγώνες για την ενίσχυση πολλών νοσοκομείων της Βικτώριας.
Για τους αγώνες του αυτούς έχει ανακηρυχθεί Ισόβιος Κυβερνήτης των νοσοκομείων Royal Children, Women’s, Prince Henry’s, Queen Victoria, Melbourne και της Υπηρεσίας Πρώτων Βοηθειών St. John.
ΠΑΤΕΡΑΣ ΤΟΥ ΠΟΛΟΣΦΑΙΡΟΥ
Ιδιαίτερη ξεχωριστή περίπτωση για την ιστορία του Αυστραλιανού ποδοσφαίρου αποτελεί ο Θησέας Μαρμαράς.
Ως πρόεδρος της «Ελλάς» προσέφερε πολύ περισσότερα από κάθε άλλον μέχρι σήμερα. Δημιούργησε την Ελλάς το 1959 με τη συγχώνευση των ομάδων Χελλένικ και Γιάρρα Παρκ, την ανέβασε στο Στέητ Λήγκ το 1961 και την επόμενη χρονιά κέρδισε το πρωτάθλημα. Στη θητεία του ως προέδρου, η Ελλάς κατέκτησε τους περισσότερους τίτλους.
Ως παράγοντας και πρόεδρος των Ομοσπονδιών Βικτωρίας (VSF) και Αυστραλίας (ASF) έπαιξε τον μεγαλύτερο ρόλο στη δημιουργία τους, και αργότερα για την επιβίωσή τους. Πρώτα απ’ όλα, υπήρξε ο ιθύνων νους για τη δημιουργία της Αυστραλιανής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας, που ιδρύθηκε το 1959. Εν τω μεταξύ, τα χρόνια εκείνα η Αυστραλία είχε αποκλεισθεί από τη δύναμη της FIFA γιατί πολλές από τις ομάδες, ειδικά του Σίδνεϊ, χρησιμοποιούσαν παίκτες από την Ευρώπη, χωρίς να έχουν μεταγραφές. Μάλιστα, μερικοί παίκτες, ήταν απ’ τα μεγαλύτερα ονόματα στην χώρα τους.
Η Αυστρία και η Ολλανδία μέσω της FIFA ζητούσαν χρηματική αποζημίωση από την Αυστραλία.
Τον Ιούνιο του 1963 ο Θησέας Μαρμαράς, ως πρόεδρος της Αυστραλιανής Ομοσπονδίας, ταξίδεψε στην Ευρώπη και, πιο συγκεκριμένα, στη Ζυρίχη, με σκοπό να πετύχει την επανένταξη της Αυστραλίας στην δύναμη της FIFA.
Βρήκε την πολιτική του διεθνούς ποδοσφαίρου πολύ δύσκολη, αλλά διπλωμάτης όπως ήταν, κατόρθωσε να πείσει τους παράγοντες της FIFA και την επομένη χρονιά η Εθνική Αυστραλίας έπαιξε στους προκριματικούς αγώνες του Παγκοσμίου Κυπέλλου 1966.
</
Migrants in their Homes
Maria Katsiouras, a girl from the village of Karia-Olimpoy, Thesalia, is helping her husband to assist other Greeks on the other side of the world – in Australia. Maria, 20, came to Australia in March, 1961, to marry a young man from her own village. Her husband, Athianassios, 26, is joint proprietor of a Greek club in Wollongong, an industrial city on the south coast of NSW. Athianassios kisses Maria goodbye as he leaves for work. Athianassios drives an 80-ton crane at the giant Port Kembla steelworks near Wollongong.
l
l
More than 2000 Greek girls have now migrated to Australia as domestics in a scheme organised by the Inter-governmental Committee for European Migration. The girls, aged 21-25 years, are working in private homes and hospitals in Australia after attendance at a special ICEM domestic science training school in Athens, where they learn English, cooking and general household duties in modern homes, personal hygiene and how to use the latest electric home appliances. Georgia Kanellaki, from Vermadoura, Farron, takes bed-sheets from a linen cupboard in the Canberra home where she works.
l
l
Like many of the Greek families who have settled and bought blocks of land in the rich citrus, vine, and fruit growing area of Berri in South Australia, the Colensis and the Metaxis families have helped each other to prosperity. They began by sharing and working the same property until they had saved enough to branch out on their own accounts. Chris Colensis prunes trees on his property.
l
l
Carefree relaxation at Coles Bay, Tasmania for Greek migrants. On board Andrew Manis’ “Hi-wunda”, from left, son in law and daughter, Nick and Efrosine Karydis, daughter Sophie, 14, wife Victoria, grandson Kosmos 3, and son Taso, 16.
l
.
l
Anastasios castrissios, 33, who migrated from the Island of Kythera in 1947, has just been elected to the municipal Council of Echuca in Northern Victoria. Now a prominent businessman, he began work in Echuca in 1949 as a waiter. With his three brothers he now owns a prosperous reals estate business.
.
l
l
>;
Canberra’s first pizzeria managed by a Greek – Emanuel Marouditsis.
>;
l
l
>;
Greek woodcarver produces finely carved icon stand – John Fanariotis.
>;
l
>;
Since the early post-war years, migrants from some 30 countries have comprised about half the men working on Tasmania’s hydro-electric power developments. The story is the same on the latest project at Poatina, where 780 men are working on the State’s first underground power station. Man behind the Inner Man: work in the highlands builds good appetites among Hydro workers and migrants are well represented among the cooks who keep the man fed. This is Greek-born Constantine Markakis, 31, single, who came to Australian four years ago.
>;
>;
Fruit growing on the Murray River, South Australia – Greek born George Tsaconas knows that future crops of oranges will depend on how well this young tree and others are nurtured, sprayed and irrigated.
k
l
l
l
Vassiliki Daflou: campaign ambassador
Vassiliki Daflou prepares a meal in her hometown, 1961.
The selection officer who interviewed Vassiliki Daflou in Athens described her as ‘just an average girl’. However, her so-called ‘average’ nature did not hold her back from being an ambassador for an Australian government campaign to encourage Greek women to migrate to Australia.
Greek migrants make up the third largest migrant group to come to Australia during the post-World War II mass migration movement, after the British and the Italians. A large number of Greeks came to Australia through chain migration and the Assisted Migration Agreement between the Australian and Greek governments.
Initially the assisted passage programs favoured the migration of Greek men, who provided semi-skilled and unskilled labour in rural and urban areas. The campaign to encourage migration also benefited the Greek government. Following World War II, Greece faced extreme hardship during and after the civil war. Migration was necessary to avoid increasing poverty and unemployment.
More women needed
By the 1960s the Australian government began to address the growing gender imbalance by actively recruiting single Greek women to come to Australia to work as domestics. Vassiliki, who applied to migrate to Australia in June 1960, was a perfect candidate for such a campaign.
Described as ‘small, pretty, and blue-eyed’ by immigration publicity officers, she was photographed in her home in Epiros, Greece and depicted as a poverty-stricken housekeeper with only primitive cooking amenities. She was later photographed in Sydney enjoying all the modern conveniences Australia had to offer a domestic worker, including cooking on a gas stove.
Like other assisted migrants, Vassiliki was required to undertake two years’ employment service in return for her assisted passage. According to the publicity campaign, Vassiliki was placed in a job as a domestic at a Sydney hospital and boarded with a Greek family.
What happened next?
It is unknown whether Vassiliki stayed in her job, or whether she moved on to other work or another city. Her trail ends with her stirring a pot in a modern kitchen in Sydney, with few clues to offer where she is since. It is unlikely the photographs accurately represent her migrant experience.
l
l
Perth’s Church of Sts Constantine & Helene turns 75
The bells of Perth’s first Greek Orthodox Church, Saints Constantine and Helene, chimed long and loud on Sunday, 16 September, in celebration of the 75th Anniversary of the Church’s consecration. Completed in late 1936 after years of effort and endurance by the local Greek population, and then consecrated the following year, the Church has long been one of the main centres for Orthodox worship in Perth. The 1937 Consecration Service was conducted by Metropolitan Timotheos, the then Primate of the Greek Orthodox Church in Australia. The State Heritage listed Church is an important part of Perth’s culture and history and when it was consecrated, the inner city precinct of Northbridge where it is situated was the heart of ethnic communities and their businesses. Therefore, the celebrations marked an important milestone for the Church, its parish, the Hellenic Community of WA, and the city. A large congregation was in attendance to witness the auspicious occasion. The Church celebrations included: A Divine Liturgy conducted by various local priests, namely
• The Abbot of the Holy Monastery of St John of the Mountain, Archimandrite Evagrios Koutouzis
• The Parish Priest of Sts Constantine & Helene, Archimandrite Elpidios Karalis
• The Assistant Priest of Sts Constantine & Helene, Rev. Fr John Athanasiou
• The Rev Fr Kosmas Damianides
• Rev Deacon Evangelos Battalis
A Memorial Service for all the founders of the Church;
A special blessing of the loaves service for all the Church parishioners;
A procession around the Church with the icon of Saints Constantine and Helene.
At the end of the service, Parish Priest Archimandrite Elpidios Karalis read the names and then presented special medallions to recognise those parishioners still alive who were present at the Consecration Service in 1937. Archimandrite Elpidios also read a congratulatory message from His Eminence Archbishop Stylianos and then said a few words of his own reflecting on his connections with the Church when, as a youth, he was an altar boy. He then added, “These celebrations give us the opportunity to reflect on the past. Firstly, we pay tribute to the blessed and ever memorable founders of our holy church who had both the foresight and enlightenment from above to undertake the sacred task of building the first Greek Orthodox Church in Western Australia. The primary role of our church was always (and still is) to meet the spiritual needs of the Greek Orthodox faithful in Western Australia as well as providing any assistance possible to the local Perth community at large. “Secondly, we direct our thoughts to all the living who bring offerings and do good works in our holy and all venerable church; for the men and women who labour in its service. May our Lord continue to grant them strength, patience and faith to continue, under the direction and guidance of our spiritual father, His Eminence Archbishop Stylianos, the sacred work of their pioneers for the glory of God and for the progress of our church.” The Church and its congregation has been a long-time supporter of the local community, even helping with fund raising for the Australian war effort during World War II. Today, this charitable work continues with support for the annual Homeless Connect Event in Northbridge, as well as a charity food drives throughout the year to those in need. It has also been involved as a conduit for the collection of funds for causes in Greece including during the recent economic hardship facing the country. After the Church service, members of the local Greek community attended a special luncheon celebrating the landmark event. Over 460 people attended the joyous gathering where a number of VIPs addressed the crowd, including the former Governor of WA, Dr Ken Michael; the President of the Hellenic Community of WA, Gary Mitchell; and historian, Dr John Yiannakis. Overseeing proceedings was MC, Dr Angela Evangelinou-Yiannakis. A special commemorative anniversary book, written by Dr John Yiannakis, was distributed to all those in attendance as a memento of both the day and the Church’s 75 year history.
Dr John N Yiannakis.
.
>;
St Nicholas Greek Orthodox Parish
The history of the St Nicholas Greek Orthodox Parish has its beginnings in the year 1961 when the first influx of Greek immigrants began settling in the Marrickville region.
The Marrickville region had a great need for a Church in the 1950s with thousands of migrant Greeks residing in the area. The Church these days has grown to serve and support the spiritual needs of approximately 15,000 parishioners.
Between 1961 and 1966, the original house on the land acquired was converted into a Church to be able to serve the Greek community of Marrickville and its surrounding regions with liturgies and sacraments. The church today is now performing sacraments to the 2nd and 3rd generation Greeks in the region.
The foundation Stone was laid on June 6th, 1965 by His Eminence Archbishop Ezekiel of Australia and New Zealand, with the Official Opening taking place on the 3rd October 1966 by His Grace Bishop Dionysios of Nazianzos.
The consecration of the Parish was performed by His Eminence Archbishop Stylianos of Australia on the 15th June 1975 where thousands of parishioners were present for this historic moment.
Today Saint Nicholas church stands as an amazing and breath taking architectural landmark in Marrickville. Its amazing structural design with the arching bell towers gives it a byzantine character. There is a reception hall on the grounds of the church, for the Parish needs and an afternoon Greek school, teaching our young children the Greek language.
Over the past three decades, the community continued its sacred mission. The Sunday School and Greek School programs along with a special emphasis on the religious services of the Church brought the community to a deeper realisation of its purpose and character.
0
Afternoon Greek School
The Afternoon Greek School at St Nicholas Church Marrickville has demonstrated a commitment and tradition of service toward the wider community by providing high quality education of the Modern Greek language and culture.
One of the primary objectives of the Afternoon Greek School at St Nicholas Parish is to provide a high standard of language education, in a safe and caring environment, which is complimentary to all members of the community.
Over the years, there has been a constant effort to improve the quality of the education program by developing teaching materials relevant to students’ learning needs and staff’s teaching methodology in order to attain a high standard of professional performance and student achievement.
The School’s dedicated teacher Mrs. Jenny Rennie is responsible for the 70 children who attend the school throughout the year. She is ably supported by a member of the Education Department from the Consulate General of Greece.
The school operates on a six day basis. The primary school students attend classes twice a week starting on Monday and concluding on Friday. The classes run from 4–6pm. The high school students attend classes on Saturday morning through to the afternoon.
A component of the students’ education is their involvement in a number of important extra-curricular activities during the year. These include participation in community events such as the annual Panigiri, as well as religious and national commemorative celebrations of Greek Independence Day (25th March) and Greek National Day (28th October).
To ensure that education is provided at a minimal cost to every student, financial support is obtained from the Department of Education and Training as well as government funding.
Efforts to strengthen the teaching material have resulted in the recent acquisition of publications, colourful readers, charts, cards, CDs, Radio-Cassette/CD players, laptops and DVD’s. This has been successful with the help of fund-raising and the generous efforts of parents and benefactors of the community.
p
p
History of the Roxy Theatre and Roxy Cafe, and the creation of the Roxy Museum
o
‘KATSEHAMOS AND THE GREAT IDEA’
by Peter Prineas
The book that tells the story of the
ROXY THEATRE AT BINGARA
and
the men from the Greek island of Kythera who built it.
Read more about this true story of Greeks and Australians
at
email pprineas@ozemail.com.au
o
From ‘Katsehamos and the Great Idea’ © Peter Prineas
1. Feros and Psaltis; 2. Aroney;
p
The Greek partners who formed the partnership Peters & Co and built The Roxy. (from right) Peter Feros and George Psaltis. Emanuel Aroney with bicycle.
Photo taken 1936 (Photo: copyright Peter Prineas). The final customers have departed, the tables and chairs have been stacked, the proprietor has turned out the lights.
The dust settles and silence descends.
Another Greek Café in another town closes it doors for the last time.
Another vacant shop front from another time joins the ranks of those lining the street of another fading community.
The passage of time, the final chapter, the end of an era.
The past decade has seen the closure of a number of the last of the Greek family owned cafés in northern New South Wales.
The Busy Bee in Gunnedah, the White Rose in Uralla, Fardouly’s Café and Pete’s Place in Inverell to name a few, have recently followed suit.
The Paragon in Katoomba and the Niagra in Gundagai, in continuous operation for over a century, are the exceptions to the rule.
It seems the final curtain beckons to those few cafés remaining. Offering little indication of how brightly their spotlight once shone, today they bear only slight resemblance to the period when their appreciative audiences queued for the opportunity to share the magic they brought to everyday life.
Greek cafés left a remarkable legacy on Australia’s cultural history and played a significant role in the changing landscape of our regions.
Almost every town across rural NSW and Queensland boasted a Greek café.
Depending on the size of the town, any number could be found playing a starring role in the community.
The evolution of rural Australia however, has determined that the time has come for these once resplendent pleasure palaces to take their final bow.
There is nothing remarkable about a story regarding the demise of a Greek café in rural Australia.
There is something quite extraordinary however, about such a café being brought back to life.
Forty-five years since serving its last mixed grill, The Roxy Café in Bingara, northern New South Wales, is being faithfully restored to its original splendour. Stripped of its original décor and dignity, its respectability is to be reinstated and its reputation restored.
Built by three Greek partners from the island of Kythera in 1936, the Roxy Café was part of an enterprise that included the magnificent Roxy Theatre. The shared narrative of its history exemplifies the Greek migration experience: one that made an outstanding contribution to the development of Australia. The story of The Roxy is not just about the venue; the bricks and mortar. It is not just about the striking art deco architecture or its historical significance.
It’s a story of big ideas, of dreams and visions against all odds. It’s a story of heartbreak and ultimately triumph. It is a story that has touched many lives and in doing so has been well documented over the years. Much of the story was played out in the pages of the local newspaper, The Bingara Advocate. Further insights came to light in a Ph.D thesis undertaken in the 1990’s by Kevin Cork, the then President of the Australian Theatre Historical Society.
The thesis was entitled Parthenons Down Under, Greek Motion Picture Exhibitors in NSW 1915 – 1960, a topic never before explored in Australian history.
The most comprehensive components of the story however, have been provided by Peter Prineas, the grandson of Peter Feros, one of the original founders of the building, through the extensively researched biography entitled Katsehamos and the Great Idea.
A true story of Greeks and Australians in the early twentieth century, the work details the history of The Roxy as a symbol that epitomizes the chapters shared by the two cultures.
o
o
The Journey Begins
From ‘Katsehamos and the Great Idea’ © Peter Prineas
3. Interior Roxy Cafe 1920s;
p
The interior of the Roxy Cafe´1962. Seated (front) Peter Feros, (rear) Emanuel Aroney. George Psaltis (standing in white jacket to the left of Peter Feros) The Roxy story begins in the village of Mitata on the island of Kythera in Greece, the birthplace of three men in the 1890’s who later became partners; Peter Feros, Emanuel Aroney and George Psaltis.
Kythera covers an area of 282 sq km and has a current population of around three and a half thousand people. Commencing before the turn of the last century, a large number of Kytherians migrated and the majority came to Australia. Some estimate there may be as many as 100,000 Kytherians and Kytherian descendants in Australia today. At the time, Greeks were leaving a country that was decimated by war with its devastating effects of political turmoil and social upheaval. Australia was the promised land where the dreams of the destitute and dispossessed lay in the cafés which offered bountiful rewards for the fruits of hard labour. By the turn of the century, inner city Sydney was home to any number of oyster bars, fish restaurants and refreshment rooms. Those seeking to establish independent enterprises of their own were forced to look further afield.
The country towns of New South Wales and southern Queensland embraced these culinary concerns that offered an extensive and affordable array of food, beverages and confectionary to satisfy every pocket. Like countless immigrants before them who ventured into rural Australia in search of opportunity, the young Aroney, Feros and Psaltis chose Bingara as the town where they hoped to make their fortune. Arriving in the 1920’s to establish a café, they formed a partnership called Peters & Co, a generic business name chosen by Kytherian businessmen who adopted it as an informal franchise among Greek shopkeepers. Peters & Co were on the road to realizing their dream, despite trading through the years of the Great Depression. During this time of terrible hardship, the food trades were more resilient. There was not much money around, but a visit to the local café was a small luxury people could afford and they savoured it in the hard times. The success of the partners’ business in Bingara is apparent, not just through their decision in 1930 to invest their savings into The Golden Bell, a new café in Barraba. It was also provided by an unprecedented expansion of their business which the Bingara Advocate proclaimed “will herald the Dawn of a new Era in Bingara’s Entertainment history” The enhancements the partners would make to their business would prove to be no ordinary undertaking. Peters & Co would create an entertainment complex that would remain unparalleled in comparable towns of the region.
The enterprise would include a brand new modern café that would seat 140 patrons; three independent shops facing the main street that could leased to ensure the financial viability of the building; a guesthouse to accommodate Roxy patrons, and at its heart, a cinema that would be “the most modern theatre outside of the city.” The size of the town would not impede the partners’ vision. Bingara, with a population of around 1,500 at the time, would be invited to share their aspirations which knew no bounds in terms of majestic beauty and modernity. Kevin Cork’s thesis traced the history of 66 Greek cinema owners in NSW from circa 1915 to the early 1960s. A significant number of picture theatre operators were Kytherians who had or continued to run cafés. Their impact on cinema ownership in NSW was immense. Peters & Co would not be the first motion picture exhibitors in Bingara. Opening in 1912, Bingara Moving Pictures presented the town with silent films accompanied by a pianist. Twice a week, patrons would enter the galvanized iron theatre to take their seats on wooden planks on the gravel floor, or on the dearer seats at the back built up on tiers.
A second silent picture show would open in the Soldier’s Memorial Hall in 1931. Local businessman, Victor Reginald Peacocke, was the presenter of the cinema he named the Regent Theatre. In 1934, around the time that Peacocke introduced Bingara to the first talkie pictures ever seen, Bingara Moving Pictures was consumed by fire and burnt to the ground. Unlike the modest cinemas Bingara enjoyed, Peters & Co engaged Mark Woodforde, a Sydney architect, to build a picture theatre that could suitably house a palace of dreams. The auditorium would be 104 feet long from the rear wall to the stage and 40 feet wide, with a drop from ceiling to floor of 24 feet. There would be steps in the vestibule area to gain height; this would allow the floor of the auditorium to slope down towards the screen and provide every patron with a good view. The sloping section of the floor would have seating for 280 customers and the level section closer to the screen would accommodate another 470. The level area was designed so that the seats could be removed, revealing a large dance floor made of beautifully joined timbers cut from the cypress pine forests of the north-west.
o
o
Cinema Wars
From ‘Katsehamos and the Great Idea’ © Peter Prineas
4. Roxy’s unfinished facade 1936;
l
The Roxy’s unfinished facade 1936 (Photo: copyright Peter Prineas) Peters & Co’s plans incensed Victor Peacock who was determined to rule supreme in the cinema stakes. In a letter to his local Member of Parliament, he painted a scene of Greek standover men running amok in quiet little Bingara.
His letter contained the declaration that he would in fact build his own cinema stating “I have no intention of allowing the Greeks to put it over me in this way, so I am endeavouring to get in ahead of them… I shall be submitting plans myself during the next few weeks…and I am hoping those of the Greeks will be held up until I can get a start.” Peacocke was determined to open before Peters & Co and was elected to Council in the interim. Victor Peacock’s modest Regent Theatre opened in June of 1935, just 18 weeks after the building was approved. Peters & Co would take another nine months to open their doors after a series of continued setback through Council approvals.
Peacocke also sent off another letter to the Chief Secretary of New South Wales who was responsible for the regulation and licensing of picture theatres requesting that a building inspector be sent up from Sydney to find something ‘untoward’ with the plans of the Greeks. Fortunately, the Department in Sydney didn’t comply with Peacocke’s requests and on the evening of Saturday 28 March 1936, the opening of The Roxy was unlike anything Bingara had ever experienced. The Bingara Advocate reported that “probably no event in the history of Bingara has caused more interest and excitement.” Prior to opening time “it was impossible to wend one’s way through the crowd” which ‘stormed the streets’ the paper reported. Officially opening the new premises, the Mayor declared the theatre to be a ‘monument to the town and one of the finest buildings of its kind outside the city.’ And so began the ‘cinema war’ between Bingara’s rival theatres with the intense competition that ensued. The pages of the Bingara Advocate provide fascinating documentation as they provide an invaluable record of the films that were screened, including the cartoons and the clubs that they formed.
They also allow us to experience first-hand the unfolding battle between the two cinemas as it is played out amongst its pages. An advertisement placed by The Regent, three weeks after The Roxy’s opening, announced a special bargain night, when the price of admission would be one shilling all over the house, including children at half price. Accordingly, The Roxy is forced to do the same. The Roxy then hits back, holding a Movie Ball which it declares “will be the most spectacular dance event in Bingara’s dance history…. That “Uncle” George Psaltis declares he is going as Shirley Temple, and has been measured for a special dress.” Even the spectacle of George Psaltis in a dress and wig full of Shirley Temple curls was not enough. Other marketing ploys were tried, including the offer of “A one pound reward for any lady who will sit alone in the theatre for a midnight screening of the Black Room with Boris Karloff.” Intense competition led to various promotional ruses. The most telling was the installation of two large loudspeakers on top of the Roxy’s parapet. These were part of the theatre’s RCA public address system and were used for competitive spruiking and to broadcast announcements, music and film soundtracks to the town’s residents. Peacock continued to make improvements to his Regent Theatre such as upgrading his sound equipment that became far superior to that of The Roxy. His greatest innovation however, was the opening of the outdoor picture gardens.
This would be accomplished by building a projection box on the existing rear wall of the theatre while mounting the projectors on swivels. The audience, in their canvas seats, could then enjoy screenings under the stars in the area located directly behind the theatre. With or without the picture garden however, the end had come for Peters & Co. In mid-August, just five months since they had opened their doors, the theatre, the café, the shops and the guesthouse were all lost. There were many debts to cover the vast expense of building The Roxy and in September 1936 the three partners signed for bankruptcy. They had lost everything they had worked for since coming to Australia. Peter Feros moved to Murtoa in the Wimmera district of Western Victoria where he would begin the long journey of attempting to recover his fortune through the purchase of the Marathon Café in McDonald Street.
He was eventually joined by his wife and remaining children in Murtoa where he would live out his days. Emanuel Aroney remained in Bingara where he was joined by his two sons. He would continue to manage cafés in the town for the following twenty years before retiring to Sydney. After a stint in Sydney, George Psaltis returned to Bingara to manage The Roxy Café for a time before returning to Sydney to establish the Q Café in Kings Cross. In the 1950’s he moved to Adelaide where it is reported he died alone and penniless. From all accounts, it appears that George Psaltis was more inclined to entrepreneurial flights of fancy than his two partners. It may well have been his vision to build The Roxy Theatre, and it is likely that he was the driving force behind it. He was not an astute businessman however, and his vision may not have been shared by his partners.
o
o
A Sleeping Beauty
Red Cross Queen Procession 1951. The Roxy Theatre operated as a cinema until 1958 when it shut down. Apart from the occasional films screening, odd boxing match or roller disco, it would spend the next forty years virtually lying dormant.
A new generation was growing up in the town having never stepped foot inside it. They may well have walked past the façade every day of their lives, with little clue as to the grandeur that lay within. The Regent Theatre was well patronized through the 1950’s and 1960’s and continued to operate until the 1970’s. Since 1981 it has housed the Bingara Civic Centre.
The Roxy Café continued to operate under a series of Greek owners until the mid-1960’s when it became a freehold title and was sold to Bob and Elva Kirk who opened a memorabilia shop in the café, and who lived above it in the residence. It then fulfilled a rightful obligation to every small town when it masqueraded as a Chinese Restaurant for twenty years before being purchased by the Gwydir Shire Council in 2008. The purchase of the freehold title of the café completes The Roxy picture.
Prior to this acquisition, it was a group of dedicated community members in the early 1990’s who first recognized The Roxy’s significance and began to lobby the then – Bingara Shire Council to purchase and restore the theatre. The Bingara Council purchased the building in 1999 and once it had been successful in obtaining both state and federal funding, set about faithfully restoring it to its former glory. While the story ended sadly for our Greek founders, it has ended triumphantly for us. The Roxy stands in its original state, as testimony to the legacy of what the three partners have left behind. The Roxy officially reopened its doors in 2004. It is owned by the Gwydir Shire Council and operates as a multipurpose cinema, performing arts venue and function centre that includes a variety of conferences, seminars, weddings and private functions.
It also houses the Bingara Tourist Information Centre and is open to the general public for tours. Above all, it belongs to the community and is accessed by the community for numerous events and activities. Cultural activity plays a vital role in our lives, particularly for those who live in more remote, isolated communities. Through theatre, music, dance, we are able to reflect the social and economic challenges that surround us. The arts give us a sense of identity and a sense of our selves. They are a key component in the livability of our communities and are vital in attracting and retaining people to these communities. The Roxy takes pride in continuing to uphold the prized values espoused in an advertisement placed in the Bingara Advocate in 1936 which reads: “With its atmosphere of refined luxury and perfection of service, the Roxy stands as a worthy landmark of progress and a monument to the progress of a Worthy District.”
o
o
The Final Chapter
A more recent photo of The Roxy. In 2009, the Gwydir Shire Council was the recipient of a grant for $750,000 through the Department of Heritage, Environment, Water and the Arts under the Australian Government Jobs Fund, primarily to restore the Roxy Café.
A museum celebrating Greek immigration to rural Australia will be incorporated into the project. It will pay tribute to the remarkable legacy of the Greek cafe by recognising the significant contribution Greek immigrants made to the changing landscape of rural Australia. Greek cafés changed the course of Australia’s cultural history and left a significant legacy on our culinary and cultural landscape. Very few Greek cafes operate as they did 50 years ago. Even fewer complexes that incorporate a functioning cinema and café remain. Once complete, The Roxy may be the last purpose built theatre with adjoining café operating in New South Wales. The Roxy Café will become a place of national significance that conserves and protects the important cultural associations between people and place. It will provide opportunities for the celebration of Greek traditions that became embedded in Australia.
The work carried out in the restoration will be undertaken to best protect the significant fabric of the place with minimal disturbance to ensure the culturally significant aspects of the place are respected, retained and preserved. The restoration of the Café will include the re-instatement of furniture of the period that has been acquired for the purpose, including a 35ft counter with original soda fountain, as well as custom-made display cabinets and shelving which have come from the Farouly’s Café in Inverell.
The original wood paneling as well as the original booths from the Roxy Café will be reinstated, having spent the last forty years securely stored in the shed of a local resident. In a paddock not far from the shed, the original neon shop sign that hung under the awning was found, waiting for the day when it would light up once again and take its place at centre stage.
Architectural firm Magoffin and Deakin from Armidale has been appointed to the project. Heritage architect Anthony Deakin was responsible for the restoration of the Roxy Theatre carried out in 2003. The café will be leased to a commercial operator who will work in conjunction with the Gwydir Shire Council to achieve the collectively desired outcomes. Expressions of Interest to manage the Café are currently open.
The refurbished Roxy Theatre is a multi-purpose venue and here it is used for a dinner. The Roxy will become a place of great historical significance that exhibits local distinctiveness and a sense of place.
Its civic pride and confidence in its heritage, in its cultural facilities and collections is destined to attract people from all walks of life, all wanting to share this unique experience. It is interesting to note that The Busy Bee in Gunnedah recently ceased trading and permanently closed its doors.
The significance of the café has been recognized however, and the entire collection has been acquired by the National Museum in Canberra for its archives. In order to do justice to this important chapter of Australian history, the Roxy welcomes relevant contributions towards its museum and would be most grateful to receive items of café and cinema memorabilia to ensure the success of the project.
All contributions received will be acknowledged. In his thesis Kevin Cork advised us that: “If we are to remember these Greeks for their contributions to Australia’s social, architectural and technological advancement, then it is imperative that there be Greek landmarks which are acknowledged at local and state level – ones that point to the achievements of the Greek-Australian cinema exhibitors… We cannot allow their histories to be forgotten, not when they provided services that positively affected millions of people, firstly, through their refreshment rooms and, secondly, through their picture theatres.” We intend to do just that, as the final chapter of the Roxy story is destined to live on for generations to come.
>;
>;
Uncovering Stories of Greek Australian Women
 |
| Brisbane women at a ‘Paploma’ morning tea. L – R: Ann Kyranis, Helen Licourinos, Nina Conomos, Maria Kirke, Theresa Economou. |
Estimating the number of Greek Australian women around the country can be difficult. Those who have come from Greece, are of the Greek Orthodox faith and speak Greek at home are easy to find in the official statistics. After that, it becomes complicated – what about the women who have come from Egypt, Cyprus, Roumania and other Greek d.phpora countries? And what about those born in Australia, who cite ‘Anglican’as their religion, because there were no Greek churches in the country towns where they grew up, and who speak English at home and Greek when they need to? Perhaps there should be another category in there somewhere – ‘ability to negotiate cross-cultural boundaries’! Current estimates put the number of Australians who either came from Greece or are of Greek descent at around 500,000 to 700,000. Put against these figures, the number of quilts registered to date, from Greek Australian women is miniscule. We can safely assume that there is still much ‘uncovering’ to be done, that there are quilts and stories hidden away all over Australia. For most of those which are included in the NQR, it has been my privilege to sit with the women, to record their memories and experiences, to try to understand their pain and share their gratitude for what their adopted country has given them. Most of the time the interviews have been on a one-to-one basis, but occasionally several women have come together as a group, bringing quilts, sharing stories and reminiscing about another life in another place. They have been special times for all of us.
Quilt Threads; Life Themes
 |
| Katherine Crummer (nee Aikaterini G. Plessos), Port Macquarie, NSW 1864. |
Strong life-themes emerge in the women’s stories; they all include something about migration, history, culture and tradition. Sometimes these themes form a large part of a woman’s life, like the central motif in a quilt pattern; sometimes they are more like the thread used for the quilting – disappearing into the middle layer of the quilt before emerging on the other side. Women’s hidden history.
Patterns of Migration
Apart from the Aboriginal people who have always lived in this ancient land, every Australian, even with several generations in between, connects to some other part of the world. We could probably date the beginning of the ongoing relationship which Greek women have with Australia to 1835 when Katherine Crummer, nee Aikaterini Plessos, came here to live with her husband, James Henry Crummer, a captain in the British army. They had eleven children, only two of whom were still alive when Katherine died in 1907. She is buried in Sydney’s Waverley Cemetery. The small numbers of Greek women migrating in the nineteenth and early twentieth centuries increased gradually, and reached their peak in the great migration wave the 1950’s and 60’s. Indeed, it is not surprising that this is the period most represented in the quilts registered by Greek Australian women. This was the time of Australia’s vigorous migration program, in which Greece readily participated, having been left totally devasted by the German occupation of WW2 and then by a bitter civil war. Migration presented a very real opportunity to create a better life. The Australian government’s plan included a program to attract single Greek women, to help redress the imbalance in the large number of men who were already here.
 |
 |
| A ‘bride ship’ the ‘Begona’ 1957 | Della Savvas outside her recently renovated house, Aghia Paraskevi, Mytilini, Greec |
Many of the women speak about the painful.phpects of migration: leaving behind families and loved ones, and their beloved topos (place); the loneliness of Australia’s small country towns without the support of a Greek church and community; the discrimination shown by a country dominated by a ‘White Australia Policy’. But they also express much gratitude for the good life they have been able to make here and for what they have been able to achieve. In particular, the educational opportunities for their children – these would have been unthinkable had they remained in Greece. Indeed it has taken these last two generations or so for Greece to achieve economic and political stability, with the result that migration from Greece has now stopped almost completely. Large numbers of Greek Australians not only visit Greece regularly, but are renovating their old family houses or buying new ones which they and their families use – like a long-distance version of a ‘holiday house’.
 |
| ‘The Smyrna Catastrophe’, Smyrna, Asia Minor, 1922 |
Threads of History
Quilts belonging to Greek Australians are very often about Greek and Australian history. Greece’s turbulent and often tragic C20th history is highlighted by the quilt remnant belonging to Catherine Llewelyn-Smith of Sydney and the quilt owned by Chris Jones of Canberra. Both stories are about the ‘Great Catastophe’ of 1922 when, because of the hostilities between Greece and Turkey more than a million Greeks were forced to flee their homes in Asia Minor (present day Turkey). Those who survived found their way to Greece and eventually many came to Australia. Those of us who are the children and grandchildren of that generation, have grown up with stories, incomprehensible when we were young – of jewellery being hastily sewn into the hems of skirts, precious icons being wrapped up and hidden under shirts; houses and possessions being left behind, not to mention the terrible human slaughter. More Greek history emerges through the stories of quilts from various parts of Greece, particularly the islands: Ikaria, Kephallonia, Mytilini, Rhodes, Samos. The tiny island of Kastellorizo has an important place in Greek Australian history as one of the main sources of early Greek migration. We can speculate that this may be the reason why the quilts registered by Greek Australian women of Kastellorizian origins have been made here in Australia (search under Conomos, Kazaglis, Kirke, Kyranis, Kyprios, Papalazaros, Penklis). Australians will recognise the island of Limnos (or Lemnos), where at least four of the quilts were made. Limnos was used to launch the Gallipoli campaign of WW1, and where the British/Turkish armistice was signed. The Bonegilla Migrant Camp, near Albury NSW, is mentioned in at least two of the Greek quilt stories. Bonegilla was where thousands of now well-established Australians found themselves after WW2, having been driven from their homelands in central Europe.
Traditions and Transitions
Quilts owned by Greek Australian women represent a rich legacy of customs, culture and tradition; a legacy which remains largely unexplored, and sadly may be in danger of becoming lost, even in this time of renewed interest in women’s social history. Some of the quilt stories give us fascinating glimpses into how traditions and customs are not only maintained, but adapted to a completely new environment.
Paploma and Prika
Many of the women say in their stories that ‘no prika is complete without a paploma‘. The Greek word prika encompasses the meanings of the two English words, dowry – real estate, money or goods given at marriage, and trousseau – the collection of clothes and household items which most girls had in some form: handworked, embroidered, and crocheted pieces, tablecloths, towels, bedlinen, decorative bedcovers, and at least one paploma (quilt). Traditionally, young Greek girls and indeed thousands of Greek Australians, have grown up learning to embroider, crochet and sew items for their prika at a very young age. In the photo below, taken in the NSW country town of Cootamundra, circa 1956 Niki, Stavroula and Hariklea are all embroidering items for their prika . Niki and Hariklea had recently arrived from Greece, Stavroula was born and grew up in Cootamundra. In the photo below, as well as her quilt from Cyprus, we see Stavroula Iouannou’s crocheted bedspread made for her by her mother, Efpraxia. Stavroula, in turn, has made an identical one for her daughter-in-law, Stamatina. In this way, craft skills are passed down through the generations.
 |
 |
 |
 |
| Maria and Eleftheri Efstathis at their engagement in Kastellorizo, 1933. Maria is wearing the traditional Kastellorizan costume | Efstathis family outside their ‘Queenslander’ house, 1950’s. L – R: Vlasis, Stathis, Eleftherios, Maria, Ann, Jack Kyranis (Ann’s fiance), Christine | Niki, Stavroula, Hariklea | Stavroula Iouannou’s quilt and bedcover |
But not so through quilt-making in Greece. To date, most of the registered quilts made in Greece have been made by a man, the local quiltmaker in the village, or in a nearby town. Several women recall the paplomatas coming to their house to make their quilts and give interesting descriptions of a doxari, an implement used to fluff up the raw cotton used as wadding in the quilts. Many of these quiltmakers also came to Australia, bringing their skills with them, and thus assisting many women here with the problem of acquiring appropriate quilts for their daughters. Migration often forces change to cultural practices, so in Australia many women, usually forced by their circumstances, made their own quilts. The quilt stories from Christiana Kazaglis and Ann Kyranis both reveal the resourcefulness and practicality which were such strong hallmarks of early Australian women. These two photos capture the transforming processes which migration has wrought in the lives of so many Greek Australian women. Maria Efstathis in her traditional costume on the island of Kastellorizo, 1933, and then with her family outside their typical ‘Queenslander’ house in 1951.
 |
| Helen Varoxis with her quilt |
Quilt Styles
The subject of quilt styles is a very interesting one, which one day will probably invite further examination. Without exception, all registered quilts which have come from Greece are wholecloth, that is with one single fabric piece forming the top of the quilt. The majority of quilts are of richly coloured satin or cotton, with the pattern being formed by the quilting (stitching). The women who used this style when making their quilts here in Australia, have all come from Greece. The only example, so far, of a quilt influenced in style by Anglo-Australian traditions, is the one made by Australian-born Helen Varoxis. As seen in this photo, her patchwork quilt is made from the velvet squares taken from a sample book of furniture fabric, a practice common in Australia, particularly in the more frugal times of the Depression and war.
 |
| Sophia Haskas’ quilt. |
 |
| Bronze deer on column, Rhodes harbour. |
There is one quilt from Greece which tells a story through its quilting pattern. Sophia Haskas’ quilt shows.phpects of Rhodes, the well-known Greek island. The deer is the island’s symbol while the squares in the fill-pattern represent the stonework of the medieval city.
Giving and Taking
The huge contribution made by Greek people to Australian life is well-represented through the stories from Greek Australian women. The now well-documented occupations are all there: owning cafes, restaurants, and other food shops; but also there are those who worked in the sugar-cane fields, in the lead-smelters, who did dressmaking , owned barber-shops, worked on the docks, and in the building trades. The hard work and sacrifice of these earlier generations have resulted in Greek Australians, women and men, now being present in just about every facet of Australian life, including academia, arts and culture, the judiciary, law, politics, medicine, teaching and other professions, and sport.
 |
| Three Generations. Sisters – Irini Repaci and Nellie Magloveris, with Nellie’s mother-in-law Alexandra Magloveris in centre. Christine, in front is Nellie’s daughter. |
Quilts from Greek Australian women have found their way into the National Quilt Register using the time-honoured method of women’s networking skills, women talking to women. No other selection process was used. Indeed very few of the women have actually read the NQR’s information flier, which says: ‘old quilts have always been about memories and women’s hidden, often unspoken, language. They carry stories about our history and about needlework and provide a rich insight into women’s lives.’ Their stories fit this description with wonderful accuracy. They make an outstanding contribution to our understanding of being Australian.
>;
>;
History of the Church in Australia
Immigration by Greeks to Australia began in the middle of the nineteenth century. On the 29th May 1898, the foundations of the first Greek Orthodox Church, the Holy Trinity, were laid. The first priest to serve the religious needs of the Greek Orthodox in Sydney and Melbourne was Archimandrite Dorotheos Bakaliaros (c. 1896). In March 1924, the Metropolis of Australia and New Zealand was established under the Ecumenical Patriarchate. The first Metropolitan of the new province of the Ecumenical Thronos was Christoforos (Knitis) of Serres. In 1929 Metropolitan Christoforos returned to his homeland, Samos. He died on the 7th August, 1959. By 1927 there were more than 10000 Greeks residing in Australia. Greek Orthodox Communities were established in the cities of Perth, Brisbane, Port Pirie and Darwin. However, the only communities with churches were those of Sydney, Melbourne and Port Pirie. In 1931 Timotheos (Evangelinidis) was elected as the second Metropolitan of Australia and New Zealand, and arrived in Australia on the 28th January 1932. He presided over the Church of Australia and New Zealand until 1947 when he was elected Metropolitan of Rhodes. On the 22nd April of that year Theophylactos (Papathanasopoulos) was elected as the third Metropolitan. On the 2nd August 1958, Metropolitan Theophylactos was Killed in a car accident. In February 1959 the Assistant Bishop of the Archdiocese of America, Bishop Ezekiel (Tsoukalas) of Nazianzos was elected Metropolitan of Australia. He arrived in Sydney on the 27th April, 1959. On the 1st September 1959 the Metropolis of Australia and New Zealand was elevated to Archdiocese and Metropolitan Ezekiel to Archbishop. The steep increase in migration created new needs and problems. In order to deal better with these, new communities were created, new churches build, schools established, Philoptochos Societies organized and special care was given to the youth and the catechesis of children. In the large cities there are, apart from the Philoptochos Societies, centres which provide for the general philanthropic and social problems of Greeks. For a more complete organization of the Archdiocese and the communities, the Archdiocese has held eight Clergy-Laity Congresses, the last of which took place in January 1998. In January 1970 after a decision of the Holy Synod of the Ecumenical Patriarchate, for practical reasons New Zealand was separated from the Archdiocese of Australia and formed the Metropolis of New Zealand. In August 1974 the Ecumenical Patriarchate promoted His Eminence Archbishop Ezekiel to the Metropolis of Pisidia (who passed away in Athens July 1987), and on the 3rd February 1975 in his place the Holy Synod of the Ecumenical Patriarchate unanimously elected His Eminence Metropolitan of Miletoupolis Stylianos (Harkianakis), lecturer at the University of Thessaloniki, as the new Archbishop of Australia. Archbishop Stylianos arrived in Sydney on the 15th April 1975 and was officially enthroned on Lazarus Saturday on the 26th April 1975. The new Archbishop, respecting the work of his predecessor in erecting churches and other benevolent institutions, took on as one of his special concerns the social and cultural development of his flock with the systematic cultivation and promotion of the spiritual treasure of Greek Orthodox Tradition. In order to achieve this, he created closer contact between Orthodox and non-Orthodox churches in Australia and with the universities of this country. Appropriate restructuring of the services of the Archdiocese took place, and the Archbishop was officially appointed to the University of Sydney to teach Orthodox theology. Apart from this he continues to be a permanent member of various Christian Theological Commissions. The establishment of new churches and other benevolent institutions continue under the inspiration of the new Archbishop, however priority is given to promotion of the spiritual and cultural treasures of the Greek Orthodox tradition. This was the aim also of the celebrations fro the 50th anniversary of the Archdiocese in 1976, which included an entire range of events with positive repercussions not only within the Greek community but in the Australian society at large. A decisive landmark for ecclesiastical matters occurred with the 4th Clergy-Laity Congress which took place in January 1981. The importance of this historic Congress can not only be seen in the fact that the Governor-General of Australia opened its proceedings, but also in the presence, for the first time, of official representatives of the Patriarchate, as well as special representatives of the Greek Government and Australia’s Greek Ambassador. Of equally great importance and success was the 5th Clergy-Laity Congress in Brisbane, in January 1985, the 6th in Melbourne in January 1989, the 7th in Sydney in January 1993, the 8th in Sydney in January 1998, as well the 9th again in Sydney in January 2003. This new and blessed period of our Archdiocese characterized, amongst other things, by the ordination of over thirty new priests, the sponsoring of spiritual fathers from Mt. Athos and other spiritual people from Greece, pilgrimages of Greeks to the Holy Land and the Ecumenical Patriarchate, the establishment of the Standing Conference of Canonical Orthodox Churches of Australia (SCCOCA) under the permanent presidency of the representative of the Ecumenical Patriarchate, the Archbishop of Australia. The climax of the work of our Archdiocese can be seen in the completion, after many long efforts, of the establishment of St. Andrew’s Theological College. The College curriculum is recognized as equivalent to university courses in Australia and Greece. Important too are the National youth conferences held in Melbourne 1982, Sydney 1984, Melbourne 1986 and 1989, Adelaide 1991, Brisbane 1994, Sydney 1998 and Melbourne 2001, as well as the alternate State Youth Conferences, all of which were the outcome of the resolution of the 4th Clergy-Laity Congress. A great milestone in the life of our church and people in Australia was of course the historic Official Visit of His All Holiness Ecumenical Patriarch Bartholomew in November 1996. During the anniversary celebrations or the year 2000, the Archdiocese took significant steps to establish relevant institutions, councils and committees as part of its ongoing efforts towards spiritual development. First of all, the Millennium Heritage Council was formed, comprising representatives of both genders from various States around Australia. Arising from that Council were the following initiatives:
a) The 200 member Millennium Choir of the Archdiocese which, together with the Children’s Choir drawn from the Orthodox Day Schools in Sydney, brought worldwide recognition to the Greek Australian community, through their splendid participation of the historic Olympic Games of Sydney 2000.
b) The pioneering Provicare Foundation (whose name derives from the “providence” of God and human “care”, so that both the divine and human aspects of the Church can be appreciated in an Orthodox manner). The highly painful and responsible concern of this Foundation will be to offer every possible assistance to the growing number of victims of alcohol and drug abuse. Among the aims of Provicare is the establishment of detoxification Centres in the largest cities of Australia, reintegration of those who suffer, as well as scientific research into the related problems “St Andrew’s Orthodox Press”, for the publications of our Theological College, as well as of our Church newspaper, which will be the mirror of our entire community in Australia, covering Greek Australian issues and projects, and for this reason will be distributed in our Churches throughout Australia free of charge. For the time being, the newspaper shall be monthly. The oldest Greek newspaper in Australia, having been established in Sydney in 1913, THE VEMA was a gift given completely freely to the Church by the prominent and industrious businessman Mr. Greg Gavrielides.
Major events in the history of the Greek Orthodox Church in Australia
As early as 1820, a Russian Antarctic expedition pulled into the port of Sydney, where it remained for several months. The Divine Liturgy was celebrated in all its glory by the priest-monk Dioysii at Kirribilli Point in Sydney. The first priest to serve the needs of the Greek Orthodox in Sydney and Melbourne was Archimandrite Dorotheos Bakaliaros around 1896 AD. He inspired the Greek people celebrating the Liturgy, marriages and baptisms. The first Greek Orthodox Church was opened in May 1898 at Surry Hills, New South Wales, and was dedicated to the Holy Trinity in Melbourne. In March 1924, the Metropolis of Australia and New Zealand was established under the Ecumenical Patriarchate. Christoforos (Knitis) of Serres was the Metropolitan of this new province of the Ecumenical Throne. Metropolitan Christoforos returned to his homeland, Samos, in 1929 where he died on the 7th August, 1959. By 1927 there were more than 10 000 Greeks living in Australia. Greek Orthodox Communities developed in Brisbane, Perth, Port Pirie and Darwin. Beyond any doubt, in all of these Communities the church was the centre of stability and unity for the new life of the migrant in Australia. In 1931 Timotheos (Evangelinidis) was elected as the second Metropolitan of Australia and New Zealand, and arrived in Australia on 26th January 1932. He presided of the Church of Australia and New Zealand until 1947, when he was elected Metropolitan of Rhodes. Theophylactos (Papathanasopoulos) was elected as the third Metropolitan on 22nd April 1947. He died in a car accident on 2nd August 1958. Bishop Ezekiel (Tsoukalas) of Nazianzos, the Assistant Bishop of the Archdiocese of America, was elected Metropolitan of Australia in February 1959, and took arrived in Sydney on 27th April 1959. The Metropolis of Australia and New Zealand was elevated to Archdiocese and Metropolitan Ezekiel to Archbishop on 1st September 1959. This was a period in history when the steep increase in Greek migration from war-torn Europe created new religious and social needs in Australia. This increase was satisfied by the creation of new communities, churches, schools, and other social facilities to care for the young and old. Today the Archdiocese has over 100 priests, 105 churches and 120 community organisations. Eight Clergy-Laity Congresses have been held since 1961, to better organise the Archdiocese, the last took place in January 1998.
The Clergy – Laity Congress in Sydney, 1998
In January 1970, after a decision of the Holy Synod of the Ecumenical Patriarch, New Zealand was separated from the Archdiocese of Australia and formed the Metropolis of New Zealand. In August 1974 the Ecumenical Patriarchate promoted His Eminence Archbishop Ezekiel to the Metropolis of Pisidia (who passed away in Athens during July 1987). On 13th February 1974 the Holy Synod of the Ecumenical Patriarchate unanimously elected His Eminence Metropolitan of Miletoupolis Stylianos (Harkianakis), lecturer at the University of Thessaloniki, as the Archbishop of Australia. He arrived in Australia on the 15th April 1975 and was officially enthroned on Lazarus Saturday on the 26th April 1975. The new Archbishop, respecting the work of his predecessor in erecting churches and other benevolent institutions, took on as one of his special concerns the social and cultural development of his flock with the systematic cultivation and promotion of the spiritual treasure of Greek Orthodox Tradition. In order to achieve this, he created closer contact between Orthodox and non-Orthodox churches in Australia and with the universities of this country. Appropriate restructuring of the services of the Archdiocese took place, and the Archbishop was officially appointed to the University of Sydney to teach Orthodox theology. Apart from this, he continues to be a permanent member of various Christian Theological Commissions. The establishment of new churches and other benevolent institutions continue under the inspiration of the new Archbishop, however priority is given to promotion of the spiritual and cultural treasures of the Greek Orthodox tradition. This was the aim also of the celebrations for the 50th anniversary of the Archdiocese in 1976, which included an entire range of events with positive repercussions not only within the Greek community but also in the Australian society at large. A decisive landmark for ecclesiastical matters occurred with the 4th Clergy-Laity Congress, which took place in January 1981. The importance of this historic Congress can not only be seen in the fact that the Governor-General of Australia opened its proceedings, but also in the presence, for the first time, of official representatives of the Patriarchate, as well as special representatives of the Greek Government and Australia’s Greek Ambassador. Of equally great importance and success was the 5th Clergy-Laity Congress which for the first time was held outside of Sydney, in Brisbane, in January 1985, as well as the 6th Clergy-Laity Congress which was held in Melbourne in January 1989. In January 1993, the 7th Clergy-Laity Congress was held in Sydney, which was declared open by the Australian Prime Minister, His Excellency Mr P. Keating. The Congress was also honoured by the attendance of the representative of His All Holiness, Metropolitan Meliton of Philadelphia, the envoy of the Greek Government and Director of Church matters with the Ministry of Foreign Affairs Ambassador Mr G. Sioris as well as the permanent Ambassador of Greece in Australia Mr B. Zafeiropoulos accompanied by the Consuls-General Mr N. Matsis, Mr I. Kampolis and Mr S. Aliagas. This new and blessed period of our Archdiocese characterised, amongst other things, by the ordination of over thirty new priests, and the sponsoring of spiritual fathers from Mt. Athos and other spiritual people from Greece. Other events included the annual pilgrimage of Greeks to the Holy Land and the Ecumenical Patriarchate, and the establishment of the Standing Conference of Canonical Orthodox Churches of Australia (S.C.C.O.C.A.) under the permanent presidency of the representative of the Ecumenical Patriarchate, the Archbishop of Australia. The climax of the work of our Archdiocese can be seen in the completion, after many long efforts, of the establishment of St. Andrew’s Theological College. The College curriculum is recognised as equivalent to university courses in Australia and Greece. Important too are the National youth conferences held in Melbourne 1982, Sydney 1984, Melbourne 1986 and 1989, Adelaide 1991, Brisbane 1994 and Sydney 1998, as well as the alternate State Youth Conferences, all of which were the outcome of the resolution of the 4th Clergy-Laity Congress. A great milestone in the life of our church and people in Australia was of course the historic Official Visit of His All Holiness Ecumenical Patriarch Bartholomew in November 1996.
>;
>;
Minutes (1897)
CLICK ON THE BOOK TO DIRECT YOU TO THE LINK TO SEE.
On the occasion of the 114th Anniversary of the Greek Orthodox Community of Melbourne & Victoria we are proud to publicly release images of the first minutes of the GOCMV (1897-1916). The minutes contain hundreds of names of early Greek settlers and through its pages we observe the history of the organisation as it evolved through its first two decades; the establishment of the first Greek Orthodox Church in Melbourne, the contribution of the founding members to the war efforts in Greece and the first constitution of a Greek organisation in Australia. These rare documents are the very essence of our cultural heritage; intrinsically linking our history with the history of Melbourne and Victoria. Our aim is to preserve and promote such historical documents that define the tangible attributes of our forefathers for the benefit of both today’s and future generations.
>;
>;
Goodbye to Smith Street
Tony Apidopoulos created a business in Melbourne that became a much loved landmark. But the last days of Tony the Tailor reveal more than meets the eye- it’s an inspiring story about the nature of achievement and the universal bonds that link a family and a community. On the afternoon of 30 September, Tony Apidopoulos will close his simple shop at the usual time, 5pm, as he has done on most Fridays for the past thirty-five years. But on the last Friday in September it will be different, because Tony’s not coming back. There’s unlikely to be much fuss or fanfare as the front door snaps shut: no plaque is planned to mark where his humble business once stood. If you’re on the 86 tram as it slithers down Smith Street from the city before that day, get a window seat on the right if you can, and look out for number 313; you may still get a glimpse of the shop front of one of Victoria’s most loved traders, and the last chapter of a rich and remarkable Greek Australian story. My own introduction to Tony is on a chilly morning as he’s about to open up. I explain the reason for my visit and apologise for my unannounced arrival. Tony insists on paying for take-away coffees to complement with the kourambiedes he’s brought in. Sunlight filters into the shop, which as I enter, appears almost timeless. It could easily be a city tailor’s business of the 1950s or 1960s. A row of crisp police uniforms hang in an open wardrobe to the right of the counter. We sit and begin talking beside a row of treadle sewing machines, mounted on lacquered wood and cast-iron stands that first stitched hems before the Great War. Tony the Tailor was born Theodoros Apidopoulos in the village of Ammochori near Florina, in 1940. The infant Theo entered the world at a time and place of immense strife and hardship. Nazi Germany’s invasion of Greece, a year after his birth, tore through the Florina area. His first steps were taken as his homeland became a battleground of resistance to Nazi occupation. Two years into the occupation, his father Pavlos, who had suffered wounds as a soldier in the Greek army, died of a related infection at the age of 26, leaving his mother Vassiliki and her four children to fend for themselves. “I can’t remember my father. My mother stayed at home, inside,” says Tony of the warring years. Though the civil war brought further danger when Florina became a battleground once more, Tony remembers a happy childhood. When he was old enough to dig a vegetable patch, and not attending school, he and his siblings tended the family’s plot of land. “We were very poor. We had chooks, grew tomatoes, corn and other vegetables – to sell and to feed ourselves.” At 17, after meeting the village tailor – Naoum Zouzele – Theo was sure that he had found his ideal profession. “I said to my mother that I wanted to learn tailoring.” Each year Zouzele would take on a couple of boys as apprentices. Eager to learn, young Theodoros asked his mother if he could be one of them. “She said, ‘son, go and learn, but I can’t afford to pay’,” he says. Despite their circumstances, he was passionately committed to the idea. “We can pay, but slowly, slowly,” said the ambitious Theo. As Tony recalls these far off days, his eyes soften and his gentle voice falters. “It’s a little bit difficult for me, I can never forget my mother,” he says quietly. For three years, he spent the hot summers labouring on his mother’s land, and each icy winter he would learn the tailor’s craft. He paid Zouzele two gold coins a year for tuition. The knowledge gained from his mentor would give him a first vital foothold in a new country. In 1960, Theo and Vassiliki left Ammochori for Melbourne, following in the footsteps of his eldest brother Vangelis, who had found a house for rent in Richmond. Within a few weeks Theo had found his first professional employment as a tailor. As we talk about the early years, Tony opens a large file of documents lying on a cutting table nearby. He begins to leaf through half a century of dog-eared income tax notices. “Here it is,” he says, pulling out a faded one-page tax receipt for 1960. It identifies his first employer as Klein and Cowen, a garment manufacturer in Lonsdale Street. His employer found ‘Theodoros’ too unfamiliar a name to add the company’s books: Theodoros seamlessly became Tony. In 1964, at a Greek community event at Fitzroy Town Hall he asked 21-year-old Stavroula Passas to dance. Christine, as she later became known, was from Agia Paraskevi, a village less than 20 kilometres from Tony’s birthplace, but it had taken a journey to another hemisphere for them to find each other. “In those days, the parents would sit upstairs on the balcony and the young people would be dancing on the ground floor,” says Tony. Was it love at first sight? “Of course!” he exclaims. Tony and Christine were married on 11 July 1964 at Agios Evangelismos in East Melbourne. After changing employer twice after Klein and Cowen, in 1966 Tony was offered a position at Melbourne’s prestigious Berensen Tailors. That same year he and Christine were blessed with their first child, Vassiliki. Berensens had a contract to make up the uniforms of the Victorian police, and from his first day, Tony was cutting bolts of black merino wool fabric, and fitting the carefully chalk-marked cuts to Victoria’s finest. A second daughter, Evangelia, arrived in 1968. A few years later, Tony went on a rare family holiday, back to Ammochori where his mother had returned to live. He met again his mentor, Naoum Zouzele, and thanked his old teacher for the start in life. In 1976, with a baby son, Gregoris, to celebrate, Tony decided it was time to be his own boss. “One day I bought The Age and I saw a shop for rent at 119 Smith Street in Fitzroy. I said ‘how much’, and he said ‘$20 a week’. Today it would be $550,” says Tony. As always, he worked hard and long hours and established an appreciative and regularly returning customer base. Three years passed during which he was able to save enough to buy his own shop in the same street, at number 313. The move coincided with a commercial opportunity that Tony was in an ideal position to realise. The Victorian police were being fitted out for a new style uniform. Tony tendered for the contract and won it. “The old uniform was black. The new style was Navy blue and a better design; it was easier to make,” says Tony, who would go on to fit two generations of Victorian police, specialising in uniforms for officers from the rank of Constable up to Deputy Commissioner. I ask if Tony has fitted any officers who have been in the news recently, and one in particular who wore the uniform for a shorter time than expected. “Sir Ken Jones, he came here for a fitting. He was a very nice man, medium size,” adds Tony. “All the policemen who came here were nice men. I’ve got their measurements if you want, I can tell you, no problem,” he adds, laughing. As we talk, the doorbell rings.A young couple, new to the area, have read Tony’s farewell message on the window and want to express their best wishes to him in retirement. As the days count down to 30 September, visits like this have been increasing; heartfelt and achingly sincere. His customers and the Smith Street community know they’re losing something precious, irreplaceable. There will be no handover to the next generation for Tony the Tailor, no young apprentice to keep the thread intact. “A couple of years ago I said to my son, ‘I’ll teach you, I’ll give you the business,’ but Gregoris said, ‘I can’t, I’m sorry. Dad you have a very big heart to be a tailor, my heart is too small.” After a life’s work completed, what is Tony most looking forward to? “I haven’t spent enough time with my family before, I was working six days a week. I’ll settle my brain, relax and look after my health. Then I’ll think about what I’ll do.” Will you sew again? “Just for myself, to fix my suits, to dress properly.” The number 86 tram will still rattle past 313 Smith Street when Tony closes his front door for the last time. The footy fans, young mums with prams, the business types and the cafe crowd will still walk by. But who will know the story of what happened at this place, what Tony the Tailor achieved at this quiet landmark? Those who have the good fortune to have been a customer, a neighbour, a friend; we will know. We’re the lucky ones. Kala yieramata Tony. You will be missed.
>;
>;
Η Λήμνος τόπος προσκυνήματος για τους Αυστραλούς
Στην Αυστραλία και συγκεκριμένα στη Βικτώρια υπάρχει μια μικρή κωμόπολη με την επωνυμία Λήμνος, υπάρχουν αρκετοί οδοί Λήμνος καθώς και ένα νοσοκομείο στη Δυτική Αυστραλία με το ίδιο όνομα. Το όνομα «Λήμνος» δεν δόθηκε από τις χιλιάδες Λημνίους που ζουν στην Αυστραλία. Ούτε προς τιμήν τους. Δόθηκε από Αυστραλούς στρατιώτες που πέρασαν από τη Λήμνο κατά την διάρκεια του πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Η Λήμνος, τότε, υπήρξε το εφαλτήριο των Αυστραλών προς την Καλλίπολη. Με τα χρόνια η συμβολή της αυτή υποβαθμίστηκε και τώρα με πρωτοβουλία ομογενών και Αυστραλών πολιτικών γίνεται μια προσπάθεια για να αναδειχθεί και πάλι. Ας πάρουμε όμως την ιστορία από την αρχή: Πολλές δεκάδες χιλιάδες Αυστραλοί αναμένεται να παραστούν το 2015 στην Καλλίπολη της Τουρκίας για να τιμήσουν την εκατοστή επέτειο της αιματηρής απόβασης Αυστραλών και Νεοζηλανδών στρατιωτών στην Καλλίπολη, μιας επετείου που έγινε γνωστή ως Anzac Day. Ήδη οι προετοιμασίες έχουν ξεκινήσει από τώρα και οι ομογενείς ανέλαβαν πρωτοβουλίες για να μην μείνει η Λήμνος έξω από το πρόγραμμα των εκδηλώσεων. Ήδη μετά από πρωτοβουλία του καταξιωμένου Λήμνιου μουσικοσυνθέτη της Μελβούρνης, Παντελή Βολάρη, έγινε η πρώτη σύσκεψη στο πολιτειακό κοινοβούλιο της Βικτώριας με την συμμετοχή εκπροσώπων Λημνιακών Σωματείων, άλλων ομογενειακών φορέων αλλά και ομογενών πολιτικών και κυρίως των Γιάννη Πανταζόπουλου και Λι Βαρλάμη. Ο τελευταίος έλκει την καταγωγή του από τη Λήμνο. Σε συνεργασία δε με το δημόσιο οργανισμό τουρισμού οι ομογενείς θέλουν να οργανωθεί μαζική εκδρομή το 2015 στη Λήμνο και να περάσουν και από εκεί τα δυο πλοία που θα μεταφέρουν Αυστραλούς στρατιωτικούς στην Τουρκία για τις εορταστικές εκδηλώσεις. Υπενθυμίζουμε εδώ ότι για τους Αυστραλούς, η σφαγή των στρατιωτών τους στην Καλλίπολη, θεωρείται η πιο σημαντική στιγμή για το έθνος γιατί «για πρώτη φορά σηματοδότησε την δημιουργία αυστραλιανής συνείδησης». Το ιστορικό της απόβασης, που έχει και μεγάλο ελληνικό ενδιαφέρον, έχει ως εξής: Το πρωινό της 25ης Απριλίου του 1915, 15.000 άπειροι Αυστραλοί και Νεοζηλανοί στρατιώτες, κατόπιν διαταγής των Άγγλων αξιωματικών τους, αποβιβάστηκαν στις ακτές της Καλλίπολης στα Δαρδανανέλια, κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στόχος τους να καταλάβουν τα Στενά και να επιτρέψουν στους ρώσους συμμάχους τους στην «Αντάντ» να περάσουν με τα πλοία τους τον Ελλήσποντο και να ανοιχτούν στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο. Παρά το γεγονός ότι ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος δεν απειλούσε άμεσα την εδαφική ακεραιότητα της Αυστραλίας, η τότε κυβέρνηση της χώρας αποφάσισε, ως μέλος της Βρετανικής Κοινοπολιτείας και λόγω συνταγματικής της υποχρέωσης απέναντι στη Μεγάλη Βρετανία, να λάβει μέρος στον πόλεμο. Στην Καλλίπολη θα ήταν η πρώτη φορά που η νεοσύστατη Αυστραλιανή Αυτοκρατορική Δύναμη, όπως ονομάστηκε η στρατιωτική δύναμη των Αυστραλών που στάλθηκε στην Ευρώπη, θα έπαιρνε μέρος σε πολεμική αναμέτρηση. Όλα ξεκίνησαν ένα πρωινό του Νοεμβρίου του 1914, όταν από το λιμάνι Άλμπανι της Δυτικής Αυστραλίας έφυγαν η 1η Μεραρχία Πεζικού και η 1η, η 2η και η 3η Ελαφρά Ταξιαρχία Ιππικού. Αρχικά, ήταν προγραμματισμένο να ταξιδέψουν στη Βρετανία, όπου και θα εκπαιδεύονταν. Η έλλειψη υποδομής, όμως, είχε ως αποτέλεσμα να μεταφερθούν σε εκπαιδευτικά στρατόπεδα των συμμαχικών δυνάμεων στην Αίγυπτο. Παρέμειναν εκεί για περίπου τρεις μήνες. Εν τω μεταξύ, έφταναν στην Αίγυπτο και άλλοι Αυστραλοί στρατιώτες. Στις αρχές Μαρτίου του 1915 δόθηκε η ειδοποίηση από την κεντρική διοίκηση των συμμαχικών δυνάμεων για την εκστρατεία κατάληψης των Στενών των Δαρδανελίων και η στρατιωτική δύναμη των Αυστραλών και Νεοζηλανδών θα χρησιμοποιείτο γι’ αυτή την επιχείρηση. Στην Ελλάδα, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ελπίζοντας ότι η κατάληψη των Δαρδανελίων θα είχε ως αποτέλεσμα τη διεκδίκηση της Κωνσταντινούπολης, έδωσε την άδεια στη Μεγάλη Βρετανία να χρησιμοποιήσει τη Λήμνο ως ναυτική βάση. Έτσι, στις 4 Μαρτίου 1915 οι πρώτοι Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί στρατιώτες από τις ANZAC (Australian and New Zealand Army Corps) πάτησαν για πρώτη φορά το πόδι τους σε ελληνική γη. Το λιμάνι του Μούδρου με τα απάνεμα νερά του, τους υποδέχτηκε. Η στεριά, όμως, δεν ήταν και τόσο φιλική γι’ αυτούς. Η ξερή γη, έντονο χαρακτηριστικό της λημνιακής φύσης, οι γυμνοί λόφοι και η έλλειψη νερού, δεν υπόσχονταν την καλύτερη διαμονή. Παρ’ όλα αυτά, για πολλούς το ηφαιστειογενές τοπίο της Λήμνου ήταν ασυγκρίτως καλύτερο από την έρημο και τη ζέστη της Αιγύπτου. Οι πρώτες εντυπώσεις του στρατιώτη Τ. Α. Μάιλς, για τους Έλληνες: «Οι κάτοικοι του νησιού ζουν σε πρωτόγονες συνθήκες. Έχουν μικρά σπίτια και αρκετοί από τους άνδρες φορούν προβιές αρνιών και περπατούν ξυπόλυτοι ή φορούν σκληρά παπούτσια». Οι ξένοι στρατιώτες άρχισαν σιγά-σιγά να ξεθαρρεύουν και να συναναστρέφονται τους ντόπιους. Ο σηματωρός Ν.Κ. Χάρβεϊ γράφει στα απομνημονεύματά του: «Δεν είχαμε αρκετά ξύλα, σε αντίθεση με το αλκοόλ που ήταν μπόλικο, κάθε μαγαζί στη Λήμνο μέχρι το τέλος του Μαρτίου πουλούσε μπύρα και κονιάκ. Υπήρχε έλλειψη καύσιμων ξύλων. Οι κάτοικοι χρησιμοποιούσαν μικρά κομμάτια κάρβουνου για να μαγειρέψουν. Μετά ήρθε το Πάσχα τους και με μεγάλη περιέργεια παρακολουθούσαμε τον τρόπο με τον οποίο το γιόρταζαν. Οι καμπάνες των εκκλησιών τους χτυπούσαν συχνά και για δύο περίπου μέρες δεν σταματούσαν καθόλου. Την ημέρα του Πάσχα ήρθαν στο στρατόπεδο οι Έλληνες και μας πρόσφεραν κόκκινα αυγά και άλλα δώρα». Στις 20 Απριλίου 1915 το λιμανάκι του Μούδρου πλημμύρισε από πολεμικά πλοία των συμμαχικών δυνάμεων. Ο Τ. Α. Μάιλς γράφει: «Κανένα άλλο λιμάνι του κόσμου εκείνες τις μέρες δεν είχε περισσότερα πλοία απ’ αυτό το λιμανάκι της Λήμνου». Είχε έλθει η ώρα της μάχης. Οι Αυστραλονεοζηλανδοί ξεκίνησαν από την ελληνική γη το απόγευμα της 24ης Απριλίου για να επιτεθούν στην Καλλίπολη και να πάρουν τον έλεγχο των Στενών από τους Τούρκους. Οι επιχειρήσεις, που κράτησαν έως τον Ιανουαρίου του 1916, στέφθηκαν από παταγώδη αποτυχία. Κάπου 2.000 Αυστραλοί βρήκαν τραγικό θάνατο εκείνο το πρωινό της 25ης Απριλίου 1915, αφού οι Τούρκοι, που ανήκαν στο αντίπαλο στρατόπεδο των «Κεντρικών Δυνάμεων», τους περίμεναν κρυμμένοι στις ακτές της Καλλίπολης και τους αποδεκάτισαν. Τους επόμενους μήνες άλλοι 11.000 Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί στρατιώτες άφηναν την τελευταία τους πνοή στα μέρη εκείνα. «Χρειάστηκαν 10 χρόνια για να παρθεί η Αρχαία Τροία που βρισκόταν στα ίδια Στενά. Τώρα καταλαβαίνω πόσο δύσκολο είναι να κατακτήσουμε τα Στενά αυτά» παραδέχτηκε ο στρατηγός της συμμαχικής δύναμης σερ Ιαν Χάμιλτον, μετά την πρώτη μάχη στα Δαρδανέλια. Η σφαγή στάθηκε αφορμή για να δημιουργηθεί κλίμα εθνικής ομοψυχίας στην Αυστραλία και να πάρει σάρκα και οστά το όνειρο της δημιουργίας του αυστραλιανού έθνους. Το 1901 οι βρετανικές αποικίες της Αυστραλίας είχαν ενωθεί και είχαν δημιουργήσει το ομόσπονδο αυστραλιανό κράτος, που όμως δεν είχε ακόμα συνοχή, κάτι που του έδωσε η θυσία της Καλλίπολης. Στην απόβαση της Καλλίπολης πήραν μέρος και 12 Ελληνοαυστραλοί: ο δεκανέας Τζακ Μαρκ, ο υποδεκανέας Τζον Ζαβιτσάνος και οι στρατιώτες Πέρσυ Κουκουσάκης, Κώστας Αρώνης, Γιώργος Κρίτον, Ρόμπερτ Κρόκος, Άθα Χάλκας, Λεωνίδας Μανούσου, Γιώργος Πάπας, Πίτερ Ράντος, Ρόι Ραλφ και Αναστάσιος Ρεμπέα. Ο μόνος άτυχος υπήρξε ο 24χρονος μάγειρας Πίτερ Ράντος, που έπεσε στο πεδίο της μάχης. Κάθε χρόνο στις 25 Απριλίου η Αυστραλία τιμά με εκδηλώσεις σε ολόκληρο τον κόσμο την επέτειο αυτή, με επίκεντρο την Καλλίπολη. Στη Λήμνο, όπου αποτέλεσε πέρασμα για την απόβαση της Καλλίπολης και πολλοί Αυστραλοί βρήκαν καταφύγιο μετά την καταστροφή, υπάρχουν δύο συμμαχικά νεκροταφεία ένα μνημείο και δυο λεωφόροι για να θυμίζουν το πέρασμα των Αυστραλονεοζηλανδών από την ελληνική γη. Τώρα γίνεται προσπάθεια η Λήμνος να γίνει και ετήσιος τόπος προσκυνήματος για τους Αυστραλούς, ξεκινώντας από το 2015 με τις μεγάλες εκδηλώσεις.
Industrial light and magic
George Apostolidis is just about to head to Bangkok when I catch up with the award-winning photographer at his home in the prosperous Melbourne suburb of Kew. A two-week shoot in Thailand will be followed by work in Paris and then Barcelona, all for the same client: Mandarin Oriental – the five-star luxury hotel group with whom Apostolidis has worked for over 20 years. He will spend three months away with his producer-stylist, who just happens to also be his wife Cathy. The inconvenience of their extended trip is somewhat mitigated by the fact that they’ll be put up and pampered at Mandarin’s fabulously luxurious hotels at each location. “I never bother telling people the job is hard,” says Apostolidis, “because they’d never believe me, so I tell people it’s easy.” Is it? “No,” he says emphatically. Apostolidis was born in 1956 in Laimos, a village cornered by Greece’s border with Albania and what is now FYROM. “I’m a hundred per cent Greek,” exclaims Apostolidis with a chuckle – he laughs easily and often. With a reputation for professional integrity that matches his artistic prowess, Apostolidis exudes the quiet confidence of a man at the summit of success; the naturally modest artist is anything but ostentatious. He talks with a quiet passion about his family’s story. “My grandfather had a general store in Laimos which was doing very well until the Communists closed the borders. Then they lost 80 per cent of their trade. Those villages became ghost towns.” Apostolidis describes his background as that of “a typical migrant family”. “My parents married in Greece and took an incredible gamble. Dad came out [to Australia] in 1960. We came out in ’63. Dad had joined the railways as a labourer, worked for two years, then bought a house in Carlton and brought the family over. You couldn’t do that these days could you? Mum worked as a fabrics machinist. “The goal for my parents was for their sons to succeed. They worked day-in, day-out to finance our education.” Apostolidis says he was first fascinated with the photographic process as a child. “My aunt Anastasia gave me a camera when I was 11 years-old. I loved animals, and I remember the first thing I tried to photograph was a canary. It was a point and shoot camera in those days.” With the canary in the can, so to speak, Apostolidis’ passion for photography was sealed. After leaving school, he completed a BA in Photography at Melbourne’s RMIT University, the period during which he met Cathy, who was studying ceramics and modelling in her spare time. They’ve been married for 30 years. “How do photographers usually meet their wives?” Apostolidis asks, smiling as he reminisces. “I first photographed Cathy when I was at RMIT 35 years ago.” They have three twenty-something daughters: Anastasia – a jeweller, Christina – who works at Melbourne’s Centre for Contemporary Photography, and Alexandra – who is in her final year studying fashion design. Soon after his own graduation in ’79, Apostolidis was working as an assistant for a leading Melbourne studio and won the Australian Institute of Photography’s award for Professional Photographer of the Year. It would be the first of many accolades and from that point on he never looked back. Soon after setting up on his own business, big-budget clients, from luxury-end tourism to multinational mining corporations, lined up to hire him for the extraordinary images he could create. Apostolidis describes commercial photography as the art of creating a mood, “reflecting a place where someone would yearn to be, creating drama.” He specialises in big projects. As corporate photographer for Mandarin Oriental, he spends up to six months of the year photographing the hotels’ remarkable properties in Asia, Europe and the Americas. Is there a formula for working with a brand like Mandarin Oriental? “The formula is all about service and quality. There’s an ongoing brief to maintain the look that we have. Every property is different. Barcelona is contemporary: hard, modern. Patricia Urquiola did the interior design. Then you’ll go to an Asian property which will be very culturally distinct.” For those interested in the technical side, Apostolidis uses a Nikon 35mm camera with 24 mega pixel image, and a medium-format Hasselblad that produces a whopping 40MB image. Capturing the essence of natural and man-made environments is his forte. For ten years Apostolidis shot for Tourism Tasmania. He’s just back from Peru, where he photographed the operations of a massive zinc mine for global metals conglomerate Nyrstar. Epic industrial environments, luxurious locations and breathtaking landscapes are Apostolidis’ signature dishes. “I like vast spaces,” says Apostolidis, “I look at everything as a shape, whether it’s a drill, a diamond, the Taj Mahal or Ayers Rock.” Bold compositions, dramatic lines and a painterly approach to using light, both natural and artificial, are the hallmarks of his art. “It’s all about lighting. You have to shoot at the right time of day. “First you find your location, an angle that you like, then you analyse how that angle is going to work in better light. Late afternoon is my favourite time for shooting exteriors – you can watch the light go down and make the picture, whereas at sunrise the light’s getting stronger.” For someone who grew up in the days of film, darkrooms and developing trays, George feels that digital technology has changed photography, and not for the better. “People aren’t lighting a subject to get the detail, because they know they can drag the detail out digitally. Too often today it’s just digital illustration. “I don’t miss the chemicals, but I miss the slow process of developing something, just watching it form from nothing. In those days you had to construct in front of the camera, make it happen. You had to make sure it was pristine, from start to finish. “Something’s been lost in the craft. It’s like looking at beautiful old furniture that used to be made by hand, but now it’s made by robot. The robot makes great furniture, but it’s never as good as the handmade piece. Because it’s never a one off.” After Bangkok, Barcelona and Paris, Apostolidis’ Frequent Flyer status isn’t in any danger of a downgrade: the calendar is as full as ever, with projects in Honduras, Chile, Canada and Macau to complete by year’s end. He and Cathy will squeeze in a holiday too, in the foothills of the Himalayas. “That’ll clear the head,” says Apostolidis. One thing is for sure, though, clarity of vision is something George Apostolidis will never be short of.
>;
>;
Sole trader
Steve Rekaris at Rekaris Shoes’ Lonsdale Street shop in Melbourne. Photo: Mike Sweet. “It’s a mess,” says Steve Rekaris, as he leads me into his back room workshop in Melbourne’s Lonsdale Street, “but I know where everything is,” he adds confidently. Walls are piled high with shoeboxes, surfaces are covered with knives, pots of glue, tacks, hammers, heel pads and every conceivable piece of footwear in varying states of disrepair and salvation. “We try and do a good job at a reasonable price,” says Steve about the business he has run since taking it over from his dad Bill. “It’s something people need, and you can’t get it on the internet.” The Rekaris family has been making and repairing shoes, in Greece and Australia, for the best part of a century. It was Steve’s grandfather who began the tradition in the 1920s in the village of Nestorio, northern Greece. His son Vassilios, the eldest of three children, arrived in Melbourne in 1954 and after working for General Motors, Bill opened the doors of Rekaris Shoes in 1958 in the heart of Melbourne. For the next 20 years, by dint of hard work, the business grew in its Exhibition Street premises, offering expert shoe repairs and hand-made footwear at a reasonable price. “I learned from my grandfather and my father,” says Steve, who took over the family business when it moved to its first Lonsdale Street address in the late ’70s. Rekaris Shoes relocated to its current address in the Greek Community building just three years ago. Moving location has been a regular occurrence: a result of the regularly changing built environment that is Melbourne’s commercial heart. The shoe business has changed too, says Steve. “There’s a lot of throwaway shoes these days. Men are buying more from the internet.” What makes a good shoe? “One that fits, one where the designer has thought about how it works, one which has a zip that doesn’t break on the first day of wearing.” While the shop stocks only men’s shoes for sale, as Rekaris says “you need to carry too much stock for women’s shoes”, women’s shoe repairs is a big part of the trade. “People let there shoes go too far these days,” says Steve. “We rejuvenate them, and still make the odd pair. Vintage is in vogue these days.” As well as making shoes, the shop also acts as a distributor for other handmade shoemakers in Victoria. Two generations of Melburnians have crossed the threshold of Rekaris Shoes, but perhaps its most famous customers are the professional cricketers from interstate and beyond, who have rocked up in search of match-winning footwear. “It started years back, when Reebok sent the South African Test cricketer Gary Kirsten, who was touring here at the time. “He wanted the normal soles on his favourite pair of runners replaced with spikes. Word spread and soon Steve Waugh and Brett Lee were getting their’s done. A lot of the Victorian players get them done here.” At 83, Steve’s father is still involved but semi-retired, overseeing the family’s second shop in Coburg, the premises he bought 50 years back for his own father. What makes a sustainable business that can last three generations? “It is about hard work, but you must also love your work,” says Bill on the line from Queensland, where he’s on vacation – fishing, away from the chilly drizzle of a Victorian winter. Meanwhile, Steve’s pastime of choice away from the shop has always been surfing. The cobbler, who has always found his relaxation at Bells Beach, will be the last Rekaris to run the family business. Steve is unmarried and has no children. “It would be good to create some kind of apprenticeship, I’m the last in line.” Rekaris Shoes will be on the move once more soon. “I’m going to have to leave again,” says Steve, referring to the 12 month’s notice he has been given on his lease, following the decision to demolish the present Greek Community building in order to develop the new $14 million ‘Hellenic Tower’ on the site. “Either I stay in the city or I go to dad’s shop in Coburg, If I go there, I hope people will follow me there. I’ll do pick up and delivery. We might be here longer, who knows. Business is business,” he says philosophically. No doubt wherever Rekaris Shoes opens its doors, customers wanting its time-honoured values of hand-made quality will follow in its footsteps.
>;
>;
The George Best of Australian football
In a sport like football where the importance of team dynamics is instilled over the individual, and the quest for silverware is the team objective, it is rare for a footballer to be remembered amongst so many. Yet Ulysses Kokkinos is a player and character that transcends time and fading memories. A God given talent to play football, he played the game like few others. It was not enough to play to win and score goals for Ulysses, he played to entertain and he played for the people. They loved him and he loved them in return. He played with instinct, flair and imagination and when you couple this with amazing athleticism and rock star good looks you had the complete marketer’s dream. He was a player that probably was more suited to the Maracana in Brazil rubbing shoulders with the great Mane Garrincha yet Victorians were blessed he chose to come to Australia in the late 1960’s to become the George Best of Australian football. He was famous for scoring goals for his beloved South Melbourne Hellas and equally famous for enjoying the company of beautiful women. He went against the conservative theories of the time that suggested footballers should stay away from love making the night before the game by insisting a quiet night with a beautiful lady and a glass of wine was the tonic for playing better football. This interview brought him on three television shows and print media all over the country at the time when soccer was not getting mainstream publicity. This helped create the playboy superstar footballer persona he has enjoyed his whole life but at times also struggled with. He is very conscious of the fact he wants his legacy to be of a great footballer and not as a sex god. What must be remembered above all else is Ulysses Kokkinos was a seriously good footballer. Athletic, explosive pace, both feet, predator instinct and gifted in the air he was able to sign at Panathinaikos of Athens Greece in 1969, the golden era for the club and Greek football. At the time they were one of the strongest teams in Europe with legendary players like Domazos and Antoniou. He stayed there two years and was on the cusp of being part of domestic Greek football history in 1971 when the team made the European Cup final against Johan Cruyff’s Ajax at Wembley before he turned his back on the contract due to the insistence of the coach to play him right full back instead of his preferred position of striker. Ulysses wanted to come home and his true love and passion was always South Melbourne Hellas. He had to do it his way, many would have sacrificed their game to be part of such a special team in Europe but it was not his way to compromise in anything in life. By his own admission he may have been able to achieve even more than he did in his playing career by being more disciplined outside the field but he had an insatiable appetite for life and people, he loved adventure and his free spirited nature unfortunately was not conducive at times for the life of an athlete. His former team mate, the respected South Melbourne and Panathinaikos past champion Jim Pyrgolios described him perfectly. “Ulysses was something else, he was an excitement machine. God gave him everything a footballer would want, he was a crowd favourite and the women loved him also off the ground. He was a star player but I believe if he was more disciplined with his lifestyle he would have enjoyed an even greater career but this was not his way. He is a good loyal friend with a big heart and the game was better for having him part of it.” Ulysses arrived to Australia in late 1965 as a young man not expecting to find such a special football club like South Melbourne Hellas. This time was also the golden era of South Melbourne Hellas where premierships were being won in full stadiums with a fanatical Greek migrant supporter base that looked upon its players as heroes. Ulysses was shocked to see so many great players at the club. Margaritis, Bedford, Ackerly, Mandalis, Mantarakis, Kambouropolos, Pyrgolios and Nestoridis created a super side and he knew then he wanted to be part of this amazing story. He did write his own chapter in the history of the famous ‘blue and whites’ and managed to be a top goal scorer and play in a championship side in between his two trips back to Greece. Fame sat easily on his shoulders and he was comfortable amongst the people. He firmly believes that without the people there is no game. “South Melbourne Hellas is the greatest Greek story in Australia. I played for a few teams but I just love Hellas. I am a Hellas boy. “I was very fortunate to play in such a great era with so many great players. “My mentor was Con Nestoridis (former AEK Athens legend and South Melbourne great) and the person I most admired in the game was Jim Pyrgolios. “For me every game I played for Hellas was a highlight of my life, every minute of every game. “I go to grounds today and people still come up to me during the game and say, ‘Ulysses, go on the ground and show them how to play!’ This makes me happy knowing people still appreciate and remember my career. “I feel great satisfaction that I made so many people happy and this is the greatest gift football gave me.” Ulysses’ biggest challenge was life after football and, like so many great players, he struggled without the game he loved. He candidly explains how he suffered a form of depression after he retired and at times still does today. Gone was the adulation, gone was the great income, gone was the game he loved to play and was so good at. There was emptiness and a feeling of great loss. How does one assimilate into every day life when you used to send 20,000 of your fellow country men into raptures of ecstasy every time you scored in your beloved blue and white shirt? Most players learn to move on but every player endures life after football as a compromise to the dizzy adrenalin of playing the game and when you are wired like Ulysses Kokkinos, a born entertainer, the task is so much harder. This may be the reason he chose to chase the fast life after his career and some of the troubles he encountered later in his life are well documented but sitting down with him this week I managed to see a man at peace with himself, a man not jaded with life, but a man still with a warm heart and a genuine zest for people and life. He craves the love of the people like all great entertainers who have experienced the privilege of touching people’s lives yet when I asked him how he wanted to be remembered I was taken aback with the his humble and simple reply, “I would like to be remembered as a South Melbourne Hellas player. That’s enough for me.” This Ulysses, we can assure you have achieved. You will be remembered as a South Melbourne Hellas player and for many of us, so much more. Whilst most of us read the news, you made the news, even though sometimes not always for the right reasons, but you never failed to remain relevant and attract publicity. He added further. “I love the people of South Melbourne, they are in my heart. Many times my fellow teammates asked me why I walked 20 metres to talk to a supporter and I always told them, ‘Can you imagine the stadium without them?’ These people made Ulysses Kokkinos. I would be nothing without them!” Not many people can say they lived the life of George Best and many Greeks in Melbourne would say George Best lived the life of Ulysses Kokkinos.
>;
>;
900 νύφες: Με μια βαλίτσα στο χέρι και το όνειρο για μια καλύτερη ζωή…
Πριν από 50 και πλέον χρόνια, πολλές χιλιάδες ήταν οι Ελληνίδες νύφες που μετανάστευσαν στην Αυστραλία. Νέες κοπέλες που πήγαιναν στην άλλη άκρη του κόσμου για να παντρευτούν έναν άνδρα που γνώρισαν μόνο σε …φωτογραφία. Κάθε μια έχει να διηγηθεί και μια συγκλονιστική ιστορία. Σήμερα οι γυναίκες αυτές είναι γιαγιάδες. Έκαναν οικογένεια, απέκτησαν παιδιά, τα περισσότερα πετυχημένοι επιστήμονες και επιχειρηματίες και τώρα προσέχουν τα εγγόνια τους! Μόνο που η ιστορία τους-και η προσφορά τους-δεν έχει καταγραφεί συνολικά έτσι για να μείνει στην ιστορία. Ένας ομογενής εκπαιδευτικός, που έφτασε στην Αυστραλία, πριν από 52 χρόνια, μ’ ένα γερασμένο πλοίο που μετέφερε 900 Ελληνίδες νύφες, εδώ και δυο χρόνια ξεκίνησε να συγκεντρώνει στοιχεία. Να βρει τις 900 νύφες με τις οποίες έφτασε στην Αυστραλία, να δει τι απέγιναν και να καταγράψει την ιστορία τους σε βιβλίο και σε ψηφιακό δίσκο (DVD), πιστεύοντας πως “πρόκειται για μια συγκλονιστική ιστορία που δεν έχει ειπωθεί σε όλη της την έκταση”. Ήδη βρίσκεται σε καλό δρόμο. Έχει εντοπίσει αρκετές, έχει συγκεντρώσει πολύτιμο υλικό και φιλοδοξεί πως τόσο το βιβλίο όσο και το DVD θα κυκλοφορήσουν σύντομα. Πρόκειται για τον Παναγιώτη Φωτάκη, εκπαιδευτικό, που σήμερα ζει και εργάζεται στην Αδελαΐδα. Η ιστορία του, πολύ περιληπτικά, έχει ως εξής: Μάιος και Ιούνιος του 1957. Το πλοίο Μπεγκόνα (Begona) μεταφέρει εκατοντάδες μετανάστες στην Αυστραλία. Ανάμεσά τους και 900 νύφες. Πήγαιναν στην Αυστραλία για να παντρευτούν άνδρες, που γνώριζαν μόνο από φωτογραφίες. “Μας πήρε ένα μήνα να φθάσουμε στην Αυστραλία” θυμάται και προσθέτει: “Για μας το ταξίδι ήταν ευχάριστο. Μέναμε σε ωραίες καμπίνες. Δεν μπορώ να πω το ίδιο όμως και για τις νύφες, αφού πολλές από αυτές ήταν κάτω από το κατάστρωμα, μέσα στη βουή και τη δυσοσμία, γεγονός που έκανε το ταξίδι τους ανυπόφορα μακρύ και όχι ακριβώς ευχάριστο, όπως μπορεί να φανταστεί κανείς. Πολλές, όπως θυμάμαι τώρα, έρχονταν πάνω στο κατάστρωμα και μερικές μάλιστα κοιμόντουσαν εκεί, σ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδιού”. Ο ίδιος πάντως, έχει ευχάριστες αναμνήσεις τις οποίες μοιράζεται μαζί μας: “Το ότι μου έδιναν σημασία, αυτά τα υπέροχα πλάσματα, μ’ έκανε να νιώθω περίεργα. Ήταν πολλές, πάρα πολλές, όμορφες σα νεράιδες, στη μέση του πελάγους, απόμακρες αλλά και φιλικές συγχρόνως. Ρωτούσα τη μητέρα μου να μου πει “ποιες είναι, πού πάνε” και κάθε φορά μου έδινε μια διαφορετική απάντηση. Μόνο προς στο τέλος του ταξιδιού, όταν κοντεύαμε πια να φτάσουμε στην Αυστραλία, μου είπε ότι είναι “οι νύφες που παντρεύτηκαν από φωτογραφία”. Αυτό κι αν με μπέρδεψε!”. Ο κ. Φωτάκης έχει μνήμες ευχάριστες, αλλά και περίεργες, με όλα αυτά που γίνονταν πάνω στο καράβι, από τη Γιορτή του Ποσειδώνα, μέχρι την τρικυμία και τα πελώρια κύματα που θαρρείς και προσπαθούσαν να καταπιούν το μεγαθήριο αυτό που τους μετέφερε στην άλλη άκρη της γης. Θυμάται ακόμα “τα φύκια που βρίσκαμε μέσα στο νερό, όταν το πόσιμο είχε τελειώσει και το θαλάσσιο ήταν το μόνο διαθέσιμο νερό”. Επιμένει όμως, στις “νύφες”, λέγοντας πως “πολλές ήταν σχεδόν παιδιά, γύρω στα 17, άλλες μεγαλύτερες, ορισμένες κυκλοφορούσαν με μια φωτογραφία στο χέρι, που την έδειχναν στις άλλες ή σ’ όποιον ενδιαφερόταν να δει τον “άντρα τους”. Όσο πλησιάζαμε όμως στο λιμάνι, η διάθεσή τους άλλαζε. Φαίνονταν ανήσυχες, σχεδόν φοβισμένες. Τώρα μπορώ να καταλάβω γιατί. Το άγνωστο που από απόσταση φαίνεται γοητευτικό, όταν πλησιάζει κανείς να το αγγίξει, αλλάζει μορφή, φαντάζοντας, συχνά, ακόμη και απειλητικό”. Και το πλοίο έφθασε στην Αυστραλία. Φριμάντλ, Μελβούρνη, Σίδνεϊ. Σκηνές που επαναλήφθηκαν πολλές φορές στα λιμάνια της Αυστραλίας στις δεκαετίες του ’50 και του ’60. Ο λόγος και πάλι στον κ. Φωτάκη: “Μόλις έφτασε το πλοίο οι νύφες άρχισαν να βγαίνουν έξω κύματα – κύματα, ενώ όσοι περίμεναν απ’ έξω φώναζαν ονόματα γυναικεία, δυνατά, οι φωνές μπερδεύονταν, άλλες χαρούμενες κι άλλες γεμάτες αγωνία, λες και βρισκόσουν σε παζάρι, λες και εκείνη την ώρα θα διάλεγαν οι έξω ποια γυναίκα θα έπαιρναν, ενώ, στην πραγματικότητα, ήταν όλα προκαθορισμένα. Είδα ότι όσοι κρατούσαν φωτογραφίες φώναζαν πιο δυνατά, έσπρωχναν ν’ ανοίξουν δρόμο, να φτάσουν μπροστά, ενώ οι νύφες κοίταζαν ολόγυρα σαν χαμένες. Όσες έβρισκαν το ταίρι τους έφευγαν χαρούμενες, ενώ ήταν πολλές εκείνες που είχαν την αγωνία ζωγραφισμένη στα πρόσωπά τους. Για μένα ήταν η ώρα που περίμενα τη λύση του μυστηρίου. Αυτός ο “γάμος με φωτογραφία”, που είχε πει η μητέρα μου, μεγάλωσε την απορία μου αντί να τη λύσει. Τις έβλεπα να φεύγουν ζευγαρωμένες οι πιο πολλές και – θυμάμαι – η σκέψη που με βασάνιζε ήταν αν θα τις συναντούσα ποτέ ξανά”. Ο κ. Φωτάκης πάντα ήθελε να μάθει τι απέγιναν και εδώ και δέκα χρόνια ξεκίνησε μια συστηματική έρευνα που τον οδήγησε στα ίχνη αρκετών στην Αδελαΐδα. “Ορισμένες μάλιστα τις συνάντησα και είχαμε μια γιορτή επανασύνδεσης. Όσο κι αν φαίνεται περίεργο, μερικές τις γνώρισα ως δάσκαλος των παιδιών και των εγγονιών τους. Μιας έχω βαφτίσει τα εγγόνια της, χωρίς καν να υποψιάζομαι ότι οι δρόμοι μας συναντήθηκαν 50 χρόνια πριν στο κατάστρωμα του BEGONA”, λέει και συνεχίζει: “Τότε τις έβλεπα σαν τις μεγάλες αδελφές μου. Όλα αυτά τα χρόνια ήταν, κατά κάποιον τρόπο, οι συγγενείς που είχα χάσει. Σήμερα είναι γιαγιάδες. Μισός αιώνας είναι φυσικό να τις έχει αλλάξει. Άλλες είναι ευχαριστημένες γιατί η ζωή τους φέρθηκε καλά, ήταν γενναιόδωρη μαζί τους, κι άλλες μιλάνε για τη μαύρη ξενιτιά”.
Και γιατί αυτή η έρευνά του;
“Μ’ ενδιαφέρει, αυτές οι γυναίκες που έχουν βάλει τα θεμέλια της δεύτερης και τρίτης γενιάς, που έχουν προσφέρει τόσα πολλά, τις πιο πολλές φορές αθόρυβα, χωρίς καν να έρχονται στο προσκήνιο μιας ομογένειας που ακμάζει, να μην μείνουν στην αφάνεια και κυρίως να μη χαθεί αυτός ο συνδετικός κρίκος που μας ενώνει με το παρελθόν, μ’ αυτές τις ίδιες τις ρίζες μας. Θέλω αυτό το εγχείρημα να επιτύχει γιατί αν δε γίνει κάτι τώρα που είναι ακόμη στη ζωή, οι πρωτοπόρες αυτές γυναίκες, όλες αυτές οι ιστορίες και οι πληροφορίες που έχουν οι ίδιες να μας δώσουν, μέσα από τα βιώματά τους, θα χαθούν για πάντα και οι νεότερες γενιές δεν θα μάθουν ποτέ από πού ακριβώς κρατάνε”. Η έρευνα του κ. Φωτάκη ενδεχομένως έδωσε και την ιδέα στο αυστραλιανό κρατικό κανάλι του ABC να ετοιμάσει ντοκιμαντέρ αρκετών επεισοδίων με τίτλο “Η Δημιουργία της Σύγχρονης Αυστραλίας”, και στο οποίο οι Έλληνες θα έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο μιας και συνέβαλαν σημαντικά στη δημιουργία και ανάπτυξη του αυστραλιανού έθνους. Η ιδέα αυτή δεν αφορά βέβαια, μόνο τους μετανάστες, αν και αρχίζει από την εποχή της μαζικής μετανάστευσης, αλλά όλους τους κατοίκους αυτής της χώρας. “Η Δημιουργία της Σύγχρονης Αυστραλίας” θα γραφεί από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές και στο Διαδίκτυο. Δύο περίπου σελίδες το κάθε επεισόδιο, με χίλιες λέξεις, το πολύ, το καθένα, “για να διαβάζονται”, όπως θα πούνε οι εμπνευστές της ιδέας. Από το σύνολο θα επιλεγούν οι πλέον ενδιαφέρουσες και αντιπροσωπευτικές και θα γίνει ένα ντοκιμαντέρ, το οποίο θα προβληθεί το 2010 σε τέσσερα επεισόδια. Ήδη, αρκετοί ομογενείς έχουν δηλώσει συμμετοχή. Και επειδή οι εμπνευστές της ιδέας δεν ενδιαφέρονται μόνο για τα “επιτεύγματα” αλλά και τις άλλες ανθρώπινες στιγμές, τις πρώτες δυσκολίες και τον “ξεριζωμό”, η έμφαση δίνεται εκεί. Μια Ελληνίδα γράφει, για παράδειγμα, πώς έφυγε από την Ελλάδα με δώρο μια κουβέρτα που της έφτιαξε η μάνα της και για πολλά χρόνια, ακόμα και όταν παντρεύτηκε και έγινε η ίδια μητέρα και γιαγιά, τυλιγόταν με εκείνη την κουβέρτα “για να αισθανθεί το μητρικό χάδι στη ξενιτιά”.
“Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΓΙΑΓΙΑΣ” (“YIAYIA’S STORY”)
Η ιστορία μιας από τις 901 Νύφες που έφερε το υπερωκεάνιο “Begonia” στην Αυστραλία, το 1958, θα γίνει ντοκιμαντέρ από το κρατικό κανάλι του ΑΒC για τη σειρά του, “Η Δημιουργία της Σύγχρονης Αυστραλίας”. Η ιστορία, που είναι ειπωμένη από τη γιαγιά στην εγγονή, ήδη έχει καταχωρηθεί στο Διαδίκτυο του αυστραλιανού καναλιού και έχει ως εξής: “Μαμά… Δεν θέλω να φύγω. Μην τους αφήσεις να με πάρουν… , σε παρακαλώ μαμά”, ξεκινά σε δραματικό τόνο η αφήγηση. “Φώναξα, τσίριξα κι έκλαψα, η φωνή μου όμως πνίγηκε από εκατοντάδες άλλες φωνές γυναικών που αποχαιρετούσαν τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Όλοι μ’ έσπρωχναν, προσπαθώντας να κάνουν χώρο στα πλευρά του πλοίου για να μπορούν οι δικοί τους να τους δουν. Τα μάτια μου γέμισαν δάκρυα, όπως έριξα την τελευταία ματιά στη μητέρα μου, αυτή την τόσο δυνατή γυναίκα, μεταμορφωμένη τώρα από τις ρυτίδες του πόνου και της απόγνωσης. Η χρονιά ήταν το 1958 που άφηνα τις ακτές του όμορφου νησιού μου, της Σάμου της Ελλάδας. Ήμουν 26 χρόνων, πάνω στο “Begonia”, “Το καράβι με τις Νύφες”, μαζί με άλλες 900 νέες γυναίκες. Όλα κι όλα που είχα μαζί μου ήταν μια βαλίτσα και το όνειρο για μια καλύτερη ζωή, μακριά από πολέμους και βάσανα. Οι πρώτες βδομάδες, πάνω στο καράβι, ήταν εφιαλτικές. Τον περισσότερο χρόνο ήμουν κλεισμένη μέσα στην καμπίνα, που μοιραζόμουν με άλλες επτά γυναίκες και έκλαιγα. Τι έκανα; αναρωτιόμουν. Γιατί άφησα τον τόπο μου για να ζήσω σε μια ξένη γη; Θα ξαναδώ, άραγε, τους δικούς μου ποτέ; Kάθε βράδυ αυτά τα ερωτήματα με βασάνιζαν μέχρι που κουράζονταν τα μάτια μου, έκλειναν και τότε ονειρευόμουν τον τόπο μου”. Η διάψευση των ονείρων χιλιάδων μεταναστών διαγράφεται στη συνέχεια της αφήγησης. “Για την Αυστραλία είχα ακούσει ότι ήταν μια πολύ όμορφη χώρα, με μεγάλα κτίρια, απέραντες καταπράσινες εκτάσεις και γραφικά ακρογιάλια. Όλοι μιλούσαν για καλές δουλειές, ήσυχες ασφαλείς γειτονιές, όπου θα μπορούσαμε να αναστήσουμε οικογένειες”. Η αφήγηση συνεχίζεται στον ίδιο τόνο: “Κι όμως, όλα αυτά εμένα δεν με συγκινούσαν. Ήμουν πολύ νέα ακόμη κι εκείνο που ήθελα ήταν να είμαι με την οικογένειά μου στο νησί. Ακόμη κι αν το σπίτι μου το περικύκλωναν στρατιώτες, οι βόμβες κατέστρεφαν το χωριό μου στη Σάμο και το μόνο που είχαμε να φάμε ήταν χόρτα. Αυτό που είχε σημασία για μένα ήταν ότι θα ήμουν μαζί με τους δικούς μου ανθρώπους”. Ακολουθούν οι πρώτες εντυπώσεις από τη Μελβούρνη, που είναι βέβαιο ότι εκφράζουν τα συναισθήματα ενός μεγάλου αριθμού νεομεταναστών: “Το “Begonia” άραξε στο λιμάνι της Μελβούρνης 26 Ιουνίου. Ήταν μια απαίσια μέρα που ταίριαζε απόλυτα με τα συναισθήματά μου. Δεν μπορούσα να πιστέψω στα μάτια μου. Δεν υπήρχε τίποτε από εκείνα που μού είχαν πει. Δεν υπήρχαν κτίρια, δεν υπήρχε πράσινο, δεν υπήρχαν βουνά. Δάκρυα γέμισαν τα μάτια μου, έτσι όπως έβλεπα αυτή την απαίσια εικόνα μπροστά μου. Αυτό που λεγόταν Πορτ Μελβούρνη (Port Melbourne). Εκείνο που μου έκανε εντύπωση ήταν όλοι αυτοί οι άντρες που ήταν μαζεμένοι εκεί, κουνούσαν τα μαντήλια τους και μας καλωσόριζαν στα ελληνικά. Ήταν νέοι άντρες που ήλπιζαν να βρουν εκεί τη σύντροφό τους”. Στη συνέχεια, μιλά για τη μοναξιά που ένιωσε, τη στερημένη ζωή που έζησε τα πρώτα χρόνια που ακούει σήμερα η εγγονή και αποδίδει θαυμάσια, στα αγγλικά. “Μέρες και χρόνια πέρασαν γεμάτα από δουλειά και μοναξιά. Είχα πολύ λίγα χρήματα και τα αγγλικά μου ήταν φτωχά, αλλά τα κατάφερνα να συνεννοούμαι. Δούλευα ως μασινίστρια σ’ ένα μικρό δωμάτιο, που ήταν σε χωματόδρομο του Ελστερνγουίκ (Elsternwick). Τα χρήματα ήταν λίγα και δεν έφταναν ούτε για τα βασικά που χρειαζόμουν να επιβιώσω. Προσπάθησα, όμως, με αιματηρές οικονομίες να βάζω μερικά στην άκρη για το μέλλον μου. Έμενα σ΄ ένα σπίτι με τρεις άλλες οικογένειες, όπου για να μαγειρέψεις έπρεπε να ρίξεις ένα νόμισμα σε μια σχισμή, το ίδιο και για να ζεστάνεις νερό. Σφιγγόταν η καρδιά μου κάθε βράδυ, όταν γύριζα σ’ ένα τέτοιο περιβάλλον από τη δουλειά, από την άλλη, όμως, ήμουν ευγνώμων που είχα μια στέγη πάνω από το κεφάλι μου”. Το ερωτικό στοιχείο, ο γάμος, η οικογένεια, κάνουν την εμφάνισή τους στην ιστορία της σημερινής γιαγιάς, σε τόνους χαμηλούς, χωρίς έξαρση και μόνο με κάποια αδιόρατη σχεδόν υποψία συγκίνησης. “Μερικές φορές μέσα στη βδομάδα, συναντιόμουν με κοπέλες που είχαμε έλθει μαζί με το ίδιο καράβι και, όπως μιλούσαμε ελληνικά, είχα την αίσθηση ότι ήμουν πίσω στο νησί μου, όπου ο θαλασσινός αέρας μ’ έκανε να νιώθω ανάλαφρη. Σ’ αυτούς τους κύκλους γνώρισα τον άντρα μου. Είχε κι εκείνος αφήσει τον τόπο του – το Άργος – προσπαθώντας να ξεφύγει από την πείνα του πολέμου και τις κακουχίες. Ήταν μόνο 15 χρόνων, μικρός για να πάει στον πόλεμο, γι’ αυτό και τον διέταξαν να μεταφέρει, πάνω στο άσπρο άλογό του, τους νεκρούς για να ταφούν στο χωριό. Όταν ήλθε στην Αυστραλία, τον έστειλαν στην Μπονετζίλα (Bonegilla), ένα μεταναστευτικό κέντρο στη βόρεια Βικτώρια. Ήταν πολύ ωραίος άντρας. Ψηλός, με ωραίο παράστημα, αλλά πολύ πεισματάρης. Ήμουν τυχερή, όμως, που βρήκα έναν άντρα που μου φερόταν καλά. Η μέρα του γάμου μας δεν ήταν τίποτε το ιδιαίτερο. Μου έλειπε η μητέρα μου και οι δικοί μου. Αμέσως σχεδόν μετά, αγοράσαμε ένα μαγαζάκι στο Ελστερνγουίκ και το κάναμε γαλακτοζαχαροπλαστείο (Milk Bar). Mέναμε επάνω, σ’ έναν μικρό μεν, αλλά άνετο, χώρο. Εκεί απέκτησα τις δυο υπέροχες κόρες μου. Θυμάμαι πόσο έντονη ήταν η επιθυμία μου να τις βοηθήσω στη σχολική τους εργασία, όσο μπορούσα, για να αποκτήσουν την παιδεία που μου στέρησαν εμένα οι περιστάσεις όταν ήμουν μικρή”. Στη συνέχεια, μιλά για το υπέροχο σπίτι που αγόρασαν, εκεί κοντά, έπειτα από χρόνια, σκληρής δουλειάς, ένα πελώριο σπίτι με λουλούδια και λαχανόκηπο που καλλιεργούσε η ίδια. “Το όνειρο έγινε πραγματικότητα. Κάτι που ξεκίνησε στο σκοτάδι, σήμερα λάμπει”, θα πει στη συνέχεια της αφήγησης, απαριθμώντας τα καλά της: “Ήλθα πριν από πενήντα χρόνια. Πού ήμουν και πού βρίσκομαι. Έχω έναν άντρα που νοιάζεται για μένα, δυο κόρες που με λατρεύουν, τέσσερα υπέροχα εγγόνια που λάμπουν σαν τα άστρα κάθε φορά που τα βλέπω, ένα άνετο σπίτι με τον δικό μου λαχανόκηπο, έχω τους φίλους μου στο ελληνικό κλαμπ που πηγαίνω κάθε Τετάρτη, τα ελληνικά κανάλια, τηλέφωνο, ένα αναπαυτικό κρεβάτι, ένα καλό φαγητό, μια τουαλέτα κανονική, χρήματα. Είμαι ευτυχισμένη”, θα πει, κάνοντας φανερά μια σύγκριση με το τι είχε στο χωριό. Εντούτοις, τη μεγάλη πληγή που φαίνεται να μην έχει επουλωθεί, θα τη δείξει, με επιφύλαξη, στο τέλος: “Δεν είδα τη μητέρα μου ξανά. Ακόμη έχω μπροστά μου ολοζώντανη την εικόνα της, την τελευταία φορά που την αντίκρισα, μέσα από το καράβι, στο λιμάνι να με αποχαιρετά. Μού λείπει τόσο πολύ και θα μου λείπει για πάντα, μέχρι να συναντηθούμε ξανά στην άλλη ζωή”. Η προσπάθεια να μη φαίνεται, η σημερινή γιαγιά, αγνώμων στη χώρα που τη δέχτηκε 26 χρόνων κοπέλα, και που έζησε σ’ αυτήν μισό αιώνα, είναι στο τέλος της αφήγησης. “Η Ελλάδα ήταν ο τόπος που γεννήθηκα και μεγάλωσα. Τώρα, όμως, τη βλέπω σαν όνειρο, σαν τον τόπο από τον οποίο, μισό αιώνα πριν, απέδρασα. Ήταν ο τόπος μου, όσο τον μοιραζόμουν με την οικογένειά μου. Τώρα δεν ζει κανείς. Η οικογένειά μου είναι εδώ και είμαι περήφανη να θεωρώ την Αυστραλία πατρίδα μου”. Αυτή είναι μια ιστορία από τις δεκάδες που θα δουν το φως του… Διαδικτύου και της κρατικής αυστραλιανής τηλεόρασης.
>;
>;
Οι «νύφες» ξανάσμιξαν γιαγιάδες πια
Πριν 50 και πλέον χρόνια πολλές χιλιάδες ήταν οι Ελληνίδες νύφες που μετανάστευσαν στην Αυστραλία. Νέες κοπέλες που πήγαιναν στην άλλη άκρη του κόσμου για να παντρευτούν έναν άνδρα που γνώρισαν μόνο σε… φωτογραφία. Καθεμία έχει να διηγηθεί και μια συγκλονιστική ιστορία. Σήμερα οι γυναίκες αυτές είναι γιαγιάδες. Έκαναν οικογένεια, απέκτησαν παιδιά, τα περισσότερα πετυχημένοι επιστήμονες και επιχειρηματίες και τώρα προσέχουν τα εγγόνια τους! Μόνο που η ιστορία τους – και η προσφορά τους – δεν έχει καταγραφεί συνολικά έτσι για να μείνει στην ιστορία. Ένας ομογενής εκπαιδευτικός, που έφτασε στην Αυστραλία, πριν 52 χρόνια, μ’ ένα γερασμένο πλοίο που μετέφερε 900 Ελληνίδες νύφες, εδώ και δυο χρόνια ξεκίνησε να συγκεντρώνει στοιχεία. Να βρει τις 900 νύφες με τις οποίες έφτασε στην Αυστραλία, να δει τι απέγιναν και να καταγράψει την ιστορία τους σε βιβλίο και σε DVD πιστεύοντας ότι «πρόκειται για μια συγκλονιστική ιστορία που δεν έχει ειπωθεί σε όλη της την έκταση». Ήδη βρίσκεται σε καλό δρόμο. Έχει εντοπίσει αρκετές, έχει συγκεντρώσει πολύτιμο υλικό και φιλοδοξεί πως τόσο το βιβλίο όσο και το DVD θα κυκλοφορήσουν σύντομα. Πρόκειται για τον Παναγιώτη Φωτάκη, εκπαιδευτικό, που σήμερα ζει και εργάζεται στην Αδελαΐδα. Η ιστορία του, καταγράφτηκε πριν δυο χρόνια περίπου από τη Βίβιαν Μόρις στο «Νέο Κόσμο» και έχει ως εξής: Μάιος και Ιούνιος του 1957. Το πλοίο «Begona» μεταφέρει εκατοντάδες μετανάστες στην Αυστραλία. Ανάμεσά τους και 900 νύφες. Πήγαιναν στην Αυστραλία για να παντρευτούν άνδρες, που γνώριζαν μόνο από φωτογραφίες. “Μας πήρε ένα μήνα να φθάσουμε στην Αυστραλία” θυμάται και προσθέτει: «Για μας το ταξίδι ήταν ευχάριστο. Μέναμε σε ωραίες καμπίνες. Δεν μπορώ να πω το ίδιο όμως και για τις νύφες, αφού πολλές από αυτές ήταν κάτω από το κατάστρωμα, μέσα στη βουή και τη δυσοσμία, γεγονός που έκανε το ταξίδι τους ανυπόφορα μακρύ και όχι ακριβώς ευχάριστο, όπως μπορεί να φανταστεί κανείς. Πολλές, όπως θυμάμαι τώρα, έρχονταν πάνω στο κατάστρωμα και μερικές μάλιστα κοιμόντουσαν εκεί, σ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδιού»”. Ο ίδιος, πάντως, έχει ευχάριστες αναμνήσεις τις οποίες μοιράζεται μαζί μας: «Το ότι μου έδιναν σημασία, αυτά τα υπέροχα πλάσματα, μ’ έκανε να νιώθω περίεργα. Ήταν πολλές, πάρα πολλές, όμορφες σα νεράιδες, στη μέση του πελάγου, απόμακρες αλλά και φιλικές συγχρόνως. Ρωτούσα τη μητέρα μου να μου πει “ποιες είναι, πού πάνε” και κάθε φορά μου έδινε μια διαφορετική απάντηση. Μόνο προς στο τέλος του ταξιδιού, όταν κοντεύαμε πια να φτάσουμε στην Αυστραλία, μου είπε ότι είναι “οι νύφες που παντρεύτηκαν από φωτογραφία”. Αυτό κι αν με μπέρδεψε!». Ο κ. Φωτάκης έχει μνήμες ευχάριστες, αλλά και περίεργες, με όλα αυτά που γίνονταν πάνω στο καράβι, από τη Γιορτή του Ποσειδώνα, μέχρι την τρικυμία και τα πελώρια κύματα που θαρρείς και προσπαθούσαν να καταπιούν το μεγαθήριο αυτό που τους μετέφερε στην άλλη άκρη της γης. Θυμάται ακόμα «τα φύκια που βρίσκαμε μέσα στο νερό, όταν το πόσιμο είχε τελειώσει και το θαλάσσιο ήταν το μόνο διαθέσιμο νερό». Επιμένει όμως στις «νύφες», λέγοντας ότι «πολλές ήταν σχεδόν παιδιά, γύρω στα 17, άλλες μεγαλύτερες, ορισμένες κυκλοφορούσαν με μια φωτογραφία στο χέρι, που την έδειχναν στις άλλες ή σ’ όποιον ενδιαφερόταν να δει τον “άντρα τους”. Όσο πλησιάζαμε όμως στο λιμάνι, η διάθεσή τους άλλαζε. Φαινόταν ανήσυχες, σχεδόν φοβισμένες. Τώρα μπορώ να καταλάβω γιατί. Το άγνωστο που από απόσταση φαίνεται γοητευτικό, όταν πλησιάζει κανείς να το αγγίξει, αλλάζει μορφή, φαντάζοντας, συχνά, ακόμη και απειλητικό». Και το πλοίο έφθασε στην Αυστραλία. Φριμάντλ, Μελβούρνη, Σίδνεϊ. Σκηνές που επαναλήφθηκαν πολλές φορές στα λιμάνια της Αυστραλίας στις δεκαετίες του ’50 και του ’60. Ο λόγος και πάλι στον κ. Φωτάκη: “Μόλις έφτασε το πλοίο οι νύφες άρχισαν να βγαίνουν έξω κύματα – κύματα, ενώ όσοι περίμεναν απ’ έξω φώναζαν ονόματα γυναικεία, δυνατά, οι φωνές μπερδεύονταν, άλλες χαρούμενες κι άλλες γεμάτες αγωνία, λες και βρισκόσουν σε παζάρι, λες και εκείνη την ώρα θα διάλεγαν οι έξω ποια γυναίκα θα έπαιρναν ενώ, στην πραγματικότητα, ήταν όλα προκαθορισμένα. Είδα ότι όσοι κρατούσαν φωτογραφίες, φώναζαν πιο δυνατά, έσπρωχναν ν’ ανοίξουν δρόμο, να φτάσουν μπροστά, ενώ οι νύφες κοίταζαν ολόγυρα σα χαμένες. Όσες έβρισκαν το ταίρι τους έφευγαν χαρούμενες, ενώ ήταν πολλές εκείνες που είχαν την αγωνία ζωγραφισμένη στα πρόσωπά τους. Για μένα ήταν η ώρα που περίμενα τη λύση του μυστηρίου. Αυτός ο «γάμος με φωτογραφία» που είχε πει η μητέρα μου μεγάλωσε την απορία μου αντί να τη λύσει. Τις έβλεπα να φεύγουν ζευγαρωμένες οι πιο πολλές και – θυμάμαι – η σκέψη που με βασάνιζε ήταν αν θα τις συναντούσα ποτέ ξανά». Ο κ. Φωτάκης πάντα ήθελε να μάθει τι απέγιναν και εδώ και δέκα χρόνια, ξεκίνησε μια συστηματική έρευνα που τον οδήγησε στα ίχνη αρκετών στην Αδελαΐδα. «Ορισμένες μάλιστα τις συνάντησα και είχαμε μια γιορτή επανασύνδεσης. Όσο κι αν φαίνεται περίεργο, μερικές τις γνώρισα ως δάσκαλος των παιδιών και των εγγονιών τους. Μιας έχω βαφτίσει τα εγγόνια της, χωρίς καν να υποψιάζομαι ότι οι δρόμοι μας συναντήθηκαν 50 χρόνια πριν στο κατάστρωμα του “Begona”», λέει και συνεχίζει: «Τότε τις έβλεπα σαν τις μεγάλες αδελφές μου. Όλα αυτά τα χρόνια ήταν, κατά κάποιον τρόπο, οι συγγενείς που είχα χάσει. Σήμερα είναι γιαγιάδες. Μισός αιώνας είναι φυσικό να τις έχει αλλάξει. Άλλες είναι ευχαριστημένες γιατί η ζωή τους φέρθηκε καλά, ήταν γενναιόδωρη μαζί τους, κι άλλες μιλάνε για τη μαύρη ξενιτιά». Και γιατί αυτή η έρευνά του; «Μ’ ενδιαφέρει, αυτές οι γυναίκες που έχουν βάλει τα θεμέλια της δεύτερης και τρίτης γενιάς, που έχουν προσφέρει τόσα πολλά, τις πιο πολλές φορές αθόρυβα, χωρίς καν να έρχονται στο προσκήνιο μιας ομογένειας που ακμάζει, να μην μείνουν στην αφάνεια και κυρίως να μη χαθεί αυτός ο συνδετικός κρίκος που μας ενώνει με το παρελθόν, μ’ αυτές τις ίδιες τις ρίζες μας. Θέλω αυτό το εγχείρημα να επιτύχει γιατί αν δε γίνει κάτι τώρα που είναι ακόμη στη ζωή οι πρωτοπόρες αυτές γυναίκες, όλες αυτές οι ιστορίες και οι πληροφορίες που έχουν οι ίδιες να μας δώσουν, μέσα από τα βιώματά τους, θα χαθούν για πάντα και οι νεότερες γενιές δεν θα μάθουν ποτέ από πού ακριβώς κρατάνε». Η έρευνα του κ. Φωτάκη ενδεχομένως έδωσε και την ιδέα στο αυστραλιανό κρατικό κανάλι του ABC να ετοιμάσει ντοκιμαντέρ αρκετών επεισοδίων με τίτλο «Η Δημιουργία της Σύγχρονης Αυστραλίας», και στο οποίο οι Έλληνες θα έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο μιας και συνέβαλαν σημαντικά στην δημιουργία και ανάπτυξη του αυστραλιανού έθνους. Η ιδέα αυτή δεν αφορά βέβαια μόνο τους μετανάστες, αν και αρχίζει από την εποχή της μαζικής μετανάστευσης, αλλά όλους τους κατοίκους αυτής της χώρας. «Η Δημιουργία της Σύγχρονης Αυστραλίας», θα γραφεί από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές και στο διαδίκτυο. Δύο περίπου σελίδες το κάθε επεισόδιο, με χίλιες λέξεις, το πολύ, το καθένα, «για να διαβάζονται», όπως θα πούνε οι εμπνευστές της ιδέας. Από το σύνολο θα επιλεγούν οι πλέον ενδιαφέρουσες και αντιπροσωπευτικές και θα γίνει ένα ντοκιμαντέρ, το οποίο θα προβληθεί το 2010 σε τέσσερα επεισόδια. Ήδη αρκετοί ομογενείς έχουν δηλώσει συμμετοχή. Και επειδή οι εμπνευστές της ιδέας δεν ενδιαφέρονται μόνο για τα «επιτεύγματα», αλλά και τις άλλες, ανθρώπινες στιγμές, τις πρώτες δυσκολίες και τον «ξεριζωμό» η έμφαση δίνεται εκεί. Μια Ελληνίδα γράφει, για παράδειγμα, πως έφυγε από την Ελλάδα με δώρο μια κουβέρτα που της έφτιαξε η μάνα της και για πολλά χρόνια, ακόμα και όταν παντρεύτηκε και έγινε η ίδια μητέρα και γιαγιά τυλιγόταν με εκείνη την κουβέρτα «για να αισθανθεί το μητρικό χάδι στη ξενιτιά»
>;
>;
H Ελληνική Ομογένεια στην Αυστραλία
Ο Αύγουστος είναι ο μήνας που η ελληνική ομογένεια της Αυστραλίας έχει τα γενέθλιά της αφού αυτό το μήνα (αποδεδειγμένα) πάτησαν το πόδι τους για πρώτη φορά οι Έλληνες της Αυστραλίας και τον ίδιο μήνα αποφασίστηκε η ίδρυση της Ελληνικής Ορθόδοξης Κοινότητας Μελβούρνης και Βικτορίας. Συγκεκριμένα η Ελληνική Κοινότητα Μελβούρνης ιδρύθηκε το 1897, είναι γηραιότερη από την Αυστραλιανή Συνομοσπονδία. H ιδρυτική συνέλευση της Κοινότητας αποφασίστηκε στις 22 Αυγούστου του 1897. Αξίζει να σημειωθεί ότι για πρώτη φορά στις 5 Αυγούστου του 1895 οι ελάχιστοι τότε Έλληνες της Αυστραλίας ζητούσαν με επιστολή τους από τον τότε Πατριάρχη Ιεροσολύμων, ιερέα για την εξυπηρέτηση των θρησκευτικών τους αναγκών. Πότε πάτησε πόδι ο πρώτος Έλληνας στην Αυστραλία; Δεν είναι εξακριβωμένο!
ΟΙ ΥΔΡΑΙΟΙ
Σύμφωνα με την προφορική παράδοση, ο πρώτος Ελληνας που έφτασε στην Αυστραλία ήταν κάποιος Δαμιανός Γκίκας, που μεταφέρθηκε στο Sydney ως κατάδικος το 1802. Λέγεται ότι ο Γκίκας ήταν Υδραίος καπετάνιος, συνελήφθη άδικα σαν πειρατής από ένα εγγλέζικο πολεμικό και καταδικάστηκε σε εξορία στην Αυστραλία. Ωστόσο, η ιστορία αυτή δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί με σιγουριά, αφού δεν υπάρχει τίποτα σχετικό στα αρχεία της Αυστραλίας ή της Ελλάδας. Σύμφωνα με κάποια δημοσιεύματα αυστραλιανών εφημερίδων της δεκαετίας του …1820, οι πρώτοι Έλληνες έφτασαν στο Σίδνεϊ το 1803! Άλλα δημοσιεύματα (το 1947 στη Βραδυνή, το 1962 στο περιοδικό Πάνθεον και το 1972 στα Υδραϊκά Νέα) κάνουν λόγο για διάφορους Έλληνες που φέρονται να έφτασαν στην Αυστραλία λίγο αργότερα. Δηλαδή μεταξύ 1803 και 1820. Σύμφωνα όμως με δημοσίευμα της εφημερίδας The Gold Coast Bulletin που αναφέρεται στην μετανάστευση των Ελλήνων στην Αυστραλία, ο πρώτος που πάτησε το πόδι του σε αυστραλιανό έδαφος ήταν ο Γιώργος Πάπας το 1814. Ο Πάπας, όπως αναφέρεται ήταν μέλος στο πλήρωμα του βρετανικού στόλου εποικισμού, και όταν έφτασε στην Αυστραλία, αφού εγκατέλειψε το πλοίο του, παντρεύτηκε μία ιθαγενή (Αβορίγινα) και εγκαταστάθηκε στο Σίδνεϊ. Οι επόμενοι Έλληνες που έφτασαν στην πέμπτη ήπειρο ήταν 7 Υδραίοι ναυτικοί που συνελήφθηκαν από το Βασιλικό Βρετανικό Ναυτικό για πειρατεία και στάλθηκαν στην Αυστραλία ως κατάδικοι το 1829. Οπως και οι περισσότεροι Ευρωπαίοι, οι πρώτοι Ελληνες που αποίκισαν την Αυστραλία ήταν βαρυποινίτες, οι οποίοι εξορίστηκαν από τις βρετανικές αρχές περίπου ως δούλοι στη μακρινή ήπειρο γλιτώνοντας τα χειρότερα, δηλαδή την εκτέλεση. Αυτοί οι πρώτοι Ελληνες άποικοι ήταν επτά ναυτικοί που στάλθηκαν σιδηροδέσμιοι από την κυβέρνηση της Αυτής Μεγαλειότητος στην Αυστραλία τον Αύγουστο του 1829, μετά την καταδίκη τους για πειρατεία. Ηταν το πλήρωμα της σκούνας “Ηρακλής” που είχε κουρσέψει το βρετανικό εμπορικό μπρίκι “Αλκηστη” στις 29 Ιουλίου 1827 έξω από τη Μάλτα. Πλοίαρχος του ελληνικού πλοίου ήταν ο Αθηναίος Αντώνης Μανώλης, και το πλήρωμά του αποτελούσαν οι Υδραίοι Δαμιανός Νινής, Γκίκας Βούλγαρης, Γεώργιος Βασιλάκης, Κωνσταντίνος Στρουμπούλης, Νικόλαος Παπανδρέου και Γεώργιος Λαρίτσος. Από τους Βρετανούς είχαν πάρει το μεγαλύτερο μέρος του φορτίου τους (πιπέρι, σκοινιά, σκεύη, θειάφι), χωρίς να πειράξουν τους ναυτικούς. Δυο μέρες αργότερα, η ελληνική σκούνα έπεσε πάνω στο γρήγορο βρετανικό πολεμικό Gannet, το οποίο εκτελούσε περιπολίες στα νότια της Κρήτης. Με τον έλεγχο, ανακαλύφτηκε η πειρατική λεία, και ο “Ηρακλής” οδηγήθηκε με το ζόρι στη Μάλτα. Εκεί οι έμποροι που είχαν προμηθεύσει την “Αλκηστη” αναγνώρισαν την πραμάτεια τους. Λίγες μέρες αργότερα επέστρεψε και το ίδιο το βρετανικό πλοίο στη Μάλτα και οι ναυτικοί του αναγνώρισαν τους πειρατές. Από εκείνη τη στιγμή αρχίζει η οδύσσεια των επτά νεαρών Ελλήνων. Σε πέντε μήνες οδηγούνται στο ειδικό δικαστήριο της Μάλτας, όπου προεδρεύει ο αντιναύαρχος σερ Εντουαρντ Κόνδριγκτον. Τραγική ειρωνεία. Ο Κόνδριγκτον είναι βέβαια ο γνωστός ναύαρχος του αγγλικού στόλου, κατά τη ναυμαχία του Ναυαρίνου, που έσωσε την ελληνική επανάσταση τέσσερις μόλις μήνες νωρίτερα. Αλλά ο Κόνδριγκτον δεν είχε καμιά ιδιαίτερη συμπάθεια στους Ελληνες και πολύ λιγότερο στους Ελληνες πειρατές. Είχε στείλει πέντε φορές έγγραφες διαμαρτυρίες προς την ελληνική επαναστατική ηγεσία και την είχε επισκεφτεί στο Ναύπλιο, ζητώντας την περιστολή της πειρατείας, απειλώντας να πάρει μέτρα. Στη δίκη, πάντως δυσκολεύτηκε να καταδικάσει το πλήρωμα του “Ηρακλή”. Οι ένορκοι (τρεις Αγγλοι, τρεις Μαλτέζοι, τέσσερις Σικελοί, ένας Ισπανός και ένας Γάλλος) είχαν επηρεαστεί από την περιγραφή της επαναστατικής κατάστασης στην Ελλάδα και από το γεγονός ότι το πλοίο που υπέστη την πειρατεία κατευθυνόταν προς ένα εχθρικό για τους Ελληνες λιμάνι (την Αλεξάνδρεια). Τελικά οι θανατικές καταδίκες που επιβλήθηκαν δεν ήταν δυνατόν να εκτελεστούν. Το Λονδίνο αποφάσισε την μετατροπή των ποινών σε καταναγκαστικά έργα στην Αυστραλία. Στο Σίδνεϊ οι επτά Ελληνες ορίστηκαν υπηρέτες των αποικιακών αρχών. Δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία για τη δράση τους στην Αυστραλία, όμως κάποιες πηγές μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πολύ γρήγορα αξιοποιήθηκαν οι ιδιαίτερες γνώσεις τους στην οινοποιϊα. Τελικά, το 1836, με βασιλική απόφαση, δόθηκε χάρη στους επτά ναυτικούς. Ηδη από το 1834, μετά την κήρυξη της ελληνικής ανεξαρτησίας, και κατόπιν ενεργειών των Υδραίων συγγενών τους, κινήθηκε η ελληνική διπλωματία για τον επαναπατρισμό των επτά. Την υπόθεση ανέλαβε προσωπικά ο Σπυρίδων Τρικούπης, και τελικά επιτεύχθηκε ελληνοβρετανική συμφωνία για την πλήρη απαλλαγή των ναυτικών και τη μεταφορά τους στην Ευρώπη. Η Ελλάδα υποχρεώθηκε μόνο να καταβάλει τα έξοδα της μεταφοράς: 4.921 δραχμές. Από τους επτά οι πέντε επέλεξαν να επιστρέψουν. Οι δυο που αποφάσισαν να παραμείνουν στην Αυστραλία και να πάρουν τη βρετανική υπηκοότητα ήταν ο Αντώνης Μανώλης και ο Γκίκας Βούλγαρης. Για τον πρώτο δεν είναι γνωστό παρά μόνο ότι εργάστηκε ως κηπουρός και πέθανε το 1880. Ο Βούλγαρης, όμως, είχε καλύτερη τύχη. Αλλαξε το όνομά του σε Τζίγκερ, παντρεύτηκε μια νεαρή Ιρλανδή και έκανε δέκα παιδιά και 52 εγγόνια, στους οποίους άφησε μια μικρή περιουσία. Οι απόγονοί του φτάνουν μέχρι τις μέρες μας, έχουν, όμως, πλέον ενταχθεί στην Ιρλανδική και την καθολική κοινότητα. (ios-press). Οι ιστορίες τους αναφέρονται αναλυτικά στον πρώτο τόμο του έργου “Αυστραλοί και Έλληνες” που κυκλοφόρησε το 1992. Συγγραφέας του ο Hugh Gilchrist, πρώην Αυστραλός διπλωμάτης και συγγραφέας, που έχει γράψει τρεις μνημειώδεις τόμους, περισσότερες από 400 σελίδες ο καθένας, πάνω στο θέμα Αυστραλοί και Έλληνες. Ο Hugh Gilchrist σημειώνει όμως πως δεν μπόρεσε να επιβεβαιώσει πολλές από τις ιστορίες για την άφιξη των πρώτων Ελλήνων. Κατά τον ίδιο η πρώτη επιβεβαιωμένη άφιξη Ελλήνων στην Αυστραλία έγινε τον Αύγουστο του 1829. Ήταν οι επτά ναυτικοί από την Υδρα. Υπάρχουν κι άλλες εξίσου συναρπαστικές ιστορίες που ξεκινούν στην δεκαετία του …1820 και τερματίζονται στην δεκαετία του 1950 αφού τα τρία βιβλία του καλύπτουν αυτή την ιστορική περίοδο. Ποιος γνωρίζει, για παράδειγμα, πως το 1827 στάλθηκε ξυλεία από την Αυστραλία για την ενίσχυση του ελληνικού ναυτικού; Ή ότι η πρώτη Ελληνίδα που πάτησε πόδι στην Αυστραλία ήταν η Αικατερίνη Πλέσσου (Κράμερ) που γεννήθηκε στην αυλή του Αλί Πασσά, αρραβωνιάστηκε τον Ιωάννη Κωλέττη (αργότερα πρωθυπουργό της Ελλάδας), γνώρισε τον Λόρδο Βύρωνα και τελικά παντρεύτηκε έναν βετεράνο της μάχης του Βατερλό, τον στρατηγό Κράμερ και στις 28 Σεπτεμβρίου του 1835 μαζί με ένα πλοίο που μετέφερε 300 κατάδικους έφτασαν στο Σίδνεϊ;
Ο Ελληνικός πληθυσμός
Λίγο πριν την ανακάλυψη των πλούσιων κοιτασμάτων χρυσού στην Αυστραλία, είναι ζήτημα αν υπήρχαν περισσότεροι από 4-5 Ελληνες εγκατεστημένοι εκεί. Η ανακάλυψη αυτή δεν αύξησε ιδιαίτερα το μεταναστευτικό ρεύμα από την Ελλάδα προς την Αυστραλία, όπως συνέβη με μετανάστες από άλλες χώρες. Αποτέλεσμα αυτού είναι ότι το 1880 υπήρχαν στην Αυστραλία περίπου 150 Ελληνες, παρόλο που στο μεταξύ ο συνολικός πληθυσμός της χώρας είχε σχεδόν τριπλασιαστεί – κύρια λόγω των νέων μεταναστών. Το κύριο μεταναστευτικό ρεύμα από την Ελλάδα προς την Αυστραλία τον 19ο αιώνα άρχισε μετά το 1880. Η απογραφή του 1891 αναφέρει την ύπαρξη 482 ατόμων γεννημένων στην Ελλάδα. Ο αριθμός αυτός, όπως και όλοι οι επόμενοι που αναφέρονται σε απογραφές ή εκτιμήσεις, είναι οπωσδήποτε συντηρητικός, αφού δεν συμπεριλαμβάνει τους Ελληνες που γεννήθηκαν στην Αυστραλία, όπως και αυτούς που, για τον ένα ή άλλο λόγο, δεν θέλησαν να καταγραφούν σαν Ελληνες. Αυτοί οι μετανάστες κατάγονταν κύρια από τα Κύθηρα, την Ιθάκη και το Καστελλόριζο, και ήταν αυτοί που έθεσαν τα θεμέλια της Ελληνοαυστραλέζικης παροικίας και προκάλεσαν το φαινόμενο της αλυσσιδωτής μετανάστευσης, το οποίο οδήγησε στην αύξηση του Ελληνικού στοιχείου στην Αυστραλία σε 878 άτομα το 1901 και 1.798 άτομα το 1911. Η αύξηση του Ελληνικού πληθυσμού στην Αυστραλία συνεχίστηκε με τους ίδιους ρυθμούς μέχρι μετά το 1950. Ετσι, το 1921 ο Ελληνικός πληθυσμός της Αυστραλίας αριθμούσε 3.654 άτομα γεννημένα στην Ελλάδα, ενώ το 1933 υπήρχαν 8.337 Ελληνες στην Αυστραλία και το 1947 12.291. Μετά το 1952 η αύξηση του Ελληνικού στοιχείου στην Αυστραλία ήταν ραγδαία. Πράγματι, από το 1953 μέχρι το 1956 έφτασαν στην Αυστραλία σαν μετανάστες περίπου 30.000 Ελληνες, αυξάνοντας έτσι τον Ελληνισμό της Αυστραλίας σε 25.862 άτομα το 1954. Η μετανάστευση από την Ελλάδα κορυφώθηκε από το 1961 μέχρι το 1966, περίοδο κατά την οποία περίπου 69.000 Ελληνες εγκαταστάθηκαν στην Αυστραλία. Οι Ελληνες αριθμούσαν 77.333 το 1961 και 160.200 το 1971. Μετά το 1970 το μεταναστευτικό ρεύμα μειώθηκε και πάλι δραστικά, ενώ ήδη είχε αρχίσει μια αντίστροφη μετακίνηση μεταναστών προς την Ελλάδα, γεγονός που (μαζί με τους θανάτους) είχε σαν αποτέλεσμα την μείωση των γεννημένων στην Ελλάδα Ελληνοαυστραλών σε 152.908 άτομα το 1976, 146.625 το 1981, και 137.611 το 1986. Φυσικά, οι αριθμοί αυτοί δεν αντιστοιχούν στο σύνολο του Ελληνικού στοιχείου της Αυστραλίας, μια και αφορούν μόνον άτομα γεννημένα στην Ελλάδα, δηλαδή μετανάστες πρώτης γενιάς. Οπωσδήποτε όμως δίνουν μια σχετικά ακριβή αίσθηση της κινητικότητας Ελλήνων προς την Αυστραλία και μια εκτίμηση για το σύνολο του Ελληνικού στοιχείου στην Αυστραλία.
>;
>;
Ο Αυστραλός που έσωσε χιλιάδες Έλληνες
H μνήμη ενός Αυστραλού που φέρεται να έσωσε από την πείνα και τις ασθένειες 108.000 επιζώντες της Ελληνικής Γενοκτονίας τιμάται αυτές τις μέρες στην Αυστραλία. Πρόκειται για τον Ύπατο Αρμοστή των Προσφύγων Τζορτζ Ντιβάιν Τρίλορ (George Devine Treloar), ο οποίος καθώς έφθαναν κατά δεκάδες χιλιάδες οι πρόσφυγες επιζώντες στην Ελλάδα, μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, φέρεται να βοήθησε πολλούς απ’ αυτούς να βρουν φαγητό, ρουχισμό, στέγη. Να μπορέσουν να ζήσουν και να ορθοποδήσουν. O Πανθρακικός Σύλλογος «Ο Δημόκριτος» σε συνεργασία με την Παμποντιακή Αδελφότητα «Ο Ποντοξενιτέας» του Σίδνεϊ τίμησαν το έργο και τη μνήμη του Τζορτζ Ντιβάιν Τρίλορ, ενός από τους λιγότερο γνωστούς ήρωες της Αυστραλίας. Κύριος ομιλητής ο μικρότερος γιος του, ο Ντέιβιντ Τρίλορ (David Treloar), ο οποίος μέσα από τις φωτογραφίες και τις επιστολές, ανέπτυξε το ιστορικό του έργου του πατέρα του. Ήταν η πρώτη φορά από τότε που τραβήχτηκαν αυτές οι εκπληκτικές φωτογραφίες (από τον Οκτώβριο του 1922 μέχρι την άνοιξη του 1926) που παρουσιάστηκαν στην Ελληνο-Αυστραλιανή παροικία. Με τρεμάμενη φωνή, ο 73-χρονος σήμερα Ντέιβιντ Τρίλορ αναφέρθηκε στις ιστορίες που του είχαν διηγηθεί οι γονείς του, και ειδικά ο πατέρας του. Το κοινό της Μελβούρνης θα έχει την ευκαιρία να γνωρίσει τον Ντέιβιντ Τρίλορ και τη θαυμάσια συλλογή του πατέρα του, το ερχόμενο Σάββατο, στο συνέδριο «ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΑ: Η ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ ΚΑΙ Η ΑΝΑΤΟΛΙΑ», στο δημαρχείο του Μπράνσγουϊκ. Μαζί με τον Άγγλο συνεργάτη του, τον Συνταγματάρχη Πρόκτορ (Proctor), ίδρυσαν περίπου δώδεκα χωριά σε ανατολική Μακεδονία και δυτική Θράκη. Ένα από αυτά μέχρι σήμερα τιμά τον Τζορτζ Τρίλορ, φέροντας το όνομά του: το Θρυλόριο Ροδόπης. Πρόκειται για ένα αμιγώς Ποντιακό χωριό, περίπου δώδεκα χιλιόμετρα από την Κομοτηνή. Τα βιογραφικά στοιχεία των Τζορτζ και Ντέιβιντ Τρίλορ, μαζί με σύντομη εισήγηση στην ελληνική γλώσσα, παρουσίασε ο Δρ Παναγιώτης Διαμάντης. «Είναι ιστορική, από κάθε άποψη, η σημερινή παρουσίαση,» τόνισε ο Δρ Διαμάντης. «Μέσα από τις εικόνες και τα γραπτά ενός Αυστραλού, στην άλλη άκρη του κόσμου, εξερευνούμε την ιστορία του Ελληνισμού. Γινόμαστε εξερευνητές και ταυτόχρονα δημιουργοί της Ελληνο-Αυστραλιανής ιστορίας». Στον χαιρετισμό του, ο Γενικός Πρόξενος έδωσε έμφαση στην ιστορία της οικογένειας Τρίλορ, σαν παράδειγμα των κοινών βιωμάτων του Ελληνισμού με τον λαό της Αυστραλίας. Μία κοινή πορεία που πρέπει ο ελληνισμός της Αυστραλίας να προωθεί στην ευρύτερη αυστραλιανή κοινωνία. Με τη σειρά τους, οι δύο ομογενειακοί σύλλογοι του Σίδνεϊ τίμησαν το έργο και τη μνήμη του Αντισυνταγματάρχη Τρίλορ, κάνοντας τους γιους του, Τζων και Ντέιβιντ, επίτιμα μέλη των συλλόγων «Ο Δημόκριτος» και «Ποντοξενιτέας». Γεννημένος το 1884 στην κωμόπολη της Βικτωρίας Μπαλαράτ, ο Τζορτζ Ντιβάιν Τρίλορ υπηρέτησε με τον Βρετανικό Στρατό στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, φτάνοντας τον βαθμό του Αντισυνταγματάρχη (Lieutenant Colonel). Το 1919 βρίσκεται πρώτα στη Ρωσία κι ύστερα στην Κωνσταντινούπολη, όπου ήταν υπεύθυνος για χιλιάδες Ρώσους, πρόσφυγες από την Οκτωβριανή Επανάσταση και τον Ρωσικό Εμφύλιο Πόλεμο. Εκεί παντρεύεται την Κάθλιν Μέι Ντους (Kathleen May Douch), το 1923. Η Κάθλιν, μάλιστα, είχε γεννηθεί στην Πόλη το 1901. Ύστερα από δύο χρόνια, και πλέον ως συνεργάτης της Κοινωνίας των Εθνών (League of Nations), φθάνει στη Θεσσαλονίκη. Διορίζεται Ύπατος Αρμοστής των Προσφύγων σε ανατολική Μακεδονία και δυτική Θράκη στις 6 Οκτωβρίου 1922, θέση στην οποία υπηρετεί μέχρι το 1926. Την εποχή εκείνη, γεννιούνται δύο από τα τρία παιδιά του: η Ελισάβετ (1925) και ο Τζων (1926). Επέστρεψε στην Αυστραλία το 1929, όπου και παρέμεινε μέχρι τον θάνατό του, το 1980, σε ηλικία 96 ετών. Ο μικρός του γιος, ο Ντέιβιντ, γεννήθηκε στο Περθ, όπου και ζει σήμερα. Ύστερα από μια λαμπρή ακαδημαϊκή πορεία στους χώρους της Οικονομικής και της Γεωπονικής επιστήμης, ασχολείται σήμερα με την καταγραφή του ιστορικού αρχείου του πατέρα του.
>;
>;
Οι Γυναίκες του Εργατικού Κόμματος Αυστραλίας αναγνωρίζουν με Ψήφισμα τη Γενοκτονία Αρμενίων, Ασσυρίων και Ελλήνων
Σύδνεϋ, Αυστραλία, 15 Μαΐου 2011 – Ως ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας ανεγνώρισε τη Γενοκτονία των Αρμενίων, Ασσυρίων και Ελλήνων από το 1915 έως το 1923 η Συνέλευση των Γυναικών του Εργατικού Κόμματος Αυστραλίας (Τhe National Women’s Labor Conference) σε Ψήφισμα-Ορόσημο που υιοθέτησε το προηγούμενο Σαββατοκύριακο στο Brisbane του Queensland, σύμφωνα με δημοσιεύματα διεθνών μέσων ενημέρωσης. Στα πλαίσια του Συνεδρίου με θέμα « Labor Women: Lead, Challenge, Inspire » επίσημοι αντιπρόσωποι όλων των τοπικών οργανώσεων του Αυστραλιανού Εργατικού Κόμματος (Australian Labour Party) αναγνώρισαν τις Γενοκτονίες των Αρμενίων, των Ασσυρίων και των Ελλήνων ως αναπόσπαστο μέρος της Αυστραλιανής ιστορίας, το οποίο οι Γυναίκες της Αυστραλίας δημιούργησαν, ηγήθηκαν και ενέπνευσαν άλλους να ακολουθήσουν. Σύμφωνα με τις δηλώσεις της αντιπροσώπου και Προέδρου της Επιστροφή στην Ανατολία κ. Σοφίας Κοτανίδου : « η αναγνώριση και η εκπαίδευση αποτελούν τα καλύτερα μέσα για την καλλιέργεια της κατανόησης του παρελθόντος και του μέλλοντος. Η κατανόηση εμποδίζει την ανάπτυξη μίσους, το οποίο οδηγεί στη Γενοκτονία ». «Μονάχα διαμέσου της μελέτης των εγκλημάτων του παρελθόντος, μπορούμε να αποφύγουμε την επανάληψή τους, γι’αυτό άλλωστε και το Εβραϊκό Ολοκαύτωμα, η περίπτωση των Αυστραλιανών Ιθαγενών και άλλες γενοκτονίες αποτελούν τμήμα του Αυστραλιανού συστήματος δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ». Οι Αυστραλοί διαδραμάτισαν ηγετικό ρόλο στις προσπάθειες συλλογής πόρων και ανθρωπιστικής βοήθειας για τους επιζώντες της γενοκτονίας. Οι προσπάθειες τους απετέλεσαν την πρώτη διεθνή εκστρατεία ανθρωπιστικής αρωγής και οι Αυστραλοί βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή. Για παράδειγμα, οι Αυστραλοί ενίσχυσαν οικονομικά το Ορφανοτροφείο Αρμενίων Αρρένων – θυμάτων της Αρμενικής Γενοκτονίας – στη Βηρρυτό του Λιβάνου για περισσότερο από δέκα χρόνια. Σύμφωνα με την τότε Γραμματέα του Αρμενικού Ταμείου Αρωγής Dora Cohen « πολλοί Αυστραλοί, επισκεπτόμενοι το Ορφανοτροφείο της Αντηλιάδας, αισθάνονται υπερηφάνεια, βλέποντας τη σημαία της Αυστραλίας στο κτήριο». Η Ιδρυτής της Σοροπτιμιστικής Λέσχης Αυστραλίας Edith Glanville δραστηριοποιήθηκε ιδιαίτερα καθ’ όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του ’20 και του ’30, επισκεπτόμενη μεταξύ άλλων την Ελλάδα και τη Συρία, προωθώντας ενημέρωση και δράση για τη δεινή κατάσταση των απόρων γυναικών και παιδιών. Η Eleonor Vokes Mackinnon, ιδρυτής του Αυστραλιανού Ερυθρού Σταυρού, παρουσίασε σε ειδική ομιλία ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης της Κοινωνίας των Εθνών (ΚτΕ) την Αυστραλιανή ανθρωπιστική δράση τη δεκαετία του 1920. Παράλληλα, η Jessie Webb και η Hilda King εργάσθηκαν σε προσφυγικούς καταυλισμούς στην Ελλάδα και στη Συρία, βοηθώντας επιζώντες της Ασσυριακής Γενοκτονίας να συνεχίσουν ομαλά τη ζωή τους. Ίσως η σημαντικότερη όλων υπήρξε η Joice NanKivell Loch. Γεννημένη στο Ingham του Queensland και μεγαλωμένη στη Μελβούρνη, η Loch έζησε σε κοινότητα επιζώντων της Ελληνικής Γενοκτονίας από το 1922 μέχρι και το θάνατό της το 1981. Στο τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου εργάσθηκε με πρόσφυγες στην Πολωνία. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου συνέβαλε στη διαφυγή Εβραίων από τη γερμανοκρατούμενη Ευρώπη στην τότε βρεταννική Παλαιστίνη. Το υπόλοιπο της ζωής της το αφιέρωσε στην Ουρανούπολη κοντά στο Άγιον Όρος. Στο σχετικό Ψήφισμά της η Συνέλευση Γυναικών του Εργατικού Κόμματος Αυστραλίας, αναγνωρίζοντας ότι οι Γενοκτονίες των Αρμενίων, Ασσυρίων και Ελλήνων από το 1915 έως το 1923 συνιστούν ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας:
α) τιμά μαζί με την Αυστραλο-Αρμενική, την Αυστραλο-Ελληνική και την Αυστραλο-Ασσυριακή κοινότητα τη μνήμη των αθώων ανδρών, γυναικών και παιδιών που έπεσαν θύματα της πρώτης σύγχρονης γενοκτονίας.
β) καταδικάζει τις Γενοκτονίες των Αρμενίων, Ελλήνων και Ασσυρίων καθώς και όλες τις άλλες πράξεις γενοκτονίας ως ύψιστες πράξεις μισαλλοδοξίας.η
γ) αναγνωρίζει τη σημασία της μνήμης και του παραδειγματισμού από τέτοια μελανά κεφάλαια της ανθρώπινης ιστορίας ώστε να διασφαλισθεί ότι δε θα επιτραπεί να επαναληφθούν παρόμοια εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
δ) καταδικάζει και αποτρέπει κάθε προσπάθεια να χρησιμοποιηθεί η παρέλευση του χρόνου στην άρνηση ή στη διαστροφή της ιστορικής αλήθειας των Γενοκτονιών των Αρμενίων, Ελλήνων και Ασσυρίων, καθώς και άλλων πράξεων γενοκτονίας.
ε) ανακαλεί στη μνήμη της τις μαρτυρίες των αιχμαλώτων πολέμου και άλλων στρατιωτών των Αυστραλιανών και Νεο-Ζηλανδικών Στρατιωτικών Σωμάτων, οι οποίοι υπήρξαν αυτόπτες μάρτυρες των Γενοκτονιών των Αρμενίων, Ελλήνων και Ασσυρίων.
στ) ανακαλεί στη μνήμη της τις μαρτυρίες των στρατιωτών των Α.Ν-Ζ.Ε.Σ., οι οποίοι διέσωσαν Αρμενίους, Έλληνες και Ασσυρίους επιζώντες.
ζ) αναγνωρίζει τη σημαντική ανθρωπιστική συνεισφορά του Λαού της Αυστραλίας προς τα θύματα και τους επιζώντες της Αρμενικής, Ελληνικής και Ασσυριακής Γενοκτονίας.
Ιστορική αναδρομή
Ως γνωστόν, κατά την τελευταία ιστορική περίοδο της οθωμανικής τουρκικής αυτοκρατορίας (1913-1923), η σουλτανική κυβέρνηση – κατόπιν γερμανικής κυβερνητικής προτροπής και τεχνοκρατικής αρωγής υψηλόβαθμων Γερμανών στρατιωτικών – εφήρμοσε συγκεκριμμένο Σχέδιο Γενοκτονίας κατά του συνόλου των Χριστιανικών πληθυσμών, δηλαδή των Αρμενίων, των Ασσυρίων/Αραμέων και των Ελλήνων/Ρωμιών. Το Σχέδιο αυτό συνέχισε και ολοκλήρωσε η μετά-οθωμανική Εθνικιστική Κυβέρνηση του Μουσταφά Κεμάλ Πασά (“Ατατούρκ”) με αποτέλεσμα το συνολικό εξανδραποδισμό και το Ολοκαύτωμα των προαναφερθέντων γηγενών Χριστιανικών ιστορικών λαών της Εγγύς Ανατολίας. Τα γεγονότα κατά των Αρμενίων και των Ασσυρίων/Αραμέων της λεγομένης μείζονος Αρμενίας, αλλά και κατά των Ελλήνων του Πόντου και της Ιωνίας αποτελούν σημαντικούς σταθμούς στη διαδικασία αυτή εξολόθρευσης και εξανδραποδισμού, ενώ η απαρχή τους εντοπίζεται στις γενοκτονικές διώξεις κατά των Ελλήνων της Ανατολικής Θράκης και της Ιωνίας το 1913-1914 με πρώτο αποκορύφωμα τα γενοκτονικά γενονότα κατά των Αρμενίων και των Ασσυρίων/Αραμέων το 1915. Υπολογίζεται πως ως αποτέλεσμα του τουρκικού αυτού σχεδίου άνω του 1.5 εκατομμυρίου Αρμενίων, 1 εκατομμυρίου Ελλήνων και 750.000 Ασσυρίων/Αραμέων, ανδρών και γυναικοπαίδων, απώλεσαν τη ζωή τους και περίπου ίσος αριθμός από επιζήσαντες εξαναγκάσθηκε σε βίαια εξορία από τις από χιλιετιών ιστορικές του κοιτίδες και εγκατάσταση στην Ελλάδα και αλλού στη Δυτική Ευρώπη, στην Αμερική και στην Αυστραλία. Το Ολοκαύτωμα αυτό των Χριστιανικών Λαών της Τουρκίας αποτελεί την πρώτη χρονικά – αυτού του μεγέθους – Γενοκτονία του 20ου αιώνα, και θεωρείται πρόδρομος και εμπνευστής του Εβραϊκού Ολοκαυτώματος κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
>;
>;
Η ιστορία 26 τσιγγάνων στην Αυστραλία του 1898 που έγινε αφορμή να ψηφιστούν οι πρώτοι ρατσιστικοί νόμοι
(Στην φωτο ο Sali Ramadan μαζι με την συζυγο του Rose και την κορη τους Sherezada,απο τη Shutka/Macedonia)
Η ιστορία αυτή μάλλον σε πολλούς θα μοιάσει με παραμύθι, αλλά είναι ένα από τα πλέον άγνωστα και συνταρακτικά γεγονότα στη μακρά ιστορία της μετανάστευσης στην Αυστραλία. Την έγραψε έλληνας δημοσιογράφος της Μελβούρνης, ο οποίος, στη συνέχεια, ανακάλυψε ολόκληρο «θησαυρό» κρυμμένο σε πολυκαιρισμένα αρχεία και εφημερίδες της εποχής. Το αρχικό κείμενό του δημοσιεύτηκε στο ελληνικό περιοδικό «Παροικία» το 1985 και μετέπειτα στις 6 Απρίλη 1995, απ’ όπου έκανα την περίληψη που ακολουθεί. Η ιστορία μας αρχίζει από τις μέρες του 1897, όταν η τότε Ελλάδα έχει υποστεί ταπεινωτική στρατιωτική ήττα από την Τουρκία, με πολλαπλές, ως συνήθως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις, συνέπειες, ανάμεσά τους και τον αναγκαστικό ξεριζωμό και τα επακόλουθα. Μέσα στις συνθήκες αυτές, λοιπόν, 26 τσιγγάνοι από χωριά της Θεσσαλίας κατέφυγαν στο Βόλο και από εκεί βρέθηκαν μέσα σ’ ένα πλοίο που σάλπαρε για την Αυστραλία. Εκείνες τις στιγμές τίποτε δεν περνούσε από το μυαλό αυτών των ανθρώπων για το τι θα επακολουθούσε. Όπως είπαμε πριν, όλα άρχισαν όταν η τότε κυβέρνηση Δεληγιάννη συγκέντρωσε στρατό, τον Απρίλη του 1897, στα θεσσαλικά σύνορα (που, σημειωτέον, εκείνη την εποχή ήταν τα ελληνοτουρκικά σύνορα), αλλά η Τουρκία κήρυξε αμέσως τον πόλεμο στην Ελλάδα, στις 18 Απρίλη και τα στρατεύματά της εισέβαλλαν, ανενόχλητα σχεδόν, στη Θεσσαλία. Μέσα σ’ ένα μήνα ο ελληνικός στρατός υπέστη πανωλεθρία και ολόκληρες πόλεις, όπως η Λάρισα, τα Φάρσαλα και ο Δομοκός, έπεσαν πανεύκολα στα χέρια των τουρκικών δυνάμεων. Η κυβέρνηση Δεληγιάννη παραιτήθηκε και ανέλαβε κυβέρνηση υπό τον Δημ. Ράλλη. Τον Μάη του 1898 υπεγράφη στη Λαμία μια ανακωχή, αλλά η τουρκική εξουσία επέβαλε καθεστώς τρομοκρατίας και διώξεων, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί κύμα χιλιάδων προσφύγων, από τους οποίους άλλοι μετανάστευσαν στις ΗΠΑ και άλλες χώρες και άλλοι μετανάστευσαν στον υπόλοιπο «ελεύθερο» «ελλαδικό» χώρο. Στο πλήθος αυτό ήταν και η ομάδα των 26 αυτών τσιγγάνων που κατέφυγαν στο Βόλο. Εκεί πληροφορήθηκαν από εμπόρους για την ύπαρξη μιας «ευτυχισμένης και ξέγνοιαστης» χώρας, της Αυστραλίας. Έτσι, πληρώνοντας ό,τι είχαν και δεν είχαν, επιβιβάστηκαν στο γαλλικό ατμόπλοιο «Ville de la Giotat» και αναχώρησαν, με προορισμό την Αυστραλία, στις 20 Ιούνη 1898, αρχίζοντας την απίστευτη περιπέτειά τους, χωρίς, βέβαια, οι ίδιοι να τη φαντάζονται ή να είναι υπεύθυνοι γι’ αυτήν. Γιατί οι 26 αυτοί τσιγγάνοι έγιναν αφορμή οι τοπικές και άλλες επίσημες αρχές σε όλη σχεδόν την αυστραλιανή επικράτεια ν? ασχοληθούν για αρκετά μεγάλο διάστημα μαζί τους και να ψηφιστούν έτσι οι πρώτοι, στην ουσία, ρατσιστικοί νόμοι εναντίον των «εγχρώμων», αλλά και να προκληθεί το πρώτο διπλωματικό επεισόδιο μεταξύ Ελλάδας και Αυστραλίας. Κι ακόμα, η άφιξη των 26 αυτών ανθρώπων έγινε χωρίς οι αυστραλιανές αρχές να ξέρουν κάτι, γιατί κανείς δεν είχε εγκρίνει την είσοδό τους στη χώρα, κανείς δεν τους περίμενε και – το κυριότερο – κανείς δεν τους ήθελε. Ακόμα και η εμφάνισή τους, με τα κουρελιασμένα τους ρούχα, δημιουργούσε? κινδύνους, σύμφωνα με τις αυστραλιανές αρχές. Έφτασαν, λοιπόν, από λάθος, στο λιμάνι της Αδελαίδας, γιατί αρχικά ήταν να αποβιβαστούν στο Σίδνεϊ. Οι εφημερίδες της εποχής περιέγραψαν με τα μελανότερα χρώματα την άφιξη και την όλη εμφάνισή τους, δημοσιεύοντας και χαρακτηριστικές φωτογραφίες τους. Δινόταν, επίσης, έμφαση στο γεγονός ότι «δεν ήσαν έλληνες» αλλά «γύφτοι που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Ελλάδα» και στο ότι «το μόνο επάγγελμα που γνώριζαν ήταν αυτό του γανωτή»; Από την αρχή της άφιξής τους, στο μέρος όπου έστησαν τις σκηνές τους, άρχισαν να δέχονται την επίσκεψη διαφόρων. Άλλοι τους κορόιδευαν, άλλοι τους προσέφεραν φαγητό και ρούχα, ενώ μερικοί τους έδωσαν και λίγα χρήματα. Αλλά οι περισσότεροι, με επικεφαλής το δήμαρχο της Αδελαίδας, άρχισαν να διοργανώνουν την εκδίωξή τους, αφού πρώτα έστειλαν υγειονομικό προσωπικό να απολυμάνει το χώρο που κατέλαβαν. Τέλος, τους επισκέφτηκε ο (Αυστραλός) πρόξενος της Ελλάδας, κ. Γουίλκις, ο οποίος διαπίστωσε ότι «δεν μιλούσαν αγγλικά αλλά μόνο ελληνικά» (!) Στο μεταξύ, το θέμα τους συζητήθηκε στη βουλή της Νότιας Αυστραλίας κατόπιν πρότασης ενός βουλευτή να απαγορευτεί με νόμο η είσοδος «σε βρωμοέλληνες, βρωμοϊνδούς και παλιοκινέζους!» Αλλά για τους 26 αυτούς τσιγγάνους το θέμα ήταν να επιβιώσουν. Κι έτσι, αφού δεν είχαν άλλον τρόπο να πετύχουν κάτι τέτοιο, άρχισαν να περιπλανιούνται από δω κι από κει ζητιανεύοντας, αποτελώντας «θέαμα» για τους ντόπιους. Οι τσιγγάνοι, βλέποντας ότι αποσπούσαν την προσοχή των πάντων, άρχισαν να χορεύουν, να κάνουν ταχυδακτυλουργικά και διάφορα παρόμοια, αποσπώντας έτσι κάποια χρήματα που τους ήταν αναγκαία για την επιβίωσή τους. Αυτό, όμως, δεν άρεσε σε άλλους, όπως τους κύκλους της αριστοκρατίας και τον Τύπο. Μάλιστα η εφημερίδα «Advertiser» της Αδελαίδας έγραφε, στις 27 Ιούνη 1878, μεταξύ άλλων: «Έχουν κατασκηνώσει σε κάτι παμπάλαιες σκηνές από αυτές που χρησιμοποίησαν οι έλληνες στον Τρωικό Πόλεμο, πριν 3000 χρόνια? (!) Ο τοπικός αρχηγός της αστυνομίας έδωσε διαταγή να φύγουν αμέσως από τον τόπο κατασκήνωσής τους και έστειλε εγκύκλιο σε όλα τα τμήματα να μην τους αφήνουν να παραμένουν σε κανένα μέρος «μέχρι να φτάσουν στη Μελβούρνη, όπου θα τους αναλάβουν άλλοι». Στις 29 του ίδιου μήνα τους επιβιβάζουν με το ζόρι σ’ ένα τραίνο και φτάνουν στο Νόργουντ της Νότιας Αυστραλίας όπου στήνουν τα τσαντίρια τους. Αλλά οι εκεί κάτοικοι συγκεντρώθηκαν αμέσως στο σιδηροδρομικό σταθμό, αναγκάζοντάς τους να φύγουν με το αμέσως επόμενο τραίνο. Σε ορισμένα χωριά οι κάτοικοι τους συμπεριφέρθηκαν βίαια και σε μερικά τους πετροβόλησαν και δεν τους άφησαν να κατέβουν καν από το τραίνο. Όπου κατάφερναν να αποβιβαστούν έστηναν τις σκηνές τους μακριά από το χωριό και επισκέπτονταν τα διάφορα αγροκτήματα (φάρμες) για να ζητήσουν φαγητό. Υπήρξαν και χωριά όπου κάτοικοι τους βοήθησαν με κάθε τρόπο. Έτσι, μετά από πολλές περιπέτειες και περιπλανήσεις, έφτασαν στις 23 Ιούνη 1898 στο χωριό Serviceton της Βικτώριας. Οι εφημερίδες της Μελβούρνης ανήγγειλαν το γεγονός, αναφέροντάς τους ως έλληνες πρόσφυγες ή απλά ως «γύφτους». Μερικοί έλληνες της Μελβούρνης εξοργίστηκαν με τα δημοσιεύματα και ανέφεραν ότι δεν ήταν έλληνες αλλά τσιγγάνοι από τη Σερβία που μιλούσαν ελληνικά (!) αλλά τους ισχυρισμούς αυτούς τους διέψευσε ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης της Βικτώριας, Πίκοκ, που είπε ότι οι 26 αυτοί άνθρωποι έχουν ελληνικά διαβατήρια που τους τα χορήγησε το ελληνικό προξενείο του Πορτ Σάιντ της Αιγύπτου. Οι εφημερίδες συνέχισαν τα ρατσιστικά τους δημοσιεύματα. Οι τσιγγάνοι άρχισαν και στη Βικτώρια τις περιπλανήσεις από χωριό σε χωριό και το σκηνικό ήταν σχεδόν το ίδιο μ’ αυτό της Ν. Αυστραλίας. Οι περισσότεροι ντόπιοι τους έδιωχναν κακήν κακώς. Στο μεταξύ, η κυβέρνηση της Νέας Νότιας Ουαλίας έδωσε εντολή στα αστυνομικά τμήματα να μην τους επιτρέψουν με κάθε τρόπο να περάσουν στο έδαφος της πολιτείας. Έτσι, περιπλανώμενοι, καταδιωγμένοι, πεινασμένοι και κουρελήδες, έκαναν σχέδια για να πάνε στη Μελβούρνη, όπου έλπιζαν ότι η εκεί ελληνική παροικία θα τους βοηθούσε. Στις 17 Αυγούστου έφτασαν στην πόλη Μπάλαρατ, όπου ήταν από τα ελάχιστα μέρη που οι κάτοικοι τους συμπεριφέρθηκαν ανθρώπινα. Σ? αυτό συνέβαλε ο ντόπιος δήμαρχος Shoppee, ο οποίος φρόντισε να τους μοιραστούν τρόφιμα και ρούχα και διέταξε τον τοπικό αστυνόμο να τους προστατεύσει από τυχόν βιαιότητες. Ο ίδιος είπε στη δημοτικό συμβούλιο ότι είναι φτωχοί, ταλαιπωρημένοι και ακίνδυνοι άνθρωποι που χρειάζονται βοήθεια. Στο Μπάλαρατ έμειναν περίπου μια βδομάδα οπότε και αναχώρησαν για τη Μελβούρνη, δίνοντας «παραστάσεις» στα χωριά απ’ όπου περνούσαν έναντι μικρής αμοιβής. Αλλά οι αρχές της Μελβούρνης αποφάσισαν να μην τους επιτρέψουν να μπουν στην πόλη και, μετά από κάποιες συνεδριάσεις, αποφασίστηκε να τους επιτραπεί να κατασκηνώσουν στο προάστιο St.Kilda (που τότε ήταν έξω από την πόλη). Η κυβέρνηση κάλεσε τον (και εδώ Αυστραλό) πρόξενο της Ελλάδας Κέρτιν, για διαβουλεύσεις επί του θέματος, αλλά αυτός είπε ότι οι 26 αυτοί άνθρωποι «δεν ήταν έλληνες γιατί η ελληνική κυβέρνηση βοήθησε όλους τους πρόσφυγες του ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897 να αποκατασταθούν στην Ελλάδα» (!!!). Επίσης, η κυβέρνηση συνομίλησε και με έναν ιερέα που συνταξίδεψε μαζί τους από το Πορτ Σάιντ μέχρι την Αυστραλία και ο οποίος είπε ότι δεν ήταν έλληνες αλλά γύφτοι (!) Στη συνέχεια, ο πρόξενος της Ελλάδας δήλωσε ότι αφού δεν ήταν έλληνες το ελληνικό προξενείο και η παροικία δεν ενδιαφέρονται για την τύχη τους (!). Είναι φανερό ότι οι εδώ εγκατεστημένοι έλληνες δεν ήθελαν να έχουν καμία σχέση με τους τσιγγάνους, γνωρίζοντας τη ρατσιστική στάση του αγγλοσαξονικού κατεστημένου και φοβούμενοι μην χαρακτηριστούν και αυτοί «κουρελήδες»! Η δε Ελληνική Κοινότητα Μελβούρνη σε συνεδρίασή της δεν πήρε καμία απόφαση. Στο μεταξύ, η βουλή της Βικτώριας, ακολουθώντας το παράδειγμα της βουλής της Νότιας Αυστραλίας, ψήφισε κι αυτή νόμο με τον οποίο απαγορεύτηκε η είσοδος σε «έγχρωμους». Μετά από όλα αυτά, τα ίχνη των 26 αυτών τσιγγάνων χάθηκαν, αλλά δεν εξαφανίστηκαν εντελώς. Σύμφωνα με κάποιες πηγές, περιπλανήθηκαν αρκετά σε χωριά της Βικτώριας και μετά τράβηξαν για τη Νέα Νότια Ουαλία, αλλά εκεί δεν τους δέχτηκαν. Από εδώ και στο εξής, ο εντοπισμός τους γίνεται δύσκολος, αν και πληροφορίες τους φέρουν να περιπλανιούνται ξανά σε χωριά της Βικτώριας, πότε δίνοντας παραστάσεις και πότε εργαζόμενοι σε χωράφια, αλλά και κάποιες φορές ζητιανεύοντας. Ο εκ των ιδρυτών της Ελληνικής Κοινότητας Μελβούρνης και μετέπειτα πρόξενος της Ελλάς, Αλέξανδρος Μανιάκης, φέρεται ότι δήλωσε ότι κατέφυγαν τελικά στο Περθ της Δυτικής Αυστραλίας και από εκεί έφυγαν για τις ΗΠΑ. Υπάρχει όμως και μια άποψη ότι η ομάδα των 26 αυτών δυστυχισμένων ανθρώπων ήταν τελικά ελληνόφωνοι τσιγγάνοι, ότι έζησαν στη Βικτώρια για αρκετά χρόνια όπου άφησαν και τους απογόνους τους. Αυτό ίσως και να δικαιολογείται από το γεγονός ότι μέχρι πρόσφατα (ίσως αυτό να γίνεται και μέχρι σήμερα) κάποιοι ελληνόφωνοι τσιγγάνικης καταγωγής επισκέπτονταν τα ελληνικά εστιατόρια και άλλα καταστήματα της Lonsdale Street (όπου το ελληνικό κέντρο της Μελβούρνης). Κανείς, όμως, από τους έλληνες δημοσιογράφους των ελληνικών μέσων ενημέρωσης της Μελβούρνης δεν έχει ερευνήσει περαιτέρω το ζήτημα, κάνοντας μια προσπάθεια να εντοπίσει αυτούς τους ανθρώπους και να έρθει σε επαφή μαζί τους.
>;
>;
Αυστραλία: Φωτογραφική έκθεση καταγράφει την ιστορία των Μυτιληνιών μεταναστών
Μια εντυπωσιακή φωτογραφική έκθεση με τίτλο «Το Ταξίδι» παρουσιάστηκε στο πλαίσιο της εκδήλωσης «Γιορτή του Ούζου» που οργάνωσε η Παλλεσβιακή Ένωση Μελβούρνης στο Μπέιζουότερ. Η έκθεση ήταν από το αρχείο του Βασίλη Βασίλα και όπως μας λέει ο ίδιος «δείχνει το ταξίδι του Μυτιληνιού μετανάστη από την αναχώρησή του από το χωριό, τον αποχαιρετισμό της Λέσβου και του Πειραιά, το ταξίδι με τα πλοία και την άφιξη στην Αυστραλία στα χρόνια της μαζικής μεταπολεμικής μετανάστευσης». Ο κ. Βασίλας υπογραμμίζει πως «κάθε φωτογραφία και κάθε λεζάντα είναι μια ανάμνηση του μετανάστη». Ο κ. Βασίλας σημειώνει πως η έκθεση, αλλά και το βιβλίο του «Ταξίδια Αβεβαιότητας και Ελπίδας» (Journeys of Uncertainty and Hope) είναι βασισμένα στην ιστοσελίδα του http://www.syndesmos.net όπου καταγράφει τους Μυτιληνιούς μετανάστες της Αυστραλίας μέσω και φωτογραφιών. Έως σήμερα έχει εντοπίσει και καταγράψει 750 Μυτιληνιούς μετανάστες αλλά η προσπάθεια, που ξεκίνησε από το Σίδνεϊ, συνεχίζεται και σε άλλες πολιτείες της Αυστραλίας. Τώρα ο κ. Βασίλας έχει επικεντρώσει την προσοχή του στους Μυτιληνιούς της Μελβούρνης ενώ επόμενος σταθμός είναι η Νέα Ζηλανδία. Ο Βασίλης Βασίλας έλκει την καταγωγή του από το Μεσότοπο της Λέσβου, όπου και παρουσίασε την έκθεσή του. Σήμερα ζει στο Σίδνεϊ με την οικογένειά του και εργάζεται ως καθηγητής Αγγλικής φιλολογίας σε σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Ο πατέρας του έφυγε από το Μεσότοπο το 1961 σε ηλικία 14 ετών και λίγα χρόνια αργότερα παντρεύτηκε τη μητέρα του, επίσης από το Μεσότοπο. Ο Βασίλης Βασίλας, αν και έχει ζήσει ολόκληρη τη ζωή του στην Αυστραλία, διατηρεί στην καρδιά του όμως μια ξεχωριστή θέση για την Ελλάδα και την ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Μυτιλήνη. Όπως εξήγησε ο ίδιος, η ιδέα της καταγραφής ξεκίνησε από μια στερεότυπη φωτογραφία μεταναστών, λίγο πριν αναχωρήσουν για το μακρινό ταξίδι, η οποία έφτασε τυχαία στα χέρια του. Εκείνη τη στιγμή συνειδητοποίησε πόσο ενδιαφέρον θα είχε η καταγραφή των στοιχείων αυτών, κυρίως των μεταναστών πρώτης γενιάς και η συγκέντρωση φωτογραφικού υλικού από το αρχείο των οικογενειών. Η καταγραφή άρχισε από τους οικογενειακούς φίλους και συγχωριανούς, τους οποίους γνώριζε καλά και είχε το θάρρος να ζητήσει στοιχεία και φωτογραφίες. Από εκεί, η εργασία συνεχίστηκε με τη μορφή αλυσίδας, αφού η κάθε οικογένεια τον σύστηνε σε άλλες οικογένειες Μυτιληνιών κ.ο.κ. Όπως τονίζει, είναι μια εργασία που απαιτεί αρκετό χρόνο, κυρίως η συγκέντρωση των στοιχείων. «Έχω βάλει στόχο κάθε Σαββατοκύριακο, που δεν εργάζομαι, να επισκέπτομαι μία οικογένεια. Από εκεί και πέρα, ταξινομώ το υλικό μου και τις φωτογραφίες που μου εμπιστεύονται οι άνθρωποι και όλα αυτά αναρτώνται στην ιστοσελίδα μου στο διαδίκτυο. Στην ιστοσελίδα, τα στοιχεία των μεταναστών είναι ταξινομημένα κατά χωριό και εκεί μπορεί να βρει κανείς πληροφορίες για το όνομα του μετανάστη, την οικογένεια που άφησε στην Ελλάδα, την οικογένεια που δημιούργησε στην Αυστραλία και φωτογραφίες από την πορεία του». Στην ίδια ιστοσελίδα, σε ξεχωριστή όμως ενότητα, ο Βασίλης Βασίλας έχει συγκεντρώσει πρωτότυπες ιστορίες μεταναστών από τη Λέσβο. Εκεί βρίσκει κανείς τις αφηγήσεις και τις αναμνήσεις των πρωτοπόρων, εκείνων δηλαδή που έφυγαν πρώτοι από το νησί με προορισμό τη μακρινή Αυστραλία. Ξεχωρίζει η ιστορία του πρώτου Μυτιληνιού μετανάστη στην Αυστραλία, Μιχάλη Μανούσου ο οποίος μέσα από μια οδύσσεια, αρχικά στην Αμερική αναζητώντας χρυσάφι, κατέληξε τελικά στο Σίδνεϊ της Αυστραλίας το 1853, όπου δραστηριοποιήθηκε σε διάφορους τομείς, παντρεύτηκε και έκανε 10 παιδιά. Σύμφωνα με τον Βασίλη Βασίλα, οι περισσότεροι Μυτιληνιοί μετανάστες, μετοίκησαν στην Αυστραλία μετά τη Μικρασιατική καταστροφή και την ανταλλαγή πληθυσμών.
>;
>;
Γέννημα-θρέμμα… ελληνικά!
Ποιος θα μπορούσε να το φανταστεί; Τα γραφικά γαλακτοπωλεία που ανθούσαν στην Ελλάδα την εποχή του μεσοπολέμου, σε συνδυασμό με τα αμερικάνικα αναψυκτήρια της ίδιας εποχής, να εμπνεύσουν έναν Έλληνα μετανάστη να δημιουργήσει τα τόσο γνωστά σε όλους μας milk bar; Ίσως να ακούγεται άκρως παράδοξη αυτή η πρόταση, αποτελεί, όμως, ιστορική πραγματικότητα που έφεραν στο φως πριν από λίγο καιρό δύο ιστορικοί η Έφη Αλεξάκη και ο Λέοναρντ Τζανισέβσκι, ερευνητές του Πανεπιστημίου Macquarie του Σίδνεϊ. Ο Ιωακείμ Ταβλαρίδης που καταγόταν από το παραλιακό χωριό Περίσταση (σημερινό Sarkoy) της Τουρκίας και μετανάστευσε στην Αυστραλία λίγο πριν τη Μικρασιατική Καταστροφή, είναι ο «πατέρας» του πιο διαδεδομένου τύπου επιχείρησης της Αυστραλίας.
«ΑΣΠΡΟ, ΜΑΥΡΟ ΚΑΙ ΜΗ ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΟ»
Ο νεαρός Ιωακείμ Ταβλαρίδης έφτασε στην Αυστραλία λίγο πριν τη Μικρασιατική Καταστροφή. Ήταν η εποχή που αρκετοί Έλληνες της Μικράς Ασίας, φοβούμενοι την έκρυθμη πολιτική κατάσταση, αποφάσιζαν να αφήσουν τα πάτρια εδάφη, αναζητώντας μία καλύτερη τύχη, οι περισσότεροι στην Αμερική, αλλά και στην Αυστραλία. Άλλη χώρα για τον Ιωακείμ και άλλο όνομα. Σίγουρα, όμως, όχι λόγω τυχοδιωκτισμού. Έτσι, ο Ιωακείμ Ταβλαρίδης έγινε Μικ Άνταμς. Δεν πέρασαν πολλά χρόνια έως ότου ο νεαρός Μικ καταλάβει ότι η καλύτερη επιχείρηση για να εργαστεί, ήταν η… δική του. Από ένα καφενείο ξεκίνησε τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες στην Αυστραλία. Όλα τα «μοντέρνα αμερικάνικα ποτά» σερβίριζε ο Μικ στο καφενείο του, που βρισκόταν στο κέντρο του Σίδνεϊ στην οδό Pitt, και σίγουρα οι δουλειές πήγαιναν καλά, αφού μέσα σε λίγο καιρό κατάφερε να εξοικονομήσει αρκετά χρήματα για να χρηματοδοτήσει το πρώτο του ταξίδι στην Αμερική. Μην φανταστείτε, όμως, ότι αυτό το ταξίδι ήταν ταξίδι αναψυχής. Ο νεοφερμένος μετανάστης της Αυστραλίας πήγε στην Αμερική για να πάρει νέες ιδέες, ώστε να επεκταθεί επαγγελματικά. Εκεί έμαθε για τις νέες εξελίξεις στον χώρο των αναψυκτηρίων, τις νέες γεύσεις και τάσεις στο επάγγελμα, γεγονός που έβαλε στην κυριολεξία το μυαλό του Μικ σε πολλές και «επικερδείς», όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια, σκέψεις. Επιστρέφοντας από την Αμερική και έχοντας ανακαλύψει το «φοβερό» και υγιεινότατο milk shake, το οποίο είχε έρθει, μεν, στην Αυστραλία νωρίτερα, αλλά ήταν σχεδόν άγνωστο στον πολύ κόσμο και «πρωτόγονο» γευστικά, σε σχέση με αυτό που συνάντησε ο Μικ στην Αμερική, αποφάσισε να κάνει το δικό του γαλακτοπωλείο στο κεντρικό Σίδνεϊ και, συγκεκριμένα, στο ιστορικό εμπορικό κέντρο της πόλης, το Martin Place. Θυμόταν τα γαλακτοπωλεία της πατρίδας του και σκέφτηκε γιατί όχι ένα… αποκλειστικό γαλακτοπωλείο και στην Αυστραλία. Και έτσι έγινε. Τον Νοέμβριο του 1932 ο Μικ άνοιξε το.. «Άσπρο και Μαύρο 4d» (Black & White 4d). Παράξενο όνομα για γαλακτοπωλείο ή, καλύτερα milk bar, όπως ο ίδιος το ονόμασε ευφυέστατα. Μπορεί το όνομα να ήταν «παράξενο», αλλά, σύμφωνα με τους ιστοριογράφους ερευνητές, η επιλογή του ονόματος αυτού αποδεικνύει ότι ο Μικ δεν ήταν μόνο γεννημένος επιχειρηματίας, αλλά και καλός… και στο μάρκετινγκ. Αν σήμερα ακούσετε το όνομα Johnnie Walker πού πάει το μυαλό σας; Συνειρμικά είναι σχεδόν βέβαιο ότι πάει στο… ουίσκι. Ε! λοιπόν κάτι ανάλογο συνέβαινε την εποχή εκείνη με το όνομα Black & White, που επίσης ήταν μία από τις πιο επιτυχημένες φίρμες ουίσκι. Μόνο που στον Μικ δεν άρεσαν τα αλκοολούχα ποτά. Με κάμποση δόση σαρκασμού, λοιπόν, νέες αμερικανικές συνταγές και διάθεση να προκαλέσει τους λάτρεις του Black & White να δοκιμάσουν το δικό του μοναδικό milk shake, αφού υιοθέτησε το Black & White κόλλησε στο όνομα του μαγαζιού του και το 4d. Ενώ το Black & White ήταν εκεί για να προσελκύσει γευστικά τους καταναλωτές του φημισμένου ουίσκι, το 4d δεν ήταν τίποτε άλλο από ένας συμβολισμός της εποχής που αναφερόταν στις τιμές των προϊόντων του, «μιλούσε» στην τσέπη τους. Ήθελε οι πελάτες του, να ξέρουν εκ των προτέρων και πριν ακόμα δοκιμάσουν τα milk shake του, ότι με 4 πέννες, (εξευτελιστική τιμή για την εποχή) μπορούσαν όχι μόνο να απολαύσουν ένα γευστικό, αλλά παράλληλα και υγιεινό ποτό. Η καινοτομία του Μικ δεν ήταν μόνο το γεγονός ότι δημιούργησε το πρώτο… «όνομα και πράμα» milk bar αφού στην ουσία σερβίριζε μόνο ποτά με γάλα. Είναι και το ιστορικά πρωτοπόρο γεγονός για την εποχή ότι το δικό του το μαγαζί δεν είχε τραπέζια για να κάτσει κάποιος να πιεί το ποτό του. Ήταν στην ουσία ένα γαλακτοπωλείο – milk bar, ταχείας εξυπηρέτησης (take away). Πολύ σοφά ο Μικ Άνταμς σκέφτηκε ότι αν κατάφερνε να σερβίρει milk shakes στο… πόδι, τότε και μεγαλύτερη πελατεία θα μπορούσε να εξυπηρετήσει και λιγότερα λειτουργικά έξοδα θα είχε.
ΧΡΥΣΕΣ ΔΟΥΛΕΙΕΣ
Οι καλές τιμές του, αλλά και το καλό του προϊον σε σινδυασμό με την περιέργεια των καταναλωτών για κάθε τι καινούριο (παλιά συνταγή επιτυχίας που δουλεύει ακόμα), έκαναν θραύση. Πάνω από 5000 milk shakes πουλήθηκαν την ημέρα των εγκαινίων του «γαλακτοπωλείου». Μέσα σε μία εβδομάδα λέγεται ότι περίπου 27.000 κάτοικοι του Σίδνεϊ και των περιχώρων απόλαυσαν τα milk shake του Μικ. Δεν προλάβαιναν οι προμηθευτές γάλακτος να μεταφέρουν την «πρώτη ύλη» στο milk bar του Μικ. Κάθε δυο ώρες ξεφόρτωναν τους κάδους με το γάλα. To milk bar του Έλληνα μετανάστη μέσα σε ένα περίπου χρόνο έγινε το πιο «κουλ» στέκι του Σίδνεϊ. Ακόμα και διάσημοι ηθοποιοί της εποχής όπως οι Cyril Ritchard και Madge Elliot φωτογραφήθηκαν στο Black & White να σερβίρουν τα γευστικά milkshakes στους πελάτες του Μικ. Πολιτικοί, δήμαρχοι, ραδιοσχολιαστές και πολλοί άλλοι επώνυμοι περνούσαν συχνά από το «Άσπρο, Μαύρο και Μη Αλκοολούχο» milk bar του Ιωακείμ γιατί απλά ήταν της μόδας. Η επιτυχημένη επιχειρηματική συνταγή του Ιωακείμ Ταβλαρίδη στο Σίδνεϊ δεν άργησε να εξαπλωθεί σε όλη την Αυστραλία. Η μηχανική αγελάδα που στόλιζε την βιτρίνα του Βlack & White στο milk bar του Martin Place έγινε το σήμα κατατεθέν της επιχείρησής του σε πολλές άλλες μεγάλες πόλεις της Αυστραλίας που εξαπλώθηκε στην συνέχεια. Γύρω στα τέλη της δεκαετίας του 1930 τα milk bar ξεφύτρωσαν σε κάθε γειτονιά της χώρας. Ο Μικ γέννησε την ιδέα, η οποία, με την πάροδο των χρόνων, μεταλλάχθηκε. Το όνομα, όμως, που ο Μικ εμπνεύστηκε από τα γαλακτοπωλεία του χωριού του, παρέμεινε και παραμένει αναλλοίωτο μέχρι σήμερα. Τα milk bar εμπλουτίστηκαν με πολλά άλλα προϊόντα, μία λογική εμπορική εξέλιξη, μιας και ήσαν σπαρμένα σε όλες τις γειτονιές της χώρας. Στρατιές μεταναστών που ακολούθησαν μεταμόρφωσαν τα milk bar του Μικ σε ψιλικατζίδικα και μέσα από τις μικρές αυτές επιχειρήσεις κατάφεραν να ζήσουν και να ευημερήσουν στην νέα χώρα. Η ιστορία της γέννησης των milk bar δεν αντιπροσωπεύει μόνο μία ελληνική μεταναστευτική ιστορία αλλά μία ιστορία δεμένη με τις ζωές πολλών μεταναστών, ανεξαρτήτου εθνικότητας, που έχτισαν την δική τους αλλά και την ζωή των παιδιών τους στα χιλιάδες milk bar των αυστραλιανών γειτονιών. Πάνω απ’ όλα, όμως, είναι μία ιστορία άρρηκτα δεμένη με την καθημερινή μας ζωή όπως και τα milk bar της γειτονιάς μας.
>;
>;
John Peters
Believed to be the second ‘free’ Greek male settler in Australia. His Greek name is unknown; though his Greek Christian name is thought to have possibly been Ioannis or Iakoumis. This portrait was found amongst his personal papers, and his descendants consider it to be of him. John arrived during either the mid or late 1830s. Probably a native of the island of Samos, in December 1841, he married 14 year old Sarah McCue from Dublin, at St. John’s Church, Parramatta, and towards the end of the 1850s Peters was employed as a ‘boatman’, probably on the Parramatta River, or perhaps even on a coastal vessel. He later worked as a shepherd on the Bedervale property, near Braidwood, NSW, and then became a gold prospector at nearby Little River. He died in Sydney in 1887 and is buried in Rockwood Cemetery.
>;
>;
Cassie Kostopoulos (nee Zavoyanny)
Ayia Saranta, Ithaca, Greece, 1990. Cassie was born in Hamilton, Newcastle, NSW, in 1914. Her childhood was spent in Sydney. She and her parents remigrated back to Ithaca in 1926. Her parents intended to build a hotel in Patras with the money they had saved, but it soon ran out. They then returned to Australia without her – she never saw her father again (died 1945), and her mother did not return till 1961. Cassie recalls: ‘I remember my life in Woolloomooloo (Sydney). My parents opened a fish-and-chip shop in Woolloomooloo…I’m still living with those memories – all my memories are still there…of those old days…They left me here, they were frightened that I would grow up the Australian way. They left me here in 1928. I stayed with an auntie…I always had the hope that one day I would leave from here…I lost my hopes.’
>;
>;
Rudy Rico, actor
Hollywood, California, USA, 1933. Jimmy Kolivas alias ‘Rudy Rico’ was born on Ithaca in 1909. He came to Australia in 1927, after three years in South Africa. After a period of professional acting and dancing in the United States during the thirties, he returned to Australia and toured with the Tivoli. He served in the Australian Army during WWII, and on his return opened the Brown Derby Cafe on Hunter Street, Newcastle, NSW – he named his establishment after a famous Los Angeles cafe. ‘Rudy’ died in 1978. Drama is quintessentially Greek and quite a number of Greek-Australians have undertaken acting either as amateurs or professionally since the early 1900s. Today, actors such as Zoe and Gia Carides, Lex Marinos, Alex Dimitriades, Marilynne Paspaley, Nick Giannopolous, Mary Coustas and Nicholas Papdemetriou are well established faces in Australian film, theatre and television.
>;
>;
George Hatzimihail outside the Hotel Alice Springs
Lambi, Kos, Greece, 1990. George’s father, Alex Hatzimihail, settled in Alice Springs in 1956. The rest of the family followed from the island of Kos in 1959. In 1980 George migrated back to Kos. As tourism was booming, he commenced building the Hotel Alice Springs. ‘I’m Greek alright. But it is very difficult to grow up as a Greek in Alice Springs… I had no experience with Greeks – what they were like…in Kos…felt like I was a Greek, but a foreigner in my own land… I could feel the chill in my back that someone was talking about me on the side of the street… I thought to myself “Here we go again. I’m a foreigner in Australia, and now I come back to where I was born, and I’m a foreigner here! What the hell, am I a Greek or Australian?” So, sometimes it can be difficult, even in Greece, being both sides… I think Alice Springs is my homeland, and I treat the Greek language as my second language. I’m a Greek, don’t make any mistake about that. I bring my kids up as Greek. But I treat Australia as my homeland up to this day.’
>;
>;
Luke Lucas at home in his ‘dug out’
Coober Pedy, SA, 1987. Luke’s father, Mick Lucas (original surname, Papayiannis), was a Greek from Asia Minor. ‘My father had a store in Hindley Street, I used to work for him – twelve years old…I would hear about Coober Pedy…came up with four Greek guys, none could speak English. We built our shed… We started digging. I was a pretty good worker. I got into it – had a dream to find lots of money’.
>;
>;
Zoe Carides, actor
Sydney, NSW, 1997. ‘I’ve always said to people: “My father’s Greek, my mother’s English”… I do feel like I’ve got those two parts in equal shares… The Greekness in me gets woken frequently – the music, Zorba the Greek…the Greek always gives me a lump in my throat… or of memories of the Greek weddings or dances we attended…When I was sixteen or seventeen, I met some people at a theatre company who marvelled at the “exoticness” of my Greekness…yet at that age, I always wanted to look like any of the Australian girls… I got called a wog quite frequently…I’ve played Greek roles quite happily but I’ve also played Anglo roles… I don’t want to be slotted simply into that ‘Greek girl’ role.’
>;
>;
Koula Kouvaris (nee Paxinos)
Sydney, NSW, 1992. Koula’s father, George Paxinos, arrived in Australia from Stavros, Ithaca, in 1892. He married Eudosia Alexopoulos in 1898, and Koula was born in 1902 in Newcastle, NSW. She recalls that her first trip to Greece was as a young girl with her mother. ‘I loved Greece so much I wanted to go back. Oh I loved Greece! I absolutely loved it!… and yet, later on, when I grew up, I went back and I wouldn’t settle there. But then, it took four trips overseas…I was coming back the fourth time, the most beautiful thing I saw was the Australian coastline. Then I realised that Australia was the one I loved most. Yes, it took all that four trips overseas!’
>;
>;
The Aslanis Family
Newcastle, NSW, c.1907. Left to right: Irini Aslanis, Irini Costandis (nee Aslanis), and John Aslanis (name was later changed to Ashton) The photograph was taken on the occasion of Irini Aslanis’ visit from Greece. John Aslanis was born in Tamworth, NSW, in 1893. The Aslanis family were originally from the Greek Dodecanese island of Kassos. The regional origin of the Aslanis’ contrasted starkly to that of most early Newcastle Greeks. Ithacan Greeks had started arriving in the NSW coastal city during the 1890s, and by 1900, chain migration from Ithaca to Newcastle had been firmly established.
>;
>;
Capital Theatre Milk Bar
Wagga Wagga, NSW, c. 1920s – 1930s. Sam Nomarhis (second from left) was the proprietor. Providing a regular, reasonable income, potential material improvement, independence, maintenance of the family unit and requiring only limited education and knowledge of English, many Greeks undertook work in fish shops, restaurants, fruit shops, fish-and-chip shops, milk bars and cafes. Such a field of self-employment was well supported by their traditional sea- oriented and farming backgrounds, and was independent of heavy industry and its union restrictions upon foriegn labour prior to the 1940s. although racist attitudes prevailed, as food caterers, the Greeks won commercial popularity. The most conspicuous enterprises were the Greek cafe and milk bar and their predecessors, the oyster saloon and soda bar.
>;
>;
Glendi Festival Greek dancers
Thebarton Oval, Adelaide, SA, 1989. Commencing in 1978 as a co-operative enterprise between the Lions Club of Adelaide Hellenic and West Torrens Football Club, the Glendi has been enticingly described by its organizers as “an invitation by the Hellenic Community to the general public to become part of their traditional lifestyle, to share their music, dances, songs, foods and wines, and to experience something of the ‘Zorba-like’ feeling for life, love and fun, that is generated when Greeks get together to enjoy themselves”. Greek ‘Glendi Festivals’ are now held in most of Australia’s capital cities on a regular basis.
>;
>;
Peter Capsanis
‘Old People’s home’, Potamos, Kythera, Greece, 1990. Born in 1906, Peter left Kythera for Australia at the age of fifteen. After undertaking cafe work in such towns as Uralla and Woodstock in western NSW, and even turning his hand to seasonal fruit picking, in 1935 he settled at Oberon (near Bathurst), where he established a cafe. In 1947, he decided to return to Greece, just for a holiday, to see his family. Marrying Anna Souris in 1948, the couples’ future in Australia had been solidly laid by Peter’s early efforts. After his wife’s death, Peter returned to Kythera to spend the remaining years of his life. Surrounded by memorabilia of his life in Australia, a fragile press clipping from The Western Times (Bathurst newspaper) of 1947 is his pride and joy. The clipping, titled ‘Striking Tributes at Oberon Farewell’, details not only the occasion of Peter’s public send off on his initial return to Greece, but more importantly, his feelings about his two countries:’Our countries have always been allies, and have fought together in the struggle for the existence of peace loving nations. The bond of friendship has been strengthened through the undaunted spirit of the Australians in Greece. Greece will never forget the Australians, who from 10,000 miles away came to her assistance in the dark hours when she was being over run by the enemy. That action will be honoured by Greeks for generations to come’.
>;
>;
George North (Georgios Tramountanas) and his wife Lydia (nee Vosper)
Port Lincoln, SA, c.1858. Arriving at Port Adelaide in 1842- allegedly with his brother Theodore who is said to have left almost immediately for WA – George is recorded as having been born in Athens. Soon afterwards, he changed his name to North (his Greek name derives from the Greek word, tramounta which means, north wind). At the time of his marraige in 1858, he is documented as a seaman, but is said to have worked in the manufacture of wines and brandy at Clarendon, south of Adelaide, soon after his arrival. As a seaman, he apparently was first mate aboard the coastal steamer Admella, and fortunately left before the vessel’s tragic demise off the Victorian coast in 1859. George then turned his attention to pastoral pursuits, eventually becoming a well respected grazier on the Eyre Peninsula. He died in 1911, aged 89, at his property Newland Grange, near Colton, on the Peninsula’s west coast. He was survived by Lydia and two sons, George and Hero.
>;
>;
Astoria Cafe
Hunter Street, Newcastle, NSW, late 1940s-early 1950s. The Astoria’s manager, Jerry Kolivas, originally from the Greek island of Ithaca, is standing behind the counter, third from the right. Perhaps the most conspicuous of Greek occupational enterprises were the Greek cafe and milk bar and their predecessors, the oyster saloon and soda bar. Offering popular, inexpensive eat-in meals, by the opening years of the twentieth century Greek oyster saloons or ‘parlors’ (which specialised in oysters) were already well established. By the mid-1910s Greeks had firmly introduced the American drug store soda bar to Australia and in the 1930s the American style milk bar – a number of Greek families had relatives or friends working for Greek-American food caterers, or had been working in the United States themselves. Prior to WW11, Greek milk bars and cafes had become synonymous with good food, reasonable prices, and twenty-four hour service. Many cafes maintained a large staff, and owners generally excelled in fitting out the premises with tasteful decor of the period. Milk bar and cafe names such as the Californian, Monterey, Niagara and Golden Gate, reflected their American origins. American style confectioneries also appeared in Greek-owned shops together with another American influence, ice-cream. The Greek cafe and milk bar of the 1950s and 1960s, confirmed the enterprises’ status as Australian food catering icons, though corporatisation of the fast food industry has now put their remaining numbers into rapid decline.
>;
>;
Ida McHale (nee Godfrey)
Sydney, NSW, 1988. Ida was born in 1893 and is a descendant of John Peters, the man believed to be the second ‘free’ Greek male settler in Australia. The facial similarity between Ida and John Peters is dramatically striking to say the least. Ida passed away in 1990.
>;
>;
Βρήκε τον πατέρα της 40 χρόνια μετά
Η Linda Seccull πάντα είχε την υποψία ότι ο βιολογικός της πατέρας ήταν Έλληνας. Μετά από 42 χρόνια, κατάφερε να έρθει σε επαφή μαζί του και να γνωρίσει μία κουλτούρα που πάντα της φαινόταν τόσο οικεία. Το Royal Women’s Hospital αντικατοπτρίζει τον πολιτισμικό χαρακτήρα της Μελβούρνης, μιας και το προσωπικό του κατάγεται από πολλά διαφορετικά μέρη του κόσμου και γνωρίζει και άλλες γλώσσες παράλληλα με τη μητρική του. Η Linda Seccull είναι μέρος αυτού του νοσηλευτικού προσωπικού, μιας και η βιολογική της μητέρα κατάγεται από τη Λετονία και ο πατέρας της από την Ελλάδα. Η Λίντα υιοθετήθηκε από το Royal Women’s Hospital το 1961, μια εποχή δύσκολη για τις ανύπαντρες μητέρες, γιατί έπρεπε να τα βγάλουν πέρα χωρίς καμιά βοήθεια από την κυβέρνηση και είχαν να αντιμετωπίσουν τη σκληρή κριτική -αν όχι την απόρριψη- της τότε κοινωνίας. Δεν υπήρχε επίδομα άγαμης μητέρας και, σε συνδυασμό με τη μικρή ηλικία της μητέρας της και το γεγονός ότι είχε έρθει στην Αυστραλία με την οικογένειά της, η οποία ήταν μία φτωχή οικογένεια Λετονών μεταναστών, η μητέρα της έπρεπε να πάρει τη σκληρή απόφαση και να δώσει τη μικρή Λίντα για υιοθεσία. Η Λίντα υιοθετήθηκε από μία αυστραλιανή οικογένεια, αλλά λόγω της μεσογειακής εμφάνισής της (κυρίως όταν ήταν μικρή), οι ερωτήσεις έπεφταν βροχή για την καταγωγή της, κυρίως από τους συμμαθητές της στο σχολείο. Στα 22 της χρόνια γνώρισε τη βιολογική της μητέρα που και της επαλήθευσε κάτι που μέσα της πάντα γνώριζε. Ο πατέρας της ήταν Έλληνας. Αλλά το εντατικό ‘κυνήγι’ για τον εντοπισμό του, δεν άρχισε παρά μόνο όταν έκλεισε τα 40 της χρόνια και αποφάσισε ότι δεν θα ησυχάσει αν δεν κινήσει γη και ουρανό για να τον βρει. Με την βοήθεια Ελλήνων μεταναστών και αρκετά ταξίδια στην Ελλάδα, η Λίντα ανακάλυψε ότι ο πατέρας της βρισκόταν πλέον στην Αθήνα. Αλλά τα πράγματα δεν πήγαν όπως τα περίμενε. Ο υποτιθέμενος πατέρας της αρνιόταν πεισματικά την πιθανότητα να έχει παιδί στην Αυστραλία, κάτι που έκανε τη Λίντα να μετανιώσει για την απόφασή της να αναζητήσει το βιολογικό της πατέρα. Εκ των υστέρων, διαπιστώθηκε ότι οι αρχικές πληροφορίες ήταν λανθασμένες. Ο βιολογικός της πατέρας βρισκόταν στο Ντάργουιν και όχι στην Ελλάδα και δεν είχε ιδέα για την ύπαρξή της… Ύστερα από πολλαπλές έρευνες, στην Ελλάδα και την Αυστραλία και με τη βοήθεια ακόμα και του «Νέου Κόσμου», καθώς η Λίντα ήθελε να βάλει αγγελία στην εφημερίδα με τη φωτογραφία του, για τον εντοπισμό του, κατάφερε ύστερα από πληροφορίες να βρει τα στοιχεία του, καθώς και ότι ζούσε στο Ντάργουιν. Η Λίντα, μαθαίνοντας τα νέα, δεν έχασε καιρό και έφυγε την επόμενη ημέρα για το Ντάργουιν όπου και συνάντησε τον πατέρα της ύστερα από 42 χρόνια. Ο πατέρας της δεν γνώριζε ότι είχε παιδί και η έκπληξή του ήταν μεγάλη όταν γνώρισε τη Λίντα. Παρ’ όλα αυτά, όμως, η Λίντα γνώρισε την υπόλοιπη οικογένεια της, η οποία την υποδέχτηκε με ενθουσιασμό. Η Λίντα ταξίδεψε πάλι στην Ελλάδα, αλλά αυτή τη φορά κατευθύνθηκε προς το νησί του πατέρα της, την Κω, όπου και έμεινε μαζί με τα ξαδέρφια της και ανακάλυψε όλες τις ομορφιές της Ελλάδας καθώς και τη ζεστασιά της ελληνικής φιλοξενίας. Η Λίντα μου εξομολογήθηκε ότι πάντα ένιωθε πολύ ‘ζεστά’, ακούγοντας την ελληνική γλώσσα και μέσα της ήξερε ότι είχε ελληνική καταγωγή. «Πάντα ένιωθα ότι ήμουν συνδεδεμένη με την Ελλάδα με κάποιον τρόπο» μου είπε. Η ιστορία της Λίντας δεν είναι η μοναδική καθώς πολλά μωρά εκείνη την εποχή, λόγω δυσκολιών, δόθηκαν για υιοθεσία. Πολλές ανύπαντρες μητέρες αποχωρίστηκαν εθελοντικά τα νεογέννητα βρέφη τους ή υποχρεώθηκαν από το σύστημα να τα δώσουν για υιοθεσία. Αυτό, όμως, που κάνει την περίπτωση της Λίντα ξεχωριστή, είναι το γεγονός ότι η Λίντα δεν κρύβει καμία πικρία για το γεγονός ότι υιοθετήθηκε. Ίσως, βέβαια, έχει να κάνει και με το γεγονός ότι φάνηκε πολύ τυχερή και υιοθετήθηκε από μια πολύ καλή και στοργική οικογένεια. Η Λίντα πάντα νιώθει πολύ κοντά στα νεογέννητα μωρά στο νοσοκομείο που εργάζεται, για τον πρόσθετο λόγο ότι και η ίδια υιοθετήθηκε από το ίδιο νοσοκομείο. Όπως αναφέρει και η ίδια το περιβάλλον του νοσοκομείου της φάνηκε πολύ οικείο και φιλικό από την πρώτη κιόλας μέρα που ξεκίνησε την δουλειά της ως νοσοκόμα.
..
«Παράθυρο σε ένα ξεχασμένο παρελθόν»
Στο πλαίσια των εκδηλώσεων για τα 70 χρόνια της ελληνικής εκστρατείας του 1940-1941, το Αυστραλιανό Ελληνικό Συμβούλιο (Ν.Ν.Ουαλίας) έχει εκδώσει αναμνηστικό ημερολόγιο. Φέροντας τη σφραγίδα του Σώματος Αποστράτων (RSL NSW Sub-Branch), με το Ημερολόγιο γιορτάζονται τα ιδιαίτερα δεσμά μεταξύ των ANZACS και του ελληνισμού, τις σκοτεινές ημέρες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Την επίσημη παρουσίαση έκανε ο κ. Brad Manera, διευθυντής του Μνημείου των ΑΝΖΑΚ (ANZAC Memorial) στο κέντρο της πόλης, μαζί με το αντισυνταγματάρχη (Lt.-Colonel) Gary Vale, Commanding Officer, Defence Police Training Centre. Η εκδήλωση έγινε στο εστιατόριο Alexander’s Cafe στο νότιο προάστιο του Kogarah, την Παρασκευή, 29 Ιουλίου. Η Σχολή Στρατονόμων βρίσκεται στο προάστιο Holsworthy στο νοτιο-δυτικό Σίδνεϊ και φέρει την ονομασία Λαμία, εις μνήμη της έδρας της Αυστραλιανής Στρατιωτικής Αστυνομίας στον ελλαδικό χώρο το 1941. Με πολύχρονη εμπειρία γύρω από την μελέτη της ελληνικής εκστρατείας, ο κ. Manera έχει επισκεφθεί την Ελλάδα πολλές φορές. Κατά την ομιλία του, αναφέρθηκε με μεγάλο πάθος στις εμπειρίες του ιδιαίτερα στην Κρήτη. Περιγράφει το Ημερολόγιο του ΑΕΣ (Ν.Ν.Ο.) ως «ένα πολύ καλό έργο» το οποίο λειτουργεί ως «παράθυρο σε ένα ξεχασμένο παρελθόν». Η ελληνική εκστρατεία 1940-41 ήταν «μία κοινή εμπειρία» δήλωσε ο κ. Manera, «και γι’ αυτόν το λόγο βρισκόμαστε εδώ απόψε, με πρόσκληση ενός οργανισμού η ονομασία του οποίου δηλώνει ότι πρόκειται για κοινό χώρο, αυστραλιανό και ελληνικό». Ο αντισυνταγματάρχης Vale μίλησε με παρόμοιο τρόπο για το έργο του ΑΕΣ. «Βλέπω γύρω μου μεγάλη ηγεσία, με μεγάλους ανθρώπους. Βλέπω ανθρώπους με πάθος και με πίστη, τίμιους ανθρώπους οι οποίοι έχουν όρεξη για δράση». Επίσης, ο διευθυντής της Σχολής Στρατονόμων των Αυστραλιανών Ενόπλων Δυνάμεων εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του για την έκδοση του Ημερολογίου του ΑΕΣ (ΝΝΟ) ως εκπαιδευτικού εργαλείου. Στο χαιρετισμό του, ο συντονιστής του ΑΕΣ (ΝΝΟ), κ. Γιώργος Βελλής, επικεντρώθηκε στις προσπάθειες έκδοσης ειδικού παράσημου για τους Αυστραλούς απομάχους της ελληνικής εκστρατείας, γνωστού ως «The Greek Star». «Το ελλαδικό Κράτος έχει τιμήσει τους ANZACS με ειδικό παράσημο. Το αυστραλιανό Κράτος οφείλει να κάνει το ίδιο». Τόσο ο τελετάρχης Γιάννης Πετρόπουλος (αντιπρόεδρος ΑΕΣ Ν.Ν.Ο.) όσο ο κ. Γιάννης Καλλιμάνης (ταμίας του ίδιου φορέα), έδωσαν έμφαση στον ρόλο του Ημερολογίου στην καλλιέργεια του φιλελληνισμού στους κόλπους της αυστραλιανής πολιτικής ηγεσίας. Η αναμνηστική έκδοση συνδυάζει 22 εικόνες με σύντομα κείμενα, στην ανάπτυξη της ιστορίας των Αυστραλών στην Ελλάδα και την Κύπρο από το 1940 μέχρι το 1945. «Από τις περιπολίες του HMAS Sydney στο Αιγαίο το 1940 μέχρι το Κοινοπολιτειακό Πολεμικό Νεκροταφείο της Αθήνας σήμερα, το ημερολόγιο παρουσιάζει σειρά εικόνων της Αυστραλίας, ως ιστορική συμβολή στον αγώνα ενάντια στο ναζισμό» δήλωσε ο υπεύθυνος Τύπου, Πολιτικής και Έρευνας του ΑΕΣ (Ν.Ν.Ο.) Δρ Παναγιώτης Διαμάντης. Όπως τόνισε ο τελετάρχης Γιάννης Πετρόπουλος, το ΑΕΣ (Ν.Ν.Ο.) ευχαριστεί ιδιαίτερα τους χορηγούς του Ημερολογίου, δίχως τους οποίους η έκδοση δεν θα ήταν δυνατή, και οι οποίοι είναι οι:
– Φίλοι της Ελλάδος της Βουλής της Νέας Νότιας Ουαλίας,
– Σύλλογος Ελληνο-Αυστραλών Εκπαιδευτικών Ν.Ν.Ο.
– Ελληνο-Αυστραλιανός Συντηρητικός Σύνδεσμος
– Σύλλογος Ελληνο-Αυστραλών Νομικών (ALPHA)
– Greek RSL Sub-Branch (NSW)
– AHEPA (N.Ν.Ο.-N.Z.)
– Κρητική Αδελφότητα Ν.Ν.Ο.
– Σαμιακή Αδελφότητα Ν.Ν.Ο. «Λυκούργος»
– Σύλλογος Φθιώτιδας Ν.Ν.Ο. «Θερμοπύλαι»
– Παγκορινθιακός Σύλλογος Ν.Ν.Ο. «Ο Απόστολος Παύλος»
– Παμμακεδονική Ένωση Ν.Ν.Ο.
– Thomas Hotels Group
– Τράπεζα Κύπρου Αυστραλίας
– Yiannis Catering
– The Grand Roxy Function Centre, Brighton-Le-Sands
– Alexander’s Cafe, Kogarah.
Με το δικό του τρόπο, το AΕΣ (Ν.Ν.Ο.) επιδιώκει να τιμήσει αυτούς που εξυπηρέτησαν ταυτόχρονα τον Ελληνισμό και την Αυστραλία κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Εκστρατείας 1940-1941.
Σύντομα θα ανακοινωθούν και άλλες εκδηλώσεις γύρω από το Ημερολόγιο του ΑΕΣ (Ν.Ν.Ο.) καθώς και τα κέντρα απ’ όπου θα μπορείτε να τα προμηθευτείτε.
>;
>;
Την εποχή της μαζικής μετανάστευσης
Το μεγάλο κεφάλαιο της Μετανάστευσης, είναι μέρος της διδακτέας ύλης στους μαθητές του 11ου και 12ου έτους στο μάθημα των Ελληνικών. Η ιστορία που ακολουθεί είναι γραμμένη από την Ελένη Παξινού, μαθήτρια VCE της μονάδας Balwyn, της Ελληνικής Ορθόδοξης Κοινότητας Μελβούρνης και Βικτώριας, με καθηγήτρια την κ. Γεωργία Αλεξοπούλου. Η κ. Αλεξοπούλου, είναι πρώην φοιτήτρια του Πανεπιστημίου Monash, με καθηγητή τον νυν διευθυντή των Κοινοτικών σχολείων κ. Γιάννη Μηλίδη. Η Ελένη, που φέρει το όνομα της 79χρονης γιαγιάς της Ελένης Νικολοπούλου, αφού μίλησε διεξοδικά μαζί της, κατέγραψε την ιστορία της και την μοιράζεται σήμερα με τους αναγνώστες και συμμαθητές της. «Η γιαγιά έμεινε χήρα από τα 49 της. Δυστυχώς, στις 28 Μαΐου 1980, ο παππούς μου Νικόλας αρρώστησε και πέθανε από εγκεφαλικό. Ο θάνατός του άφησε μεγάλο κενό και πολλά χρέη. Ωστόσο, όπως μου είπε τα κατάφερε. Η γιαγιά, θυγατέρα του Χρήστου και της Παρασκευής Βλάσση, γεννήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 1931 στο χωριό Βερίνο, του Αιγίου. Ήταν το τρίτο παιδί από επτά αδέλφια, αλλά η αρχηγός και των επτά. Δούλευε σκληρά, είχε θάρρος και το χάρισμα να παρασύρει όλους στη δουλειά. Ο πατέρας της την αγαπούσε ιδιαίτερα και στενοχωρήθηκε πάρα πολύ όταν του είπε ότι θα μεταναστεύσει στην Αυστραλία. Όμως η ζωή στο Βερίνο ήταν δύσκολη. Τα χρήματα που εισέπρατταν πουλώντας τις σταφίδες και τις ελιές, δεν ήταν αρκετά. Αφού, λοιπόν, την αρραβώνιασαν με τον παππού μου, που είχε έλθει στην Αυστραλία ένα χρόνο πριν, πήρε την απόφαση να τον συναντήσει. Ο παππούς κατάγεται από το χωριό Γρηγόρη, ένα χιλιόμετρο μακριά από το Βερίνο. Ήταν 20 του Νοέμβρη το 1954. Στο λιμάνι του Πειραιά, είχε μεγάλη κίνηση. Το υπερωκεάνιο «Κερύνεια» ήταν πανέτοιμο να παραλάβει τους νέους και μαζί τα όνειρα και τις ελπίδες τους, για να αρχίσουν μια καινούρια ζωή στους αντίποδες. Ο πατέρας της ήταν βουρκωμένος. Ο ζωντανός χωρισμός του στοίχισε πολύ. Άραγε θα την έβλεπε ξανά; Συλλογιζόταν. Αφού χαιρετήθηκαν πατέρας και κόρη, έτρεξε προς τη σχοινένια σκάλα για να πάρει σειρά.
Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ
Στις τριάντα μέρες που διήρκεσε το ταξίδι οι κοπέλες πέρασαν πολλές ευχάριστες στιγμές. Υπήρχαν όμως και οι άσχημες. Τα μεγάλα κύματα στον ωκεανό και οι τρικυμίες, καθήλωσαν πολλούς στο κρεβάτι. Επίσης, πολλές κοπέλες είχαν φωτογραφίες από τον μέλλοντα σύζυγο που τους είχαν στείλει φίλοι και συγγενείς. Δεν φαίνονταν όμως και τόσο χαρούμενες με τις επιλογές τους. Ο αρχιμανδρίτης Κουρτέσης, πρόσφερε μεγάλη βοήθεια σε αυτές τις κοπέλες. Όταν το καράβι πλεύρισε στο λιμάνι της Μελβούρνης στις 20 του Δεκέμβρη, την περίμενε ο παππούς. Ήταν 23 χρόνων και πολύ όμορφη. Σε μια εβδομάδα παντρεύτηκαν. Στην αρχή η ζωή ήταν δύσκολη. Δεν ήξεραν τη γλώσσα και τα εργοστάσια ήταν σκοτεινά και θορυβώδη. Η πρώτη της δουλειά ήταν σε εργοστάσιο που γάζωναν ρούχα για κούκλες και σκυλάκια. Της άρεσε πάρα πολύ. Έκλαψε όταν έκλεισε. Οι ιδιοκτήτες την είχαν αγαπήσει και την πρόσεχαν πάρα πολύ. Ακόμη και τώρα μιλάει για την αγάπη που της είχαν δείξει. Ήταν ξένη μέσα σε ξένους, αλλά έμαθε από πολύ νωρίς, πως αν δεν κάνεις την έξυπνη, δεν σε πειράζει κανένας. Στη συνέχεια, η γιαγιά εργάστηκε και σε αλλά εργοστάσια αλλά σε μερικά συνάντησε ρατσισμό. Οι σχέσεις της με τις άλλες εθνικότητες ήταν μέτριες έως καλές. Σιγά – σιγά έμαθε Αγγλικά. Τα έφερνε βόλτα με τις μαρκέτες και τα μαγαζιά. Η ζωή άρχισε να χαμογελά. Τα πρώτα εμπόδια και οι δυσκολίες, με το χρόνο λιγόστευαν. Άρχισε να αισθάνεται πιο άνετα με τη νέα της ζωή.
Η ΖΩΗ ΣΤΟ CARLTON
Στο σπίτι, μετά από ένα 9ωρο εργασίας, συζητούσε με τον παππού και με τα άλλα ζευγάρια που συγκατοικούσαν, που κάποτε ήταν τρία, άλλες φορές τέσσερα και πέντε. Βλέπετε με αυτό τον τρόπο τα έξοδα ήταν λιγότερα. Είχαν επίσης πολλούς φίλους και αυτό έκανε τη ζωή τους πιο χαρούμενη. Τέλος την κέρδισε η μηχανή overlocker. Έσκυψε πάνω της για πάνω από τριάντα χρόνια. Το όνειρό της να γίνει κομμώτρια, δεν πραγματοποιήθηκε γιατί δεν συμφωνούσε ο παππούς. Στο Carlton, που έμεναν, είχε πληθώρα από νεολαία και όλοι ζούσαν την ίδια ζωή. Όλοι πίστευαν ότι σε λίγα χρόνια θα επέστρεφαν στην Ελλάδα. Δυστυχώς έμεινε ένα άπιαστο όνειρο. Τα χρόνια περάσανε και συνήθισαν τη ζωή στην Αυστραλία. Το 1972 η γιαγιά επέστρεψε με την οικογένεια στην Ελλάδα και ξανάσμιξε με την μάνα και τα αδέλφια της. Η χαρά της ήταν πολύ μεγάλη. Ο παππούς ο Νίκος όμως, δεν είδε ξανά τη δικιά του μητέρα. Είχε πεθάνει το 1970. Το 1957 και 1962 αντίστοιχα η γιαγιά γέννησε τον Παναγιώτη και την Παρασκευή. Ο Παναγιώτης έχει δύο κορίτσια, τη Δάνα, 27 χρόνων και τη Νάδια 24. Η Παρασκευή, η μητέρα μου, έχει τρία παιδιά, τη Νίκολα 17 χρόνων, εμένα την Ελένη, που έχω το όνομα της γιαγιάς μου και είμαι 16 χρόνων και τον Πολύδωρο, 14. Μένουμε μόνο τρεις πόρτες μακριά από το σπίτι της γιαγιάς. Βλεπόμαστε κάθε μέρα. Είναι σαν να είμαστε συνέχεια στην αγκαλιά της. Την λατρεύουμε. Της εύχομαι υγεία και να της χαρίσει ο Θεός χρόνια να μας χαρεί μέχρι τα βαθιά γηρατειά».
>;
>;
Γυναίκες-άγγελοι
Η συμβολή Αυστραλών γυναικών που πρόσφεραν ανεκτίμητες υπηρεσίες σε Έλληνες πρόσφυγες από τον Πόντο και τη Μικρά Ασία, αλλά και σε θύματα του εμφυλίου πολέμου παρουσιάστηκε -και τιμήθηκε- σε εκδήλωση που έγινε στη Μελβούρνη από τους φορείς «Επιστροφή στην Ανατολία», «Whittlesea Women Matter 2» σε συνεργασία με την Βιβλιοθήκη Lalor. Κεντρικός ομιλητής ήταν ο Δρ Παναγιώτης Διαμάντης, λέκτορας Μελετών Γενοκτονιών στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Σίδνεϊ, ο οποίος αναφέρθηκε σε ορισμένες από τις Αυστραλές που ξεχώρισαν και ιδιαίτερα στην ιστορία του ζεύγους Σίντνεϊ και Τζόις Νάνκιβελ Λοκ (Joice NanKivell Loch). Όπως τόνισε ο Δρ. Διαμάντης το 1922 μέχρι το τέλος της ζωής τους, και οι δυο τους αφιερώθηκαν στην εδραίωση και ανάπτυξη ενός προσφυγικού οικισμού στη Μακεδονία, την Ουρανούπολη Χαλκιδικής. Ο Σκωτσέζος Σίντνεϋ Λοκ και η Αυστραλή σύζυγός του, πήγαν στην Ευρώπη προερχόμενοι από την Αυστραλία, αρχικά για να καλύψουν δημοσιογραφικά τον αγώνα της ανεξαρτησίας των δημοκρατικών Ιρλανδών. Με την ίδρυση της Ιρλανδίας, το 1921, πήγαν στην Πολωνία, όπου, μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση, κατέφταναν κύματα ξεριζωμένων πολωνικών πληθυσμών από τα ανατολικά. Ενώ έκλειναν οι πληγές της Πολωνίας, άνοιγε στην Ελλάδα η πληγή της Μικρασιατικής Καταστροφής. Οι Λοκ πήγαν στη Θεσσαλονίκη, στη νεοϊδρυμένη Αμερικανική Γεωργική Σχολή, όπου προσέφεραν τις υπηρεσίες τους για την αποκατάσταση των Ελλήνων προσφύγων που κατέφταναν με πλοία στην Επανομή και στην Καλαμαριά. Η γνωριμία με το Προσφόρι, τη σημερινή Ουρανούπολη, έγινε όταν ο Σίντνεϋ ανακάλυψε το Άγιον Όρος και αποφάσισε «να μελετήσει τη θαυμαστή μοναστική πολιτεία, έναν κόσμο μυστηρίου και ανείπωτης ομορφιάς». Σύντομα απέκτησαν μονιμότερη σχέση με τον τόπο. «Το 1928 ο σύζυγός μου και εγώ πήγαμε να μείνουμε στα σύνορα του Αγίου Όρους σε ένα μεγάλο βυζαντινό πύργο, ο οποίος υπήρξε μετόχι της Μονής Βατοπεδίου», αναφέρει σε ένα κείμενό της η Τζόις. «Η ελληνική κυβέρνηση είχε πάρει τη γη από το μοναστήρι και εγκατέστησε εκεί μια μικρή ομάδα προσφύγων από τη Μικρά Ασία. Φτάσαμε την ίδια περίοδο με πολλούς από τους χωριανούς. Εκείνοι εγκαταστάθηκαν σε μικρά σπίτια που είχαν χτιστεί για την περίσταση. Εμείς πήγαμε στον πύργο. Το σκεφτήκαμε σαν μια προσωρινή εγκατάσταση, αλλά γοητευτήκαμε τόσο πολύ από τον παλιό πύργο και πειστήκαμε ότι μόνο εμείς θα μπορούσαμε να βοηθήσουμε το χωριό, κι έτσι μείναμε μόνιμα». Ο Δρ. Διαμάντης λέει ότι δεκάδες ήταν οι Αυστραλές που βοήθησαν τα θύματα της Μικρασιατικής Καταστροφής αλλά και αργότερα αυτά του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου αλλά και του εμφυλίου. Ανάμεσά τους η Olive Kelso King που οργάνωσε νοσοκομεία και ανθρωπιστική βοήθεια για δεκάδες χιλιάδες Σέρβους πρόσφυγες στην Ελλάδα κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μια άλλη ήταν η Στέλλα Miles Franklin που υπηρέτησε ως νοσοκόμα με τις αυστραλιανές δυνάμεις στο Μακεδονικό Μέτωπο το 1916. Σήμερα το μεγαλύτερο λογοτεχνικό βραβείο της Αυστραλίας φέρει το όνομά της.
Η Eleanor Vokes McKinnon, ιδρύτρια του Αυστραλιανού Ερυθρού Σταυρού, ζήτησε από τη Γενική Συνέλευση της Κοινωνίας των Εθνών το 1924 να ενισχυθούν οι Έλληνες και οι Αρμένιοι πρόσφυγες. Η Edith Glanville ήταν επί πολλά έτη ηγετική μορφή του Αυστραλιανού Ταμείου Αρωγής Αρμενίων κι Ελλήνων προσφύγων. Μάλιστα επισκέφτηκε την Ελλάδα και τη Συρία, τρεις φορές κατά την δεκαετία του 1920. Μετά τις σφαγές στο Simele του Ιράκ το 1933, ήταν η μόνη δυτική γυναίκα στην οποία επιτράπηκε να βοηθήσει τους Ασσυρίους πρόσφυγες στη γειτονική Συρία. Η Annabelle «Penny» Penglaze ήταν επικεφαλής ομάδας Αυστραλών της προσπάθειας αρωγής του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών στη Μακεδονία κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου στην Ελλάδα (1946-1949). Η Penglaze μετέφερε ανθρωπιστική βοήθεια με σιδηρόδρομο από την Θεσσαλονίκη μέχρι τη Φλώρινα. «Οι γυναίκες αυτές ήταν εθελόντριες που τα παράτησαν όλα για να βοηθήσουν τους Έλληνες» είπε ο Δρ. Διαμάντης. Όπως δήλωσε η πρόεδρος του συλλόγου «Επιστροφή στην Ανατολία» κ. Σοφία Κοτανίδου: «Οι ιστορίες αυτών των Αυστραλών αγγέλων είναι οι ιστορίες των προγόνων μας, καθώς είναι και ιστορίες της Αυστραλίας. Αποτελούν δείγμα της χαρακτηριστικής στάσης των γυναικών της Αυστραλίας για δράση και προσφορά». Ο σύλλογος «Επιστροφή στην Ανατολία» είναι μια πολυπολιτισμική οργάνωση που συγκεντρώνει τις γηγενείς πολιτισμικές ομάδες της Ανατολίας (Ελλήνων, Αρμενίων και των Ασσυρίων). Οι εκδηλώσεις της εστιάζονται στην επίδειξη των βαθιών δεσμών μεταξύ των προγονικών πατρίδων γέννησής , μεταξύ της Ανατολίας και της Αυστραλίας. Με πρωτοβουλία του συλλόγου «Επιστροφή στην Ανατολία» η Συνέλευση των Γυναικών του Εργατικού Κόμματος Αυστραλίας (Τhe National Women’s Labor Conference) Ψήφισμα-Ορόσημο υιοθέτησε πρόσφατα στο Brisbane του Queensland, που αναφέρει ως «ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας ανεγνώρισε τη Γενοκτονία των Αρμενίων, Ασσυρίων και Ελλήνων από το 1915 έως το 1923». Στο πλαίσιο του Συνεδρίου με θέμα «Labor Women: Lead, Challenge, Inspire» επίσημοι αντιπρόσωποι όλων των τοπικών οργανώσεων του Αυστραλιανού Εργατικού Κόμματος (Australian Labour Party) αναγνώρισαν τις Γενοκτονίες των Αρμενίων, των Ασσυρίων και των Ελλήνων ως αναπόσπαστο μέρος της Αυστραλιανής ιστορίας, το οποίο οι γυναίκες της Αυστραλίας (κάποιες από τις οποίες τιμήθηκαν πρόσφατα) δημιούργησαν, ηγήθηκαν και ενέπνευσαν άλλους να ακολουθήσουν. Σύμφωνα με τις δηλώσεις της αντιπροσώπου και προέδρου της Επιστροφής στην Ανατολία κ. Σοφίας Κοτανίδου: «η αναγνώριση και η εκπαίδευση αποτελούν τα καλύτερα μέσα για την καλλιέργεια της κατανόησης του παρελθόντος και του μέλλοντος. Η κατανόηση εμποδίζει την ανάπτυξη μίσους, το οποίο οδηγεί στη Γενοκτονία». «Μονάχα διαμέσου της μελέτης των εγκλημάτων του παρελθόντος, μπορούμε να αποφύγουμε την επανάληψή τους, γι’ αυτό άλλωστε και το Εβραϊκό Ολοκαύτωμα, η περίπτωση των Αυστραλιανών Ιθαγενών και άλλες γενοκτονίες αποτελούν τμήμα του Αυστραλιανού συστήματος δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης». Οι Αυστραλοί διαδραμάτισαν ηγετικό ρόλο στις προσπάθειες συλλογής πόρων και ανθρωπιστικής βοήθειας για τους επιζώντες της γενοκτονίας. Οι προσπάθειες τους απετέλεσαν την πρώτη διεθνή εκστρατεία ανθρωπιστικής αρωγής και οι Αυστραλοί βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή. Για παράδειγμα, οι Αυστραλοί ενίσχυσαν οικονομικά το Ορφανοτροφείο Αρμενίων Αρρένων –θυμάτων της Αρμενικής Γενοκτονίας– στη Βηρρυτό του Λιβάνου για περισσότερο από δέκα χρόνια. Σύμφωνα με την τότε Γραμματέα του Αρμενικού Ταμείου Αρωγής Dora Cohen «πολλοί Αυστραλοί, επισκεπτόμενοι το Ορφανοτροφείο της Αντηλιάδας, αισθάνονται υπερηφάνεια, βλέποντας τη σημαία της Αυστραλίας στο κτήριο». Χαρακτηριστικά ανέφερε πως μόνο το 1922, η Αυστραλία έστειλε βοήθεια ύψους 100.000 δολαρίων σε μορφή τροφής, ρουχισμού και χρημάτων. Να θυμίσουμε εδώ πως κατά την Μικρασιατική Καταστροφή Ύπατος Αρμοστής για τους Πρόσφυγες της Κοινωνίας των Εθνών (League of Nations High Commissioner for Refugees) ήταν ο Αυστραλός Συνταγματάρχη Treloar που έσωσε από την πείνα και τις αρρώστιες περίπου 108.000 επιζώντες Έλληνες πρόσφυγες.
>;
>;
Μια πατρίδα στο Ίντερνετ για τους Έλληνες της Αυστραλίας
Περισσότερους από 800 Μυτιληνιούς που έφυγαν από το νησί τους για τη μακρινή ήπειρο έχει εντοπίσει ο φιλόλογος Β. Βασιλάς, ο οποίος δημοσιεύει σε ιστοσελίδα τις προσωπικές ιστορίες που του εμπιστεύονται αλλά και παλιό φωτογραφικό υλικό. Εκείνος στη μέση, οι συγγενείς τριγύρω, λίγες μαυροντυμένες γριές παραταγμένες στην αυλή. Ο φακός του φωτογράφου απαθανατίζει τις ώρες πριν το καράβι φύγει για την ξενιτιά. Κι έπειτα τον αποχαιρετισμό στο λιμάνι, το μακρύ ταξίδι για την Αυστραλία. Ασπρόμαυρες φωτογραφίες που διηγούνται εύγλωττα την ιστορία της ελληνικής μετανάστευσης. Γράψαμε και πρόσφατα για το έργο του Βασίλη Βασιλά. Καθώς όμως σύντομα θα παρουσιαστεί το βιβλίο του στο Σίδνεϊ (στις 15 Ιουνίου στη Μυτιληναϊκή Αδελφότητα) και αργότερα στη Μελβούρνη. Επειδή θεωρούμε σημαντική την καταγραφή της παροικιακής μας ιστορίας, επανερχόμαστε. Ένας ομογενής, λοιπόν, από το Σίδνεϊ, ο φιλόλογος κ. Βασίλης Βασιλάς, συγκέντρωσε εκατοντάδες χαρακτηριστικές πόζες αναζητώντας πόρτα-πόρτα τους Έλληνες που έφυγαν από τη Μυτιλήνη-τον ιδιαίτερο τόπο καταγωγής του-με προορισμό τη μακρινή ήπειρο. Παιδί μίας Ελληνίδας που έφτασε στην Αυστραλία ως «νύφη» και ενός ελληνόπουλου που μετανάστευσε σε ηλικία 15 ετών, ο ίδιος έχει εντοπίσει μέχρι σήμερα σχεδόν 800 συμπατριώτες του, ενώ συνεχίζει την προσπάθειά του επεκτείνοντας την αναζήτηση πέρα από το Σίδνεϊ, στα όρια του οποίου είχε κινηθεί μέχρι σήμερα.
Ο κ. Βασίλας ψάχνει τώρα και τους Μυτιληνιούς της Μελβούρνης και των άλλων πόλεων της Αυστραλίας για να τους καταγράψει.
Στο εγχείρημά αυτό τον βοηθά η ιστοσελίδα http://www.syndesmos.net στην οποία καταγράφει τους Μυτιληνιούς μετανάστες της Αυστραλίας ανά χωριό, αναρτά παλιές φωτογραφίες τους και δημοσιεύει τις προσωπικές ιστορίες που του εμπιστεύονται. Ο αποχαιρετισμός στο χωριό, το πλοίο στον Πειραιά, το ταξίδι έως την Αυστραλία που συνιστούσε μια ανυπέρβλητη εμπειρία ζωής, μέχρι το συναπάντημα με τους συμπατριώτες στα ξένα, την εύρεση δουλειάς και τη δημιουργία οικογένειας πλήρως ενταγμένης στα νέα δεδομένα, ο κύκλος της μετανάστευσης ιδωμένος από φωτογραφίες και προσωπικές μαρτυρίες περιλαμβάνονται στη συλλογή του. Τα ντοκουμέντα που έχει συλλέξει ο κ. Βασιλάς αποτέλεσαν υλικό για το βιβλίο του «Ταξίδια Αβεβαιότητας και Ελπίδας» το οποίο θα παρουσιαστεί στο Σίδνεϊ τον άλλο μήνα και αργότερα στη Μελβούρνη.
ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ
Η καταγραφή γίνεται πόρτα πόρτα, σύσταση με σύσταση και μετρά ήδη πέντε χρόνια προσπάθειας. «Ήθελα πάντα να κάνω κάτι για την πατρίδα», λέει ο κ. Βασιλάς. «Κάποια στιγμή, λοιπόν, έπεσε στα χέρια μου μία στερεότυπη φωτογραφία της μετανάστευσης. Ανήκε σε έναν Μυτιληνιό που την είχε φέρει από την πατρίδα: στο κέντρο έστεκε αυτός που θα έφευγε στην ξενιτιά, οι συγγενείς τριγύρω, η αγωνία για το ταξίδι στη μακρινή Αυστραλία ήταν έκδηλη. Κάτι μου έκανε κλικ. Έτσι ξεκίνησα τη συλλογή του υλικού», εξηγεί. «Λίγο αργότερα έστησα την ιστοσελίδα μέσα από την οποία η προσπάθειά μου απέκτησε φήμη στους ομογενειακούς κύκλους. Το 2009 ο πρόεδρος των Μυτιληνιών, της αδελφότητας στο Σίδνεϊ, μου ζήτησε να στήσουμε με τις φωτογραφίες αυτές μία έκθεση για το ταξίδι του Μυτιληνιού μετανάστη στην Αυστραλία και το κάναμε». Η ιστοσελίδα γνώρισε μεγάλη ανταπόκριση με αποτέλεσμα τον περασμένο Φεβρουάριο να φτάσει τις 8.800 επισκέψεις. Συχνά ο κ. Βασιλάς γίνεται δέκτης ομογενών οι οποίοι, ενημερωμένοι για την προσπάθειά του, τον τροφοδοτούν με πληροφορίες για τους Μυτιληνιούς γονείς ή παππούδες τους που έφτασαν στην Αυστραλία στις αρχές ή στα μέσα του αιώνα και καταγράφουν στο site τις οικογενειακές τους εμπειρίες. «Προσπαθώ να μαζέψω όσους ζουν ή τις ιστορίες τους από τους απογόνους γιατί η μεταπολεμική γενιά χάνεται, σβήνει», λέει. Και τα όνειρα συνεχίζονται. «Σκοπεύω να γράψω ένα δεύτερο βιβλίο με θέμα τι άφησαν πίσω τους οι μετανάστες από τη Λέσβο και ένα ακόμη για το τι βρήκαν στον νέο τόπο που τους περίμενε…».
ΜΑΡΤΥΡΙΑ
«Μόνος στη μακρινή ήπειρο χωρίς λεφτά και συγγενείς» «Όταν έφτασα στη Μελβούρνη, δεν ήξερα τι να κάνω. Χωρίς αγγλικά, χωρίς συγγενείς να με περιμένουν. Δύο άντρες από το Ιμιγκρέσιον με πλησίασαν και με οδήγησαν στον σταθμό για να πάρω το τρένο για το Σίδνεϊ», διαβάζει κανείς μεταξύ άλλων στο βιβλίο του κ. Βασιλά. Είναι απόσπασμα της προσωπικής ιστορίας που διηγείται ένας ηλικιωμένος σήμερα Μυτιληνιός μετανάστης, ο Γιώργος Αμπελακιώτης. «Έτσι όπως ήταν νωρίς ακόμη, με πήραν μαζί τους σ’ ένα φαστφουντάδικο. Ο ιδιοκτήτης ήταν Έλληνας και με ρώτησε αν πεινούσα. Δεν είχα λεφτά επάνω μου και απάντησα ”όχι”. ”Δεν υπάρχει ντροπή εδώ”, μου είπε, προσφέροντάς μου ένα πιάτο ζεστό φαγητό. Έβγαλα τότε ένα μπουκάλι ούζο που είχα για να δώσω σε κάποιον στο Σίδνεϊ και του το πρόσφερα αντί πληρωμής. Συγκινήθηκε τότε τόσο πολύ που με ρώτησε αν ήθελα να μείνω εκεί. Δεν είχε παιδιά και ήταν διατεθειμένος να με υιοθετήσει…».
Μ. ΜΑΝΟΥΣΟΣ
Ο Έλληνας που τον ήξεραν όλοι στην Αυστραλία. Ο παλαιότερος μετανάστης από τη Μυτιλήνη και ένας από του πρώτους Έλληνες απόδημους ήταν ο Μιχάλης Μανούσος. Γεννημένος το 1826 έμεινε στην ιστορία για το επιχειρηματικό του δαιμόνιο και την ευστροφία του. Έφτασε στην Αυστραλία το 1853 μαζί με περίπου 200 Έλληνες, που είχαν παρακινηθεί από την ανακάλυψη κοιτασμάτων χρυσού στη Νέα Νότια Ουαλία. Η ζωή του βρέθηκε στο επίκεντρο αρκετών εκθέσεων για την ελληνική μετανάστευση, ενώ του έχει αποδοθεί ο χαρακτηρισμός του πρωτοπόρου μετανάστη. Μετά από 15 χρόνια παραμονής στο Σίδνεϊ ο Μιχάλης Μανούσος είχε αποκτήσει 10 παιδιά, πολλά εκ των οποίων έφεραν αρχαιοελληνικά ονόματα όπως Θεμιστοκλής, Αριστοτέλης, Αχιλλέας, Όμηρος, Περικλής αλλά δεν έμαθαν ποτέ να μιλούν Ελληνικά.
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ
Επίσης είχε, ήδη, γίνει ο τρίτος Έλληνας στην ιστορία με αυστραλιανή υπηκοότητα και διέθετε έκταση 80 στεμμάτων στη Eurobodalla, όπου έχτισε το πρώτο ελληνικό ξενοδοχείο στην Αυστραλία. Λίγο αργότερα έβγαλε άδεια για τη λειτουργία της πρώτης παμπ στη χώρα. Έπειτα από πολλές περιπέτειες και περιπλανήσεις κι ενώ το όνομά του είχε αποκτήσει φήμη στην Αυστραλία εγκαταστάθηκε στην περιοχή Mendooran, όπου δόθηκε το όνομά του και σε μια γέφυρα της περιοχής. Σύμφωνα με τις ιστορίες που διασώζονται, ο Μιχάλης Μανούσος ήταν ένας παθιασμένος παίκτης του σκακιού, ο οποίος ήταν πρόθυμος να προσκαλέσει για μια παρτίδα οποιονδήποτε περαστικό, ήταν ένα ανήσυχο πνεύμα κι ένας επίμονος άνθρωπος…
>;
>;
H Λημνιακή Κοινότητα Μελβούρνης Βικτωρίας
Η Λημνιακή Κοινότητα ιδρύθηκε το 1939 και αριθμεί σήμερα 600 μέλη. Η περιουσία της ανέρχεται σε $10 εκατ. περίπου και θεωρείται από τους ευπορότερους εθνοτοπικούς οργανισμούς της παροικίας μας. Είχε την τύχη να έχει στην αρχή μερικά από τα πιο δυναμικά στελέχη της ομογένειας, όπως τον Οδυσσέα Μαρμαρά, τον Αλέκο Αγγελίδη και τον Βασίλη Γεωργαντή – πρόεδρο τα τελευταία έξι χρόνια – για να αναφερθούμε ενδεικτικά σε ορισμένους. Η εντυπωσιακή της παρουσία, εντούτοις, στον ομογενειακό χώρο, η απόκτηση της αξιόλογης περιουσίας της, το έντονο πολιτιστικό, κοινωνικό και φιλανθρωπικό της έργο, είναι αποτέλεσμα των προσπαθειών και της σκληρής δουλειάς πολλών παραγόντων της Λημνιακής πατριάς. «Απότιση φόρου τιμής αξίζει σε όλους εκείνους που έβαλαν το πρώτο λιθαράκι πάνω στο οποίο στηρίχθηκε ο οργανισμός, αλλά και όλων εκείνων που για δεκαετίες προσέφεραν με ανιδιοτέλεια το χρόνο και το μόχθο τους, για να είναι η Λημνιακή Κοινότητα αυτό που είναι σήμερα», θα πει ο πρόεδρος, Βασίλης Γεωργαντής. Δυναμικός, μετριόφρων, με θαυμαστή γνώση της ανθρώπινης φύσης, έχει πλήρη επίγνωση των πραγμάτων, όχι μόνο του οργανισμού που ηγείται, αλλά και πολλών άλλων οργανισμών. Από τους πλέον δυναμικούς παράγοντες της Λημνιακής Κοινότητας, ήταν εκεί και συνέβαλε στην άνοδό της από το 1961.
ΑΛΛΑΓΗ ΝΟΟΤΡΟΠΙΑΣ
Σήμερα που οι περισσότεροι παροικιακοί οργανισμοί καλούνται να εξασφαλίσουν το μέλλον τους, μιας και η πρώτη γενιά, άλλοτε σε αργότερους και άλλοτε σε ταχύτερους ρυθμούς, αποχωρεί από την κεντρική σκηνή, το μεγάλο ερώτημα είναι «ποιες κινήσεις επιβάλλεται να γίνουν άμεσα». «Είμαι βέβαιος ότι το θέμα αυτό απασχολεί την πλειονότητα των ομογενειακών τοπικών οργανισμών. Είναι γεγονός ότι το μέλλον στηρίζεται στις νεότερες γενιές. Η μεγάλη πρόκληση που καλούμαστε, εμείς της πρώτης γενιάς, να αντιμετωπίσουμε είναι ‘πώς θα προκαλέσουμε το ενδιαφέρον της δεύτερης γενιάς και της τρίτης, να αναλάβουν τα ηνία’. Πιστέψτε με, δεν είναι εύκολο και για πολύ πρακτικούς λόγους. Οι νέοι δεύτερης γενιάς σήμερα είναι οικογενειάρχες με άλλες προτεραιότητες και διαφορετικές ανάγκες από τις δικές μας. Το μεγαλύτερο λάθος που θα μπορούσαμε να διαπράξουμε, θα ήταν να περιμένουμε και να απαιτήσουμε, να κινηθούν, να νοιώσουν και να λειτουργήσουν όπως εμείς στην ηλικία τους. Θα ήταν, το λιγότερο, ανεδαφικό, να μην πω εξωπραγματικό».
Πού βρίσκεται λοιπόν η απάντηση;
«Βασικά, στο να μην τους λέμε τι θέλουμε να κάνουν, αλλά να τους δώσουμε το χώρο και την άνεση να νοιώσουν ελεύθερα και να μας πουν εκείνοι τι θα ήθελαν να κάνουν, τι τους ικανοποιεί, πώς βλέπουν οι ίδιοι το μέλλον του οργανισμού. Δεν είναι εύκολο, για δύο λόγους. Ο ένας είναι ότι η πρώτη γενιά δεν μπορεί από τη μια μέρα στην άλλη, να αλλάξει νοοτροπία. Ας μην ξεχνάμε ότι, στην πλειονότητά τους, πρόκειται για τους ανθρώπους που, όπως ακούμε συχνά να λέγεται, έδωσαν το αίμα τους για να αποκτηθούν αυτά που έχει ο οργανισμός μας σήμερα. Το Λημνιακό Χωριό, αυτές οι υπέροχες δέκα άκρες γης με τα τρία γήπεδα ποδοσφαίρου, την αίθουσα εκδηλώσεων που πολλοί τη χαίρονται σχεδόν κάθε Πέμπτη που ανταμώνουν για να τα πούνε, να φάνε μαζί, να αστειευτούν, να παίξουν τάβλι ή πρέφα, είναι το σπίτι τους. Τους εκφράζει, τους καλύπτει απόλυτα και δεν θα ήθελαν να αλλάξει τίποτε. Αυτό μπορεί κανείς εύκολα να το καταλάβει. Οι νεότεροι, από την πλευρά τους, βλέπουν τα πράγματα διαφορετικά. Θέλουν έναν μοντέρνο, σύγχρονο χώρο, που να μπορούν να φέρνουν τους φίλους τους και να επικοινωνούν με τον τρόπο που εκείνοι αισθάνονται. Έχουν άλλη νοοτροπία, άλλα ενδιαφέροντα και, σίγουρα, άλλες ανάγκες».
ΥΠΑΡΧΕΙ ΦΩΣ ΣΤΟ ΤΟΥΝΕΛ
Το Λημνιακό Χωριό στο Braeside της Μελβούρνης, μια ανάσα από τη θάλασσα και δυο βήματα σχεδόν από το κέντρο της πόλης, προσφέρει μεγάλες προοπτικές. Έχει τρία γήπεδα ποδοσφαίρου, όπου κάθε μέρα, όπως θα πει ο πρόεδρος, μαζεύονται κάπου 400 παιδιά, διαφόρων εθνοτήτων, από 6–15 χρόνων, για να παίξουν ποδόσφαιρο. Υπάρχει, επίσης, αίθουσα εκδηλώσεων για τις ανάγκες του Οργανισμού. Το σχέδιο είναι να κτιστεί ένα καινούριο μεγαλύτερο κτίριο, που θα ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες του φορέα. «Έχουν ήδη παρθεί οι άδειες και οι προοπτικές που ανοίγονται μπροστά μας είναι ευοίωνες. Είμαι αισιόδοξος γιατί βλέπω πραγματικά φως στο τούνελ. Έχει καταρτιστεί υποεπιτροπή δεύτερης γενιάς για να διοργανώνουν τις δικές τους εκδηλώσεις, όπως επιθυμούν οι ίδιοι. Ήδη, μία τέτοια εκδήλωση που έγινε πρόσφατα είχε μεγάλη επιτυχία. Τον ερχόμενο Φεβρουάριο προγραμματίζουμε μία δεύτερη με ακόμη μεγαλύτερη συμμετοχή, έξω μέσα σε μαρκί». Η συνταγή είναι γεγονός έχει δοκιμαστεί και σε άλλους οργανισμούς, όπως την Πανκαλαβρυτινή Αδελφότητα και έφερε καρπούς. Από τη διοργάνωση εκδηλώσεων, η επιτροπή δεύτερης γενιάς, στον εν λόγω οργανισμό, ανέλαβε φέτος τη διοίκηση.
ΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΘΑ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΝ
Στην ερώτηση ‘μια συνένωση των δυνάμεων με άλλους οργανισμούς για ένα μεγάλο ομογενειακό κέντρο θα μπορούσε να υλοποιηθεί’, η απάντηση είναι ένα πλατύ καλοσυνάτο χαμόγελο και η εξομολόγηση «μα, αυτό είναι το όνειρό μου». Ένα όνειρο το οποίο, θα πληροφορηθώ, ότι μοιραζόταν με τον Σάββα Παπασάββα, από τις αρχές της δεκαετίας του ’80, όταν ο Παπασσάβας ήταν πρόεδρος της Ελλάς και ο Β. Γεωργαντής αντιπρόεδρος. «Υπήρχε από τότε το όνειρο της συνένωσης των δυνάμεων για κάτι μεγάλο, όπως το Veneto Club των Ιταλών, και το βέβαιο είναι ότι αν ζούσε ο Παπασσάβας θα γινόταν πραγματικότητα. Ήταν ένας χαρισματικός άνθρωπος που είχε την ικανότητα να φέρνει τους ανθρώπους τον έναν κοντά στον άλλον, να τους εμπνέει για μεγάλα πράγματα». Συνεχίζοντας την κουβέντα, έρχεται στην επιφάνεια ξανά και ξανά, η χαμηλών τόνων φύση του συνομιλητή μου, οι ηγετικές ικανότητες του οποίου είναι, ωστόσο, γνωστές. Φτάνουμε στο σήμερα με το βλέμμα στο αύριο. «Ακούστε, όταν μιλάμε για συνένωση των δυνάμεων των τοπικών οργανισμών για μεγάλα έργα, θα πρέπει να περιμένουμε. Η πρώτη γενιά δεν νομίζω ότι είναι έτοιμη ακόμη για δραστικές αλλαγές, ενώ οι νεότεροι έχουν τις δικές τους οικογενειακές και επαγγελματικές υποχρεώσεις και δεν είναι διατεθειμένοι, πιστεύω, να αναλάβουν άλλες. Δεν υπάρχει αμφιβολία, όμως, ότι σε 10–15 χρόνια, τα παιδιά μας θα κάνουν αυτό που πρέπει. Θα έχουν τότε την ευθύνη στα χέρια τους και θα το τολμήσουν. Δεν νομίζω ότι οι περιουσίες των οργανισμών απειλούνται, αλλά ούτε και η συνέχιση και διατήρηση των ηθών και εθίμων του τόπου μας». Μέσα σ’ αυτό το κλίμα αισιοδοξίας αναφέρει ο πρόεδρος και το κοινωνικό έργο που επιτελεί ο οργανισμός σήμερα με τις δωρεές σε οργανισμούς, όπως, για παράδειγμα, τις $20.000 για τη μεσογειακή αναιμία πέρυσι.
>;
>;
Μια σφαιρική εικόνα
Ένας από τους αρχαιότερους οργανισμούς της Μελβούρνης – έτος ίδρυσης 1925 – αριθμεί 250–300 ενεργά μέλη και έχει ιδιόκτητο οίκημα, αξία του οποίου πλησιάζει τα $4 εκατ. Ο μέχρι πρότινος πρόεδρος, Μιχάλης Σπάρταλης, παρέδωσε τη σκυτάλη στην τρίτης γενιάς Καστελλορίζια της Μελβούρνης, Ευδοκία Παναγάκου, η οποία είναι και η πρώτη γυναίκα που αναλαμβάνει την ηγεσία του ιστορικού αυτού οργανισμού. «Είμαι περήφανος, που ύστερα από 10χρονη υπηρεσία, αποχωρώ, γνωρίζοντας ότι τη θέση προέδρου αναλαμβάνει μια νέα γυναίκα από την πατριά των Καστελλοριζίων της Μελβούρνης, με καινούρια οράματα και πολύ ενθουσιασμό, ώστε να υπάρξει συνέχεια και να πλαισιωθεί ο οργανισμός από τις νεότερες γενιές», θα πει ο Μιχάλης Σπάρταλης. Στο νέο Διοικητικό Συμβούλιο, να σημειωθεί, είναι και ο γιος του, Νίκος Σπάρταλης, ο οποίος ασχολείται με αναπτυξιακά έργα. Ο Καστελλοριζιακός Σύνδεσμος είναι μέλος της Πανδωδεκανησιακής Ομοσπονδίας με συμμετοχή στον ετήσιο εορτασμό για την ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου με την μητέρα Ελλάδα, πλην αυτού όμως φαίνεται ότι τα μέλη του έχουν μια ιδιαίτερη ατζέντα. Κάθε χρόνο, για παράδειγμα, τιμά ο οργανισμός έναν Καστελλορίζιο που διακρίθηκε σε κάποιο τομέα. Να σημειωθεί ότι, πριν τρία χρόνια η Μαρίκα Μπισά έγινε η πρώτη γυναίκα που έτυχε αυτής της διάκρισης, ενώ το 2010 Καστελλορίζιος της Χρονιάς εξελέγη ο Νίκος Παπαναστασίου, δικηγόρος και συγγραφέας από το Σίδνεϊ. Επίσης, κάθε χρόνο ο οργανισμός τιμά τα Ελληνόπουλα τα οποία πέρασαν με ξέχωρη επιτυχία τις εξετάσεις του VCE. Φέτος τιμήθηκαν ο Φ. Ιωσηφίδης, ο Ν. Παλτόγλου, ο Κ. Κωστόγλου και η Κ. Ζερβού. «Είναι ένας τρόπος να κρατήσουμε επαφή με τις νεότερες γενιές που είναι το μέλλον του οργανισμού , αλλά και της ευρύτερης ελληνικής παροικίας», θα πει ο Μιχάλης Σπάρταλης.
ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ Η ΑΛΛΑΓΗ
Μιλώντας για το ‘μέλλον του οργανισμού’ το ερώτημα που προβάλει είναι ‘τι θα γίνουν όλα αυτά τα κτίρια των οργανισμών που σήμερα μπορεί ν’ ανοίγουν δύο ή περισσότερες φορές το χρόνο τις πόρτες τους, αύριο, όμως, κινδυνεύουν να μείνουν κλειστά ή ακόμη και να μην υπάρχουν’. Είναι ένα ερώτημα, ίσως το βασικότερο και ουσιαστικότερο που τίθεται σ’ όλους τους οργανισμούς που παίρνουν μέρος σ’ αυτήν την έρευνα. «Το λογικό θα ήταν να κάνουμε κάτι μεγάλο όλοι μαζί οι Δωδεκανήσιοι. Το γεγονός, όμως, ότι δεν έχουμε την ίδια οικονομική επιφάνεια, δημιουργεί εμπόδια. Το κυριότερο είναι ότι πολλοί φοβούνται ότι θα χαθεί η αυτονομία των οργανισμών. Έχουν γίνει συζητήσεις τα τελευταία δύο χρόνια, δεν έχουμε, όμως, καταλήξει πουθενά. Θα ήταν καλό να ενώσουμε την οικονομική μας δύναμη και να φτιάξουμε ένα μεγάλο κτίριο, όπως εκείνα στη Βρισβάνη ή στην Καμπέρα. Νομίζετε όμως ότι είναι εύκολο; Η πείρα μου λέει ότι οι Έλληνες είναι δύσκολο να συμφωνήσουν σε κάτι μεγάλο. Ίσως οι νεότερες γενιές τολμήσουν το μεγάλο βήμα. Προσωπικά, υποστηρίζω μια τέτοια επιλογή. Η αλλαγή είναι απαραίτητη». Μια δημόσια δήλωση ενός δυναμικού παράγοντα του οργανισμού, όπως είναι ο Μιχάλης Σπάρταλης, σε ένα τόσο ζωτικό θέμα, θα πρέπει να μπει υπό σημείωση.
Νισυριακή Αδελφότητα «Παναγία Θερμιανή»
Η Νισυριακή Αδελφότητα ιδρύθηκε το 1951 και σήμερα αριθμεί περίπου 100 μέλη. Το 1992 απέκτησε ιδιόκτητο εντευκτήριο στο Brunswick η αξία του οποίου σήμερα υπολογίζεται σε $800.000 περίπου. Ο πρόεδρος του οργανισμού, Γιάννης Κυρίτσης, μας πληροφορεί ότι η χωρητικότητά του είναι 100 ατόμων και, εκτός από τον ετήσιο χορό που γίνεται στη χάρη της Παναγίας της Θερμιανής, το χολ ανοίγει τις πόρτες του μια φορά το μήνα για να φιλοξενηθούν τα μέλη. «Σε μια ζεστή ατμόσφαιρα, τρώμε όλοι μαζί, συζητάμε, παίζουμε μπίνγκο και… βγάζουμε τα έξοδα του κτιρίου μ’ ένα μικρό εισιτήριο που πληρώνουν όλοι. Το Διοικητικό Συμβούλιο εργάζεται αφιλοκερδώς για την ετοιμασία των φαγητών και κάθε πρώτη Κυριακή του μήνα περνάμε μια πολύ ευχάριστη μέρα». Και οι νέοι, πόσο κοντά είναι στην Αδελφότητα; «Δυστυχώς, όχι όσο θα επιθυμούσαμε και αυτό μας προβληματίζει. Είναι, όμως, ένα θέμα που άλλοι λιγότερο και άλλοι περισσότερο, το αντιμετωπίζουν όλοι σχεδόν οι παροικιακοί οργανισμοί. Οπωσδήποτε θα πρέπει κάτι να γίνει για να τους ελκύσουμε». Στην ερώτηση ‘αν η ένωση των δυνάμεων των Δωδεκανησιακών οργανισμών, θα έλυνε το πρόβλημα’, η απάντηση έρχεται γρήγορη: «Πιστεύω, ναι. Προσωπικά, είμαι υπέρ της ένωσης. Εμείς πόσο θα κρατήσουμε; Θα πρέπει, όμως, να υπάρξει έντονο ενδιαφέρον από τη δεύτερη γενιά. Η οικονομική δύναμη των οργανισμών της Δωδεκανήσου σήμερα είναι μεταξύ $8 εκ. και $10 εκ. Είναι μια γερή βάση πάνω στην οποία μπορούμε να χτίσουμε. Να γίνει ένα ωραίο, σύγχρονο εντυπωσιακό κέντρο για το οποίο θα είμαστε περήφανοι και θα ελκύει τις νεότερες γενιές, με αίθουσες για εκθέσεις, πολιτιστικές εκδηλώσεις, χορούς, γήπεδα για σπορ κλπ. Είναι εφικτό, φτάνει να υπάρχει πνεύμα καλής θέλησης και αγαστής συνεργασίας». Ο ίδιος θα πει ότι έχουν γίνει τέτοιου είδους συζητήσεις με τους άλλους οργανισμούς της Πανδωδεκανησιακής Ομοσπονδίας, ‘δεν έχουν όμως βγάλει πουθενά. Εκείνοι οι οποίοι δεν θέλουν επ’ ουδενί λόγω να πουλήσουν είναι οι Καστελλορίζιοι’. «Ίσως όμως αυτό που φαίνεται αδύνατο σήμερα, να είναι εφικτό αύριο», θα καταλήξει στο σοφό συμπέρασμα ο Γιάννης Κυρίτσης που υπηρέτησε με συνέπεια και αγάπη τον οργανισμό πάνω από μισό αιώνα.
Ροδιακή Αδελφότητα Μελβούρνης και Βικτωρίας «Ο Διαγόρας»
Η Ροδιακή Αδελφότητα ιδρύθηκε το 1952 και αριθμεί 200 μέλη. Έχει ιδιόκτητο εντευκτήριο στο Fairfield η αξία του οποίου ανέρχεται στο $1εκ. Ο αντιπρόεδρος, Τέρης Αλεξάνδρου, ο οποίος έχει υπηρετήσει τον οργανισμό επί 44 χρόνια από ηγετικές θέσεις, θα πει ότι το ενδεκαμελές Διοικητικό Συμβούλιο έχει τέσσερα μέλη της δεύτερης γενιάς, μεταξύ των οποίων και ο νεοεκλεγείς πρόεδρος, Σταμάτης Πιπάκης. Θα μας διαβεβαιώσει ότι «υπάρχει καλή συνεργασία, η διαφορά απόψεων, όμως, μεταξύ πρώτης και δεύτερης γενιάς μελών, είναι εμφανής. Οι μεγάλοι είναι συντηρητικοί, έχουν κολλήσει στο μπάρμπεκιου και το σουβλάκι, ενώ οι νέοι θέλουν να ανακαινίσουν το χωλ και να κάνουν καινούρια πράγματα. Σκοντάφτουν, όμως, στο συντηρητισμό των παλιών, οι οποίοι είναι της άποψης ότι ‘έχουμε ένα μαγαζάκι που μας εξυπηρετεί. Γιατί να βάλουμε χρέη στο κεφάλι μας’; Θα πρέπει να πω ότι οι νέοι έχουν δίκιο γιατί υπάρχουν πράγματα, όπως η κουζίνα, για παράδειγμα, που κραυγάζουν ‘ανακαίνιση’. Δεν μπορείς να κρατήσεις τους νέους χωρίς να τους δώσεις χώρο να κινηθούν και να πραγματοποιήσουν τα δικά τους οράματα. Αν καλλωπίσουμε το χωλ, βάλουμε μεγάλες οθόνες για ποδόσφαιρο, κάνουμε καινούριο μπαρ και, κυρίως, τους ενθαρρύνουμε να κάνουν τις δικές τους εκδηλώσεις, ίσως επιτύχουμε την πολυπόθητη συνέχεια». Όταν έρχεται η συζήτηση στην ένωση της οικονομικής δύναμης των Δωδεκανησιακών σωματείων και την συγκρότηση ενός μεγάλου κτιρίου για όλους, ο Τέρης Αλεξάνδρου θα πει ότι «προς αυτήν την κατεύθυνση εργαστήκαμε με τον Σάββα Αυγουστάκη εδώ και 15 χρόνια. Πριν 4 χρόνια, η πρόταση ήταν να πουλήσουμε όλοι τα κτίριά μας και ν’ αγοράσουμε ένα μεγάλο κτίριο. Η ανταπόκριση ήταν ‘ναι, μας ενδιαφέρει’, κανένα όμως από τα προεδρεία των άλλων σωματείων, όπως διαπιστώσαμε, δεν μετέφεραν την πρόταση στα μέλη τους. Και όμως, τα πράγματα είναι απλά. Ο κάθε οργανισμός θα πάρει μετοχές σύμφωνα με το κεφάλαιο που διαθέτει. Επίσης, οι οργανισμοί θα διατηρήσουν την ταυτότητά τους. Τίποτε δεν θ’ αλλάξει αναφορικά μ’ αυτό. Αντίθετα, θα έχουμε την προοπτική της διατήρησης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς που μέχρι τώρα εργαστήκαμε, όλοι ανεξαιρέτως, με τόσο ζήλο για να τη διατηρήσουμε». Ο ίδιος θα πει ότι «Η νέα γενιά λατρεύει την παράδοση. Ο Βασίλης Μπαλάκης, Ρόδιος δεύτερης γενιάς έκανε μεγάλες προσπάθειες για να αποκτήσουμε δεσμούς με τη Ρόδο, συγκεκριμένα με την τοπική αυτοδιοίκηση και επέτυχε, πηγαίνοντας ο ίδιος στο νησί να φέρει εδώ αντιπροσωπεία πέντε ατόμων, καθώς επίσης και καλλιτέχνες παραδοσιακής μουσικής, γεγονός που ενθουσίασε τους νέους. Οι προσπάθειες για επαφή με το νησί και την πολιτιστική κληρονομιά μας, θα συνεχιστεί γιατί βλέπουμε ότι ενδιαφέρει τους νέους πάρα πολύ. Όσο για το θέμα της ένωσης των δυνάμεων με τους άλλους οργανισμούς, είναι κάτι στο οποίο θα πρέπει να επιμείνουμε. Όπως λένε, η ελπίδα πεθαίνει τελευταία».
Πανκωακή Αδελφότητα Μελβούρνης και Βικτωρίας «Ο Ιπποκράτης»
Η Πανκωακή Αδελφότητα ιδρύθηκε το 1956 και αριθμεί 270 μέλη από τα οποία τα 100 είναι ενεργά. Το Διοικητικό Συμβούλιο αποτελείται από 7 μέλη της πρώτης γενιάς, με πρόεδρο τον Κώστα Αλαβέρα. Ο οργανισμός έχει ιδιόκτητο κτίριο στο κέντρο του Northcote, αξίας $4 εκ. περίπου, με δύο αίθουσες χωρητικότητας 200 και 150 ατόμων. Ο Κώστας Αλαβέρας θα μας βεβαιώσει ότι το γεγονός ότι δεν υπάρχει ούτε ένα μέλος της δεύτερης γενιάς στο Δ.Σ. είναι κάτι που «μας λυπεί, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι καταθέτουμε τα όπλα. Γίνονται μεγάλες προσπάθειες για να ελκύσουμε τις νέες γενιές και είμαι αισιόδοξος ότι θα τα καταφέρουμε. Απλώς, χρειάζεται πολλή δουλειά, προσωπικές θυσίες από τους μεγαλύτερους και κυρίως κίνητρα που να κινήσουν το ενδιαφέρον τους. Με 15ετή πείρα στο Δ.Σ. και πρόεδρος από το 2007, ο Κώστας Αλαβέρας θα πει ότι «εκείνο που έχει σημασία είναι να αντιλαμβανόμαστε τις ανάγκες της κάθε εποχής, οι οποίες συνεχώς αλλάζουν». Στη συνέχεια θα αναφερθεί στο γεγονός ότι μεταξύ 1990–1995 υπήρχε Τμήμα Νεολαίας, καθώς επίσης και Γυναικών το οποίο εργάστηκε σκληρά και συνέβαλε ουσιαστικά στην αποπλήρωση του οικήματος του οργανισμού. Πολλά από τα μέλη του της τότε νεολαίας, είναι σήμερα οικογενειάρχες με μικρά παιδιά, με υποχρεώσεις, ώστε δεν είναι εύκολο να τους φέρεις πίσω, θα προσθέσει. Στοχεύει, εντούτοις, στην προσέλκυση νέων 18–35 χρόνων, ουσιαστικά νέων τρίτης γενιάς που ‘θα αποτελέσουν τον πυρήνα για τη μεγαλύτερη συμμετοχή νέων στον οργανισμό’. Με το σκεπτικό αυτό, ο πρόεδρος και το Διοικητικό Συμβούλιο σχεδιάζουν παναυστραλιανή εκδρομή νέων στην Κω το 2012. «Χάσαμε τη δεύτερη γενιά, τώρα θα πρέπει να φροντίσουμε να εμπνεύσουμε και να προσελκύσουμε την τρίτη. Οπωσδήποτε, χρειάζεται άλλη προσέγγιση και αρκετές υποχωρήσεις από τους μεγάλους. Το βέβαιο είναι ότι περνάμε μια μεταβατική περίοδο την οποία οφείλουμε να χειριστούμε με ευελιξία και ορθή σκέψη, ορθή εκτίμηση των πραγμάτων». Ο ίδιος θα πει ότι ο οργανισμός είναι ζωντανός, υπάρχει ένα πολύ συνεργάσιμο Δ.Σ. και στο οίκημα του οργανισμού υπάρχει βιβλιοθήκη με βιβλία της Κω, προβάλλονται ντοκιμαντέρ από τα Δωδεκάνησα, ώστε να ελκύσουν το ενδιαφέρον των νέων, να τους δώσουν το ερέθισμα να θελήσουν να τα γνωρίσουν και από κοντά, έρχονται καλλιτέχνες από την Κω και γίνονται προσπάθειες για να οργανωθούν εκθέσεις με έργα γλυπτικής και ζωγραφικής Κώων καλλιτεχνών. «Πιστεύω ότι ο ασφαλέστερος τρόπος να κερδίσουμε τους νέους, είναι να τους κάνουμε να νοιώσουν περήφανοι για την καταγωγή τους», θα τονίσει ο Κώστας Αλαβέρας. Αναφορικά με την προοπτική ένωσης της οικονομικής δύναμης των Δωδεκανησιακών οργανισμών, θα πει ότι «συζητιέται μεταξύ προέδρων τα τελευταία δύο χρόνια, οι περισσότεροι όμως το βρίσκουν δύσκολο να το περάσουν στα μέλη τους. ‘Αυτό πρέπει να το κάνει η νέα γενιά’, είναι η αντίληψη που επικρατεί μεταξύ των μελών της πρώτης γενιάς, από την άλλη πλευρά πάλι η δεύτερη γενιά φοβάται το χρέος και επιπλέον… μακριά από τις πρακτικές της πρώτης γενιάς, λένε ‘εγώ δε βάζω την ποδιά να μπω στην κουζίνα για να βγάλω λεφτά’. Οπότε δεν είναι εύκολο. Επειδή, όμως, όπως είμαι βέβαιος ότι γνωρίζετε και εσείς, αυτό δεν είναι πρόβλημα ενός, δύο ή τριών οργανισμών, αλλά της πλειονότητας των ομογενειακών οργανώσεων, πιστεύω ότι η αρχή θα πρέπει να γίνει από ορισμένους μεγάλους οργανισμούς, όπως, π.χ., την Κοινότητα και μετά θα ακολουθήσουν και οι άλλοι. Πιστεύω ότι περνάμε μια μεταβατική περίοδο και σαν παροικία, οπότε οι αλλαγές ίσως να μην είναι όσο μακριά νομίζουμε».
Καλυμνιακή Αδελφότητα Μελβούρνης και Βικτωρίας
Η Καλυμνιακή Αδελφότητα ιδρύθηκε το 1964 και αριθμεί 400 μέλη. Έχει ιδιόκτητο οίκημα – το Καλυμνιακό Σπίτι – αξίας $1 εκ. περίπου και βρίσκεται στο Coburg. Tο Δ. Σ. αποτελείται από μέλη της πρώτης και δεύτερης γενιάς, με πρόεδρο τον Αλέξη Τσέρο και αντιπρόεδρο τον Νίκο Τσέρο, ο οποίος συμβαίνει να είναι τρίτης γενιάς, ηλικίας 25 χρόνων. «Αν δεν μπεις στα βαθιά δεν μαθαίνεις να κολυμπάς», είναι η φιλοσοφία του σημερινού προέδρου ο οποίος δηλώνει ότι «η συνεργασία με τα μέλη της πρώτης γενιάς του Δ.Σ. είναι άψογη. Μας δίνουν πρωτοβουλίες και κάνουμε τις δικές μας εκδηλώσεις. Υπάρχει κατανόηση και αλληλοσεβασμός. Οι νέοι έχουμε πάθος για το νησί. Νοιώθουμε σαν να έχουμε γεννηθεί εκεί». Την επιτυχία στην συνύπαρξη με την πρώτη γενιά θα αποδώσει στο ότι ‘ποτέ δεν τους είδαν υποτιμητικά’. «Αντίθετα, μας έδωσαν υπευθυνότητες που μας ανάγκασαν να δουλέψουμε σκληρά και να αποδείξουμε ότι είμαστε αντάξιοι της εμπιστοσύνης τους». Αυτά για το Δ.Σ. Γενικά, όμως, θα πει ο ίδιος, «υπάρχει πρόβλημα με την προσέλκυση της δεύτερης γενιάς για το λόγο ότι οι κάτω των 50 χρόνων, έχουν μικρά παιδιά συνήθως, οικογενειακές υποχρεώσεις που τους περιορίζουν. Προσπαθούμε, εντούτοις, να τους κινήσουμε το ενδιαφέρον, έχουν γραφεί πολλοί μέλη και προχωράμε με αισιοδοξία και πολύ κέφι για δουλειά, ώστε να είναι ο οργανισμός ζωντανός». Για το φλέγον θέμα της συνένωσης του οικονομικού δυναμικού και δημιουργίας ενός σύγχρονου Πανδωδεκανησιακού Σπιτιού, θα πει ότι «δεν είναι εύκολο. Το έχουμε συζητήσει αρκετά. Άλλοι το επιθυμούν πολύ και άλλοι φοβούνται να μη χάσουν την ταυτότητά τους. Να μην, όπως λένε, εξαφανιστούν. Οι μεγαλύτεροι οικονομικά αισθάνονται ίσως υπεροχή, ενώ οι μικρότεροι φοβούνται ότι θα υποβαθμιστούν. Πιστεύω ότι γίνεται, αν αλλάξει ριζικά βέβαια αυτή η νοοτροπία».
Λεριακή Αδελφότητα Μελβούρνης Βικτωρίας
Η Λεριακή Αδελφότητα ιδρύθηκε το 1966 και αριθμεί 120 μέλη. Έχει ιδιόκτητο οίκημα στο Williamstown, αξίας περίπου $300.000. Μέχρι πρότινος, πρόεδρος ήταν ο Φώτης Μαυράκης, ο οποίος μετά από δώδεκα χρόνια, παρέδωσε τη σκυτάλη, τον περασμένο μήνα, στις εκλογές, στη νέα γενιά, τονίζοντας ότι «ήταν ο μόνος τρόπος για να πάρει νέα πνοή η Αδελφότητα και να πάει μπροστά. Εμείς, οι μεγάλοι, όπως ξέρετε, αραιώνουμε και πάμε. Τελευταία δεν κάναμε εκδηλώσεις γιατί είχαμε απώλειες. Με τη νέα γενιά, όμως, στο τιμόνι πιστεύω ότι θα πάμε καλά. Το ίδιο έγινε και στο Σίδνεϊ με πολύ καλά αποτελέσματα. Αρχίζει μια νέα περίοδος με τα νέα παιδιά να δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον». Ο νέος πρόεδρος είναι ο Γιώργος Μπουράκης, ο οποίος, όπως θα πει, είναι από 13 χρόνων στον οργανισμό. Είναι αισιόδοξος για το μέλλον του οργανισμού, με την προϋπόθεση ότι «θα πρέπει να γίνουν ορισμένα πράγματα που να προσελκύσουν σε μεγαλύτερους αριθμούς τους νέους. Αρχιτέκτονας ο ίδιος, πιστεύει ότι ο οργανισμός χρειάζεται ένα μεγαλύτερο χώρο και εκδηλώσεις που να ανταποκρίνονται στις σημερινές ανάγκες των μελών. Ίσως αυτό να έπρεπε να είχε γίνει πιο νωρίς, αν γινόταν επισταμένη προσπάθεια, αν οι εκδηλώσεις ήταν και στα μέτρα των νέων και αν υπήρχε συχνή επικοινωνία μαζί τους, όχι μόνο στα ελληνικά, αλλά και στα αγγλικά. Είμαι, όμως, αισιόδοξος ότι το σημερινό Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο απαρτίζεται από νέα παιδιά της τρίτης γενιάς, αλλά και της δεύτερης και της πρώτης, θα συνεργαστεί με ομοψυχία, ώστε να φέρουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα». Για την ένωση, πιστεύει ότι «είναι νωρίς ακόμη. Αν ωριμάσει η ιδέα και μελετηθεί σωστά το όλο σχέδιο, δεν βλέπω το λόγο να μην επιτύχει, αρκεί βέβαια να μη χάσουν οι οργανισμοί την αυτονομία τους. Αυτό είναι το βασικότερο όλων», θα καταλήξει ο Γιώργος Μπουράκης, εκφράζοντας το πιστεύω όλων των Δωδεκανησιακών οργανισμών και όχι μόνο.
>;
>;
Το κτίριο και τα διλήμματα
Την Κυριακή, 5 Δεκεμβρίου, τα μέλη της Ελληνικής Κοινότητας Μελβούρνης καλούνται σε Έκτακτη Γενική Συνέλευση, για να αποφανθούν πάνω στην πρόταση του Διοικητικού Συμβουλίου για την ανέγερση ενός νέου, πολυώροφου κτιρίου στο κέντρο της πόλης, εκεί που σήμερα βρίσκεται το οίκημά της. Συγκεκριμένα το Διοικητικό Συμβούλιο ζητά από τα μέλη να εγκρίνουν την πώληση έξι ακινήτων της Κοινότητας, από την οποία ελπίζει να εισπράξει, 5.5 εκατομμύρια δολάρια, και να εγκρίνουν και την υποθήκευση του ακινήτου στη Lonsdale Street για τη σύναψη δανείου έως 6,7 εκατομμυρίων δολαρίων για την κατασκευή του έργου. Σύμφωνα με το Δ.Σ., το έργο θα κοστίσει 12,5 εκατομμύρια και δυο εκατομμύρια δολάρια θα προσέλθουν από την πολιτειακή κυβέρνηση. Το κτίριο αυτό θα στεγάζει το Ελληνικό Πολιτιστικό Κέντρο και τα γραφεία της Κοινότητας, ενώ, σύμφωνα πάντα με το Διοικητικό Συμβούλιο, από την ενοικίαση εννέα ορόφων (το κτίριο θα είναι συνολικά 13 ορόφων) η Κοινότητα θα εισπράττει ένα εκατομμύριο δολάρια ενοίκια τον χρόνο. Με τις εισπράξεις αυτές, υποστηρίζει το Συμβούλιο, η Κοινότητα θα έχει ένα σταθερό και μεγάλο εισόδημα για να μπορεί, χωρίς πρόβλημα, να χρηματοδοτεί διάφορα πολιτιστικά και εκπαιδευτικά προγράμματα. Δικαιούμαι, νομίζω, να εκφράσω και την δική μου άποψη!Κατ’ αρχήν και για να μην υπάρχει καμιά παρεξήγηση, είμαι υπέρ της ανέγερσης του πολυώροφου κτιρίου αλλά υπό προϋποθέσεις. Μερικές από τις προϋποθέσεις αυτές είναι οι εξής:
* Να δοθούν όλα τα στοιχεία στη δημοσιότητα για τις σχετικές μελέτες που έγιναν για το κτίριο (δηλαδή στα μέλη) καθώς και τα γραφεία που τις έκαναν. Αν δηλαδή, μπορεί να γίνει το εν λόγω κτίριο, τι εμβαδόν θα έχει κ.λπ.
* Να διαπιστωθεί αν όντως τα ενοίκια θα ανέρχονται στο ένα εκατομμύριο δολάρια ετησίως και πού στηρίζεται η εκτίμηση αυτή, γιατί άλλοι, επίσης ειδικοί, υποστηρίζουν ότι το ποσόν ίσως να είναι αισθητά μικρότερο.
Και αν μάλιστα ληφθεί υπόψη ότι θα πρέπει να εξοφληθεί και το δάνειο που θα συναφθεί, τότε ενδέχεται το ποσόν από τα ενοίκια να μην είναι αρκετό για την εξόφλησή του, πόσο μάλλον να λύσει και το οικονομικό πρόβλημα της Κοινότητας.
* Η ανέγερση του νέου κτιρίου, την οποία επαναλαμβάνουμε ότι υποστηρίζουμε, δεν πρέπει να γίνει αποσπασματικά αλλά στο πλαίσιο μιας γενικότερης αξιοποίησης της κοινοτικής περιουσίας.
Τα χρονικά περιθώρια έως τη διεξαγωγή της Γενικής Συνέλευσης δεν είναι αρκετά για να ενημερωθούν αναλυτικά τα μέλη της Κοινότητας για την πρόταση του Διοικητικού Συμβουλίου και ακόμα περισσότερο δεν είναι αρκετά για να γίνει μια σε βάθος μελέτη για την αξιοποίηση της κοινοτικής περιουσίας. Κατανοώ την «βιασύνη» του Συμβουλίου και το ενδεχόμενο να διακινδυνεύσει στα δυο εκατομμύρια δολάρια που προσφέρει η πολιτειακή κυβέρνηση, αλλά έχω την άποψη ότι δεν θα πρέπει να παρθεί μια βιαστική απόφαση στην Έκτακτη Γενική Συνέλευση της Κυριακής, 5 Δεκεμβρίου αλλά να προηγηθεί μια μελέτη από ειδικούς που:
* θα κάνουν μια εξονυχιστική μελέτη για την κοινοτική περιουσία και πώς μπορεί να αξιοποιηθεί.
Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα:
– Αν τεμαχιστεί η περιουσία (ένα σπίτι εδώ, άλλο σπίτι ή οικόπεδο εκεί) μήπως στο σύνολό της χάσει και σημαντικό μέρος της αξίας της;
– Τι θα γίνει μελλοντικά με τους κοινοτικούς ναούς;
– Το κτίριο στο Σίτι θα μπορεί να στεγάσει ένα Πολιτιστικό Κέντρο που να διαθέτει θεατρική και κινηματογραφική αίθουσα; Έχουμε την αίσθηση ότι ο χώρος είναι μικρός για ένα έστω μικρό, θέατρο και κινηματογραφική αίθουσα εκτός και αν πια με τον όρο Πολιτιστικό Κέντρο εννοούμε ένα χώρο για εκθέσεις.
Εμείς θα θέλαμε η Κοινότητα να έχει ένα χώρο που θα μπορούν να χρησιμοποιούν οι καλλιτέχνες της παροικίας για θεατρικές και μουσικές παραστάσεις, να είναι συγχρόνως και αίθουσα προβολής κινηματογραφικών ταινιών και φυσικά εκεί να γίνονται διαλέξεις και ομιλίες.
Μήπως προς αυτή την κατεύθυνση θα ήταν καλύτερη η αξιοποίηση του Περάν.
– Ποια θα πρέπει να είναι η τύχη του Bulleen; Να αξιοποιηθεί ή να πωληθεί;
– Η επένδυση πολλών εκατομμυρίων δολαρίων στο Alphington εξυπηρετεί την ελληνομάθεια; Αν μέρος των χρημάτων που πάνε στο Alphington πήγαινε στα απογευματινά και Σαββατιανά σχολεία της Κοινότητας μήπως ήταν πιο αποτελεσματικά όσον αφορά την ελληνομάθεια; Πέραν βέβαια από τη μόνιμη προσπάθεια ένταξής τους στο δημόσιο σύστημα.
Για όλα αυτά – και πολλά άλλα – θα πρέπει να γίνει μελέτη από ειδικούς, και στη συνέχεια να τεθούν όλα τα στοιχεία στην διάθεση των μελών και αφού γίνει μια δημόσια συζήτηση για το τι είδους Κοινότητα θέλουμε, να αποφανθούν τα μέλη.
Αυτό προϋποθέτει καθυστέρηση στη λήψη απόφασης για τουλάχιστον μερικούς μήνες. Ίσως όμως, μακροπρόθεσμα, να είναι η καλύτερη λύση αντί να αποφασίσουμε βεβιασμένα και αποσπασματικά. Προσωπικά συγχαίρω το Διοικητικό Συμβούλιο για την πρωτοβουλία του να αξιοποιήσει την κοινοτική περιουσία και να προχωρήσει με ένα τόσο μεγαλεπήβολο έργο, αλλά έχω την αίσθηση ότι καλά θα κάνει να διαβουλευθεί με όλα τα μέλη του οργανισμού, να τα ακούσει προσεκτικά και να προχωρήσει με συναινετικές διαδικασίες. Έχω την αίσθηση ότι η συντριπτική πλειοψηφία θέλει το νέο κτίριο αλλά παράλληλα θέλει να πειστεί και με στοιχεία πέρα από το όραμα. Και τα στοιχεία μέχρι στιγμής δεν είναι ιδιαίτερα πειστικά.
>;
>;
Οι Έλληνες που πολέμησαν στο Βιετνάμ
1968: Ο συγγραφέας – αμούστακο παλικάρι στο Βιετνάμ. Φώτο: Australian War Memorial Canberra. Ήταν ο μόνος Έλληνας σε χίλιους στρατιώτες στο τρίτο τάγμα, όταν το 1967 η Αυστραλία εισήλθε και επίσημα στον πόλεμο του Βιετνάμ. «Δεν έκρυψα ποτέ την καταγωγή μου, όπως δεν την έκρυψαν οι Ιταλοί και οι Γιουγκοσλάβοι και, ενδεχομένως, και άλλοι στρατιώτες από τις άλλες εθνικότητες. Ήμασταν όλοι το ίδιο αποδεκτοί από τη διοίκηση και είχαμε την ίδια αντιμετώπιση. Εξάλλου, αναπτύχθηκε ανάμεσά μας μια βαθιά φιλία. Γίναμε ένα σώμα, με σύμπνοια, συμπόρευση, εμπιστοσύνη και προσήλωση στον κοινό στόχο. Να αποπερατώσουμε την αποστολή μας και να επιστρέψουμε», θα πει ο βετεράνος του πολέμου, Αναστάσιος Κυρίτσης (Steve Kyritsis) του Δημητρίου και της Μαρίας με ρίζες στη Νίσυρο. «Άλλωστε, το Βιετνάμ με συνοδεύει κάθε μέρα. Είδα και έζησα πολλά. Γεύτηκα τον πόνο των κυνηγημένων και την απώλεια συναδέλφων μου. Εικόνες σκληρές που εναντιώνονται στο χρόνο και είναι βαθιά χαραγμένες στην ψυχή μου. Ωστόσο, πιστεύω ότι εκπλήρωσα το χρέος – όπως και οι υπόλοιποι στρατιώτες – προς την πατρίδα», προσθέτει. Για χρόνια, λοιπόν, ο κ. Κυρίτσης έκρυβε στα βάθη της καρδιάς του τα δυνατά αυτά συναισθήματα που ένιωσε την περίοδο της θητείας του και κράτησε ζωντανά στην μνήμη τις εικόνες και εμπειρίες που έζησε.
ΒΙΒΛΙΟ – ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ
Κάποια στιγμή αποφάσισε να τα καταγράψει και την Παρασκευή, 22 Μαΐου 2009, στις 2.30 το απόγευμα, παραδίδει το βιβλίο του με τίτλο ««Ελληνο-αυστραλοί που πήραν μέρος στον πόλεμο του Βιετνάμ 1962-1972». Η παρουσίαση θα γίνει από τον υπουργό Υποθέσεων Βετεράνων, κ. Τόνι Ρόμπερσον, εκ μέρους του πρωθυπουργού Βικτωρίας, σε αίθουσα της Πολιτειακής Βουλής της Βικτώριας, στο σίτι. Όπως ενθυμούνται οι αναγνώστες, το 1960 άρχισαν οι πολεμικές επιχειρήσεις μεταξύ Βόρειου και Νότιου Βιετνάμ. «Στο παιχνίδι» μπήκαν και οι ΗΠΑ και το 1962 ακολούθησε η Αυστραλία. Στο βιβλίο παρουσιάζονται οι Έλληνες βετεράνοι που συμμετείχαν στον πόλεμο την περίοδο 1962-1972, με τις αυστραλιανές ένοπλες δυνάμεις. Στον εξοντωτικό αυτό πόλεμο, που συγκλόνισε όχι μόνο την ασιατική χώρα, αλλά και ολόκληρο τον κόσμο, η Αυστραλία έμελλε να χάσει 520 άνδρες της. «Θέλησα να γράψω αυτό το βιβλίο για να κάνω γνωστό στον απανταχού ελληνισμό την ιστορία των ελληνοπαίδων που πήραν μέρος στον πόλεμο του Βιετνάμ μέσα από τις τάξεις του αυστραλιανού στρατού. Τα περισσότερα παιδιά ήταν στρατιώτες ηλικίας 19 -20 χρόνων, η τύχη των οποίων ήταν να υπηρετήσουν στον αυστραλιανό στρατό όταν άρχιζε ο πόλεμος του Βιετνάμ το 1962. Πολλοί είχαν γεννηθεί στην Ελλάδα και είχαν έλθει στην Αυστραλία με τους γονείς τους μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Άλλοι γεννήθηκαν εδώ, αλλά δεν πειράζει, ήταν και είναι όλοι Έλληνες», εξηγεί ο συγγραφέας.
ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ
Όντως, οι αφηγήσεις είναι μεστές και παραστατικές και πότε μας οδηγούν στα απάτητα δάση και τις ζούγκλες του Βιετνάμ, πότε μας παρασύρουν στις πόλεις και τα χωριά, με τους αντάρτες να γίνονται ένα με τους πολίτες και να δυσκολεύουν ακόμα περισσότερο τις στρατιωτικές επιχειρήσεις ή να σταματούν για μια ανάσα στο δικό τους στρατόπεδο, που είναι καμουφλαρισμένο με κλαδιά και κρυμμένο κάτω από πανύψηλα δένδρα. «Δεν θέλω να γράψω την ιστορία, τι ακριβώς συνέβη στα 10 χρόνια πολέμου στο Βιετνάμ. Αυτό το αφήνω στους ιστορικούς, οι οποίοι έχουν ήδη γράψει σχετικά βιβλία. Εμένα με ενδιαφέρει να φέρω στο φως τους Ελληνοαυστραλούς που υπηρέτησαν και έτσι αφήνω εδώ τους ίδιους να μας πουν με λίγα λόγια, την ιστορία τους», αναφέρει. Θυμίζουμε ότι το 1965, σύμφωνα με τη νομοθεσία, η στρατολογία ήταν υποχρεωτική. Σε κάθε ομάδα της τάξης των χιλίων υποψηφίων νέων ηλικίας 19-20 ετών που καλείτο για στρατολόγηση, γινόταν κλήρωση και ενώ οι 800 παρέμεναν να υπηρετήσουν, οι 200 απαλλάσσονταν. Ο κ. Κυρίτσης εξηγεί ότι ήταν ανάμεσα στους 150 του τάγματος που πήγαν στο Βιετνάμ αεροπορικώς για να ετοιμάσουν την στρατιωτική τους βάση. Οι υπόλοιποι 850, μεταφέρθηκαν με το πολεμικό HMS Sydney. Στα 10 χρόνια που η Αυστραλία συμμετείχε στον πόλεμο του Βιετνάμ, πάνω από 60.000 άνδρες υπηρέτησαν στο εκστρατευτικό της σώμα. Ο συγγραφέας άρχισε την έρευνα κατά τα μέσα περίπου του 2005, ψάχνοντας εάν και πόσοι Έλληνες υπηρέτησαν στο Βιετνάμ.
Η ΕΞΙΣΤΟΡΗΣΗ
Διαβάζοντας, λοιπόν, τα ονόματα ανακάλυψε ανάμεσα στις 60.000 πάνω από 120 ελληνικά ονόματα στρατιωτών που είχαν υπηρετήσει σε όλα τα σώματα του αυστραλιανού στρατού. Άλλοι ήταν γεννημένοι στην Ελλάδα και άλλοι στην Αυστραλία, που τάχθηκαν από την τύχη να υπηρετήσουν – οι περισσότεροι από αυτούς ως κληρωτοί, ενώ υπήρξαν και οι μόνιμοι – την περίοδο που η Αυστραλία συμμετείχε στον πόλεμο του Βιετνάμ. Στην αρχή, εξηγεί, είχε συναντήσει εμπόδια από το Department of Veteran Affairs. Σύμφωνα με τον Privacy Law, δεν επιτρέπεται η παροχή προσωπικών στοιχείων. Ο ίδιος, όμως, συνέχισε την έρευνα, ψάχνοντας σε βιβλία, τηλεφωνικούς καταλόγους όλων των Πολιτειών της Αυστραλίας, κάνοντας εκατοντάδες τηλεφωνήματα και στέλνοντας πολλές επιστολές. «Αρκετοί δεν ήθελαν να εξιστορήσουν τα γεγονότα αυτά, ενώ άλλοι είχαν φύγει από τη ζωή στα 40 και 50 τους χρόνια», σημειώνει. Το βιβλίο αυτό γίνεται τελικά πραγματικότητα γιατί αξίζει να ακουστεί ότι και το ελληνικό αίμα, έπεσε μέσα στη φωτιά και την κόλαση στις ζούγκλες του Βιετνάμ. Ένα χρονοβόρο και άγριο πόλεμο και με όλα τα στοιχεία του ανταρτοπόλεμου. Στο βιβλίο παίρνουν μέρος 45 Έλληνες ή Ελληνοαυστραλοί βετεράνοι του Βιετνάμ, οι οποίοι παραθέτουν βιογραφικά τους στοιχεία και εξηγούν ποια ακριβώς ήταν τα καθήκοντά τους ως μέλη της αυστραλιανής στρατιωτικής δύναμης στο Βιετνάμ. Ο κ. Κυρίτσης είναι, μεταξύ άλλων, γραμματέας του ελληνικού παραρτήματος του RSL Bικτωρίας, της Επιτροπής του Αυστραλοελληνικού Μνημείου και εθελοντής ξεναγός στο Shrine of Remembrance. Το βιβλίο είναι δίγλωσσο και περιλαμβάνει πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να το προμηθευτούν καταβάλλοντας δωρεά $25, που ο συγγραφέας θα διαθέσει στο Ελληνικό Παράρτημα RSL και στο Αυστραλο-Ελληνικό Μνημείο.
>;
>;
Προορισμός Αυστραλία
Ακουμπισμένη στην κουπαστή σε μια γωνιά του υπερωκεάνιου Πατρίς, με το βλέμμα θολό και την καρδιά βαριά, προσπαθούσα, καθώς έσχιζε τα ήσυχα νερά και απομακρυνόταν από το λιμάνι της Λεμεσού, να συνειδητοποιήσω τι άφηνα πίσω, να μαζέψω τα κομμάτια μου και μπω στη ρότα της νέας τάξης πραγμάτων Ακουμπισμένη στην κουπαστή σε μια γωνιά του υπερωκεάνιου Πατρίς, με το βλέμμα θολό και την καρδιά βαριά, προσπαθούσα, καθώς έσχιζε τα ήσυχα νερά και απομακρυνόταν από το λιμάνι της Λεμεσού, να συνειδητοποιήσω τι άφηνα πίσω, να μαζέψω τα κομμάτια μου και μπω στη ρότα της νέας τάξης πραγμάτων. Συναισθήματα ανάμεικτα. Θλίψη, πόνος, αγωνία, περιέργεια, φόβος, νοσταλγία, χαρά και πολλά κι ανεξήγητα ερωτηματικά. Οι εικόνες ακόμα πιο βασανιστικές. Το πατρικό, η γειτονιά, οι συγγενείς, οι φίλοι κι εκείνα τα μέρη τα γνωστά κι αγαπημένα, μπερδεύονταν με ιλιγγιώδη ταχύτητα με το άγνωστο, κάνοντας ακόμα πιο ορατό, τον προορισμό. Ήταν Ιούνης του 1967, ήμουν μόνο 19 ετών και εν πλω για Αυστραλία. Ως γνωστόν, η ανακάλυψη του χρυσού, έκανε την Αυστραλία περιζήτητη και πρώτη στην αναζήτηση δεύτερης πατρίδας. Υπολογίζεται ότι από το 1788 μετανάστευσαν πάνω από εννέα εκατομμύρια ψυχές. Η ανασφάλεια, η κακή διοίκηση, η ανεργία, η δυσπραγία που ταλάνιζε τον αγροτικό κυρίως πληθυσμό, οι συχνές επιστρατεύσεις και άλλα προβλήματα στην Ελλάδα και η φτώχεια στην Ευρώπη γενικότερα, οδήγησαν, σύμφωνα με στοιχεία, εκείνο το μεγάλο κύμα μεταναστών της ιστορικής περιόδου μεταξύ 1931 και 1971, να ρίξει άγκυρα στην Άσπρη γη. Μέχρι τότε είχαν βοηθηθεί οικονομικά για το ταξίδι τους 1,800,000 μετανάστες, ενώ ένας μεγάλος αριθμός πριν και μετά, αν και προσπάθησε, δεν κατάφερε να ριζώσει, λόγω των αθλίων τότε συνθηκών και μέσων.
ΚΑΘΕ ΛΙΜΑΝΙ ΚΑΙ …
Ο τεράστιος αυτός αριθμός μεταναστών, είχε σαν αποτέλεσμα την αναβάθμιση των λιμανιών για ασφαλέστερη πρόσδεση των καραβιών και αποβίβαση και μεταφορά των επιβατών. Tο Railway Pier, μετά από επισκευές δώδεκα χρόνων, απέκτησε καινούρια όψη και το 1930 μετονομάστηκε σε Station Pier. Στο Σίδνεϊ, το Pyrmont, άνοιξε το 1950 ενώ δέκα χρόνια μετά, ο κυριότερος χώρος υποδοχής ήταν το International Pier. Ανακαινίσεις έγιναν την δεκαετία του 60 και στις εγκαταστάσεις του Fremantle, ενώ στην Αδελαΐδα διαμορφώθηκε ανάλογα το 1970 ένας χώρος του λιμανιού σε μια προσπάθεια να εμπλουτίσει τις σελίδες της Προφορικής Παροικιακής μας Ιστορίας, και, γνωρίζοντας ότι το ταξίδι του καθενός, αποτελεί ένα ιδιαίτερο κεφάλαιο για την οικογένειά του και την ιστορία της χώρας, ενδιαφέρεται να καταγράψει και το δικό σας υπερπόντιο ταξίδι. Σας καλούμε λοιπόν να συμμετάσχετε και να μοιραστείτε και τους αναγνώστες μας τις δικές σας εμπειρίες, με τις όποιες δυσκολίες και ευχάριστες στιγμές. Γιατί όντως υπήρξαν και ευχάριστες! Δεν ήταν λίγο το γεγονός ότι επιβάτες και πλήρωμα, μιλούσαν τη μητρική τους γλώσσα, έτρωγαν ελληνικό φαγητό και χόρευαν παραδοσιακά στο κατάστρωμα! Ενδιαφερόμαστε επίσης να καταγράψουμε τις στιγμές του αποχωρισμού στο χωριό ή στον Πειραιά, τις μνήμες εν πλω, όπως για παράδειγμα το κατάστρωμα που ήταν ασφυκτικά γεμάτο από τις νύφες, τα γεύματα στην τραπεζαρία κλπ, τις εμπειρίες όταν το καράβι πλεύριζε στα ιστορικά πλέον λιμάνια του Φρημάντλ, της Πέρθης, της Αδελαΐδας της Μελβούρνης και του Σίδνεϊ, τις θύμισες από την μέρα της άφιξης, την υποδοχή, την συνάντηση με τον/την αρραβωνιαστικιά και γενικά την πρώτη επαφή με τη νέα γη.
ΠΕΙΤΕ ΤΗ ΔΙΚΗ ΣΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑ
Σας παρακαλούμε να ψάξετε σε εκείνο το μπαούλο και να βρείτε το ξεχασμένο ημερολόγιο, το κιτρινισμένο τετράδιο με τις σημειώσεις, ή τον φάκελο με ό, τι εσείς κρατήσατε από τους σταθμούς που έκανε το καράβι που ήλθατε, όπως για παράδειγμα στο Πορτ Σάιντ, στο Πορτ Άντεν και στο Cape Town, παράθυρα σε διαφορετικούς πολιτισμούς πριν τον προορισμό και να μας δώσετε την ευκαιρία να τα καταγράψουμε. Πείτε μας για τους συγγενείς και τους συγχωριανούς που σας υποδέχθηκαν στο λιμάνι και για τις πρώτες σας εντυπώσεις. Θυμηθείτε το εαυτό σας, τον συγχωριανό ή το φίλο σας, που έψαχνε να εντοπίσει το αγαπημένο του πρόσωπο, την αδελφή, τον κουμπάρο που είχε επωμιστεί και την υποχρέωση της φιλοξενίας. Ή για το τρένο που σας μετέφερε από το λιμάνι κατευθείαν στο Κέντρο Υποδοχής Μεταναστών. Στα νεότερα χρόνια, απ’ ό, τι γνωρίζουμε, η αναχώρηση γινόταν σε ατμόσφαιρα πανηγυρική με τη μπάντα του δήμου να παίζει στο λιμάνι του Πειραιά, τα βαπόρια να σφυρίζουν, τα μαντήλια να ανεμίζουν στα σημαιοστόλιστα πλοία και στην αποβάθρα την ώρα του αποχωρισμού, όλοι εμείς, τα αμούστακα παλικάρια και οι κοπελιές, ντυμένες με το κυριακάτικο φόρεμα, να προσπαθούμε να παρηγορήσουμε την μάνα, που έπινε το δηλητήριο του ζωντανού αποχωρισμού… πιστεύει ότι η παροικία είναι μια αστείρευτη πηγή πληροφοριών και ότι αξίζει να γραφτεί και η δική σας ιστορία. Το κεφάλαιο «Προορισμός Αυστραλία», είναι ένα αφιέρωμα σε όλους εσάς, που κάνατε το υπερπόντιο ταξίδι, εγκατασταθήκατε στην Αυστραλία, εργαστήκατε σκληρά, κάνατε οικογένεια, προσφέρατε απλόχερα την νιότη σας στη γραμμή του εργοστασίου, ποτίσατε με τον ιδρώτα σας την ξερή της γη και αναστήσατε τη χώρα. Τα πιο γνωστά καράβια που κουβάλησαν την εργατιά ήταν: The Fairsea, Castel Felice, Anna Salen, The Ormonde, Southern Cross, Skaubryn, Johan Van Oldenbarnevelt (JVO), Orcades, Galileo Galilei, Stratheden, και το Patris. Τον κύκλο έκλεισε το 1977 το Australis. Ήταν το τελευταίο καράβι που μετέφερε μετανάστες με κρατική βοήθεια. Για την ιστορία αναφέρουμε ότι με το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, πολλά από αυτά χρησιμοποιήθηκαν για τις ανάγκες του στρατού και τη μεταφορά εξοπλισμού. Ωστόσο όταν μπήκαν και πάλι στη γραμμή, αναβαθμίστηκαν, κάνοντας το ταξίδι πιο γρήγορο και ευχάριστο.
>;
>;
Ένα ταξίδι αβεβαιότητας και ελπίδας
Στιγμιότυπο από το γάμο του Βασίλη Τραγάκη και της Μαρίας Κουνδούρη. Παντρεύτηκαν την ίδια μέρα που έφτασε η Μαρία στο λιμάνι του Σίδνεϊ. Με πολύ μεράκι και σκληρή δουλειά, ο ομογενής Βασίλης Βασίλας, φωτίζει το ταξίδι των Μυτιληνιών στην Αυστραλία. Το επιχειρεί με τη συλλογή παλιών κυρίως φωτογραφιών και καταθέσεις των ταξιδιωτών. Των μεταναστών κυρίως της μεταπολεμικής περιόδου –της μαζικής μετανάστευσης– που εντόπισε βήμα- βήμα, χτυπώντας πόρτες, διστακτικά στην αρχή και πιο θαρραλέα και αποφασιστικά αργότερα. Εμείς τον γνωρίσαμε μέσα από την έκθεση που έκανε στο Λεσβιακό Σπίτι στη Γιορτή του Ούζου. Έχοντας καταγράψει την πορεία των Μυτιληνιών του Σίδνεϊ, μέσα από φωτογραφίες που βρίσκονται στο βιβλίο του «Journeys of Uncertainty and Hope» (Ταξίδια Αβεβαιότητας και Ελπίδας), πρόκειται να επιχειρήσει να αποθανατίσει με τον ίδιο τρόπο και το ταξίδι των Μυτιληνιών της Μελβούρνης σε δεύτερο τόμο, πλουτίζοντας συγχρόνως και την ιστοσελίδα του http://www.syndesmos.net, μια πρωτοπόρα προσπάθεια που το βέβαιο είναι ότι αξίζει να υποστηριχτεί. Οι μαρτυρίες των Μυτιληνιών, στο βιβλίο, αποδίδονται στην Αγγλική, φανερή είναι, εντούτοις, η προσπάθεια του συγγραφέα να μεταφέρει αυτούσια και παραστατικά, όπως ακριβώς ειπώθηκαν, στην ελληνική, σ’ έναν τόνο κοφτό και ύφος ανεπιτήδευτο, όπου μαζί με τις φωτογραφίες, φωτογραφίζονται, τα συναισθήματα, οι πρώτες εντυπώσεις και εμπειρίες στη Γη της Επαγγελίας.
ΓΑΜΟΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ
Μαρτυρίες, όχι μόνο από τα πρόσωπα της φωτογραφίας, αλλά και συγγενείς, είναι το ίδιο ενδιαφέρουσες και πολύτιμες, όπως συμβαίνει με την περίπτωση της γαμήλιας φωτογραφίας των γονέων της Κάθη Ζαλούμη σήμερα. Σε ελεύθερη μετάφραση –από την αγγλική– λέει τα εξής: «Όταν η Μαρία Κουνδούρη έφτασε στην Αυστραλία, το Μάρτη του 1938, ήταν Σαρακοστή και, φυσικά, δεν επιτρεπόταν το μυστήριο του γάμου. Ο Βασίλης, όμως, κατάφερε να πάρει άδεια να γίνει ο γάμος την ίδια μέρα στο σπίτι του Αντώνιου και της Πελαγίας Βερδούκα στο Randwick του Σίδνεϊ. Με τις ευχές συγχωριανών τους (οι νεόνυμφοι) μπήκαν μετά στο αυτοκίνητο για να πάνε στο Wellington της Ν.Ν.Ουαλίας, όπου οι φίλοι του γαμπρού –Mick Malek και Albert Wilkins– είχαν κάνει όλες τις ετοιμασίες για μια γαμήλια δεξίωση. Λίγο πιο έξω, όμως, από το Perinth είχαν αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Η μητέρα μου δεν ξέχασε ποτέ την ντροπή που ένιωσε όταν με το νυφικό έπρεπε να πάει στο νοσοκομείο μαζί με τον Βασίλη για εξετάσεις». Στην περίπτωση αυτή, σε μια γαμήλια φωτογραφία που ο συγγραφέας μπόρεσε να εξασφαλίσει με τη συνδρομή των απογόνων, απεικονίζεται όχι μόνο το γαμήλιο γεγονός, αλλά και η νοοτροπία των ανθρώπων της εποχής εκείνης που δεν μπορούσαν να διανοηθούν ότι θα ήταν έστω και μια μέρα, χωρίς στεφάνι, με μια γυναίκα που προοριζόταν ως επίσημη σύντροφός τους. Ακόμη, άλλοι, μπορούν να «διαβάσουν» στο αυτοκινητιστικό δυστύχημα, τη θεία τιμωρία. Η «ύβρις» που τιμωρείται αυτοστιγμεί…
ΜΟΝΟΣ ΠΕΡΑΣΜΕΝΑ ΜΕΣΑΝΥΧΤΑ
Μια φωτογραφία όπου απεικονίζεται ο Χρήστος Κλειδαράς με τον αδελφό του στην Αθήνα του 1950 και μια σύντομη περιγραφή των δεινών του, στην άφιξή του στην Αυστραλία, προσφέρουν μια δυνατή γεύση σε πολλούς μέχρι σήμερα. Λέει με τον χαρακτηριστικό, ήρεμο τόνο της φωνής του: «Όταν βγήκα από το καράβι, γρήγορα αντιλήφθηκα ότι δεν με περίμενε κανείς. Το λιμάνι άδειασε σχεδόν από κόσμο, αλλά εγώ ήμουν ακόμη εκεί. Άρχισα να ανησυχώ. Στην απελπισία μου φώναξα «Νταλαβέρα!», κανείς όμως δεν απάντησε. Τότε, δύο Ροδίτες προθυμοποιήθηκαν να με πάνε σ’ ένα μαγαζί που ανήκε σε Μυτιληνιούς. Μέχρι να φτάσουμε, όμως, εκεί, ήταν περασμένα μεσάνυχτα και το μαγαζί ήταν κλειστό. Μ’ άφησαν εκεί μόνο και εξαφανίστηκαν. Ήταν ένα απερίγραπτο συναίσθημα! Από μακριά είδα τα φώτα της πόλης και κατευθύνθηκα προς τα εκεί, χωρίς να ξέρω πού πηγαίνω, απλώς ακολουθώντας τα φώτα. Ξαφνικά ένα ταξί σταμάτησε δίπλα μου και έδωσα στον οδηγό το φάκελο με τη διεύθυνση του Νταλαβέρα που κρατούσα στα χέρια μου. Με κοίταξε καλά–καλά και ρώτησε στα ελληνικά «είσαι Έλληνας;». Ακούγοντας ελληνικά, μέσα στην αγωνία μου, το θεώρησα θεία ευλογία. Ποτέ δεν πρόκειται να ξεχάσω αυτή τη στιγμή. Αυτό το αίσθημα της απερίγραπτης ανακούφισης! Το ταξί με πήγε στο σπίτι του Νταλαβέρα, αλλά το μαγαζί μπροστά από το σπίτι του ήταν κλειστό. Δεν είχα λεφτά να πληρώσω το ταξί και ρώτησα αν μπορούσα να του τα δώσω την επομένη. Στο μεταξύ, η οικογένεια Νταλαβέρα άκουσε το θόρυβο και βγήκε έξω να δει τι γίνεται. Όταν με αντίκρισαν και κατάλαβαν ποιος ήμουν, τρελάθηκαν από τη χαρά τους. Αυτό που είχε συμβεί ήταν ότι ο μάγειρας ξέχασε να τους δώσει το μήνυμα που είχα αφήσει σχετικά με την ημερομηνία της άφιξής μου. Ένιωσα τόση ανακούφιση που έφτασα στον προορισμό μου». Εδώ δίνεται μια εικόνα των πρώτων εντυπώσεων. Η πρόθεση του συγγραφέα είναι να δώσει έμφαση στο κεφάλαιο της άφιξης μόνο. «Μ’ ενδιαφέρει το ταξίδι και τα πρώτα βήματα στη νέα γη» θα πει χαρακτηριστικά ο κ. Βασίλας.
Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ
Στο επόμενο απόσπασμα του βιβλίο του, μας δίνει εντούτοις και μια εικόνα του τι προηγείται συχνά, ενός τέτοιου τολμηρού ταξιδιού. Η αντίδραση του πατέρα, στην επιθυμία του γιου να ξενιτευτεί. Ο Γιώργος Αμπελικιώτης, θα πει: «Όταν έφτασε η πρόσκληση από τον Γιάννη Αχιλαρά, την πήρε ο πατέρας μου Παναγιώτης και την είχε κρυμμένη για έξι μήνες. Όταν το ανακάλυψα και του είπα πόσο μεγάλη είναι η επιθυμία μου να φύγω, γέμισαν τα μάτια του δάκρυα και μου εξομολογήθηκε ότι δεν ήθελε να ξενιτευτώ. Ήμουν, όμως, τόσο αποφασισμένος να φύγω που στάθηκε αδύνατο να μπορέσει να με μεταπείσει. Όταν έφτασα στη Μελβούρνη, δεν ήξερα τι να κάνω. Χωρίς αγγλικά, χωρίς συγγενείς να με περιμένουν. Δυο άντρες από το Ιμιγκρέσιον με πλησίασαν και με οδήγησαν στο σταθμό για να πάρω το τραίνο για το Σίδνεϊ. Έτσι όπως ήταν νωρίς ακόμη, με πήραν μαζί τους σ’ ένα φαστφουντάδικο. Ο ιδιοκτήτης ήταν Έλληνας και με ρώτησε αν πεινούσα. Δεν είχα λεφτά πάνω μου και απάντησα ‘όχι’. «Δεν υπάρχει ντροπή εδώ» μου είπε, προσφέροντάς μου ένα πιάτο ζεστό φαγητό. Έβγαλα τότε ένα μπουκάλι ούζο που είχα για να δώσω σε κάποιον στο Σίδνεϊ και του το πρόσφερα αντί πληρωμής. Συγκινήθηκε τόσο πολύ που με ρώτησε αν ήθελα να μείνω εκεί. Δεν είχε παιδιά και ήταν διατεθειμένος να με υιοθετήσει. «Όταν πάρω σύνταξη, όλα αυτά μπορεί να γίνουν δικά σου» είπε. Με την ιστορία να κόβεται στην αρχή, υπάρχει, βέβαια, το στοιχείο του μυστηρίου για τη συνέχεια. Η αγωνία, συχνά, τι έγινε, μετά από ένα δραματικό ξεκίνημα σ’ αυτή τη χώρα.
Η ΓΕΥΣΗ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ
Μια εικόνα μεταναστών στα κέντρα φιλοξενίας, προχωρά λίγο πιο πέρα από το ταξίδι και τις πρώτες εντυπώσεις. Η αφήγηση είναι από το μικρό κοριτσάκι της φωτογραφίας της οικογένειας Δρακούλη, τη Μάρω Ψαρού. «Αφού μείναμε μερικές εβδομάδες στο Bonegilla Migrant Hostel, η οικογένειά μου μεταφέρθηκε από τις αυστραλιανές Αρχές στο Newcastle, στο Greta Migrant Hostel. Εκεί μερικοί στάλθηκαν στο Κουίνσλαντ για να κόβουν ζαχαροκάλαμα, αλλά ο πατέρας μου αρνήθηκε να πάει. Η μητέρα μου πίστευε ότι αν δεν γινόταν να πάει εκεί όλη η οικογένεια δεν έπρεπε να πάει ούτε ο ίδιος. Μια από τις συνέπειες της άρνησής του να πάει εκεί ήταν να του κόψουν τα χρήματα που του έδιναν για τσιγάρα. Αυτό, όμως, δεν τον ένοιαζε». Ακολουθούν λεπτομέρειες για περαιτέρω περιπέτειες, με την κατάληξη της Μάρως: «Οι γονείς μας υπέφεραν πολλά όταν ήλθαν στην Αυστραλία. Έφυγαν με ορισμένες προσδοκίες οι οποίες κατασκορπίστηκαν όταν ήλθαν σ’ επαφή, εδώ, με την πραγματικότητα. Παρ’ όλα αυτά, υπερπήδησαν τις αρχικές δυσκολίες, εργάστηκαν σκληρά και προόδευσαν. Είναι αυτοδημιούργητοι».
>;
>;
Γενεαλόγος ερευνά τις ρίζες των Καστελλοριζίων
Γάμος στο Καστελόριζο το 1909. Γαμπρός ο Ιωάννης Βασιλείου Αντζέμης και νύφη η Δέσποινα Οικονόμου Παλάσση. Το 1926 μεταναστεύουν στην Αυστραλία, εγκαθίστανται στη Μελβούρνη όπου δημιουργούν μια πολυμελή οικογένεια. Η άμετρη περηφάνια για τις ρίζες του που του ενέπνευσε η Ελληνίδα μητέρα του, οδήγησε τον Allan (Αγαπητό) Cresswell να ερευνήσει και να χαρτογραφήσει το γενεαλογικό δέντρο των ανά τον κόσμο Καστελλοριζίων. Ένα έργο-μαμούθ που ξεκίνησε με πολύ πάθος και δίψα εξερεύνησης των δικών του προγόνων το 1983, τον έφερε μετά μια 15ετία να ερευνά τη διασπορά των Καστελλοριζίων και να έχει πλουτίσει την ιστοσελίδα του σήμερα με 19.300 άτομα και 6.600 οικογένειες. Ο νυν γενεαλόγος και πρώην ντεντέκτιβ ο οποίος έχει τη βάση του στην Πέρθη της Δυτ. Αυστραλίας, βρίσκεται αυτές τις μέρες στη Μελβούρνη με πρόγραμμα έδωσε ακόμη μια σειρά σεμιναρίων το Σαββατοκύριακο οδηγώντας τους μετέχοντες στο να εξερευνήσουν το γενεαλογικό τους δέντρο. Τα σεμινάρια δόθηκαν στο οίκημα της Καστελλοριζιακής Αδελφότητας Βικτώριας και το βέβαιο είναι ότι θα παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον. Με φανερή ικανοποίηση, θα πει ερευνητής, ότι η επίσκεψή του στο Σίδνεϊ, είχε ως αποτέλεσμα, να πλουτίσει τη συλλογή του με 580 φωτογραφίες επιπλέον.
ΕΥΓΝΩΜΟΝΩ ΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΜΟΥ
Η κάθε φωτογραφία ενδέχεται να οδηγήσει στην ανεύρεση και άλλων οικογενειών, να προσθέσει στην αλυσίδα νέους κρίκους. «Πρόκειται για μια διαδικασία όπου ξεκινάς ανοίγοντας μια πόρτα, χωρίς να γνωρίζεις πού θα σε οδηγήσει. Ο ενθουσιασμός, η συγκίνηση των ανθρώπων, αλλά και η επιθυμία να ‘μπούνε και οι ίδιοι στον χάρτη’ είναι μεταδοτικά φαινόμενα. Όταν ξεκίνησα το 1983 να βρω τις ρίζες μου, δεν φανταζόμουν ότι θα έφτανα μια μέρα στο σημείο να εξερευνώ τις ρίζες των Καστελλοριζίων όλης της υφηλίου. Για τούτο, ευγνωμονώ τη μητέρα μου που μου ενέπνευσε περηφάνια και θαυμασμό για την ιδιαίτερη πατρίδα της, για τους προγόνους μου, που μου μιλούσε συχνά γι’ αυτούς, για τον τρόπο ζωής τους, τον χαρακτήρα τους, τις αρχές και τα πιστεύω τους. Θυμάμαι ότι η πρώτη πληροφορία που συγκράτησα, ως παιδί, ήταν ότι η προγιαγιά μου έφθασε στην Αυστραλία το 1928. Από κει ξετυλίχθηκε το νήμα, πηγαίνοντας πίσω και συμπληρώνοντας το γενεαλογικό μου δέντρο». Σ’ ερώτησή μου, ‘τι ήταν εκείνο που τον έφερε να ερευνά τις ρίζες των άλλων’ θα πει «καθαρά η ανάγκη να μοιραστώ και με άλλα άτομα εκείνα που βρήκα καθ’ οδόν και που σίγουρα θα τους ενδιέφεραν. Αυτή η ανάγκη, όχι μόνο δεν ατόνησε με την πάροδο του χρόνου, αλλά έγινε ακόμη πιο επιτακτική. Βλέπεις, ο χρόνος, σ’ αυτήν όλη τη διαδικασία, παίζει πρωτεύοντα ρόλο. Κυνηγάς να βρεις ‘ζώσες πηγές’ και όσο και να τρέχεις, ο χρόνος βρίσκεται πάντα μπροστά σου. Γι’ αυτό, το δικό μου ‘ταξίδι’ εξερεύνησης επιβάλλεται να είναι γρήγορο, συγκεκριμένων στόχων και να μην αποκλίνει από τις βασικές αρχές που έχω χαράξει». Σ’ αυτήν την τόσο ενδιαφέρουσα διαδρομή, ο Allan αλλάζει συνεπιβάτες και τα σενάρια φυσικά διαδέχονται το ένα το άλλο. «Υπάρχουν πολλές δυνατές συγκινησιακά στιγμές που γεννιούνται από μια φωτογραφία. Η συγκεκριμένη εικόνα που μπορεί να φέρει πίσω ευτυχισμένες ή και επώδυνες στιγμές, όπως αυτή, για παράδειγμα, του αποχαιρετισμού ή της ανέχειας που δεν επέτρεπε στη νύφη της φωτογραφίας να φορέσει νυφικό. Από τις φωτογραφίες, να το τονίσω αυτό, βρίσκονται συγγενείς, δεύτερα ή τρίτα εξαδέλφια, για παράδειγμα, που αγνοούσε ο ένας που βρισκόταν ο άλλος».
ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ
Να πούμε ότι οι Καστελλορίζιοι της Αυστραλίας το 2004 αριθμούσαν 30.000. Σήμερα, υπολογίζεται, να είναι πολύ περισσότεροι. Παρ’ ότι από το Καστελλόριζο, στην πλούσια και ταραχώδη ιστορία του, ως γνωστόν, πέρασαν πολλοί κατακτητές, δεν έχασε την ελληνική του ταυτότητα. Ο πληθυσμός του το 1910 είχε φθάσει στο υψηλότερο σημείο, αριθμώντας 9.000 κατοίκους. Κατά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο υπέστη μεγάλες καταστροφές από τους βομβαρδισμούς, ενώθηκε δε με την Ελλάδα το 1948. Τη χρονική αυτή, εντούτοις, στιγμή, οι περισσότεροι κάτοικοι του νησιού είχαν ξενιτευτεί και ο ολικός πληθυσμός είχε μειωθεί στους 250 κατοίκους. Σήμερα ζουν μόνιμα μόνο 200 άνθρωποι στο νησί, το καλοκαίρι όμως, κατά την τουριστική περίοδο πλημμυρίζει από επισκέπτες και σφύζει από ζωή. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι στο Καστελλόριζο σήμερα σημειώνεται μια αναγέννηση με πολλούς από τους απογόνους των ξενιτεμένων στην Αυστραλία, να γυρίζουν πίσω και να αναπαλαιώνουν τα σπίτια των προγόνων τους. Τα σεμινάρια του Allan Cresswell θα διεξαχθούν στο οίκημα της Καστελλοριζιακής Αδελφότητας, όπως προαναφέραμε, που να υπενθυμίσουμε ότι βρίσκεται στο 250 Dorcas St., South Melbourne.
>;
>;
250 παιδιά της Αυστραλίας γεννήθηκαν στη Ελλάδα!
Τους τοίχους στην Κλινική του Κέντρου Ανθρώπινης Αναπαραγωγής «Γένεσις» του Ελληνοαυστραλού δρ. Κώστα Πάντου, στο Χαλάνδρι, κοσμούν οι φωτογραφίες των «μωρών» του! Χαμογελαστές φατσούλες που τον ευχαριστούν που τα έφερε στη ζωή! Στο Σίδνεϊ έχουν γεννηθεί πάνω από 200 «δικά» του παιδιά και στη Μελβούρνη αρκετά. Τοιχοκολλημένα είναι, επίσης, εκατοντάδες δημοσιεύματα του εγχώριου και διεθνή Tύπου που μιλούν για τις επιστημονικές του επιτυχίες και καινοτομίες. Αυστραλιανές εφημερίδες και περιοδικά έχουν αφιερώσει τις σελίδες του στον Dr. Pantos, αλλά πρόσφατα και το CNN είχε αναφορά στο έργο του. Η αναφορά του CNN αφορούσε ένα ζευγάρι από το Μεσολόγγι που έχει το σύνδρομο LEBER αμαύρωση και έχει κάνει 2 παιδιά (21 και 19 ετών) τα οποία είναι τυφλά. Ο Δρ. Πάντος έκανε προσπάθεια με προεμφυτευτική διάγνωση για να απομονώσει το γονίδιο αυτό (που αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά προ 5ετίας) και τελικά το ζεύγος απόκτησε ένα υγιέστατο παιδάκι χωρίς προβλήματα οράσεως. Στην ιδιωτική του ζωή ο εξ Αυστραλίας επιστήμονας προτιμά την απλότητα και την οικογενειακή θαλπωρή που του προσφέρει το πατρικό του, στις Αφίδνες, όπου και επέλεξε να μείνει με τη δική του πλέον οικογένεια μακριά από τον κύκλο των επωνύμων και διασημοτήτων της πρωτεύουσας. «Έχω φτιάξει το μικρόκοσμό μου» σχολιάζει «και απολαμβάνω τη φύση». Τα παιδάκια του κυνηγούν ευχαριστημένα τις γάτες και γω μένω να χαζεύω το καταπράσινο τοπίο. Τους συναντώ μόλις γύρισαν ενθουσιασμένοι από το ταξίδι τους στη Μελβούρνη! Αυτό το ταξίδι ο γιατρός το είχε υποσχεθεί στους γονείς του, (ο πατέρας του είναι γύρω στα 80). Να πάνε να δούνε τους παλιούς φίλους! Με την ευκαιρία πήρε την γυναίκα του, μικρά και μεγάλα παιδιά, και πήγαν να υποδεχθούν το νέο χρόνο στο νότιο ημισφαίριο. «Θέλω τα παιδιά μου να γνωρίσουν την Αυστραλία, να ξέρουν ως άνθρωποι τι καλό μπορούν να προσφέρουν στην Ελλάδα παίρνοντας μαθήματα από την Αυστραλία. Νομίζω ότι όλοι μπορούμε να πάρουμε μαθήματα» σχολιάζει. Η σύζυγός του κατενθουσιασμένη τον παροτρύνει να έρθουν να ζήσουνε στην Αυστραλία. Εκείνος πάλι δηλώνει «δέσμιος της επιτυχίας του» στην Ελλάδα! Στο πόστο του από το πρωί, έχει ήδη προλάβει να ξεγεννήσει μια γυναίκα η οποία τον περίμενε να γυρίσει από το ταξίδι του από την Αυστραλία για να της κάνει καισαρική. Η κουβέντα ατελείωτη μάς πάει πίσω-μπρος Ελλάδα-Αυστραλία όπως άλλωστε και η συνήθης πορεία των επαναπατριζόμενων.
ΓΕΝΝΗΜΕΝΟΣ ΣΤΗ ΜΕΛΒΟΥΡΝΗ
Γεννημένος στη Μελβούρνη, λοιπόν, ο γιατρός μας, την πρώτη εμπειρία επαναπατρισμού την βιώνει ως μαθητής δημοτικού όταν ακολουθεί τους γονείς του στα Κιούρκα Αττικής. Ατυχής η προσπάθεια στα δύσκολα χρόνια της χούντας και ξανά επιστροφή στη Μελβούρνη. Σε μια φωτογραφία τον καμαρώνω μαθητή Γυμνασίου στο Springvale High. Την έχει κορνιζάρει και υπερήφανος επευφημεί την επιτυχημένη πορεία των συμμαθητών του στο συγκεκριμένο σχολείο: «αυτός εδώ επιτυχημένος χρηματιστής, αυτός έγινε διάσημος χημικός στη Χαβάη, αυτός διάσημος δικηγόρος»! Και ο ίδιος όμως δεν τα πήγε και άσχημα. Θεωρείται από τους κορυφαίους διεθνώς γιατρούς στην εξωσωματική γονιμοποίηση με ποσοστό επιτυχίας πενήντα τοις εκατό αλλά και σπουδαίες καινοτομίες στον τομέα της έρευνας και εφαρμογής νέων μεθόδων. Αν και κάποιες επιστημονικές του ορολογίες μου είναι άγνωστες, το πάθος με το οποίο περιγράφει τα ιατρικά δρώμενα, με παρασύρει.
ΑΥΣΤΡΑΛΟΙ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ
Με σπουδές στη Μελβούρνη και την Αθήνα μας μιλάει για την πορεία του και τους ανθρώπους που σημάδεψαν την εξέλιξή του. «Στη Μελβούρνη συνεργάστηκα με τον Ian Johnston που ήταν διευθυντής στο Melbourne IVF, μεγάλη μορφή! Όταν ήρθα στην Ελλάδα με επισκέφθηκε 5-6 φορές και με στήριξε στα πρώτα μου βήματα με τη διεθνή του προβολή. Οργανώσαμε ημερίδες και είχα τη στήριξη από το Melbourne IVF». Το προσωπικό της κλινικής «Γένεσις» επίσης πλαισιώνουν επιστήμονες με σπουδές στο εξωτερικό, αρκετοί από Αυστραλία και άλλοι από Αγγλία. Έντεκα βιολόγοι, όπως μας πληροφορεί ο δρ. Πάντος, με τη δρ. Κόκαλη να έχει εκλεγεί σύμβουλος PGD της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Πρόκειται για μια ομάδα οχτώ ατόμων που διαχειρίζεται την πολιτική της Ε.Ε σε ό,τι αφορά την προεμφυτευτική διάγνωση. Αυτή είναι και η διεθνή μας αναγνώριση!» σχολιάζει υπερήφανος ο γιατρός. Όμως και η πρώτη παγκόσμια δημοσίευση το 2008 στο Human Reproduction με θέμα τον γενετικό έλεγχο και την ταυτοποίηση εμβρύου που έκανε το γύρο του κόσμου σε 92 μέσα μαζικής ενημέρωσης μεταξύ άλλων BBC, ABC. Η έρευνα είχε γίνει σε συνεργασία με τον Άλαν Τρουσόν στο Monash και η παρουσίαση της έρευνας έγινε με κολακευτικό τρόπο για την Ελλάδα γιατί ανέφερε χαρακτηριστικά «Australian and Greek Scientists». «Αυτή η εργασία ήταν πολύ σημαντική» σχολιάζει «γιατί δίνει τη δυνατότητα παίρνοντας ένα κύτταρο από το έμβρυο να δούμε πρώτον ότι το έμβρυο αυτό αντιστοιχεί στην ομάδα εμβρύων που θα εμφυτευθούν και δεύτερον από το ένα κύτταρο αυτό να κάνουμε έλεγχο όλων των γονιδίων, όλων των χρωμοσωμάτων και να δημιουργήσουμε μία ταυτότητα του εμβρύου. Έτσι βλέπουμε ποιο έμβρυο έχει γονίδια που θα μπορούσε να του επιφέρει καρδιοπάθεια στα σαράντα του, ενώ το άλλο να είναι απαλλαγμένο από αυτά τα γονίδια και να επιφέρει μακροζωία. Οπότε εμείς εμφυτεύουμε το έμβρυο το καλό και όχι το παθητικό. Με άλλα λόγια, ταυτοποιείς το έμβρυο και αυτόματα κάνεις πλέον προγεννητικό έλεγχο. Αυτό ανοίγει το δρόμο σε ζευγάρια που δεν είναι πλέον υπογόνιμα, αλλά έχουν στο οικογενειακό τους ιστορικό καρδιοπάθειες, καρκίνο και άλλες κληρονομικές παθήσεις και θέλουν να τις ελέγξουν και να κάνουν ένα παιδί απαλλαγμένο από αυτές». Όταν τα αποτελέσματα της έρευνας εφαρμόζονται σωστά και δίνουν λύση σε χρόνια προβλήματα. τότε μιλάμε για μικρά θαύματα της επιστήμης!
Χαρακτηριστικά έχουνε γεννηθεί, μας πληροφορεί δεκαπέντε παιδιά τα οποία έχουν έρθει ως «sibbling savers» δηλαδή έχουν γεννηθεί για να σώσουν τα αδερφάκια τους από ασθένειες. Για προεμφυτευτικό έλεγχο μας επισκέπτονται πολλά ζευγάρια και από Ιταλία γιατί εκεί λόγω καθολικισμού ο νόμος δεν επιτρέπει τον προεμφυτευτικό έλεγχο όπως εδώ ή στην Αυστραλία».
Η ΙΣΧΥΟΥΣΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΣΤΗΝ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ ΚΑΙ ΕΛΛΑΔΑ
Με την ισχύουσα νομοθεσία στην Αυστραλία τα στοιχεία του δότη/ δότριας πρέπει να είναι γνωστά, ενώ στην Ελλάδα ισχύει το αντίθετο. Αναρωτιέμαι αν είναι αυτός ένας από τους λόγους που επισκέπτονται την Ελλάδα ζευγάρια από την Αυστραλία. Όπως με πληροφορεί ο γιατρός τα ζευγάρια που έρχονται στην κλινική είναι δύο ειδών: Ζευγάρια που έρχονται να πάρουν ξένο ωάριο από δότες αλλά και άλλα με το δικό τους γενετικό υλικό που έχουν κάνει πολλές αποτυχημένες προσπάθειες στην Αυστραλία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας γυναίκας από Μελβούρνη που έκανε 40 προσπάθειες στην Αυστραλία και στην Ελλάδα έμεινε έγκυος με την πρώτη σε δίδυμα. Είναι ο ελληνικός αέρας, σκέφτομαι δυνατά εγώ για να με προσγειώσει ο γιατρός πως όοοχι δεν είναι ο ελληνικός αέρας, απλά ενώ στην Αυστραλία είναι καλοί για έρευνα ωστόσο στην πράξη διέπονται από έναν συντηρητισμό. Για παράδειγμα στη συγκεκριμένη γυναίκα ακολουθούσαν την τακτική του ένα με δύο έμβρυα για να μην κάνει πολύδυμη κύηση. «Εγώ της έβαλα τέσσερα έμβρυα και πιάσαν τα δύο» εξηγεί με απλά λόγια ο γιατρός. «Όσοι έρχονται για ξένο γενετικό υλικό» συνεχίζει «υπάρχει στην Αυστραλία το θέμα ότι ο δότης πρέπει να είναι γνωστός και να έχει πρόσβαση στο αρχείο το παιδί, οπότε μόλις ενηλικιωθεί έχει το δικαίωμα να επιδιώξει να συναντήσει το βιολογικό του πατέρα ή μητέρα. Αυτό απωθεί πάρα πολλά ζευγάρια αλλά και δότες τη στιγμή που ξέρουν ότι κάποια μέρα θα χτυπήσει την πόρτα ένα παιδί και θα πει ‘μπαμπά’ ή ‘μαμά’!». «Οπότε» καταλήγει «υπάρχει μεγάλη έλλειψη γενετικού υλικού με αποτέλεσμα πολλά ζευγάρια να πηγαίνουν Ευρώπη, ή σε μας ή Αμερική». «Αυτή τη στιγμή είμαστε λίγο πιο μπροστά από την Αυστραλία, στα πλαίσια της προεμφυτευτικής. Το 2010 ξεκίνησε μια νέα μέθοδος, λέγεται RACGH όπου κάνουμε έλεγχο και στα 24 χρωμοσώματα. Πρόκειται για μια καθολική γενετική εξέταση, για κάθε σχεδόν κληρονομική ασθένεια, που υπόσχεται να βοηθήσει ζευγάρια-φορείς γενετικών ασθενειών να αποκτήσουν υγιή παιδιά. Η εξέταση μπορεί να εντοπίσει οποιαδήποτε από τις 15.000 γνωστές γενετικές διαταραχές, που μπορεί να κληροδοτηθούν στα ανθρώπινα έμβρυα.
Στη Μελβούρνη τώρα ξεκινάει ενώ εμείς έχουμε ήδη τις πρώτες εγκυμοσύνες.
– Κατά πόσο όμως είναι ‘ηθικό’ ένα παιδί να μη γνωρίζει τους δότες -βιολογικούς του γονείς;
Η γνώμη του γιατρού είναι ότι και ο ελληνικός νόμος παρόλο που έχει αναγνωριστεί ως προοδευτικός και πάρα πολύ καλός, δεν είναι και απόλυτα σωστός. «Θεωρώ» εξηγεί «ότι ένα ζευγάρι θα μπορούσε να φέρει συγγενικά του πρόσωπα, δηλαδή να είναι γνωστός ο δότης γιατί έτσι δεν αφήνει περιθώρια για οικονομική συναλλαγή αλλά για αλτρουιστικούς λόγους. «Πιστεύω» λέει «ότι αυτά πρέπει να γίνονται για αλτρουιστικούς λόγους και μόνο. Απ’ την άλλη, όμως, στο παιδί ναι μεν να του δίνεται το δικαίωμα να γνωρίζει τη διαδικασία της σύλληψής του, αλλά δεν είναι ανάγκη να του δίνεται το απόλυτο δικαίωμα να αναζητήσει τους δότες. Ο ελληνικός νόμος δίνει τη δυνατότητα στο παιδί να κοιτάξει το ιστορικό των βιολογικών του γονέων αν υπάρχει ιατρικό νόσημα και έτσι πιστεύω είναι και το πιο σωστό γιατί αλλιώς περιπλέκονται πάρα πολύ οι σχέσεις. Δεν πρόκειται για υιοθεσία όπου ένα παιδί πρέπει να ξέρει την αλήθεια, εδώ μιλάμε για ωάριο ή σπερματοζωάριο. Το να αποκαλύπτεις σε ένα παιδί ότι το ωάριο δεν είναι δικό μου, αλλά άλλης γυναίκας αμέσως \του δημιουργείς πρόβλημα στην προσωπικότητά του, γιατί να το κάνει αυτό κάποιος δεν το καταλαβαίνω» καταλήγει.
– Πέρα από το συναισθηματικό μπέρδεμα όμως ενδέχεται να προκύψουν μελλοντικές αιμομιξίες;
Ο νόμος λέει ότι στην Ελλάδα ένας δότης ή δότρια μπορεί να έχει μέχρι δέκα παιδιά. Στην Αυστραλία πρόσφατα ήταν μέχρι πέντε και δημιουργεί πρόβλημα δοτριών. Έχει γίνει έρευνα και μέχρι δέκα παιδιά η πιθανότητα είναι απειροελάχιστη.
– Είναι υγιές το παιδί που γεννιέται με εξωσωματική;
Το ίδιο υγιές με ένα άλλο παιδί από φυσική διαδικασία. Περιγράφονται κάποια γενετικά προβλήματα που όμως έχουν να κάνουν με την ηλικία των γονέων και αφορούν ποσοστό 0,5-0,9%.
– Με ποια κριτήρια επιλέγετε τους δότες/δότριες;
Σύμφωνα με αυτά που ορίζει ο νόμος, πρέπει να είναι κάτω των 35 ετών, κοιτάμε το φαινότυπο να μοιάζει με τη γυναίκα που το αναζητεί, κοιτάζουμε το καριότυπο, ελέγχουμε για όλα τα γενετικά νοσήματα αλλά και τα λοιμώδη.
– Μέχρι ποια ηλικία ενδείκνυται η εξωσωματική γονιμοποίηση;
Στην Ελλάδα πλέον επιτρέπεται μέχρι τα πενήντα. Μέχρι το 2005 δεν υπήρχε όριο ηλικίας οπότε πολλές γυναίκες από εξωτερικό άνω των 50 είχαν έρθει και είχαν γεννήσει σε μας. Πιστεύω ότι θα πρέπει να υπάρχει όριο ηλικίας αλλά να λαμβάνεται υπόψη και η οικογενειακή κατάσταση δηλαδή και η ηλικία του συζύγου.
>;
>;
Ιστορίες του «ψυχρού πολέμου» στην Ελλάδα
Η ακόλουθη είναι η αληθινή ιστορία δύο φίλων -του Λάμπρου Κούνδου και του συμπάροικου Γιώργου Σαββίδη- κατοίκων Ομορφοκκλησιάς Καστοριάς στη δεκαετία του 1950, μιας εποχής στιγματισμένης από τα πολιτικά και κοινωνικά δρώμενα που υποκίνησε ο Αμερικανός γερουσιαστής ΜακΚάρθι καθώς και το αμφιλεγόμενο «κυνήγι μαγισσών» που εξαπέλυσε εναντίον των κομμουνιστών, προξενώντας φόβο και παράνοια ακόμα και στη μικρή κοινωνία της Ομορφοκκλησιάς. Τέτοιος ήταν ο φόβος για τυχόν δίωξή τους που οι κάτοικοι δωροδοκούνταν για να «κατασκοπεύσουν» φίλους, γείτονες ακόμα και συγγενείς, χωρίς βέβαια να γνωρίζουν ότι οι ίδιοι οι υπάλληλοι που διέτασσαν αυτές τις έρευνες ήταν κομμουνιστές. Ένα από νέα και τα πιο ενθουσιώδη μέλη ήταν ο Λάμπρος, ο οποίος προσεγγίστηκε από λοχαγό του στρατού στην Καστοριά για να κατασκοπεύσει τον καλύτερο του φίλο Γιώργο, καθώς ο δεύτερος ήταν ιδιαίτερα γνωστός στο χωριό του ως ένα από τα πιο επιχειρηματικά μυαλά της Καστοριάς, και σε συνδυασμό με την εργατικότητά του και τη θέση που είχε ως δεκανέας στο στρατό, ήταν ισχυρός υποψήφιος για τη θέση του λοχία στο τάγμα. Αλλά πρώτα θα έπρεπε να αποκλειστεί το ενδεχόμενο ότι ο Γιώργος είχε οποιεσδήποτε κομουνιστικές αποκλίσεις, καθώς υπήρχαν φήμες ότι ο πατέρας του Νικόλας Σαββίδης, είχε κάποια κομμουνιστική ανάμειξη κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Οι αξιωματικοί, όμως, δεν έλαβαν υπόψη τις φιλοαγγλικές τάσεις του Νικόλα Σαββίδη: Ιμπεριαλιστής μέχρι το κόκκαλο που λάτρευε οτιδήποτε αγγλικό -όπως κι ο γιός του Γιώργος άλλωστε. Και αυτό φαινόταν στο τυπικό αγγλικό κουστούμι του καθώς και την προτίμησή του στο αγγλικό τσάι και κινηματογράφο. Φυσικά, εκείνοι που γνώριζαν τον Γιώργο, μεταξύ αυτών και ο Λάμπρος, ήξεραν πολύ καλά ότι όσο κομμουνιστής ήταν ο βασιλιάς της Αγγλίας άλλο τόσο ήταν κι ο Γιώργος!
– Φοράς κοστούμι επειδή σε κάνει να νιώθεις υπέροχα; τον ρώτησε ο Λάμπρος, γεμάτος περιφρόνηση.
– Ακριβώς!
– Νόμιζα ότι το όνειρό σου ήταν να πάς στη Ρωσία και να ζήσεις μια «υπέροχη» κομμουνιστική ζωή!
– Μα τι είναι αυτά που λες; Τί σε κάνει να πιστεύεις ότι το όνειρό μου είναι να γίνω κομμουνιστής;
– Μα αφού που είπες προ καιρού ότι ήθελες να γίνεις μέλος του Κόκκινου Στρατού και να έχεις μουστάκι σαν τον Στάλιν!
– Ποτέ δεν είπα κάτι τέτοιο! Αυτό που είπα ήταν ότι ήθελα να πάρω τη προαγωγή μου ως λοχίας και να κάνω καριέρα στην Καστοριά. Αλλιώς, αυτό που μου απομένει είναι να μεταναστεύσω στην Αυστραλία, αφήνοντας τον ανήμπορο γέρο πατέρα μου πίσω.
Ο Γιώργος ήταν αρχηγός στους προσκόπους, στρατιώτης και μάγειρας του τάγματος, αλλά η δουλειά του δεν τον γέμιζε. Παρομοίαζε την εργασία του σαν σούπα χωρίς ψωμί. «Το να αισθάνεσαι κενός, έλεγε, από τη δουλειά σου, είναι σαν πείνα που ποτέ δεν μπορείς να κατευνάσεις». «Έχει το θράσος να πιστεύει ότι αξίζει περισσότερα από όσα μπορεί να του προσφέρει το χωριό» σκέφτηκε ο Λάμπρος. «Δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένας φαντασμένος καπιταλιστής!» Τα χαρακτηριστικά του προσώπου του Λάμπρου είχαν αλλοιωθεί από τη ζήλια και το φθόνο που είχε στην ψυχή του για τον νεαρό και φιλόδοξο Γιώργο. Ο Γιώργος, γιος δασκάλου, ήταν γνωστός ακόμα και στα γύρω χωριά για το ήθος του, το όμορφο παρουσιαστικό του, για τους καλούς τρόπους του, αλλά και για την αποφασιστικότητα, τη φιλοδοξία και την αστείρευτη ενεργητικότητά του. Ο Λάμπρος, πάλι, είχε τη φήμη του θρασύδειλου ανακατωσούρα και κουτσομπόλη και, σε αντίθεση με το Γιώργο, δεν είχε δουλέψει ποτέ στη ζωή του. Όπως έλεγε «άμα ήθελε ο Κύριος να δουλεύω, θα μου είχε δώσει το σώμα μουλαριού και το μυαλό κατσίκας!» Όλοι έβλεπαν με καχυποψία την περίεργη φιλία μεταξύ των δύο αντρών. Ανάμεσά τους και ο δάσκαλος του χωριού ο κ. Πασάς: «Ο Γιώργος δεν το έβαζε ποτέ κάτω, πάντα προσπαθούσε να καλυτερεύσει τον εαυτό του. Ο Λάμπρος πάλι έπρεπε να ‘πειστεί’ για να μάθει γράμματα χρησιμοποιώντας το ‘αν ήθελε ο Κύριος’ ως δικαιολογία για τη τεμπελιά του». Όταν οι αξιωματικοί έφτασαν από την Καστοριά για να αναθεωρήσουν την προαγωγή του Γιώργου ως λοχία, εντυπωσιάστηκαν από τη γενναιότητα και την ηγετική του φύση, καθώς και την κλίση του στη μαγειρική. Ο Γιώργος ήλπιζε ότι η θέση του λοχία θα του έδινε αρκετή οικονομική σταθερότητα για να μπορέσει να παντρευτεί την αγάπη της ζωής του, τη Νίκη Σταμπουλτζή, χωρίς να χρειάζεται πλέον την οικονομική υποστήριξη του πλούσιου πατέρα της. Δυστυχώς, ο Γιώργος έζησε την υπέρτατη προδοσία από τον καλύτερο του φίλο Λάμπρο, ο οποίος πληροφόρησε τα μέλη της επιτροπής για την δήθεν κομμουνιστική δραστηριότητα του Γιώργου, κάτι που του κόστισε την δουλειά του αλλά και την πατρίδα του. Ο Λάμπρος όμως έχασε πολύ περισσότερα: την ηρεμία και τον αυτοσεβασμό του. Τελικά, ο Γιώργος βρήκε μια πολύκαρπη και ευτυχισμένη ζωή στην Αυστραλία καθώς ξεκίνησε μια πετυχημένη επιχείρηση, η οποία ευδοκιμεί εδώ και 30 χρόνια. Ο Λάμπρος ζει ακόμα μια λιτή και σεμνή ζωή στο χωριό, όπως ακριβώς ήθελε ο Κύριος…
>;
>;
Οι Anzac’s και το Πάσχα τους στη Λήμνο
Δεκάδες χιλιάδες Αυστραλοί έλαβαν μέρος στις παρελάσεις και τις άλλες εκδηλώσεις που έγιναν με την ευκαιρία της 96ης επετείου της αιματηρής απόβασης Αυστραλών και Νεοζηλανδών στρατιωτών στην Καλλίπολη, μιας επετείου που έγινε γνωστή ως Anzac Day. Στις εκδηλώσεις συμμετείχαν και αρκετοί ομογενείς. Η πρωθυπουργός Τζούλια Γκίλαρντ, τίμησε την ημέρα των Anzac’s στη Νότια Κορέα όπου πραγματοποιεί επίσημη επίσκεψη. Η κ. Γκίλαρντ παρευρέθηκε και στην εκδήλωση για την 60η επέτειο της Μάχης του Καπιόγκ, στη Νότια Κορέα, όπου έλαβαν μέρος και Αυστραλοί στρατιώτες τον ρόλο των οποίων επαίνεσε. «Η μάχη αυτή», είπε, «εμπόδισε την επεκτατική Βόρεια Κορέα από το να θέσει υπό τον έλεγχό της την Σεούλ». Σημειώνουμε ότι για τους Αυστραλούς, η σφαγή των στρατιωτών τους στην Καλλίπολη, θεωρείται η πιο σημαντική στιγμή για το έθνος γιατί «για πρώτη φορά σηματοδότησε την δημιουργία αυστραλιανής συνείδησης». Το ιστορικό της απόβασης, που έχει και μεγάλο ελληνικό ενδιαφέρον, έχει ως εξής: Το πρωινό της 25ης Απριλίου του 1915, 15.000 άπειροι Αυστραλοί και Νεοζηλανοί στρατιώτες, κατόπιν διαταγής των Άγγλων αξιωματικών τους, αποβιβάστηκαν στις ακτές της Καλλίπολης στα Δαρδανανέλια, κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στόχος τους να καταλάβουν τα Στενά και να επιτρέψουν στους ρώσους συμμάχους τους στην «Αντάντ» να περάσουν με τα πλοία τους τον Ελλήσποντο και να ανοιχτούν στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο. Παρά το γεγονός ότι ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος δεν απειλούσε άμεσα την εδαφική ακεραιότητα της Αυστραλίας, η τότε κυβέρνηση της χώρας αποφάσισε, ως μέλος της Βρετανικής Κοινοπολιτείας και λόγω συνταγματικής της υποχρέωσης απέναντι στη Μεγάλη Βρετανία, να λάβει μέρος στον πόλεμο. Στην Καλλίπολη θα ήταν η πρώτη φορά που η νεοσύστατη Αυστραλιανή Αυτοκρατορική Δύναμη, όπως ονομάστηκε η στρατιωτική δύναμη των Αυστραλών που στάλθηκε στην Ευρώπη, θα έπαιρνε μέρος σε πολεμική αναμέτρηση. Όλα ξεκίνησαν ένα πρωινό του Νοεμβρίου του 1914, όταν από το λιμάνι Άλμπανι της Δυτικής Αυστραλίας έφυγαν η 1η Μεραρχία Πεζικού και η 1η, η 2η και η 3η Ελαφρά Ταξιαρχία Ιππικού. Αρχικά, ήταν προγραμματισμένο να ταξιδέψουν στη Βρετανία, όπου και θα εκπαιδεύονταν. Η έλλειψη υποδομής, όμως, είχε ως αποτέλεσμα να μεταφερθούν σε εκπαιδευτικά στρατόπεδα των συμμαχικών δυνάμεων στην Αίγυπτο. Παρέμειναν εκεί για περίπου τρεις μήνες. Εν τω μεταξύ, έφταναν στην Αίγυπτο και άλλοι Αυστραλοί στρατιώτες. Στις αρχές Μαρτίου του 1915 δόθηκε η ειδοποίηση από την κεντρική διοίκηση των συμμαχικών δυνάμεων για την εκστρατεία κατάληψης των Στενών των Δαρδανελίων και η στρατιωτική δύναμη των Αυστραλών και Νεοζηλανδών θα χρησιμοποιείτο γι’ αυτή την επιχείρηση. Στην Ελλάδα, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ελπίζοντας ότι η κατάληψη των Δαρδανελίων θα είχε ως αποτέλεσμα τη διεκδίκηση της Κωνσταντινούπολης, έδωσε την άδεια στη Μεγάλη Βρετανία να χρησιμοποιήσει τη Λήμνο ως ναυτική βάση. Έτσι, στις 4 Μαρτίου 1915 οι πρώτοι Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί στρατιώτες από τις ANZAC (Australian and New Zealand Army Corps) πάτησαν για πρώτη φορά το πόδι τους σε ελληνική γη. Το λιμάνι του Μούδρου με τα απάνεμα νερά του, τους υποδέχτηκε. Η στεριά, όμως, δεν ήταν και τόσο φιλική γι’ αυτούς. Η ξερή γη, έντονο χαρακτηριστικό της λημνιακής φύσης, οι γυμνοί λόφοι και η έλλειψη νερού, δεν υπόσχονταν την καλύτερη διαμονή. Παρ’ όλα αυτά, για πολλούς το ηφαιστειογενές τοπίο της Λήμνου ήταν ασυγκρίτως καλύτερο από την έρημο και τη ζέστη της Αιγύπτου. Οι πρώτες εντυπώσεις του στρατιώτη Τ. Α. Μάιλς, για τους Έλληνες: «Οι κάτοικοι του νησιού ζουν σε πρωτόγονες συνθήκες. Έχουν μικρά σπίτια και αρκετοί από τους άνδρες φορούν προβιές αρνιών και περπατούν ξυπόλυτοι ή φορούν σκληρά παπούτσια». Οι ξένοι στρατιώτες άρχισαν σιγά-σιγά να ξεθαρρεύουν και να συναναστρέφονται τους ντόπιους. Ο σηματωρός Ν.Κ. Χάρβεϊ γράφει στα απομνημονεύματά του: «Δεν είχαμε αρκετά ξύλα, σε αντίθεση με το αλκοόλ που ήταν μπόλικο, κάθε μαγαζί στη Λήμνο μέχρι το τέλος του Μαρτίου πουλούσε μπύρα και κονιάκ. Υπήρχε έλλειψη καύσιμων ξύλων. Οι κάτοικοι χρησιμοποιούσαν μικρά κομμάτια κάρβουνου για να μαγειρέψουν. Μετά ήρθε το Πάσχα τους και με μεγάλη περιέργεια παρακολουθούσαμε τον τρόπο με τον οποίο το γιόρταζαν. Οι καμπάνες των εκκλησιών τους χτυπούσαν συχνά και για δύο περίπου μέρες δεν σταματούσαν καθόλου. Την ημέρα του Πάσχα ήρθαν στο στρατόπεδο οι Έλληνες και μας πρόσφεραν κόκκινα αυγά και άλλα δώρα». Στις 20 Απριλίου 1915 το λιμανάκι του Μούδρου πλημμύρισε από πολεμικά πλοία των συμμαχικών δυνάμεων. Ο Τ. Α. Μάιλς γράφει: «Κανένα άλλο λιμάνι του κόσμου εκείνες τις μέρες δεν είχε περισσότερα πλοία απ’ αυτό το λιμανάκι της Λήμνου». Είχε έλθει η ώρα της μάχης. Οι Αυστραλονεοζηλανδοί ξεκίνησαν από την ελληνική γη το απόγευμα της 24ης Απριλίου για να επιτεθούν στην Καλλίπολη και να πάρουν τον έλεγχο των Στενών από τους Τούρκους. Οι επιχειρήσεις, που κράτησαν έως τον Ιανουαρίου του 1916, στέφθηκαν από παταγώδη αποτυχία. Κάπου 2.000 Αυστραλοί βρήκαν τραγικό θάνατο εκείνο το πρωινό της 25ης Απριλίου 1915, αφού οι Τούρκοι, που ανήκαν στο αντίπαλο στρατόπεδο των «Κεντρικών Δυνάμεων», τους περίμεναν κρυμμένοι στις ακτές της Καλλίπολης και τους αποδεκάτισαν. Τους επόμενους μήνες άλλοι 11.000 Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί στρατιώτες άφηναν την τελευταία τους πνοή στα μέρη εκείνα. «Χρειάστηκαν 10 χρόνια για να παρθεί η Αρχαία Τροία που βρισκόταν στα ίδια Στενά. Τώρα καταλαβαίνω πόσο δύσκολο είναι να κατακτήσουμε τα Στενά αυτά» παραδέχτηκε ο στρατηγός της συμμαχικής δύναμης σερ Ιαν Χάμιλτον, μετά την πρώτη μάχη στα Δαρδανέλια. Η σφαγή στάθηκε αφορμή για να δημιουργηθεί κλίμα εθνικής ομοψυχίας στην Αυστραλία και να πάρει σάρκα και οστά το όνειρο της δημιουργίας του αυστραλιανού έθνους. Το 1901 οι βρετανικές αποικίες της Αυστραλίας είχαν ενωθεί και είχαν δημιουργήσει το ομόσπονδο αυστραλιανό κράτος, που όμως δεν είχε ακόμα συνοχή, κάτι που του έδωσε η θυσία της Καλλίπολης. Στην απόβαση της Καλλίπολης πήραν μέρος και 12 Ελληνοαυστραλοί: ο δεκανέας Τζακ Μαρκ, ο υποδεκανέας Τζον Ζαβιτσάνος και οι στρατιώτες Πέρσυ Κουκουσάκης, Κώστας Αρώνης, Γιώργος Κρίτον, Ρόμπερτ Κρόκος, Άθα Χάλκας, Λεωνίδας Μανούσου, Γιώργος Πάπας, Πίτερ Ράντος, Ρόι Ραλφ και Αναστάσιος Ρεμπέα. Ο μόνος άτυχος υπήρξε ο 24χρονος μάγειρας Πίτερ Ράντος, που έπεσε στο πεδίο της μάχης. Κάθε χρόνο στις 25 Απριλίου η Αυστραλία τιμά με εκδηλώσεις σε ολόκληρο τον κόσμο την επέτειο αυτή, με επίκεντρο την Καλλίπολη. Στη Λήμνο, όπου αποτέλεσε πέρασμα για την απόβαση της Καλλίπολης και πολλοί Αυστραλοί βρήκαν καταφύγιο μετά την καταστροφή, υπάρχουν δύο στρατιωτικά νεκροταφεία και ένα μνημείο για να θυμίζουν το πέρασμα των Αυστραλονεοζηλανδών από την ελληνική γη.
>;
>;
Τα πλοία της γραμμής
Το γεγονός ότι εσείς, οι αναγνώστες, είστε μια αστείρευτη πηγή πληροφοριών και ότι μαζί γράφουμε την ιστορία μας στους Αντίποδες, το έχουμε πει και ξαναγράψει. Η μαζική μετανάστευση είναι η δική μας εποχή γιατί τη ζήσαμε, τη νιώσαμε και την καταγράψαμε ο καθένας στα βάθη της καρδιάς μας. Άλλοι, δε, τη θυμόμαστε με νοσταλγία και άλλοι την αποφεύγουμε, δεν θέλουμε ούτε καν να τη μνημονεύουμε. Μιλάμε για την εποχή της νιότης, τότε που αμούστακα παλικάρια και ξέγνοιαστα κοριτσόπουλα, με μια βαλίτσα και πολλά όνειρα, παίρναμε το δρόμο της άσπρης γης, με αποτέλεσμα να ξεγυμνωθούν τα ελληνικά χωριά και να ερημώσουν οι πόλεις, να χωρίσουν μάνες από τα παιδιά, να ξεριζωθούν ή και να διαλυθούν οικογένειες και όλα, με πολύ δάκρυ και πόνο, όπως πολύ καλά τραγούδησε τον καημό της ξενιτιάς η λαϊκή μας μούσα. Γι’ αυτό το γνωστό τραγούδι «φεύγω με πίκρα στα ξένα», σημάδεψε το μαζικό φευγιό στην «κακούργα ξενιτιά». Τα χιολιοτραγουδημένα «μανούλα, θα φύγω μη κλάψεις για μένα», με τον αθάνατο Στέλιο Καζαντζίδη σαν τον κυριότερο εκφραστή, το «φεγγάρι μάγια μού ‘κανες και περπατώ στα ξένα», του Ε. Θαλασσινού και το «αστέρι του βοριά θα φέρει ξαστεριά», σε στίχους Νίκου Γκάτσιου και μουσική Μάνου Χατζηδάκι, έτσι για να αναφέρουμε μερικά, άφησαν τη δική τους σφραγίδα στην ψυχή του καθενός.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ
Από την Πέμπτη, λοιπόν, 10 του Φλεβάρη, ανοίξαμε ένα νέο κεφάλαιο με τίτλο «Προορισμός Αυστραλία», και σας καλέσαμε να λάβετε μέρος, γράφοντας τη δική σας ιστορία. Ευχαριστούμε για την ανταπόκριση. Είμαστε στην ευχάριστη θέση να σας πληροφορήσουμε ότι έχει φτάσει στα γραφεία μας σημαντικός αριθμός συμμετοχών, τις οποίες επεξεργαζόμαστε και, σύντομα, θα τις δημοσιεύσουμε σε ειδικό αφιέρωμα με το φωτογραφικό υλικό που στείλατε. Με την ευκαιρία, ευχαριστούμε τους καλούς αναγνώστες που τηλεφώνησαν για επιπρόσθετες πληροφορίες, προσθήκες και καλοπροαίρετες παρατηρήσεις. Όπως, για παράδειγμα, το CYRENIA, που μετονομάστηκε σε ΚΕΡΥΝΕΙΑ, έκανε το πρώτο ταξίδι στον Ειρηνικό προς Αυστραλία το 1952 και όχι το 1956, όπως γράψαμε. Επίσης, το SKAUΒRYN, έκανε το παρθενικό του ταξίδι στην Αυστραλία τον Νοέμβρη του 1953 με 200 μετανάστες περίπου Ελληνικής καταγωγής και τους υπόλοιπους Ευρωπαίους. Ζητάμε συγγνώμη στους/τις αναγνώστες που παραπονέθηκαν ότι δεν δημοσιεύσαμε φωτογραφία από το «δικό» τους καράβι στις διαφημίσεις που ακολούθησαν. Κανένα πρόβλημα. Στείλτε μας μια φωτογραφία ή δική σας εν πλω, και ευχαρίστως θα την συμπεριλάβουμε στο αφιέρωμα. Και μια επιπρόσθετη πληροφορία από αναγνώστη. Το πρώτο πλοίο που έφτασε στην Αυστραλία – μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν το αμερικανικό μεταγωγικό General Stuart Hein Zelman με 843 πρόσφυγες από τις βαλτικές χώρες.
ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ
Χαρακτηριστική είναι και η ιστορία της κ. Μαρίας, που έφτασε στην Μελβούρνη στις 15 Οκτωβρίου 1956, με το ΤΑΣΜΑΝΙΑ. Με τρεμάμενη φωνή τηλεφώνησε για να καταθέσει ανώνυμα την ιστορία της. Σεβόμενη την επιθυμία της, μεταφέρω όσα διηγήθηκε. «Ήμασταν 36 κοπέλες σε ένα θάλαμο. Το καράβι πέρασε από τον Ισημερινό. Η ζέστη ήταν ανυπόφορη και η ιδρωτίλα αποκρουστική. Δεν υπήρχε αρκετό νερό για να πλυθούμε. Τότε αδιαθέτησε η αδελφή μου. Πέρασε τα μύρια κακά μέχρι να αναρρώσει. Θυμάμαι ότι για να πάρουμε ένα φρούτο, έπρεπε να δείξουμε την κάρτα μας. Περάσαμε δύσκολες μέρες μέχρι να φτάσουμε. Όσον αφορά το κεφάλαιο με τις νύφες, είναι μεγάλο, πολύ μεγάλο» λέει και εισπράττω κάποια πικρία με πολλά ερωτηματικά, ενώ όταν αναφέρεται στα της Αυστραλίας, ο τόνος της φωνής της γίνεται γλυκός σαν μέλι. «Ήμουν από πλούσια οικογένεια. Στην Αυστραλία ήλθα για δικούς μου λόγους. Αγάπησα ένα παλικάρι, τον μέλλοντα σύζυγό μου, στον οποίο έκανα πρόσκληση και ήλθε μετά από δυο χρόνια. Η ζωή εδώ ήταν λιτή. Ωστόσο εργαστήκαμε και δόξα τω Θεώ. Είμαστε καλά» συμπληρώνει. Η τηλεφωνική μας επικοινωνία τελείωσε, με την κ. Μαρία να λέει με περηφάνια ότι, λόγω του γαμπρού της που εργαζόταν στο MCG, παρακολούθησε –παρακαλώ- την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων που έγιναν το χρόνο της άφιξής της στην Μελβούρνη.
ΑΦΙΕΡΩΜΑ
Φέτος η στήλη που διαβάζετε, συμπληρώνει δεκαπέντε χρόνια. Όταν τον Ιούλιο του 1996, μού δόθηκε το «πράσινο φως» από τον αρχισυντάκτη, για μια στήλη που να καταπιάνεται με πρόσωπα και καταστάσεις της γειτονιάς μας, δεν περίμενα ότι θα είχε τόση απήχηση και αντοχή στο χρόνο. Ωστόσο, τα γεγονότα διέψευσαν και, όντως, η «Γειτονιά μας», αποδείχτηκε τόσο πλούσια σε θεματολογία, που πολλές φορές… παραβίασε τα σύνορα. Αισθάνομαι την ανάγκη να σφίξω το χέρι και να ευχαριστήσω τον καθένα σας ξεχωριστά για τη συμμετοχή και την ευγένεια να μοιραστείτε προσωπικές στιγμές, μνήμες και εμπειρίες από τη ζωή, την καθημερινότητα και τους προβληματισμούς σας καθώς και τα Διοικητικά Συμβούλια των παροικιακών Οργανισμών, που εμπιστεύτηκαν την καταγραφή και προβολή των εκδηλώσεων τους μέσα από τη στήλη. Είμαι πεπεισμένη, ότι και αυτό το Αφιέρωμα με τα καράβια που κουβάλησαν τα νιάτα στους Αντίποδες με τις δικές σας ιστορίες, κάνει μια βαθιά βουτιά στο χρόνο, αναδεικνύει πολλές λεπτομέρειες που ενδεχομένως έκαναν και το ταξίδι διαφορετικό, εμπλουτίζει τις σελίδες του Παροικιακού μας Βιβλίου, ενισχύει τον νόστο στη γη που αφήσαμε πίσω και αποδίδει τον δέοντα σεβασμό στη Άσπρη γη, που ριζώσαμε κι εκ των πραγμάτων έγινε η δεύτερη πατρίδα μας.
>;
>;
Πώς να προστατεύσετε τα προσωπικά σας δεδομένα
Από το Γραφείο του Επιτρόπου Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων της Βικτώριας λάβαμε και δημοσιεύουμε την ακόλουθη ανακοίνωση.
«Η προστασία προσωπικών δεδομένων έχει να κάνει με τον έλεγχο για το ποιος ξέρει κάτι για σένα. Το Information Privacy Act (Νομοθετικό Διάταγμα για την Προστασία Προσωπικών Δεδομένων) είναι ο νόμος στην Βικτώρια που σας παρέχει δικαιώματα και βοηθά στην προστασία των προσωπικών σας δεδομένων. Αυτό συμπεριλαμβάνει προσωπικά στοιχεία προσωρινών Αυστραλών κατοίκων, συμπεριλαμβανομένων των διεθνών φοιτητών. Το Information Privacy Act έχει κανόνες για το πώς οι κυβερνητικοί φορείς της Βικτώριας, συμπεριλαμβανομένων των τοπικών συμβουλίων, συλλέγουν και χειρίζονται τις προσωπικές σας δεδομένα.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ;
Προσωπικά δεδομένα είναι οι πληροφορίες ή οι γνώμες για σας που καταχωρούνται από έναν κυβερνητικό οργανισμό. Μερικά παραδείγματα προσωπικών πληροφοριών είναι το όνομα, το γένος, η ημερομηνία γέννησης, οικονομικά στοιχεία, έγγαμη κατάσταση, εκπαίδευση και επαγγελματικό ιστορικό. Μερικά προσωπικά δεδομένα ονομάζονται «ευαίσθητα δεδομένα» και τους δίνεται περισσότερη προστασία υπό τον νόμο. Αυτά συμπεριλαμβάνουν πληροφορίες για τη φυλετική ή εθνική καταγωγή σας, το θρησκευτικό προσανατολισμό, τα πολιτικά πιστεύω, τις σεξουαλικές προτιμήσεις, το συνδικαλισμό και το ποινικό μητρώο. Κατά γενικό κανόνα, η συγκατάθεσή σας είναι απαραίτητη εάν χρειαστούν οι οργανισμοί να συλλέξουν ευαίσθητα δεδομένα.
ΠΩΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΝΤΑΙ ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΣΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΑ;
Οι κυβερνητικοί οργανισμοί της Βικτώριας μπορούν να συλλέγουν τα προσωπικά σας δεδομένα, μόνο εάν είναι απαραίτητο να κάνουν τη δουλειά τους, για παράδειγμα, για να μπορέσετε να πάρετε άδεια οδήγησης ή να πληρώσετε τα δημοτικά τέλη.
Ο οργανισμός πρέπει να σας ενημερώσει:
• Γιατί ζητούν τα στοιχεία σας και τι θα τα κάνουν
• Ποιος νόμος τους επιτρέπει να ζητούν τα στοιχεία σας
• Ποιος άλλος θα δει τα στοιχεία σας
• Τι θα συμβεί αν δεν παρέχετε τα στοιχεία σας
• Πώς μπορείτε να δείτε δεδομένα που σας αφορούν, και να τα διορθώσετε, αν είναι λάθος ή αν χρειαστεί να τα ανανεώσετε
Οι οργανισμοί που συλλέγουν δεδομένα για εσάς πρέπει να τα κρατήσουν ασφαλή και να βεβαιωθούν ότι δεν έχουν χαθεί ή καταχραστεί.
Τα προσωπικά σας δεδομένα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και να αποκαλυφθούν μόνο για το λόγο που συλλέχθηκαν, ή για συναφή σκοπό που ευλόγως θα αναμένατε. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο νόμος επιτρέπει επίσης τη χρήση ων δεδομένων σας για άλλους λόγους, όπως για την προστασία της ασφάλειάς σας ή για την επιβολή του νόμου.
ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΑΣ ΠΕΡΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΣΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
Είναι σημαντικό να γνωρίζεται τα δικαιώματα σας σύμφωνα με το Information Privacy Act και να ξέρετε τι να κάνετε εάν έχετε πρόβλημα.
Έχετε το δικαίωμα:
• Να γνωρίζετε γιατί ένας οργανισμός ζητά τα στοιχεία σας και τι θα κάνει με αυτά
• Να κάνετε παράπονο εάν πιστεύετε ότι έχει παραβιαστεί η προστασία των προσωπικών σας δεδομένων
ΤΙ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΣΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ;
Μια “παραβίαση των προσωπικών σας δεδομένων” μπορεί να συμβεί όταν ένας οργανισμός δεν ακολουθεί τους κανόνες σύμφωνα με το Information Privacy Act.
ΤΙ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΚΑΝΩ ΕΑΝ ΠΙΣΤΕΥΩ ΟΤΙ ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΜΟΥ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΕΧΟΥΝ ΠΑΡΑΒΙΑΣΤΕΙ;
Αν πιστεύετε ότι ένας οργανισμός έχει παραβιάσει το απόρρητο σας και χρειάζεστε περισσότερες πληροφορίες και βοήθεια, μπορείτε να τηλεφωνήσετε, να στείλετε e-mail ή να επισκεφτείτε το Office of the Victorian Privacy Commissioner (Γραφείο του Επίτροπου Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων Βικτωρίας).
Το προσωπικό του Επιτρόπου μπορεί:
• Να απαντήσει τις ερωτήσεις και να σας δώσει περισσότερες πληροφορίες
• Να σας βοηθήσει να υποβάλετε το παράπονο σας γραπτώς
• Να βοηθήσει εσάς και τον οργανισμό να μιλήσετε για το πρόβλημα
• Να σας βάλει σε επικοινωνία με άλλο γραφείο που μπορεί να βοηθήσει όταν χρειάζεται
Δεν υπάρχει χρέωση για συμβουλές και βοήθεια. Δωρεάν υπηρεσίες διερμηνείας και μετάφρασης χρησιμοποιούνται όταν χρειάζονται. Όλες οι έρευνες κρατούνται εμπιστευτικές.
ΠΟΙΟΣ ΑΛΛΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΕΙ ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΣΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΑ;
Το Federal Privacy Act (Ομοσπονδιακό Νομοθετικό Διάταγμα για την Προστασία Προσωπικών Δεδομένων) προστατεύει προσωπικά δεδομένα που συλλέγονται και διαχειρίζονται από Ομοσπονδιακούς Κυβερνητικούς οργανισμούς όπως το Centrelink και το Australian Taxation Office (Εφορία) και ακόμη μερικούς ιδιωτικούς οργανισμούς όπως οι τράπεζες. Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με το Office of the Australian Information Commissioner (Γραφείο του Αυστραλιανού Επίτροπου Πληροφοριών). Το Health Records Act (Νομοθετικό Διάταγμα Αρχείων Υγείας) προστατεύει δεδομένα υγείας που κρατούνται από κρατικούς και ιδιωτικούς φορείς παροσχής υπηρεσιών υγείας στη Βικτώρια. Αυτό συμπεριλαμβάνει γιατρούς, νοσοκομεία και φαρμακεία, καθώς και κάθε άλλο οργανισμό που διατηρεί τα δεδομένα υγείας σας όπως γυμναστήρια και τους εργοδότες σας. Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με το Office of the Health Services Commissioner. (Γραφείο του Επίτροπου Υπηρεσιών Υγείας).
>;
>;
Η Μελβούρνη αποζημιώνει τους αυτόχθονες
Εκδιώχτηκαν άγρια, βάναυσα, απάνθρωπα από τη γη που τους ανήκε, κάπου 210 χρόνια πριν. Οι Ευρωπαίοι άποικοι άρπαγες μιας γης που δεν ήταν δική τους, την καλλιέργησαν όπως εκείνοι ήξεραν, με αποτέλεσμα οι αυτόχθονες να μη βρίσκουν ούτε τα προς τα ζην και να πεθαίνουν κατά χιλιάδες, από την πείνα, ξενόφερτες αρρώστιες και συμπλοκές με τους κατακτητές. Στη Βικτώρια, οι αρχηγοί των αμπορίτζιναλ, εκλιπαρούσαν τις τοπικές Αρχές να τους δώσουν ένα κομμάτι γης για τους ανθρώπους τους. Πέρασαν δεκάδες χρόνια για να επιτύχουν το 1863 να τους δοθεί μια έκταση γης, όπου θα μπορούσαν να ζήσουν ως κοινότητα. Το Coranderrk το 1870 αναπτύχθηκε σ’ ένα χωριό με σχολείο, ένα φούρνο και ένα κρεοπωλείο. Η γη πήρε αξία και οι αυτόχθονες έδωσαν μεγάλους αγώνες για να μπορέσουν να το κρατήσουν. Η κρατική υπηρεσία Aboriginal Protection Board, αποφάσισε «για το καλό τους», όπως δήλωσε, να το κλείσει. Στους αγώνες αυτούς πρωτοστάτησε ο αρχηγός των αυτόχθονων, μεγάλος ζωγράφος, Γουίλιαμ Μπάρακ, αλλά το μόνο που πέτυχε ήταν μια παράταση. Είχε βγει διάταγμα, σύμφωνα με το οποίο δεν επιτρεπόταν να μένουν εκεί άτομα κάτω των 34 χρόνων. Χωρίς τη στήριξη του κράτους, όσοι έμειναν πέθαναν από αρρώστιες και ασιτία. Η κοινότητα περιήλθε στην κυριότητα του κράτους. Οι απόγονοι εκείνων που έζησαν εκεί, εντούτοις, συνέχισαν τους αγώνες για να πάρουν πίσω τη γη που ανήκε στους προγόνους τους. Το 1996 μια μικρή μερίδα από αυτούς μπόρεσε να αγοράσει ένα μικρό κομμάτι από τη γη στην οποία χρόνια πριν έζησαν οι πρόγονοί τους.
ΣΕΛΙΔΑ ΝΤΡΟΠΗΣ
Το Coranderrk είναι μια μελανή σελίδα ντροπής της αυστραλιανής ιστορίας. Μια από τις πολλές που αμαυρώνουν το χρώμα της πράσινης ηπείρου. Σήμερα έχει επιλεγεί το όνομα και το πορτρέτο ενός ηγέτη και μεγάλου καλλιτέχνη των αβοριγίνων, του Γουίλιαμ Μπάρακ, του αγωνιστή των δικαίων των αυτοχθόνων, για να αποτελέσει σημείο αναφοράς στη Μελβούρνη, την πόλη της οποίας οι επίσημες Αρχές του 1800 πολέμησαν άγρια και απάνθρωπα τους αυτόχθονες. Πρόκειται για ένα γιγαντιαίο έργο, ένα κτίριο–ορόσημο, που θα ολοκληρωθεί το 2014 και θα έχει σε όλο το ύψος του, τη μορφή του Γουίλιαμ Μπάρακ. Εκτιμάται ότι θα είναι το πιο εντυπωσιακό από τα αξιοθέατα της Μελβούρνης, ένας τρόπος, θα έλεγα, να πει η χώρα το μεγάλο «Συγγνώμη» στους αυτόχθονες. Θα ονομάζεται Portrait, θα βρίσκεται στην κορυφή της Swanston St., στην τοποθεσία του Carlton Brewry, με 82 ορόφους και 550 διαμερίσματα τα οποία θα τιμώνται από $296.000 μέχρι $1 εκατ. Οι πρεσβύτεροι των αυτοχθόνων της κοινότητας Wurrundjeri, έχουν κάθε λόγο να είναι ικανοποιημένοι, εκπρόσωπός τους δε, δήλωσε αναφορικά ότι «τιμή για τους πρώτους κατοίκους της Μελβούρνης, είναι πρέπουσα, αν και καθυστερημένη».
ΤΙΜΗ ΣΤΟΝ ΜΠΑΡΑΚ
Ο διευθυντής της κατασκευαστικής εταιρίας Crocon, Ντάνιελ Γκρόλο, που θα αναλάβει το έργο, θα πει ότι «το σχέδιο του κτιρίου στοχεύει στο να αποδώσει τιμή στο πρόσωπο του Μπάρακ και των αυτοχθόνων της Μελβούρνης και δεν αποτελεί πολιτική δήλωση, αν και γνωρίζω ότι πολλοί θα προσπαθήσουν να το ερμηνεύσουν ποικιλοτρόπως. Το πρόσωπο θα φαίνεται από τα περισσότερα σημεία της Swanston St., όχι όμως από μικρή απόσταση. Η δισέγγονη του Μπάρακ, Ντορίν Γκάρι Γουόμπλιν, πρεσβύτερη και η ίδια, θα πει ότι έχει πάρει μέρος σ’ όλες τις προκαταρκτικές συζητήσεις και σήμερα νιώθει πολύ συγκινημένη με το αποτέλεσμα. «Για κάτι τόσο σπουδαίο, αξίζει κανείς να περιμένει, έστω κι αν χρειαστεί πάρα πολύς καιρός για να συμβεί. Είμαι πολύ περήφανη και ξέρω καλά ότι και ο ίδιος θα ένιωθε μεγάλη ικανοποίηση και περηφάνια. Ήταν πάρα πολύ δυνατός και δυναμικός άνθρωπος, αλλά την ίδια ώρα πολύ λεπτός και ταπεινόφρων». Η φωνή της αλλάζει τόνο. Γίνεται πιο δυνατή και σταθερή: «Γιατί, λοιπόν, να μην αναγνωριστούν οι αγώνες του; Γιατί να μην είναι εκεί ψηλά, πάνω από όλους τους άλλους, να προστατεύει τη φυλή του, τους ανθρώπους του;» Ο Μπάρακ που προσπάθησε και αγωνίστηκε με όλες του τις δυνάμεις να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ λευκών και αυτοχθόνων, πέθανε το 1908.
ΕΞΥΨΩΣΕ ΤΟΥΣ ΑΥΤΟΧΘΟΝΕΣ
Σε μια εποχή που ο πολιτισμός και οι παραδόσεις των αυτοχθόνων απειλούνταν, ο Γουίλιαμ Μπάρακ με την τέχνη του προσπάθησε να τα κρατήσει ζωντανά. Η τέχνη του έδειξε στους Ευρωπαίους τη σπουδαιότητα και την ιδιαιτερότητα της πολιτιστικής και πνευματικής ζωής των αυτοχθόνων. Στα έργα του χρησιμοποιούσε παραδοσιακά υλικά, όπως ώχρα και κάρβουνο, αλλά και τεχνικές των Ευρωπαίων και βιομηχανοποιημένα χρώματα. Ήταν ένας από τους λίγους αυτόχθονες ζωγράφους του 19ου αιώνα που τόλμησε να πειραματιστεί με νέα υλικά και καινούριες τεχνικές. Μερικά από τα έργα του βρίσκονται σήμερα σε μουσεία της Ευρώπης. Τα θέματά του, εντούτοις, ήταν αυστηρά παρμένα από τη ζωή και την κουλτούρα του λαού του. Ζωγράφιζε σκηνές από τις τελετές των αυτοχθόνων, ιστορίες που ανήκαν σ’ αυτούς μόνο, ζωντανά μέρη της παράδοσης των αυτοχθόνων. Η επιμονή του στην απεικόνιση των corroborees, των επίσημων τελετών, του επέτρεπε να δείξει σε αυτόχθονες και μη, πώς γίνονταν αυτές οι τελετές. Αναφέρεται ότι το 1887, ο κυβερνήτης της Βικτώριας, Χένρι Λοκ, ζήτησε να παραβρεθεί σε μια τέτοια τελετή, αλλά το Aboriginal Protection Board, δεν το επέτρεψε. Αντί αυτού, του έδωσαν έναν πίνακα του Μπάρακ όπου απεικονιζόταν, με κάθε λεπτομέρεια, το corroboree. Λέγεται ότι ο κυβερνήτης τον πήρε και τον τοποθέτησε στο κυβερνείο, δίπλα στους μεγάλους παλαιούς ζωγράφους. Μαζί με τον άλλον μεγάλο αυτόχθονα ζωγράφο, Τόμι Μακράϊ, ο Γουίλιαμ Μπάρακ είναι από τους λίγους καλλιτέχνες που χρησιμοποίησε την τέχνη του προκειμένου να παροτρύνει μη αυτόχθονες να κατανοήσουν καλύτερα και να εκτιμήσουν τους αυτόχθονες και τον τρόπο ζωής τους. Έτσι το ότι σήμερα θα στέκει εκεί ψηλά, είναι μια τιμή που, όπως θα πει η δισέγγονή του, του αποδίδεται, έστω και με καθυστέρηση, επάξια.
>;
>;
Από την Αυστραλία στα Τρίκαλα
Πόσο ενδιαφέρον κρύβουν κάποιες μικρές ιστορίες της καθημερινότητας; Πόσο σημαντικό και εξίσου ενδιαφέρον είναι να προσπαθεί κανείς να ενώσει τα κομμάτια ενός δύσκολου παζλ, που με την ολοκλήρωσή του θα γέμιζε ικανοποίηση, γνώσεις και συγκίνηση. Η προσπάθεια αρκεί, ίσως θα έλεγε κάποιος ειδικά αν προσπαθούσε να ενώσει τα κομμάτια της ιστορίας ενός δικού του ανθρώπου, να μάθει άγνωστες πτυχές της ζωή του, τα χνάρια που ακολουθούσε, ενέργειες και γεγονότα που τον κράτησαν στη ζωή. Tο γεγονός που κατέγραψε εντελώς τυχαία η εφημερίδα «Έρευνα», ίσως θα έμοιαζε με παραμύθι. Ίσως αποτελούσε σενάριο μιας τηλεοπτικής σειράς, ίσως σε άλλους θύμιζε ένα μυθιστόρημα. Εντούτοις όμως. Η ιστορία είναι αληθινή και πραγματικά μας προκάλεσε ενδιαφέρον. Ένα τηλεφώνημα στα γραφεία της «Έρευνας» αποτέλεσε το έναυσμα να συναντήσουμε σε μια γωνιά της πόλης των Τρικάλων τον Αυστραλό, Robert Peacheys. Έναν ευγενικό μεσήλικα που άφησε πίσω του την πατρίδα του, πραγματοποιώντας ένα μεγάλο ταξίδι, για να επισκεφτεί την Ελλάδα και, συγκεκριμένα, την πόλη των Τρικάλων, την Καλαμπάκα, αλλά και περιοχές της Πελοποννήσου. Ίσως ο λόγος για κάποιους θα φάνταζε κάτι το εξωπραγματικό, κάτι περιττό, για εκείνον όμως αποτελούσε όνειρο, ακούγοντας ιστορίες και περιπέτειες από συγγενικά του πρόσωπα. Ο Robert Peacheys έφτασε στην Ελλάδα προκειμένου να γυρίσει το χρόνο πίσω, να αναζητήσει τα βήματα που ακολούθησε ο παππούς του Edward Peacheys την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, συμμετέχοντας στις Συμμαχικές Δυνάμεις και, ειδικότερα, στο 6ο Σύνταγμα Αυστραλών. Έχοντας στις αποσκευές του ένα «σκονισμένο» ημερολόγιο που κρατούσε ο παππούς του, και μια σειρά χαρτών, άφησε πίσω του το γιο του, τη μικρή φάρμα που διατηρεί βόρεια της Μελβούρνης και ξεκίνησε το μακρινό ταξίδι στο χρόνο. Να αποτυπώσει όλες εκείνες τις ιστορίες που άκουσε από τον παππού του, που τον εντυπωσίασαν για τον ηρωισμό και την δύναμη όλων εκείνων που συμμετείχαν στις πολεμικές συρράξεις. Τον εξέπληξαν από τον πατριωτισμό, την αγάπη και φιλοξενία των Ελλήνων. Όλα αυτά που θα δει και θα καταγράψει στην Ελλάδα ο Robert Peacheys γύρω από την ιστορία του παππού του, θα τα μεταφέρει στις σελίδες ενός βιβλίου που θα γράψει σύντομα. Εμείς θα προσπαθήσουμε να μεταφέρουμε την ιστορία με την καλύτερη σαφήνεια και οποιαδήποτε παράλειψη ίσως οφείλεται στο γεγονός ότι η συζήτηση έγινε σε πολύ σύντομο χρόνο και στην Αγγλική Γλώσσα, όπου και χρησιμοποιούνταν αρκετές φορές φράσεις που δύσκολα μπορούσαν να αποδοθούν στην Ελληνική. Ο Edward Peacheys δυστυχώς για τους οικείους τους και για όσους των γνώρισαν, Έλληνες και ξένους, δεν βρίσκεται στη ζωή. Έφυγε σε ηλικία μόλις 63 χρόνων, το 1981, υποφέροντας από τα βάσανα που άφησε στο κορμί του ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Ίσως θα είχε πεθάνει σε μικρότερη ηλικία, η αυτοθυσία όμως μιας Ελληνικής οικογένειας ήταν εκείνη που τον κράτησε ζωντανό, να ανταμώσει ξανά με την οικογένεια του που άφησε στην Αυστραλία. Ο εγγονός του Robert Peacheys με πυξίδα το ημερολόγιο βρέθηκε στα Τρίκαλα και περπατά στα χνάρια του παππού του. «Για μένα το εγχείρημα είναι συγκλονιστικό, καθώς προσπαθώ να ακολουθήσω τα βήματα του αγαπημένου μου παππού. Να συναντήσω ανθρώπους που τον γνώρισαν και τον βοήθησαν, ώστε να κρατηθεί ζωντανός», μας είπε ο Robert Peacheys. Ο Robert Peacheys, όπως μας μετέφερε ο εγγονός του ήταν στρατιώτης του πεζικού στο 6ο Σύνταγμα Αυστραλών. Το Σύνταγμα στις 10 Απριλίου του 1941 αποβιβάζεται στο Βόλο, αφού το λιμάνι του Πειραιά είχε βομβαρδιστεί. Ο στρατός από το Βόλο λίγες μέρες αργότερα στις 14 Απριλίου φτάνει βόρεια της Καλαμπάκας, όπου συμμετέχει σε πολεμικές συρράξεις κατά των Δυνάμεων του Άξονα. Η ομάδα άρχισε να υποχωρεί τακτικά μέχρι και την Καλαμάτα, όπου οι περισσότεροι στρατιώτες των Συμμαχικών Δυνάμεων επιβιβάστηκαν σε πλοία και αποχώρησαν από την Ελλάδα. Αρκετοί μεταξύ αυτών και ο Edward Peacheys δεν τα κατάφεραν με αποτέλεσμα να αιχμαλωτιστούν. Κάποιοι εξ αυτών μεταξύ και ο Edward απέδρασαν από τα στρατόπεδα αιχμαλώτων, καταφέρνοντας να περάσουν στην Ποταμιά Σπάρτης. Εκεί μια φιλόξενη ελληνική οικογένεια του Γιάννη Ρέτζη τους έκρυψε, ώστε να μην εντοπιστούν από τους κατακτητές. Σε αυτό το σημείο ολοκληρώνεται το ημερολόγιο του Edward στις 11 Νοεμβρίου του 1941. Το ημερολόγιο το εγκατέλειψε ο στρατιώτης στο σπίτι της οικογένειας που τον έσωσε από το θάνατο. Κατά την έξοδό του από την Ελλάδα ο Edward βρίσκεται την Ιταλία, όπου ενώνεται με τους Παρτιζάνους και λαμβάνει το βαθμό του λοχαγού. Με την ολοκλήρωση του πολέμου ο Γιάννης Ρέτζης προσκλήθηκε από τον Edward στην Αυστραλία, όπου του αποδόθηκε το ημερολόγιο. Αυτή την οικογένεια θα επισκεφτεί στην παρούσα φάση και ο Robert. Σημειωτέον ότι οι δυο οικογένειες ανέπτυξαν θερμές σχέσεις. Όλη αυτή τη διαδρομή πραγματοποιεί αυτές τις ημέρες ο Robert Peacheys. Μια διαδρομή ανάμικτη, όπου κυριαρχούν συναισθήματα χαρμολύπης. Χαράς γιατί ακολουθεί τα χνάρια του παππού του, φέρνει στο μυαλό τις ιστορίες που άκουσε, θυμάται. Λύπης γιατί ο παππούς του δεν βρίσκεται στην ζωή, ώστε να πραγματοποιούσαν από κοινού αυτό το ταξίδι στο χρόνο.
>;
>;
Ο μαγικός κόσμος της ομογενούς ζωγράφου Καρίνας Ζερέφου πάει… Σάμο
Η πλούσια και ωμή τέχνη της πλέον καταξιωμένης και ταλαντούχας Ελληνοαυστραλής ζωγράφου-εικονογράφου, Καρίνας Ζερέφου, ταξιδεύει πάνω σε μία εύθραυστη γραμμή που παίζει μεταξύ φαντασίας και μνήμης, λένε οι κριτικοί. Τώρα όμως που διαβάζετε αυτές τις γραμμές, η Καρίνα με την τέχνη της και τις πολιτιστικές της ανησυχίες ταξιδεύει στη Σάμο. Ξεκίνησε, όπως λέει, ένα πολύ προσωπικό ταξίδι στην γη των πατέρων της, όπου και θα βρίσκεται για τους επόμενους μήνες. Ποια είναι, όμως, η Καρίνα Ζερέφου και ποια είναι η τέχνη της;
ΠΟΛΥΤΑΛΑΝΤΗ ΚΑΙ ΠΟΛΥΠΛΕΥΡΗ
Η Καρίνα Ζερέφου αποτελεί, ίσως, μία από τις λίγες Ελληνοαυστραλές εικονογράφους της Αυστραλίας και είναι τρίτης γενιάς. Θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ω αυτοδίδακτη εικονογράφος καθώς από παιδί πάντα ζωγράφιζε. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Dural της Νέας Νότιας Ουαλίας το 1983 και είναι τρίτης γενιάς Ελληνίδα, με καταγωγή από τη Σάμο. Μεγάλωσε σε κλασσικά ελληνική οικογένεια και, όπως λέει, αυτό το γεγονός είχε άμεση επιρροή και στην τέχνη της. «Όταν γεννώ ιδέες για κάποιο καινούριο έργο, ξοδεύω πολύ χρόνο κοιτάζοντας παλιά παιδικά βιβλία και οικογενειακά φωτογραφικά άλμπουμ», δηλώνει η ίδια. «Χρησιμοποιώ τις απεικονίσεις αυτές ως έμπνευση και, κατά κάποιο τρόπο, δημιουργώ δικές μου σκηνές από τις φανταστικές στιγμές μου στο χρόνο, που συχνά βασίζονται στα παιδικά μου όνειρα ή αναμνήσεις». Αναζητεί συχνά τις ρίζες και την πολιτιστική κληρονομιά των προγόνων της και δηλώνει ξεκάθαρα ότι την ενδιαφέρει πάρα πολύ να απεικονίσει την αίσθηση της νοσταλγίας που οι δικοί της άνθρωποι βίωσαν και πολλοί ομογενείς έχουν ζήσει, στο έργο της, χρησιμοποιώντας απεικονίσεις παιδιών και την φαντασία τους. Η Καρίνα Ζερέφου απέκτησε πτυχίο Γραφικών Τεχνών από το Πανεπιστήμιο Καλών Τεχνών της Νέας Νότιας Ουαλίας το 1985. Έχει εκθέσει τα έργα της σε ομαδικές εκθέσεις που παρουσιάστηκαν από το περιοδικό «Yen Magazine», το οποίο χρησιμοποιεί τις εκθέσεις για παρουσιάσεις βιβλίων που συμπεριλαμβάνουν έργα των καλλιτεχνών. Μία από αυτές τις εκθέσεις/παρουσιάσεις βιβλίων, το «Curvy» και το οποίο εκδόθηκε το 2009, παρουσίασε γυναίκες καλλιτέχνιδες από 120 χώρες απ’ όλο τον κόσμο. Η δουλειά της έχει κοσμήσει εξώφυλλα CD και αφίσες για τουρνέ Αυστραλών καλλιτεχνών συμπεριλαμβανομένων των Bob Evans και του ποπ συγκροτήματος Sparkadia. H πρώτη της ατομική έκθεση έγινε τον Ιούνιο του 2008 στο MTV Gallery του Ανατολικού Σίδνεϊ, και στη συνέχεια παρουσίασε τη δουλειά της σε ατομική έκθεση στο FamousWhenDead Gallery στη Μελβούρνη. Έχει εργαστεί, επίσης, στην εικονογράφηση διαφημιστικών αφισών και άλλου υλικού στους χώρους της μουσικής, της μόδας και της διαφήμισης. Για τους λάτρεις της τέχνης, η Καρίνα με το χαρακτηριστικό της ύφος κρύβεται, επίσης, πίσω από πολλά άλλα προϊόντα που φέρουν την υπογραφή της. Η τελευταία της συλλογή συμπεριλαμβάνει έντυπες εικονογραφήσεις και προϊόντα χαρτικής ύλης. Η αγάπη της για το σχέδιο και την έκφραση μέσα από αυτό, την οδήγησε και στον χώρο του κοσμήματος. Τελευταία της δουλειά σειρά κοσμημάτων σε συνεργασία με την καλλιτέχνιδα και σχεδιάστρια κοσμημάτων Zoe Sernack. Η σειρά αυτή που ονομάζεται ΖΜ925 KAREENA, και συμπεριλαμβάνει κοσμήματα με περίεργα και παιχνιδιάρικα όντα αλλά και μία ποικιλία ασημένιων φυλακτών με έγχρωμες εμαγιέ ρίγες.
Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΗΣ ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ
Η πορεία που έχει διαγράψει μέχρι σήμερα η Καρίνα Ζερέφου στον χώρο των γραφικών τεχνών, πειραματιζόμενη με την χρήση διαφορετικών μέσων και υλικών – μολύβι, γκουάς, τσάι και μελάνι –, την οδήγησε σε έναν συνδυασμό παραδοσιακών και ψηφιακών τεχνικών σχεδιασμού για να δημιουργήσει τις δικές της εικονογραφήσεις εμβάθυνσης. Η ίδια περιγράφει τη δική της αισθητική στο εικονογραφικό της έργο ως λεπτή, νοσταλγική και γλυκόπικρη. «Καταπιάνομαι ως επί το πλείστον με τις έννοιες απομόνωσης και με τάσεις φυγής από την πραγματικότητα και βασίζω μερικά από τα έργα μου στις δικές μου αναμνήσεις και όνειρα, συνήθως από την παιδική ηλικία. Ο στόχος μου είναι να απεικονίσω ‘χαριτωμένα’ ή αθώα θέματα απλά όσον αφορά την τεχνοτροπία, ενσωματώνοντας κάτι ανεπαίσθητα ανησυχητικό. Η απομόνωση και ο χώρος στα έργα μου πιστεύω ότι εμπνέεται από τη διαμονή μου σε μία χώρα που είναι τόσο μακρινή και κατά κάποιο τρόπο αποσυνδεδεμένη από άλλα μέρη του κόσμου… καθώς επίσης και από το γεγονός ότι μεγάλωσα στην επαρχία – σε μία αγροτική έκταση ανάμεσα σε λιβάδια, ευκαλύπτους και ζώα». Η τρίτης γενιάς ελληνοαυστραλή Καρίνα μένει μόνιμα στο Σίδνεϊ, όμως όπως η ίδια εκμυστηρεύεται ξοδεύει πολύ από το χρόνο της κατοικώντας στο νοσταλγικό βάθος του δικού της μυαλού. Κατά κύριο λόγο, δημιουργεί σκηνές με την ύπαρξη κάποιου παιδιού, εξερευνώντας τα στοιχεία της απομόνωσης, φόβου, περιέργειας και φαντασίας. Οι συνθέσεις συχνά απεικονίζουν κάποιο παιδί που συσχετίζεται με κάποιο ζώο ή με κάποιο στοιχείο της φύσης καθώς συνδέεται με την παιδική ηλικία της Καρίνας αφού η ίδια μεγάλωσε στην επαρχιακή Νέα Νότια Ουαλία. Η «φωνή» που απορρέει από τα έργα της είναι ήρεμη αλλά και δυνατή. Οι απεικονίσεις είναι πλούσιες σε υφή και λεπτομέρειες. Η τεχνική της προσεγμένη αλλά και έτοιμη να υπηρετήσει τα φανταστικά παιχνίδια της νεαρής καλλιτέχνιδας. Καθώς τα έργα της εξερευνούν τη μνήμη, κατανοούμε ότι παρόλο που μπορούμε να αναγνωρίσουμε την ιδιότητα των ηρώων της, η πλήρης λεπτομέρεια και η αποκάλυψή τους δεν είναι αναγκαία και η πιο σημαντική. Στα έργα της, τα ζώα έχουν πλήρη απεικόνιση στα καθοριστικά χαρακτηριστικά τους, όμως τα παιδιά συχνά απεικονίζονται με μια φευγαλέα ματιά. Δεν είναι αναγκαίο να δούμε ολοκληρωτικά τα χαρακτηριστικά των προσώπων τους. Η ανωνυμία των θεμάτων της είναι εσκεμμένη. Μάς συνδέει με τις δικές μας ανασφάλειες και μνήμες απομόνωσης και αβεβαιότητας, καθώς όλοι τις έχουμε. Μας καταναγκάζει να χάσουμε για λίγο τον έλεγχο και να επιτρέψουμε στο μυαλό μας να κυριαρχήσει αφήνοντας την δύναμη της ύλης ως παρουσία στο περιθώριο. Είμαστε όσο αδύναμοι καθώς επιτρέπουμε στο παρελθόν μας να αναλάβει τον έλεγχο ή όσο δυνατοί καθώς μαθαίνουμε από αυτό. Τέλος, όπως η ίδια λέει, η ελληνική της καταγωγή είναι και θα παραμείνει πόλος έλξης που θα καθορίζει την έμπνευσή της. Καθώς ετοιμάζει τις βαλίτσες της για την Σάμο η Καρίνα ελπίζει ότι μία νέα καλλιτεχνική δυναμική θα εμπλουτίσει το έργο της. Της το ευχόμαστε!
>;
>;
Στα 98 του χρόνια και με μία μπάλα στο χέρι
O Νίκος Καρύδης είναι γνωστός στην μεγάλη οικογένεια του Μπόουλινγκ Κλαμπ, στο προάστιο Wavell Heights της Κουησλάνδης, και όχι μόνο. Για την ακρίβεια, τα τελευταία 46 χρόνια, κατοικεί ακριβώς απέναντι από το κλαμπ, για να αποφεύγει την ταλαιπωρία της μετακίνησης και να αφιερώνεται ψυχή τε και σώματι στο αγαπημένο του άθλημα. Μιλάμε για έναν ομογενή, που παρά τα 98 χρόνια που σέρνει στους ώμους, είναι ακμαιότατος και ατενίζει με αισιοδοξία αυτά που ακολουθούν. O κ. Καρύδης, γεννήθηκε στο Μυλοπόταμο Κυθήρων το 1912 και φοίτησε στο Γυμνάσιο του νησιού. Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας, υπηρέτησε «ως γραφεύς» στο Στρατολογικό Γραφείο του 34ου Συντάγματος, ενώ, αργότερα, πήρε μεταγραφή στη «διαχείριση» υλικού της Σχολής Ευελπίδων. Το 1937, ψάχνοντας για διέξοδο από τη μιζέρια που μάστιζε τότε τη γενέτειρα, ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση του πατέρα του και μετά το υπερπόντιο ταξίδι εγκαταστάθηκε στην πόλη Toowoomba της Κουηνσλάνδης. «Θυμάμαι ότι η οικονομική κατάσταση της Αυστραλίας τότε που ήλθα, δεν ήταν καλύτερη από αυτήν της Ελλάδας. Η ανεργία, μαζί με τα τόσα άλλα προβλήματα, έκαναν τη ζωή δύσκολη», θα πει ο κ. Καρύδης, ο οποίος πολύ σύντομα κατετάγη εθελοντής στην Αυστραλιανή Αεροπορία. «Με βάση το Darwin, μείναμε είκοσι μήνες σε ένα εξωτερικό φυλάκιο με ραντάρ, 480 χιλιόμετρα δυτικά του Darwin, και άλλους επτά στη Νέα Γουινέα. Στην απομόνωση, η μόνη μας ψυχαγωγία ήταν ιθαγενείς, όταν σε στιγμές περισυλλογής, χορεύοντας, αναβίωναν σκηνές από την παραδοσιακή τους ζωή», προσθέτει.
ΤΟ ΜΠΟΟΥΛΙΝΓΚ Η ΑΓΑΠΗ ΤΟΥ
Ο κ. Καρύδης ασχολήθηκε με διάφορες επιχειρήσεις. Ακολουθώντας το δρόμο και άλλων ομογενών, άνοιξε εμπορικό κατάστημα στην Τoowoomba, μια εύφορη τοποθεσία, που ανακαλύφτηκε το 1816 από τον Άγγλο βοτανολόγο και εξερευνητή, Allan Cunningham, και που αργότερα αναπτύχθηκε σε κεφαλοχώρι με μεγάλη για την εποχή εμπορική κίνηση και τα επόμενα δέκα χρόνια με κατάστημα ενδυμάτων. Ωστόσο, η επιχείρηση που τον κέρδισε ήταν το κατάστημα δώρων και κοσμημάτων στην καρδιά του Brisbane. «Με εισαγωγές από την Ελλάδα και άλλες χώρες, το κράτησα 22 χρόνια», λέει με καμάρι. Παράλληλα, άρχισε και η εθελοντική προσφορά του στην ομογένεια και την ευρύτερη αυστραλιανή κοινωνία. Έγινε μέλος της Ελληνικής Κοινότητας Αγίου Γεωργίου και της Κυθηραϊκής Αδελφότητας. Ανάμεσα στα πόστα που ξεχωρίζει είναι η θέση του ταμία του Ελληνικού Παραρτήματος του Ερυθρού Σταυρού και η ενεργός συμμετοχή του – από το 1954 στην ΑΧΕΠΑ, στην οποία και αναδείχθηκε το 1972 στο ανώτατο αξίωμα του προέδρου. Αναφέρει επίσης και το συμβουλευτικό του ρόλο στον Οργανισμό, σε θέματα φιλανθρωπίας. «Το Τμήμα αυτό βοήθησε διάφορα νοσοκομεία της πόλης όπως το Ίδρυμα “Άγιος Νικόλαος”, το ιεραποστολικό έργο της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ουγκάντα και άλλα», θυμάται. Έχοντας πλάι του από το 1963 την ακούραστη σύντροφο της ζωής του, κ. Νίνα, το γένος Καλαφατά, από την Πέρθη, και, όντας μέλος του RSL από το 1946, σε συνεργασία με τον επίτιμο γενικό πρόξενο Κουηνσλάνδης, κ. Αλέξανδρο Φριλίγκο, δημιούργησαν το 1987 το Ελληνικό Τμήμα του Συλλόγου Παλαιών Πολεμιστών και Αποστράτων, το οποίο υπηρέτησε από τη θέση του προέδρου για δώδεκα συνεχή χρόνια.
ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ
Η οικογένεια Καρύδη είναι πασίγνωστη στη Βρισβάνη. Δίνει πάντα το παρών σε εκδηλώσεις της ομογένειας – και όχι μόνο – με στόχο την ευαισθητοποίηση και παραδειγματισμό της νέας γενιάς γύρω από τα εθνικά και πολιτιστικά θέματα ώστε να υπάρξει συνέχεια. Σύντροφος της ζωής του είναι, όπως είπαμε, η συμπαθέστατη, κ. Νίνα, του Γεωργίου και της Άννας Καλαφατά – από τους πρώτους που επιχείρησαν το υπερπόντιο ταξίδι στις αρχές του 19ου αιώνα με ρίζες στο Καστελόριζο, η οποία δεν έχει καμία σχέση με τις… μπάλες. Ο εκλεκτός ομογενής, παράλληλα με την εργασία του, ανέπτυξε ενεργό δράση στην ΑΧΕΠΑ, φτάνοντας στο ανώτατο αξίωμα του Οργανισμού. «Με προορισμό την Ουγκάντα, στείλαμε πολλές φορτωτικές, βοηθώντας τα παιδιά με βιβλία και γραφική ύλη», προσθέτει. Επίσης, διετέλεσε Ειρηνοδίκης (JP). Ο κ. Καρύδης, είναι υπερήφανος για τα επιτεύγματα του ελληνισμού στην Πολιτεία της Κουησλάνδης. «Έχουμε εικοσιπέντε γιατρούς οι οποίοι μιλούν ελληνικά και άλλους τόσους υψηλόβαθμους που στελεχώνουν υπηρεσίες και επιχειρήσεις», εκτιμά. Για την πολλαπλή του προσφορά στα κοινά, τιμήθηκε από το Multicultural Service, το RSL και του απενεμήθη το Order of Australia Medal.
>;
>;
Ομογενείς οι «βασιλιάδες της γαρίδας» στην Αυστραλία
Η περιουσία της οικογένειας Ράπτη μέσω της εταιρίας Raptis Group, που δραστηριοποιείται στον τομέα της αλιείας και της εξαγωγής ψαριών σε όλο τον κόσμο, φτάνει τα $172 εκατ., γεγονός που την κατατάσσει ανάμεσα στους 100 πλουσιότερους ομίλους της Κουινσλάνδης, αφενός, αλλά και στους 200 πλουσιότερους της Αυστραλίας. Την ίδια στιγμή, η Raptis Group και οι ιδιοκτήτες της, οι κ.κ. Γιώργος, Κώστας και Τζιμ Ράπτης, θεωρούνται σήμερα οι «βασιλιάδες της γαρίδας», αφού η Raptis Group είναι η μεγαλύτερη αλιευτική επιχείρηση της Αυστραλίας με κύριο προϊόν παραγωγής και εξαγωγής τη γαρίδα.Η ομογενειακή οικογενειακή επιχείρηση έχει στην ιδιοκτησία της 100 αλιευτικά πλοία, ιχθυοτροφεία, γραφεία σε κάθε μεγάλο λιμάνι της χώρας και εξάγει φρέσκα, αλλά και κατεψυγμένα ψάρια και γαρίδες σε κάθε γωνιά του κόσμου. Οι γαρίδες και τα ψάρια της ομογενειακής επιχείρησης πηγαίνουν από την Νοτιοανατολική Ασία έως την Ευρώπη, σερβίρονται σε ελληνικά πιάτα, ενώ εξάγονται επίσης σε Αφρική και Βόρεια Αμερική. Σύμφωνα με τον κατάλογο των 100 πλουσιοτέρων επιχειρηματιών της Κουινσλάνδης που δημοσίευσε η εφημερίδα «The Sunday Mail», η οικογενειακή επιχείρηση του αείμνηστου Άρθουρ Ράπτη που ξεκίνησε ως ψαράς στην δεκαετία του 1950 από την Αδελαΐδα, βρίσκεται στην 61η θέση. Να προσθέσουμε ότι η οικογένεια Ράπτη δεν έχει καμία συγγένεια με τον επίτιμο πρόξενο της Ελλάδας στην Βρισβάνη, κ. Τζιμ Ράπτη, που δραστηριοποιείται στον κατασκευαστικό τομέα.
Ο ΠΑΠΠΟΥΣ ΨΑΡΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΟΓΟΝΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΕΣ
Η Raptis Group ιδρύθηκε από τον Άρθουρ Ράπτη στα μέσα της δεκαετίας του 1960. Ο Άρθουρ Ράπτης ήρθε μετανάστης στην Αυστραλία το 1957 και άρχισε την επαγγελματική του ζωή στην ξένη χώρα, κάνοντας αυτό που έκανε και στην ιδιαίτερη πατρίδα του την Εύβοια, δηλαδή ψαρεύοντας. Λίγο αργότερα, προσελήφθη από αλιευτική εταιρία της Αδελαΐδας. Οπλισμένος με το ελληνικό δαιμόνιο, την τέχνη του και, όπως κάθε άλλος μετανάστης, την απόφαση να εξασφαλίσει ένα καλύτερο αύριο για τον ίδιο και την οικογένειά του, αποφάσισε να κάνει τη δική του δουλειά. Έτσι, σε λίγο καιρό και, συγκεκριμένα, στις αρχές του 1960, ανοίγει δικό του κατάστημα και, συγκεκριμένα, το πρώτο εστιατόριο fish and chip. Το fish and chips του στην Αδελαΐδα δεν λειτουργεί, όμως, μόνο ως εστιατόριο. Ο Άρθουρ είναι μαέστρος στο φιλετάρισμα του ψαριού και αποφασίζει να μετατρέψει μέρος του καταστήματός του σε… ψαράδικο. «Οι ψαριές ήταν καλές» και οι δουλειές, όπως αποδεικνύεται από την γρήγορη ανάπτυξη της μικρής επιχείρησης, πήγαιναν καλά. Η επιχείρηση του Άρθουρ Ράπτη άρχισε να μεγαλώνει. Μεγάλωσε ακόμα περισσότερο όταν σ’ αυτήν μπήκαν και τα παιδιά του που οδήγησαν την Raptis Group με το επιχειρηματικό τους ταλέντο σε άλλα… επίπεδα. Το 1971 τα «ψαροκάικα» της Raptis Group που μέχρι εκείνη την στιγμή αλίευαν στα νερά της Νότιας Αυστραλίας έβαλαν πλώρη για… «νέα λιμάνια» στα βόρεια και ανατολικά νερά της χώρας. Το 1977 η Raptis Group αλλάζει έδρα και σταδιακά εξαπλώνεται. Οι εγκαταστάσεις στη Νότια Αυστραλία παραμένουν, αλλά νέες μονάδες ανοίγουν στην πόλη Καρούμπα της Κουινσλάνδης όπου έως και σήμερα έχει την έδρα της η επιχείρηση. Τα ψαροκάικα πληθαίνουν, γίνονται στόλος. Οι επιχειρηματικές δραστηριότητες της Raptis Group εξαπλώθηκαν καθώς οι τρεις γιοι του Άρθουρ Ράπτη διαπίστωσαν πως η κατάψυξη των φρέσκων ψαριών και, κυρίως, της γαρίδας θα βοηθούσε στην εξάπλωση της εταιρίας στο εξωτερικό, όπως και έγινε, αφού λίγο καιρό αργότερα το 1985 χτίζουν εργοστάσιο το οποίο σήμερα θεωρείται από τα πλέον σύγχρονα για την κατάψυξη ψαριών στην Αυστραλία. Το ένα εργοστάσιο στην Αδελαΐδα τότε, δεν ήταν αρκετό να καλύψει την παγκόσμια ζήτηση, κυρίως, για κατεψυγμένη γαρίδα, αλλά και άλλα ψάρια, γεγονός που οδήγησε στη δημιουργία και δεύτερης μονάδας επεξεργασίας και κατάψυξης φρέσκων ψαρικών στην πόλη Καρούμπα όπου επεκτάθηκε η εταιρία χτίζοντας υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις. Το 2001 ξεκινά μία άλλη φάση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων της Raptis Group με τη δημιουργία μονάδας ιχθυοκαλλιέργειας και παραγωγής μπαραμάντι. Η λίστα με τις επιχειρηματικές επιτυχίες συνεχίζεται έως και σήμερα. Η Raptis Group είναι μία καθαρά ομογενειακή οικογενειακή επιχείρηση με τα τέσσερα παιδιά του Άρθουρ Ράπτη που έχει πλέον φύγει από τη ζωή, αλλά και τα εγγόνια του, να δουλεύουν σ’ αυτή. Πέρα, όμως, από την επιτυχία της εταιρίας και τις υποχρεώσεις που προκύπτουν για τους διευθύνοντες αυτόν τον κολοσσό αλιείας, επεξεργασίας και εξαγωγής, τα αδέρφια Ράπτη είναι μερικοί από τους πλέον θερμούς υποστηρικτές της Ελληνικής Ορθόδοξης Κοινότητας Αγ. Γεωργίου στην Κουινσλάνδη. Όπως μας πληροφορεί ο ανταποκριτής του «Νέου Κόσμου» στην Βρισβάνη, κ. Γιάννης Καρράς, ο κ. Γιώργος Ράπτης για χρόνια τώρα στηρίζει την Κοινότητα, βρίσκεται πάντα εκεί σε εκδηλώσεις και άλλα δρώμενα του ελληνικού οργανισμού. «Είναι ένας άνθρωπος σεμνός, ταπεινός και ιδιαίτερα χαμηλών τόνων. Όλη η οικογένεια είναι έτσι», μας λέει ο κ. Καρράς. Το διαπιστώσαμε βέβαια και εμείς ότι οι «βασιλιάδες» της γαρίδας προτιμούν να αφήνουν τα έργα τους και τις επιτυχίες τους να μιλούν και οι ίδιοι να σωπαίνουν. Το γεγονός, όμως, παραμένει. Οι «βασιλιάδες της γαρίδας» στην Αυστραλία είναι Έλληνες και όπως, τουλάχιστον, εξελίσσεται η Raptis Group, θα παραμείνουν σε ελληνικά χέρια για πολλά χρόνια ακόμα μιας και τα νερά της Αυστραλίας πάνε καλά από γαρίδα και τα μέλη της ομογενειακής επιχείρησης πάνε ακόμα καλύτερα από επιχειρηματικό ταλέντο και στόχους ανάπτυξης.
>;
>;
“Πουλώντας το Αμερικάνικο Όνειρο”
Αυτή είναι η τρίτη έκθεση που πραγματοποιήθηκε σε παν-αυστραλιανό επίπεδο. Η πρώτη έκθεση φιλοξενήθηκε στο Εθνικό Μουσείο της Αυστραλίας, στην Καμπέρα και η δεύτερη στο Μουσείο Μετανάστευσης στην Αδελαΐδα. Μέχρι τώρα την έκθεση την έχουν επισκεφτεί συνολικά περίπου 100.000 άτομα. Οι δημιουργοί της γνωστοί σε όλους στην Αυστραλία, η φωτογράφος κ. Έφη Αλεξάκη και ο κοινωνικός- ιστορικός, Leonard Janiszewski (Λέοναρντ Γιανισέφσκι), λένε ότι οι υπάλληλοι του Τμήματος Τεχνών στην Βόρεια Επικράτεια, οι οποίοι έχουν αναλάβει την φιλοξενία και την οργάνωση της έκθεσης, έχουν κάνει φροντίσει και κάθε λεπτομέρεια. Η κ. Melissa Fisher, υπεύθυνη επικοινωνίας της Βιβλιοθήκης της Βουλής δήλωσε ότι η παρουσίασή της έκθεσης «είναι το κυριότερο γεγονός…. του Ελληνικό Φεστιβάλ «Γλέντι», που διοργανώνεται στο Ντάργουϊν. Η Lynette Aitchison, εκπρόσωπος της Βιβλιοθήκης, συμπληρώνει ότι «είναι μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκθεση για την Επικράτεια, ειδικά επειδή έχουμε τόσο μεγάλη ελληνική παροικία». Για την κ. Αλεξάκη και τον κ. Γιανισφέσκι, η παρουσίαση της έκθεσης σημαίνει την επανένωση με παλιούς φίλους – επειδή είναι η Τρίτη έκθεση σε αυτήν την Βιβλιοθήκη από το 1987. Όπως τόνισε η κ. Αλεξάκη, «η ιστορία των Ελλήνων της Βόρειας Επικράτειας παρουσιάζει μια μοναδική και χωρίς όρια δραστηριότητα, την οποία τόσο η παρούσα όσο και οι προηγούμενες εκθέσεις προσπαθούν να αποδώσουν». Η κ. Αλεξάκη είναι σίγουρη ότι οι επισκέπτες της έκθεσης θα μαγευτούν με μερικές από τις ιστορίες που θα παρουσιαστούν μέσω της έκθεσης, του καταλόγου αλλά και ομιλιών: «Μερικοί μπορεί να γελάσουν,. άλλοι θα νοσταλγήσουν τα παλιά και οι περισσότεροι θα εκπλαγούν», λέει και προσθέτει: «Φυσικά όλοι οι επισκέπτες θα μπορέσουν να διαπιστώσουν πόσο τα Ελληνικά Καφενεία τους, συνυπάρχουν με όλα τα άλλα Ελληνικά Καφενεία τόσο στην Αυστραλία όσο και διεθνώς». Για τον κ. Γιανισφέσκι, η έκθεση αντιπροσωπεύει τη συνεχιζόμενη δέσμευση του ζεύγους, να αποκαλύπτουν ιστορίες, όχι μόνο στις γνωστές κοινότητες της Αυστραλίας, αλλά και σε εκείνες που δεν είναι και τόσο γνωστές: αυτές που είναι στο περιθώριο της αυστραλιανής επικράτειας. Ο κ. Γιαννισφέσκι, προσθέτει επίσης, ότι η ιστορία των Ελληνικών Καφενείων και Μίλκ Μπαρ (Milk Bars) είναι ένα δυνατό κοινωνικό και πολιτιστικό παραμύθι: «Σκεφτείτε μόνο αυτό», λέει με μεγάλο ενθουσιασμό ο ίδιος, «στις πιο απόμακρες πόλεις και κωμοπόλεις της Βόρειας Επικράτειας και του Ντάργουϊν, από τη δεκαετία του 1930 μέχρι την δεκαετία του 1960, τα ελληνικά καφενεία, και αργότερα τα Μιλκ Μπάρ (Milk bars) αναπτύχθηκαν από το μηδέν. Ήταν στην ουσία οάσεις αναψυχής και δροσιάς, που εμφανίζονταν στη μέση της πόλης, αγωνίζονταν να επιβιώσουν γύρω από ένα σχεδόν απειλητικό περιβάλλον…… και κατόρθωσαν να φέρουν στις απομακρυσμένες πόλεις , ως τα σύνορα λίγο… Χόλιγουντ». Το Χόλλυγουντ, ήρθε στην πραγματικότητα στη Βόρεια Επικράτεια μέσω των milk shakes. Παραδείγματος χάρη ο τρόπος που εισήχθηκαν παγωτά και σοκολάτες με γάλα αμερικάνικου τύπου, οι επιμελημένες ομοιόμορφες στολές και η αμερικάνικη αρχιτεκτονική (Art Deco) ήταν στοιχεία που για πρώτη φορά εφαρμόσθηκαν στα ελληνικά καφενεία και μιλκ μπαρ. Αυτά που οι κάτοικοι της βόρειας επικράτειας θα μπορούσαν να δουν έξω από τα θέατρα – την εξωτική γοητεία του Χόλιγουντ – την έβλεπαν, έστω και για λίγο, στα ελληνικά καφενεία και στα μίλκ μπαρ. Η έκθεση «Πουλώντας το Αμερικάνικο Όνειρο: Τα Ελληνικά Καφενεία της Αυστραλίας» συνοδεύεται με ένα DVD στο οποίο την παρουσίαση επιμελείται και παρουσιάζει ο γνωστός Ελληνο-αυστραλός ηθοποιός, σκηνοθέτης και παρουσιαστής, Λεξ Μαρίνος.
>;
>;
Ρίζωσε στην Αυστραλία και ευημερεί
1964: O κυρ Λευτέρης και η κυρά Ελένη με τα έξη παιδιά και τους/τις συζύγους τους, τα δυο ελεύθερα και τα τέσσερα πρώτα εγγόνια τους. Eίναι τόσοι πολλοί, που μόνοι τους κάνουν ένα χωριό… Όταν μαζεύονται – εδώ που τα λέμε λίγο δύσκολο, κάνουν πάρτι μόνοι τους. Αν ζούσαν στην Ελλάδα, θα μπορούσαν άνετα να αναδείξουν το δικό τους δήμαρχο και όλο το δημοτικό συμβούλιο. Ο λόγος για την οικογένεια Χαρμπή, με ρίζες στο Παλλάντιο της Αρκαδίας, που αριθμεί 115 άτομα! Ναι σωστά διαβάσετε. Σύμφωνα δε με δηλώσεις του κ. Παναγιώτη Χαρμπή, ο αριθμός αυξάνεται με τις προσθήκες νέων μελών, είτε μέσω γεννήσεων είτε γάμων. Ας τους γνωρίσουμε λοιπόν. Είναι τα αδέλφια: Θανάσης, Κωστούλα, Λέλα, Παναγιώτης, Κυριάκος και Γιώργος. Ο πρώτος, ο Θανάσης, έφτασε στους Αντίποδες στις αρχές της μαζικής μετανάστευσης το 1955 και τον ακολούθησαν οι υπόλοιποι. Εννέα χρόνια μετά, ήλθαν και οι γονείς τους, ο κυρ Λευτέρης και η κυρά Ελένη, με τα μικρότερα της οικογένειας, τον Γιάννη και τον Χρήστο. Τότε είχε γίνει και η επανασύνδεση της 10μελούς οικογένειας Χαρμπή, η οποία εγκαταστάθηκε στο εσωτερικό προάστιο του South Melbourne.
25 ΕΓΓΟΝΙΑ 55 ΔΙΣΕΓΓΟΝΑ
«To 1969, η Mildura κέρδισε τα έξη από τα αδέλφια μου. Εκεί αγόρασαν ακαλλιέργητη γη και μετά από σκληρή δουλειά, την μετέτρεψαν σε παραγωγική. Φύτεψαν αμπέλια και άλλα φρουτόδεντρα. Η πόλη τότε είχε πολλούς Έλληνες. Οι περισσότεροι ήταν σε φάρμες. Εκεί παντρεύτηκαν και έφτιαξαν τις οικογένειες τους. Ο Θανάσης μάλιστα διετέλεσε πρόεδρος της εκεί Ελληνικής Κοινότητας», εξηγεί ο κ. Παναγιώτης. Ο ίδιος, έριξε άγκυρα στο Bentleigh και ασχολήθηκε με αρτοποιείο, ντελικατέσσεν και φασφουντάδικα. Παράλληλα, μεταξύ 1980 και 1990, υπηρέτησε στο Διοικητικό Συμβούλιο του Παναρκαδικού Συλλόγου «ο Κολοκοτρώνης». Τα οκτώ αδέλφια λοιπόν, χάρισαν στον περήφανο πατέρα τους και την λεβεντομάνα κυρά Ελένη, είκοσι πέντε εγγόνια και αυτά με τη σειρά τους πενήντα πέντε δισέγγονα! «Οι γονείς μας, που αναπαύονται εδώ, αξιώθηκαν να δουν την οικογένεια μας να αυξάνεται και να προοδεύει. Ριζώσαμε. Στην πορεία, συνέβησαν όπως άλλωστε και σε όλες τις οικογένειες, πολλά απρόοπτα. Υπάρχει όμως η αναμεταξύ μας συμπαράσταση και επικοινωνία. Αν και ο μεγάλος αριθμός δυσκολεύει την οργάνωση οικογενειακών συνεστιάσεων, εμείς το προσπαθούμε. Υπάρχει επαφή, ανταλλαγή επισκέψεων και φυσικά το τηλέφωνο, που δίνει τη δυνατότητα της απευθείας συνομιλίας», θα πεί ο κ. Παναγιώτης.
ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΠΑΛΛΑΝΤΙΟ
Tο Παλλάντιο, το χωριό που γέννησε τον γενάρχη Χαρμπή, απέχει μόνο 7 χιλιόμετρα από την Τρίπολη. Βρίσκεται βορειοδυτικά της λίμνης Τάκας και πάνω σε ένα ειδυλλιακό καταπράσινο λόφο, εκεί που είναι η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη και τα ερείπια της ακρόπολης της αρχαίας πόλης Παλλάντιον. Ιδρυτής της πόλης θεωρείται ο Πάλλας, εγγονός του Πελασγού και γιος του Λυκάονα. Ο Παυσανίας αναφέρει ότι στην ακρόπολη του Παλλαντίου υπήρχε ιερό των Καθαρών Θεών, όπως ονομάζονταν και μέσα στην πόλη ναός του Πάλλαντα και ιερό της Περσεφόνης. Ο κ. Παναγιώτης πληροφορεί επίσης ότι η αρχαιολογική σκαπάνη, έφερε στο φως λιγοστά ευρήματα τεσσάρων ναών των αρχαϊκών χρόνων, ενώ στην πεδιάδα υπάρχουν λείψανα δυο παλαιοχριστιανικών βασιλικών. Η σημαντικότερη είναι αυτή που είναι αφιερωμένη στον Άγιο Χριστόφορο κτισμένη τον 6ο αιώνα.
ΚΑΙ ΜΙΚΤΟΙ ΓΑΜΟΙ
«Το μέρος είναι αγροτικό. Δυστυχώς, πριν τρία χρόνια μπήκε λουκέτο στο σχολείο. Υπάρχει μια τάση ανοικοδόμησης και αναπαλαίωσης. Ωστόσο, υποθέτω ότι λόγω του ότι είναι τόσο κοντά με την Τρίπολη, οι κάτοικοι, ψάχνοντας για ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά τους, προτιμούν την πόλη», εκτιμά. Τι γίνεται με τα δικά τους παιδιά που αριθμούν είκοσι πέντε; «Τα είκοσι είναι παντρεμένα. Στην οικογένεια υπάρχουν μικτοί γάμοι. Αναπόφευκτο στη χώρα που ζούμε. Ωστόσο όλα μιλούν Ελληνικά και γνωρίζουν τα ήθη και έθιμα του τόπου μας. Επίσης τα περισσότερα έχουν επισκεφτεί το χωριό μας και δηλώνουν ενθουσιασμένα με το τοπίο και την καθαρότητα του ορίζοντα. Είμαι σίγουρος, πως ο παππούς και η γιαγιά, τα καμαρώνουν και τους στέλνουν από ψηλά την ευχή τους», θα πει ο κ. Παναγιώτης.
>;
>;
Παρουσία από το 1860
Απρίλης 1980. Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου και του Συλλόγου, πλαισιώνουν το τότε Γενικό πρόξενο κ. Ηλία Λυμπερόπουλο και την αείμνηστη σύζυγό του και τον βουλευτή Αρκαδίας κ. Νίκο Καλτεζιώτη. Σύμφωνα με την έρευνα της Συντακτικής Επιτροπής που επιμελήθηκε το επετειακό Λεύκωμα του Παναρκαδικού Συλλόγου «Ο Κολοκοτρώνης», ο πρώτος Αρκάς που φέρεται να έφτασε στους Αντίποδες είναι ο Κωνσταντίνος Γεωργίου Βαφιόπουλος. Ο Βαφιόπουλος, που καταγόταν από τη Μεγαλόπολη, αφού έφυγε από το χωριό του μετά από κάποια οικογενειακή διαφωνία κατατάχθηκε το 1860, δόκιμος αξιωματικός σε αγγλικό καράβι. Όταν, λοιπόν, αγκυροβόλησε στη Μελβούρνη, λιποτάκτησε και, ακολουθώντας το ρεύμα της εποχής – είμαστε στην εποχή των χρυσοθήρων, κατευθύνθηκε στο Bendigo για να βρει την τύχη του. Πέντε χρόνια μετά παντρεύτηκε μια Αυστραλή και απέκτησαν τρία παιδιά: Το Γιώργο, ο οποίος πέθανε από φυματίωση το 1904, τον Ανδρέα, ο οποίος υπηρέτησε στον πόλεμο στη Νότια Αφρική και πέθανε στο Menzies ένα χωριό κοντά στο Kalgoorle, και τον Κωνσταντίνο, τον νεότερο, ο οποίος έζησε μέχρι το 1977, τυφλός και ταλαιπωρημένος σε γηροκομείο του Bendigo. Ο Βαφιόπουλος πέθανε στο Bendigo σε ηλικία 53 ετών. Σημειώνεται, επίσης, ότι οι απόγονοί του, άλλαξαν το όνομά τους σε Vapp και ότι εντάχθηκαν και διακρίθηκαν με τις αυστραλιανές δυνάμεις στους δυο παγκοσμίους πολέμους και στον πόλεμο του Βιετνάμ. Η Συντακτική Επιτροπή, σημειώνει ότι άντλησε τις πληροφορίες από τον πρώτο τόμο του βιβλίου του Hugh Gilchrist, «Australians and Greeks».
ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
Ως γνωστόν, ο Παναρκαδικός Σύλλογος «Ο Κολοκοτρώνης», γιόρτασε φέτος με σειρά εκδηλώσεων την 50ή επέτειο της ίδρυσής του. Στο, όντως επιμελημένο, Λεύκωμα, ο αναγνώστης, μεταξύ άλλων, μπορεί να ενημερωθεί για την πορεία του Συλλόγου, τις δραστηριότητες, τη συμμετοχή του στις παροικιακές εκδηλώσεις, εράνους κ.λπ., που η Συντακτική Επιτροπή, συνοψίζει σε πίνακα με τίτλο: Ορόσημα στη ζωή και ιστορία του συλλόγου. Αναφορές γίνονται και στο Τμήμα Νεολαίας, που πραγματικά έδωσε έντονα το παρών τη δεκαετία του ‘80 και στο Γυναικείο Τμήμα. Η οργανωμένη εμφάνιση του δεύτερου, έγινε το 1988 και διατηρήθηκε μέχρι το 2003. Επιπρόσθετα, ο αναγνώστης, μπορεί να διαβεί τα μονοπάτια της Αρκαδίας και να απολαύσει τη φύση, να μάθει περισσότερα για το Γέρο του Μωριά, και να περιεργαστεί το φωτογραφικό υλικό, που από μόνο του, είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο, σημείο αναφοράς, της παροικιακής μας ιστορίας. Ένα αρμονικό πάντρεμα του χθες με το σήμερα. Μνεία γίνεται και στον Χρήστο Παπαδημητρίουν από τη Νεστάνη, που έφτασε στην Αυστραλία το 1925. Πρόκειται για τον ιδιοκτήτη που γνωστού Embassy Hall, αείμνηστο Κρις. Πάπας, που άφησε τη δική του σφραγίδα στα πολιτιστικά και κοινωνικά δρώμενα των δεκαετιών του ‘60 και ‘70. Το χωλ, ήταν στην καρδιά του ελληνόφωνου τότε Περάν και φιλοξένησε πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις, χοροεσπερίδες συλλόγων και γαμήλιες τελετές. ΟΡΓΑΝΩΣΗ Το άρθρο, πληροφορεί ότι το ζεύγος Πάπα, παντρεύτηκε το 1935 στη Μελβούρνη. «Τότε οι Έλληνες της Βικτώριας ήταν γύρω στις 2,000 και οι Πελοποννήσιοι που πήγαν στο γάμο τους, δεν ξεπερνούσαν τους 25. Πού να φανταζόμασταν τότε, ότι μόνο οι Αρκάδες της Μελβούρνης θα έφταναν τις 13,000, που ισοδυναμεί με το μισό πληθυσμό του Δήμου Τριπόλεως», καταλήγει.
Της ΚΛΑΙΡΗΣ ΓΑΖΗ
Αναφορικά με την ίδρυση του Συλλόγου, αναφέρεται ότι η πρώτη ιδρυτική συνέλευση των Αρκάδων έγινε στο καφενείο «Ορφέας» επί της Bourke Street στο σίτι. Η συνέλευση ενέκρινε το Καταστατικό και εξέλεξε το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο. Πρώτος πρόεδρος ήταν ο κ. Λεωνίδας Αργυρόπουλος, γραμματέας ο κ. Βασίλης Κυριακόπουλος, ενώ στο Συμβούλιο συμμετείχε και ο αείμνηστος Θεοχάρης Τραχανάς. Στα πενήντα χρόνια που ακολούθησαν, διοικήθηκε από 28 Συμβούλια, στα οποία υπηρέτησαν 137 άτομα. Στο σχόλιό του ο πρόεδρος, κ. Δημήτρης Αλεξόπουλος, σημειώνει: «Με τη συμπλήρωση των πενήντα χρόνων προσφοράς των οργανωμένων Αρκάδων στη Μελβούρνη, στρέφουμε την σκέψη στους πρώτους σκαπανείς που ρίζωσαν και πρόκοψαν, και, παρά τα πολλαπλά προβλήματα, γεμάτοι αισιοδοξία και πλημμυρισμένοι από ευγενικά οράματα, αναδείχθηκαν σε καταξιωμένους οικογενειάρχες. Αγωνίστηκαν για τη καλλιέργεια και διάδοση του Ελληνικού πολιτισμού και παραμένουν πιστοί στα ελληνοχριστιανικά ιδεώδη».
ΟΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΙ ΑΡΚΑΔΕΣ
Και προσθέτει: «Βαθύρριζη παραμένει η ελληνογέννητη καταγωγή τους και ακατάλυτος ο δεσμός με τη γενέθλια γη. Η σκέψη και η ψυχή τους παραμένουν δέσμιες με τον τόπο καταγωγής τους. Η επέτειος είναι μια ανάσα που ανοίγει τη διάθεση να μοιράζεις, να δημιουργείς και να βλέπεις τους μακρινούς ορίζοντες. Αυτοί είναι παγκόσμιοι Αρκάδες και οι Αρκάδες των πενήντα χρόνων της Μελβούρνης». Ως επίλογο, παραθέτουμε το άρθρο του κ. Τάσου Καλοδήμου, πρώην προέδρου του Συλλόγου με τίτλο: Επιθυμία μου να διαψευστώ. «…αυτό που με κάνει να μελαγχολώ είναι η συρρίκνωση, η αναπόφευκτη αποχώρηση της πρώτης γενιάς. Τα λευκά αραιά μαλλιά, δηλώνουν σεβασμό, όχι όμως ελπίδες. Εύχομαι να υπάρξει συνέχεια και να μη ισχύσει αυτό που λέμε: Ο τελευταίος να κλείσει την πόρτα». Προσωπικά, πιστεύω ότι είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι δεν καταθέτουμε τα όπλα. Στην περίπτωση δε του Παναρκαδικού Συλλόγου «Ο Κολοκοτρώνης», που υποστηρίζεται από τόσους επιχειρηματίες – η προσφορά των οποίων αναγνωρίζεται μέσα από τις σελίδες του Λευκώματος και μέλη που τον στηρίζουν, επιβάλλεται η συνέχεια. Γνωρίζουμε ότι η παροικία γέρασε και ότι χρειάζεται νέο αίμα για να κρατηθούν τα παροικιακά μας οικοδομήματα. Το γεγονός, ότι ανάμεσά μας, υπάρχουν άτομα που δεν φείδονται κόπου και μόχθου, στρώνονται στη δουλειά και παρουσιάζουν το αξιόλογο κομμάτι της ιστορίας τους σε ένα Λεύκωμα, σημείο αναφοράς για τους αυριανούς μελετητές και ερευνητές, είναι άξιο μνήμης.
.
>;
Μια νύφη του Μεσοπολέμου θυμάται…
Η Γιασεμή Χειδηριώτη του Εμμανουήλ και της Αναστασίας, ήλθε στην Αυστραλία το 1933, στην αρχή της εφηβείας της. Δεύτερη στη σειρά τεσσάρων κοριτσιών, μοσχαναθρεμμένων από την πανέμορφη Ερεσό της Λέσβου, τον τόπο που γεννήθηκε η μεγαλύτερη ποιήτρια όλων των εποχών, η Σαπφώ, αποδίδει το μεγάλο ταξίδι στις «περίεργες συνθήκες». «Ο πατέρας μου ξενιτεύτηκε από 20 χρονών παλικάρι. Ένας θείος του τον πήρε στην Αμερική για να τον… γλιτώσει από έναν άλλον θείο που ήθελε να τον κάνει καλόγερο! Το 1912 ήλθε πίσω, στην Ερεσό, παντρεύτηκε την κοπέλα που τού προξένεψαν και έφυγε ξανά για τη Νέα Υόρκη, αφήνοντας τη γυναίκα του έγκυο με την πρώτη τους κόρη, την Ελένη. Θα κάνει 8 χρόνια να γυρίσει». Είναι η μεγαλύτερη περίοδος που η Αναστασία Χειδηριώτη θα μείνει χωρίς τον άντρα της. Από κει και μπρος θα γυρίζει σε τακτά διαστήματα για να συμπληρωθεί η οικογένεια με άλλα τρία κορίτσια, τη Γιασεμή, την Ιουλία και την Αφροδίτη. Τέσσερις κόρες στις αρχές του αιώνα παρουσίαζαν τεράστιο πρόβλημα αποκατάστασης. Ο Μανώλης Χειδηριώτης έκανε τους υπολογισμούς του και βρήκε ότι όσο σκληρά κι αν δούλευε, δεν έβγαινε. «Έγραψε στη μητέρα μου ότι θα πάει στην Αυστραλία και μόλις μπορέσει θα μας πάρει κι εμάς. Θυμάμαι τη μητέρα μου να κάνει το σταυρό της και να ψιθυρίζει μια προσευχή. Αργότερα, θα μάς έλεγε ότι παρακαλούσε να έλθουν όλα δεξιά και να μπορέσουμε να ζήσουμε πια όλοι μαζί». Στη συνέχεια, η αρχόντισσα που έχω σήμερα μπροστά μου, σύζυγος του αείμνηστου Χαράλαμπου Θεολόγου, θα δώσει εικόνες από την περιορισμένη ζωή τους στην Ερεσό, καταλήγοντας: «Δεν πηγαίναμε πουθενά, παρά μόνο στην εκκλησία. Οι μόνες επισκέψεις της μητέρας μας ήταν στις δύο θείες που είχαμε στο χωριό. Δεν ήθελε να δώσει αφορμή για σχόλια στην κλειστή κοινωνία που ζούσαμε και όλες μας οι κινήσεις ήταν υπό παρακολούθηση».
ΣΤΗ ΜΕΛΒΟΥΡΝΗ
«Όταν φτάσαμε στη Μελβούρνη, ο πατέρας μας γεμάτος χαρά, μάς πήγε στο σπίτι που είχε αγοράσει στο Park St., στο North Fitzroy, μια από τις καλύτερες περιοχές αυτή την εποχή. Το είχε επιπλώσει, η αυλή ήταν ολάνθιστη, το σπίτι γεμάτο δώρα. Τις μέρες που ακολούθησαν, μάς έπαιρνε μία-μία, εμένα και τις αδελφές μου, στο σίτι για να μάς αγοράσει καινούρια φορέματα. Μας άφηνε να διαλέξουμε ό,τι θέλαμε. Ένοιωσα σαν την Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων», θα πει με μια λάμψη στα μάτια, κάνοντας νοσταλγικά, το ταξίδι πίσω στο χρόνο. Η Αυστραλία, εντούτοις, ήταν ακόμη μουδιασμένη από τη φοβερή κρίση του 1930, όπου η ανεργία είχε φτάσει σε ύψη-ρεκόρ, 25%, πάρα πολλοί είχαν χάσει τα σπίτια τους και έμεναν σε καλύβες που έφτιαξαν μόνοι τους, τα τρόφιμα ήταν λιγοστά, κι αυτά με κουπόνια. «Η αλήθεια είναι ότι εμείς δεν ήλθαμε σ’ επαφή με δύσκολες καταστάσεις. Ο πατέρας μας ήταν μάγειρας σ’ ένα από τα μεγαλύτερα cafe στην πόλη και φρόντιζε να μη μάς λείψει τίποτε. Υπήρχε, εντούτοις, ρατσισμός, έντονος μπορώ να πω, όπου η λέξη «ντέϊγκο», ήταν στο καθημερινό λεξιλόγιο των Αυστραλών. Ελληνικά δεν μπορούσαμε να μιλήσουμε στις δημόσιες συγκοινωνίες γιατί εισπράτταμε το περίφημο «speak English». Αλλά ούτε και στο δρόμο. Εμένα και την αδελφή μου Ιουλία, όταν πήγαμε να γραφτούμε στο σχολείο, μας έβαλαν με τα παιδιά του Δημοτικού και μοιάζαμε περισσότερο με δασκάλες παρά με μαθήτριες. Αυτό, εξάλλου, λέγαμε στους εαυτούς μας για να παρηγορηθούμε!»
ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΑΡΙΣΤΟ
Εν τω μεταξύ, ο Μανώλης Χειδηριώτης ξεκίνησε το σχέδιο αποκατάστασης των κοριτσιών του, χωρίς να χάσει καθόλου καιρό. «Για τη μεγάλη μας αδελφή την Ελένη που ήταν 19 χρόνων, έγραψε στη μητέρα μου να μη διανοηθεί να την παντρέψει στο χωριό, γιατί τής έχει ήδη έτοιμο το γαμπρό. Έτσι μόλις ήλθαμε, γνώρισε τον άντρα που είχε βρει ο πατέρας μου και έγινε ο γάμος πολύ γρήγορα. Μετά από επτά χρόνια, παντρευτήκαμε, με τον ίδιο τρόπο, η αδελφή μου Ιουλία κι εγώ. Έφερε ο πατέρας μου σπίτι δύο νέους που είχε γνωρίσει στο εστιατόριο που εργαζόταν, τον Γιώργο Καλδή, από τη Μυτιλήνη και τον Χαράλαμπο Θεολόγου, από την Αθήνα, με καταγωγή από τη Σμύρνη, και έγιναν οι γάμοι μας τον ίδιο χρόνο. Οι άντρες μας αγόρασαν ένα από τα μεγαλύτερα εστιατόρια της υπαίθρου, την εποχή εκείνη – 1941 – το Benalla Cafe και το Milk Bar που ήταν δίπλα σ’ αυτό. Είμαστε ευτυχισμένες. Παρ’ ότι εργαζόμασταν στο Milk Bar ατελείωτες ώρες και δεν πηγαίναμε στο κρεβάτι πριν τη 1 το πρωί, μάς άρεσε. Κάναμε τα απογέματα βόλτες στο χωριό, πηγαίναμε στο πάρκο, στα μαγαζιά. Είχαμε οικονομική άνεση, νοιώθαμε προνομιούχες!». Τέλη της δεκαετίας του ’40 και ο ερχομός δύο αγοριών, του Πίτερ Θεολόγου και του Γιάννη Καλδή, θα οδηγήσουν στην πρακτική λύση της μετακόμιση … κατά το ήμισυ, των οικογενειών, στη Μελβούρνη. «Στα μαγαζιά δεν υπήρχε ούτε ίχνος αυλής, τα παιδιά δεν τα αφήναμε ούτε καν να πλησιάσουν την πόρτα, οπότε δεν υπήρχε άλλη διέξοδος». Η Ιουλία Καλδή θα εγκατασταθεί με τον γιό της σε μια ωραία τούβλινη βίλλα στο Essendon, ενώ η Γιασεμή Θεολόγου σ’ ένα πανέμορφο W.B. με λουλουδιασμένο κήπο στο Pascoe Vale. Οι άντρες τους θα έρχονται εναλλάξ, κάθε Σαββατοκύριακο στη Μελβούρνη.
ΣΥΝΤΟΜΟΣ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ
«Είμαστε πολύ τυχερές», θα πει σήμερα, κάνοντας έναν σύντομο απολογισμό και καταλήγοντας ότι «αν μέναμε στο χωρίο, ο πατέρας μας έπρεπε να εξασφάλιζε δύο σπίτια στην καθεμιά για να μας παντρέψει. Ένα στο χωριό κι’ ένα στη Σκάλα. Και τι γαμπρό νομίζεις ότι θα βρίσκαμε. Κάποιον τσομπάνη. Οι άντρες ήταν λιγοστοί, γιατί οι νέοι, οι περισσότεροι κατέβαιναν στη Μυτιλήνη ή ξενιτεύονταν στην Αμερική». Ναι, η πρακτικότητα του θέματος είναι όντως εντυπωσιακή. «Εδώ, μέσα σε δέκα χρόνια, μας πάντρεψε και τις τέσσερις με καλά παιδιά και επιχειρηματίες, χωρίς προίκα», θα καταλήξει, μη αφήνοντας ούτε μία μικρή χαραμάδα για να τρυπώσει νοσταλγία για τη μαγευτική Ερεσό. Το αίσθημα της νοσταλγίας θα είναι, αντίθετα, πολύ έντονο, όταν η συζήτηση στρέφεται στην εποχή του ’50 και ’60 που τα καράβια ξεφόρτωναν τα νιάτα της πατρίδας στο Port Station Pier. «Ήταν κάτι ασύλληπτα μεγάλο. Ήταν σα να ξύπνησε η Αυστραλία από ένα λήθαργο. Παλικάρια και νέες, πάνω στον ανθό της νιότης τους, έφταναν κάθε βδομάδα, κάτω στο λιμάνι, γεμάτοι ενθουσιασμό, ντυμένοι ωραία, μοντέρνα, σε αντίθεση με τους Αυστραλούς που ήταν κακοντυμένοι και άτσαλοι. Ήταν σα να φύσησε ένας άνεμος ζωής στην πόλη. Ο Ευαγγελισμός και ο Αη Γιώργης, κάθε Κυριακή, γέμιζαν από νεοφερμένους που ήταν εγκάρδιοι, φιλικοί, γεμάτοι ζωή και όνειρα για το μέλλον. Η Lonsdale St. και η Russell St. ήταν σαn να ήταν δρόμοι ελληνικοί. Παντού άκουγες να μιλάνε ελληνικά και μάλιστα μεγαλόφωνα, από τα μαγαζιά ξεχύνονταν τραγούδια του Τσιτσάνη, του Καζαντσίδη και του Γούναρη.
Της ΒΙΒΙΑΝ ΜΟΡΡΙΣ
Οι άνθρωποι γνωρίζονταν εύκολα, γρήγορα, κάθε βδομάδα ήταν και κάποιος γάμος ή αρραβώνας. Η ζωή μας άλλαξε». Ήταν μόνο η αρχή μιας εξέλιξης που θα συνεχιζόταν για δεκαετίες. Που θ’ άλλαζε για πάντα το πρόσωπο της Αυστραλίας. Που θα έδινε νέες ευκαιρίες στους μετανάστες που άφησαν την πατρίδα τους για ένα καλύτερο αύριο, αλλά θα συνέτεινε και στην αλματώδη ανέλιξη, οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική της Πέμπτης Ηπείρου.
>;
>;
Ανακάλυψαν στην… Αυστραλία το ιωνικό Μελί
Τα παιδιά γεννήθηκαν στην Αυστραλία, οι γονείς τους στην Ελλάδα, οι παππούδες και οι γιαγιάδες τους στη Μικρά Ασία. Τους ενώνει, όμως, η κοινή «μικρασιάτικη» καταγωγή τους. Αν και οι περισσότεροι γεννήθηκαν στην Αυστραλία και άλλοι έχουν εγκατασταθεί στη μακρινή ήπειρο εδώ και δεκαετίες, κουβαλούν αναλλοίωτο το… DNA της Ιωνίας. Οι νεότεροι δεν γνωρίζονται μεταξύ τους. «Ανακάλυψαν» ο ένας τον άλλο χάρη στη… μουσική. Τόπος καταγωγής των προγόνων τους το Ιωνικό Μελί. «Μελί το Ελληνοχώρι», το έλεγαν οι Τούρκοι. Ένα χωριό με περίπου πέντε χιλιάδες κατοίκους, όλοι τους Έλληνες, που βρίσκεται στη χερσόνησο της Ερυθραίας, ακριβώς απέναντι από τις Οινούσσες και τη Χίο. Πριν μερικά χρόνια, έφτασε στην Αυστραλία ένα εκπληκτικό CD τραγουδιών με γενικό τίτλο «Τα Τραγουδάκια μου Πουλώ» που περιείχε τραγούδια από το Μελί της Μικράς Ασίας. Σιγά-σιγά, άρχισαν να γίνονται γνωστά και να ακούγονται στη Μελβούρνη και το Σίδνεϊ. Και μέσα από τα τραγούδια αυτά άρχισαν και αρκετοί ομογενείς να ανακαλύπτουν ότι έχουν κοινή καταγωγή. Με κύριο διακινητή του υλικού τον γνωστό προπονητή, Τάκη Σβίγγο, Μελιώτη στην καταγωγή και πρώην κάτοικο του Μελιού Μεγάρων. Οι «Μελιώτες», όπως τους αρέσει να αποκαλούνται, βρήκαν κοινές μνήμες μέσα από τα τραγούδια που ήταν έργο του Πολιτιστικού Συλλόγου «Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος» από το Νέο Μελί Μεγάρων. Στα Μέγαρα εγκαταστάθηκαν, μετά την καταστροφή του 1922, εξακόσιοι περίπου πρόσφυγες από το Μελί της Μικράς Ασίας και δημιούργησαν το Νέο Μελί Μεγάρων. Αυτός ήταν ο τελευταίος σταθμός της περιπλάνησής τους, αφού πρώτα πέρασαν από τις Οινούσσες, όπου παρέμειναν τριακόσιοι περίπου Μελιώτες, ενώ άλλοι τόσοι σκορπίστηκαν στη Χίο, στο Χαλάνδρι, το Ψυχικό, τη Θήβα, την Νέα Κίο, τον Άγιο Κωνσταντίνο, την Αμερική και την Αυστραλία. Τα ίχνη τους χάθηκαν και μόλις τώρα, πλέον, οι απόγονοι τους στην Αυστραλία ξαναβρίσκουν στοιχεία από τις ρίζες τους χάρη στις πρωτοβουλίες του Πολιτιστικού Συλλόγου, που δεν περιορίζονται μόνο στο αρχικό CD. Ακολούθησαν και δεύτερο CD, πέρσι, με τίτλο «Στου Μελιού τους καφενέδες», ένα DVD με τίτλο «Μελί το Ελληνοχώρι» και αρκετές εκδόσεις, με τελευταία το εντυπωσιακό Λαογραφικό Λεύκωμα «Μελί, όσα δε σβήνει ο χρόνος». Όλα αυτό το υλικό σμίγει τους Μελιώτες της Αυστραλίας, δηλαδή τους απογόνους τους, που το μοιράζονται πλέον μεταξύ τους, το αναλύουν, το μεταφράζουν στην αγγλική (μιας και οι περισσότεροι έχουν γεννηθεί στην Αυστραλία) και προγραμματίζουν επισκέψεις στο Ιωνικό Μελί, αλλά και στο Νέο Μελί Μεγάρων «για να ξαναβρούν τις ρίζες τους». Σύμφωνα με στοιχεία που μάς έδωσαν ο πρόεδρος του Πολιτιστικού και Προοδευτικού Συλλόγου «Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος», Θεόδωρος Καλαϊτζής και ο γραμματέας Νικόλαος Λάμψας, το Μελί αποτελούσε συνέχεια της Βυζαντινής πόλης Στιλάριον. Στα παράλιά της, βρίσκονταν τρεις αρχαίες Ιωνικές καστροφόρες πόλεις: η Κορύνη, η Σιδούσα και η Πολίχνη. Το Μελί ήταν χτισμένο αμφιθεατρικά στους πρόποδες του βουνού Μέμα. Οι κάτοικοί του, πριν τον διωγμό του 1922, ξεπερνούσαν τις πέντε χιλιάδες. Υπήρχαν χίλιες περίπου οικογένειες εξολοκλήρου ελληνικές και μόνο ελληνόφωνες. Είχε τρεις μεγάλες εκκλησίες: τον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο, την Αγία Παρασκευή και τους Αγίους Αναργύρους. Εκκλησιαστικά υπαγόταν στην Μητρόπολη Κρήνης και διοικητικά στην επαρχία Καραπουρνών που ανήκε στη Σμύρνη. Μέχρι το 1919 είχε δωδεκαμελή Δημογεροντία. Λειτουργούσαν τρία σχολεία: ένα εξατάξιο δημοτικό, ένα Παρθεναγωγείο και ένα Ελληνικό. Ο ξεριζωμός σταμάτησε στη μέση την ανέγερση Γυμνασίου. Τα σπίτια του ήταν μεγάλα, ωραία και τα περισσότερα διώροφα, χτισμένα με πέτρα και κεραμίδι. Επιπλέον, είχε ένα υδραγωγείο, τρεις νερόμυλους και πολλά λατομεία, ενώ φημιζόταν για την πλούσια παραγωγή του σε μετάξι. «Οι Μελιώτες», λένε, «ήταν πολύ καλοί πατριώτες, γνήσιοι Έλληνες και Χριστιανοί. Μάλιστα την ελληνικότητα του Μελιού και ολόκληρης της χερσονήσου της Ερυθραίας, επικαλέστηκε στη συνθήκη των Σεβρών ο Εθνάρχης Ελευθέριος Βενιζέλος, για να πετύχει την ιστορική υπογραφή της». Ο σύλλογός τους, από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα, μάχεται υπέρ της διάσωσης, διάδοσης και προβολής της ιστορίας και του ακμαίου πολιτισμού των Αλησμόνητων Πατρίδων της Μικρασίας. Προσπαθεί για την πολιτιστική αναβάθμιση της περιοχής Μελί Μεγάρων, με κύριο άξονα τα ήθη και έθιμα, που έχουν τις ρίζες τους στο Μελί Ερυθραίας της Μικράς Ασίας. Η δραστηριότητα του συλλόγου, έχει να καταγράψει στο ενεργητικό της, τις εκατοντάδες χορευτικές και μουσικές και θεατρικές παραστάσεις, σε όλη την ελληνική επικράτεια, την αναπαράσταση εθίμων, τη συμμετοχή σε τηλεοπτικές εκπομπές. Στο σύλλογο λειτουργούν τμήματα παραδοσιακού χορού και θεάτρου. Η κορύφωση των δραστηριοτήτων μας γίνεται με την ετήσια διοργάνωση εκδηλώσεων «ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΑ» στο τέλος κάθε Σεπτέμβρη, στη γιορτή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου. Στις εκδηλώσεις παρουσιάζονται από τις χορευτικές ομάδες του συλλόγου, οι παραδοσιακοί Μελιώτικοι χοροί. Συμμετέχουν παραδοσιακά χορευτικά συγκροτήματα και χορωδίες από διάφορες περιοχές της Ελλάδος. Η θεατρική ομάδα του συλλόγου παρουσιάζει θεατρικές παραστάσεις (Μελί: Ο πόνος και η χαρά μας). Τελευταία γίνεται προσπάθεια να εντοπιστούν και οι ανά τον κόσμο απόγονοι των Μελιωτών και να καταγραφτούν. Παράλληλα, αναζητείται και τυχόν υλικό που μπορεί να έχουν στην διάθεσή τους για μελλοντική αξιοποίηση. Όσοι ενδιαφέρονται να έρθουν σε επαφή με τον σύλλογο ή να προμηθευτούν τον πολιτιστικό του υλικό η διεύθυνση είναι: Προοδευτικός και Πολιτιστικός Σύλλογος «Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος».
>;
>;
Ο ρόλος των Ελληνίδων δεύτερης και τρίτης γενιάς στην αυστραλιανή κοινωνία
«Ανατρέχοντας στις σελίδες της ιστορίας της ελληνικής παροικίας της Αυστραλίας, διαπιστώνω ότι πρόκειται για επιτυχημένους μετανάστες, ανθρώπους που εργάστηκαν σκληρά σε όλους τους κλάδους και τα επαγγέλματα, την μεγαλύτερη σε αριθμό που υιοθέτησε την Αυστραλιανή υπηκοότητα και μια νεολαία δεύτερης και τρίτης γενιάς, που παλεύει να κρατηθεί στις ρίζες και να μεταδώσει την γλώσσα, τον πολιτισμό και τη θρησκεία μας στα δικά της παιδιά. Ως σύνολο, λοιπόν, έχουμε πολλά που μας κάνουν υπερήφανους», είπε στην εισαγωγή της ομιλία της η πολιτειακή υφυπουργός Χωροταξίας, κ. Τζένη Μικάκου. Η κ. Μικάκου ήταν καλεσμένη την περασμένη Παρασκευή του Διοικητικού Συμβουλίου της Παμμεσσηνιακή Αδελφότητας «Ο Παπαφλέσσας», με την ευκαιρία των εορτασμών για την 50ή επέτειο του Οργανισμού. Θέμα της ομιλίας της που δόθηκε στο οίκημα της Αδελφότητας επί της Gooch St., στο Thornbury, ήταν «Ο ρόλος των Ελληνίδων δεύτερης και τρίτης γενιάς στην αυστραλιανή κοινωνία».
Η ΠΡΩΤΗ
«Η πρώτη γενιά έχει καταθέσει την εμπειρία ζωής. Γι’ αυτό μετά από μετά από σκληρή εργασία, αισθάνεται ότι κατά κάποιο τρόπο ό,τι δημιούργησε της ανήκει. Η δεύτερη γενιά με όπλα τη μόρφωση, την επαγγελματική κατάρτιση και τις επιδράσεις που δέχεται από την ευρύτερη κοινωνία, λειτουργεί διαφορετικά. Έχει το δικό της τρόπο σκέψης. Με αυτό κατά νου, δεν νομίζω ότι θα έπρεπε να υπάρχει σύγκρουση μεταξύ τους. Πιστεύω ότι ο ρόλος των νέων είναι να επεκτείνουν τα επιτεύγματα της πρώτης γενιάς και θέλω να πιστεύω, ότι η πρώτη έχει τους τρόπους και να τους στηρίξει και να τους υποστηρίξει», θα πει. Η κ. Μικάκου υποστηρίζει ότι οι Ελληνίδες που ήλθαν στην Αυστραλία την μεταπολεμική περίοδο, διατήρησαν τις αξίες της οικογένειας, μεταλαμπάδευσαν στα παιδιά τους δείγματα του ελληνικού πολιτισμού και της κουλτούρας μας και μπήκαν στο εργατικό δυναμικό της χώρας. Πρωτοστάτησαν, επίσης, έστω και παρασκηνιακά και αθόρυβα στην δημιουργία των παροικιακών μας οργανισμών. «Τελευταία, βλέπουμε Ελληνίδες δεύτερης και τρίτης γενιάς να αναλαμβάνουν πρωτοποριακούς ρόλους σε διάφορους Οργανισμούς και για πολλά χρόνια προωθούν την ελληνική λογοτεχνία. Ωστόσο, είναι αντιμέτωπες στις ίδιες προκλήσεις των άλλων γυναικών της χώρας. Με επίκεντρο, λοιπόν, την ισορροπία της εργασίας και της οικογενειακής ζωής, θα πρέπει να δημιουργήσουμε τέτοιες συνθήκες εργασίας, ώστε να τις επιτρέπεται να ανταποκρίνονται σε αυτές τις τόσο ανταγωνιστικές απαιτήσεις των καιρών μας», εκτιμά.
Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΚΑΙ ΤΡΙΤΗ
Από τη θέση της πολιτικού, αναφέρθηκε στην εξαγγελία της κυβέρνησης Ραντ, ότι δηλαδή θα εισαγάγει από το Γενάρη του 2011 το σχέδιο Paid Parental Leave – πληρωμένη άδεια γoνέα μετά την τοκετό, ώστε να ενθαρρύνει τις νεαρές μητέρες να παραμείνουν στο εργατικό δυναμικό, ότι δικαιούνται άδεια μετ’ αποδοχών, ότι η προσφορά τους είναι εκτιμητέα και ότι η μητρότητα, είναι σπουδαία και χρειάζεται τη στήριξη της κοινωνίας. Θύμισε, επίσης, ότι πρότυπα και πηγή έμπνευσης και ενθάρρυνσης είναι η πρώτη γενιά. Οι γιαγιάδες και μητέρες. Ενώ σε προσωπικό επίπεδο, παρά τα σκαμπανεβάσματα και τον συνεχή της αγώνα, χαρακτήρισε τον εαυτό της τυχερό, που η οικογένεια της σεβάστηκε και στήριξε την επιθυμία της, να ακολουθήσει την πολιτική. Για καλύτερη επικοινωνία μεταξύ των Ελληνοαυστραλών ανδρών και γυναικών, η κ. Μικάκου μιλά για την αναγκαιότητα δημιουργίας δικτύων κοινού ενδιαφέροντος, ενώ καταθέτει συνάμα τον προβληματισμό της αναφορικά με την γλώσσα μας και τη μείωση του αριθμού σπουδαστών σε επίπεδο VCE. «Θεωρώ ότι, επιβάλλεται τα παιδιά της δεύτερης και τρίτης γενιάς να παρακολουθούν ελληνικά εκπαιδευτικά προγράμματα, να συμμετέχουν σε ομάδες παραδοσιακών χορών, να μυηθούν στα ευεργετήματα της μεσογειακής κουζίνας και να ενθαρρυνθούν να λαμβάνουν ενεργό συμμετοχή σε οργανισμούς που προβάλλουν τον πολιτισμό και την κουλτούρα μας.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΗΣΗ
«Σίγουρα, η ελληνική ταυτότητα αλλάζει και αυτό σημαίνει διαφορετικές κατευθύνσεις για τις νεότερες γενιές. Η δεύτερη και τρίτη, επιλέγει, κρατεί και ακολουθεί έθιμα και παραδόσεις που, ενδεχομένως, τις εκφράζει περισσότερο. Ωστόσο ένας μεγάλος αριθμός Ελληνίδων δεύτερης και τρίτης γενιάς που εργάζεται σε mainstream organizations, δεν έχει επαφή με παροικιακούς οργανισμούς. Καλώ, λοιπόν, όλες αυτές τις γυναίκες να δραστηριοποιηθούν. Το μέλλον τους εξαρτάται και από την δική τους συμμετοχή», προσθέτει. Στη συνέχεια, η κ. Μικάκου επαίνεσε την Ελληνίδα για την εθελοντική της προσφορά προς το κοινωνικό σύνολο, την χαρακτήρισε ηρωίδα και δήλωσε απερίφραστα το θαυμασμό της. «Ενθαρρύνω τους νέους, άνδρες και γυναίκες, να ανταποκρίνονται και να συμμετέχουν ενεργά και ουσιαστικά σε προσκλήσεις και προκλήσεις της ευρύτερης κοινωνίας, ιδιαίτερα σε σχολικά συμβούλια και να ενδιαφερθούν στην πολιτική ζωή της χώρας μας», είπε. Στον επίλογο, ευχαρίστησε και αναγνώρισε την σημαντική προσφορά και τον σπουδαίο ρόλο των πρώτων σκαπανέων, των Ελλήνων μεταναστών, ανδρών και γυναικών, για τα θεμέλια που έθεσαν και τις αξίες που μεταλαμπάδευσαν στις νεότερες γενιές αλλά και για τις πολυποίκιλες επιτυχίες τους στην ευρύτερη αυστραλιανή κοινωνία. «Σκύβω με σεβασμό στο έργο τους. Ωστόσο αισθάνομαι την ευθύνη των νεότερων για μαζικότερη συμμετοχή στα κοινοτικά και αυτά της ευρύτερης αυστραλιανή κοινωνίας και με σκληρή και δημιουργική δουλειά, να εξασφαλίσουμε ένα καλύτερο μέλλον στις επερχόμενες γενιές».
>;
>;
The first Greek migrants to Australia were seven convict sailors
The first Greek migrants to Australia were seven convict sailors convicted of piracy by a British naval court in 1829 and sent to serve out their terms in New South Wales.[6] Though eventually pardoned, two of the seven settled in the country. The first known free Greek immigrant to Australia was Katerina Georgia Plessos (1809-1907), who arrived in Sydney with her husband Major James Crummer in 1835. They married in 1827 on the island of Kalamos where Crummer, the island’s commandant met the young refugee from the Greek independence wars. She is thought to be one of the last people to speak to Lord Byron. They lived in Sydney, Newcastle and Port Macquarie where she is buried. They had 11 children. [7] The first free Greek settler to South Australia was George Tramountanas who arrived in Pt. Adelaide in 1842. He was a Pastoralist on the West Coast of S.A and eventually became a well respected sheep farmer and prominent member of the Elliston District. He is revered by the Greek Orthodox Community of S.A as their Pioneering Grandfather. Groups of Greeks then settled in significant numbers during the gold rushes of the 1850s. The 1901 census recorded 878 Greek-born, but this must surely omit a few hundred other ethnic Greek migrants from the Ottoman Empire and elsewhere. The expulsion of Greeks from Asia Minor in 1922-23 led to further Greek migration to Australia, primarily to New South Wales. These Greeks are difficult to trace but the number of Greeks from Greece proper had risen to 12,291 by the time of the 1947 census.
>;
>;
East meets west
How a Greek Australian went all the way to China to find his own destiny by creating his own dynasty. In 2006 Evangelos (Lou) Louizidis took a trip to China. It was a journey that changed his life forever. Looking in China for a business opportunity, friends told him that they would show him the most beautiful place on Earth, a claim that he thought was preposterous – that was, until he laid eyes on the village of Lijiang. Since then, he has done everything in his power to ensure that he would wake up every morning looking at the foothills of a Himalayan mountainside, in a Chinese village that remarkably, reminds him of everything great about being Greek. It’s a village that he is 100 per cent certain beckoned him because of its Greek connections. “It was a calling,” said Louizidis, “something hit me, drove me to find out more about this place because there is more to this place. Something spiritual made me go there.” The town he speaks of with so much passion is Lijiang in the northwest of the Yunnan Province. The old town of Lijiang is a UNESCO heritage listed site, so the beauty, natural topography and history seeps from every pore. China as a country is entrenched in a mythical history and culture that similarly to Greece, has to be lived in to be fully understood and appreciated. In other words, to understand the deep and rich history of both countries you need to walk in the same steps as the people from centuries past – to get the chill that runs down your spine thinking about an era before Christ. “I found in their mythology, through pictures of past events, this picture of a what I thought were two hoplites (Ancient Greek soldiers) and a Tibetan princess. One of the soldiers looked like he was wearing an Alexander the Great emblem, but it turned out not to be,” explained Louizidis of his introduction to the Greek connection in Lijiang. Louizidis was taken aback by his discovery and wanted to know more. “When I discussed this with experts in Athens, they told me that I was looking at the wrong soldier. I should be looking at the other soldier who was dressed in a pre-Troy Mycenaean war outfit. I thought no one came out this far east, but the experts said that in mythology, Dionysis and some other Greeks did.” Now well and truly bitten by the history bug, he followed through with his investigations and uncovered another distinguishing fact. The province that Lijiang is situated in is Yunnan, which is the Turkish word for Ioanian. “If you talk to classical Greek mythologists they will tell you the Ionian race originated in Tibet, and there are signs that these guys may be on the right track. There is a Greek temple on the top of one Tibetan mountain.” With all these uncanny connections, Louizidis felt as though landing in Lijiang might not have been such an accident and more his own destiny. With his past and present colliding in this UNESCO heritage-listed site, it was almost written that he was to open a boutique hotel there, so he could live out his dream of making east meet west.
Louizidis grew up in Melbourne. His father was the President of the Athenian Society of Melbourne during the 1950s and ’60s and Louizidis was his right-hand man when it came to all things hospitality. “Hospitality is in my blood, I can’t help it.” Smack bang in the foothills of the Jade Dragon Snow Mountain Glacier National Park, Australia House is the perfect base for travellers looking for a refuge, adventure, romantic escape or boys own adventure and gives Louizidis the opportunity to live out his hospitality. The facilities and service is modern but the outside meets the strict traditions of the Na-Xi tribe. Although Louizidis was given free reign to create a modern masterpiece inside the building, the outside had to reflect the 800-year-old architecture that makes up Lijiang’s old town. “Australia House evolved as a concept – to be a guesthouse that doubled up as my base, to show my friends the magnificent surrounds of the village,” said Louizidis. The set-up began in April 2010. Within nine months the complex was built. After three more months, it was fully furnished and fitted with locally sourced furniture and crafts from surrounding villages. Louizidis encourages guests to use the hotel as a base to explore the traditions and rich cultures of this natural geographical wonderland. Apart from the national park and Himalayan mountain, two-hours away is China’s biggest gorge, the famous Tiger Leaping Gorge. An adventurer at heart, Louizidis will take out all his guests on personal tours to ensure they see all they can of this wonderment. “I chose a location at the foothills of the Himalayas where guests could wake up with the birds. You’re living within history, the most pristine virgin countryside – you can’t imagine the beauty.” Having this nature at your doorstep is truly something, but Louizidis remains convinced that it was the similarities the town had to Hellenic culture that ensured this venture would become his very own Chinese destiny. “The villagers are very family orientated like the Greeks. The values, the ethics, the morals are very similar to the Greeks. If you’ve seen a Greek village or are from a Greek village, you wouldn’t feel out of place here. I can feel the spiritual connect here. I love this place. I love waking up here and I just want to share all the love and beauty with my fellow human beings.”
>;
>;
Οι Έλληνες που πολέμησαν στο Βιετνάμ
1968: Ο συγγραφέας – αμούστακο παλικάρι στο Βιετνάμ. Φώτο: Australian War Memorial Canberra Ήταν ο μόνος Έλληνας σε χίλιους στρατιώτες στο τρίτο τάγμα, όταν το 1967 η Αυστραλία εισήλθε και επίσημα στον πόλεμο του Βιετνάμ. «Δεν έκρυψα ποτέ την καταγωγή μου, όπως δεν την έκρυψαν οι Ιταλοί και οι Γιουγκοσλάβοι και, ενδεχομένως, και άλλοι στρατιώτες από τις άλλες εθνικότητες. Ήμασταν όλοι το ίδιο αποδεκτοί από τη διοίκηση και είχαμε την ίδια αντιμετώπιση. Εξάλλου, αναπτύχθηκε ανάμεσά μας μια βαθιά φιλία. Γίναμε ένα σώμα, με σύμπνοια, συμπόρευση, εμπιστοσύνη και προσήλωση στον κοινό στόχο. Να αποπερατώσουμε την αποστολή μας και να επιστρέψουμε», θα πει ο βετεράνος του πολέμου, Αναστάσιος Κυρίτσης (Steve Kyritsis) του Δημητρίου και της Μαρίας με ρίζες στη Νίσυρο. «Άλλωστε, το Βιετνάμ με συνοδεύει κάθε μέρα. Είδα και έζησα πολλά. Γεύτηκα τον πόνο των κυνηγημένων και την απώλεια συναδέλφων μου. Εικόνες σκληρές που εναντιώνονται στο χρόνο και είναι βαθιά χαραγμένες στην ψυχή μου. Ωστόσο, πιστεύω ότι εκπλήρωσα το χρέος – όπως και οι υπόλοιποι στρατιώτες – προς την πατρίδα», προσθέτει. Για χρόνια, λοιπόν, ο κ. Κυρίτσης έκρυβε στα βάθη της καρδιάς του τα δυνατά αυτά συναισθήματα που ένιωσε την περίοδο της θητείας του και κράτησε ζωντανά στην μνήμη τις εικόνες και εμπειρίες που έζησε.
ΒΙΒΛΙΟ – ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ
Κάποια στιγμή αποφάσισε να τα καταγράψει και την Παρασκευή, 22 Μαΐου 2009, στις 2.30 το απόγευμα, παραδίδει το βιβλίο του με τίτλο ««Ελληνο-αυστραλοί που πήραν μέρος στον πόλεμο του Βιετνάμ 1962-1972». Η παρουσίαση θα γίνει από τον υπουργό Υποθέσεων Βετεράνων, κ. Τόνι Ρόμπερσον, εκ μέρους του πρωθυπουργού Βικτωρίας, σε αίθουσα της Πολιτειακής Βουλής της Βικτώριας, στο σίτι. Όπως ενθυμούνται οι αναγνώστες, το 1960 άρχισαν οι πολεμικές επιχειρήσεις μεταξύ Βόρειου και Νότιου Βιετνάμ. «Στο παιχνίδι» μπήκαν και οι ΗΠΑ και το 1962 ακολούθησε η Αυστραλία. Στο βιβλίο παρουσιάζονται οι Έλληνες βετεράνοι που συμμετείχαν στον πόλεμο την περίοδο 1962-1972, με τις αυστραλιανές ένοπλες δυνάμεις. Στον εξοντωτικό αυτό πόλεμο, που συγκλόνισε όχι μόνο την ασιατική χώρα, αλλά και ολόκληρο τον κόσμο, η Αυστραλία έμελλε να χάσει 520 άνδρες της. «Θέλησα να γράψω αυτό το βιβλίο για να κάνω γνωστό στον απανταχού ελληνισμό την ιστορία των ελληνοπαίδων που πήραν μέρος στον πόλεμο του Βιετνάμ μέσα από τις τάξεις του αυστραλιανού στρατού. Τα περισσότερα παιδιά ήταν στρατιώτες ηλικίας 19 -20 χρόνων, η τύχη των οποίων ήταν να υπηρετήσουν στον αυστραλιανό στρατό όταν άρχιζε ο πόλεμος του Βιετνάμ το 1962. Πολλοί είχαν γεννηθεί στην Ελλάδα και είχαν έλθει στην Αυστραλία με τους γονείς τους μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Άλλοι γεννήθηκαν εδώ, αλλά δεν πειράζει, ήταν και είναι όλοι Έλληνες», εξηγεί ο συγγραφέας.
ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ
Όντως, οι αφηγήσεις είναι μεστές και παραστατικές και πότε μας οδηγούν στα απάτητα δάση και τις ζούγκλες του Βιετνάμ, πότε μας παρασύρουν στις πόλεις και τα χωριά, με τους αντάρτες να γίνονται ένα με τους πολίτες και να δυσκολεύουν ακόμα περισσότερο τις στρατιωτικές επιχειρήσεις ή να σταματούν για μια ανάσα στο δικό τους στρατόπεδο, που είναι καμουφλαρισμένο με κλαδιά και κρυμμένο κάτω από πανύψηλα δένδρα. «Δεν θέλω να γράψω την ιστορία, τι ακριβώς συνέβη στα 10 χρόνια πολέμου στο Βιετνάμ. Αυτό το αφήνω στους ιστορικούς, οι οποίοι έχουν ήδη γράψει σχετικά βιβλία. Εμένα με ενδιαφέρει να φέρω στο φως τους Ελληνοαυστραλούς που υπηρέτησαν και έτσι αφήνω εδώ τους ίδιους να μας πουν με λίγα λόγια, την ιστορία τους», αναφέρει.
Θυμίζουμε ότι το 1965, σύμφωνα με τη νομοθεσία, η στρατολογία ήταν υποχρεωτική. Σε κάθε ομάδα της τάξης των χιλίων υποψηφίων νέων ηλικίας 19-20 ετών που καλείτο για στρατολόγηση, γινόταν κλήρωση και ενώ οι 800 παρέμεναν να υπηρετήσουν, οι 200 απαλλάσσονταν. Ο κ. Κυρίτσης εξηγεί ότι ήταν ανάμεσα στους 150 του τάγματος που πήγαν στο Βιετνάμ αεροπορικώς για να ετοιμάσουν την στρατιωτική τους βάση. Οι υπόλοιποι 850, μεταφέρθηκαν με το πολεμικό HMS Sydney. Στα 10 χρόνια που η Αυστραλία συμμετείχε στον πόλεμο του Βιετνάμ, πάνω από 60.000 άνδρες υπηρέτησαν στο εκστρατευτικό της σώμα. Ο συγγραφέας άρχισε την έρευνα κατά τα μέσα περίπου του 2005, ψάχνοντας εάν και πόσοι Έλληνες υπηρέτησαν στο Βιετνάμ.
Η ΕΞΙΣΤΟΡΗΣΗ
Διαβάζοντας, λοιπόν, τα ονόματα ανακάλυψε ανάμεσα στις 60.000 πάνω από 120 ελληνικά ονόματα στρατιωτών που είχαν υπηρετήσει σε όλα τα σώματα του αυστραλιανού στρατού. Άλλοι ήταν γεννημένοι στην Ελλάδα και άλλοι στην Αυστραλία, που τάχθηκαν από την τύχη να υπηρετήσουν – οι περισσότεροι από αυτούς ως κληρωτοί, ενώ υπήρξαν και οι μόνιμοι – την περίοδο που η Αυστραλία συμμετείχε στον πόλεμο του Βιετνάμ. Στην αρχή, εξηγεί, είχε συναντήσει εμπόδια από το Department of Veteran Affairs. Σύμφωνα με τον Privacy Law, δεν επιτρέπεται η παροχή προσωπικών στοιχείων. Ο ίδιος, όμως, συνέχισε την έρευνα, ψάχνοντας σε βιβλία, τηλεφωνικούς καταλόγους όλων των Πολιτειών της Αυστραλίας, κάνοντας εκατοντάδες τηλεφωνήματα και στέλνοντας πολλές επιστολές. «Αρκετοί δεν ήθελαν να εξιστορήσουν τα γεγονότα αυτά, ενώ άλλοι είχαν φύγει από τη ζωή στα 40 και 50 τους χρόνια», σημειώνει. Το βιβλίο αυτό γίνεται τελικά πραγματικότητα γιατί αξίζει να ακουστεί ότι και το ελληνικό αίμα, έπεσε μέσα στη φωτιά και την κόλαση στις ζούγκλες του Βιετνάμ. Ένα χρονοβόρο και άγριο πόλεμο και με όλα τα στοιχεία του ανταρτοπόλεμου. Στο βιβλίο παίρνουν μέρος 45 Έλληνες ή Ελληνοαυστραλοί βετεράνοι του Βιετνάμ, οι οποίοι παραθέτουν βιογραφικά τους στοιχεία και εξηγούν ποια ακριβώς ήταν τα καθήκοντά τους ως μέλη της αυστραλιανής στρατιωτικής δύναμης στο Βιετνάμ. Ο κ. Κυρίτσης είναι, μεταξύ άλλων, γραμματέας του ελληνικού παραρτήματος του RSL Bικτωρίας, της Επιτροπής του Αυστραλοελληνικού Μνημείου και εθελοντής ξεναγός στο Shrine of Remembrance. Το βιβλίο είναι δίγλωσσο και περιλαμβάνει πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να το προμηθευτούν καταβάλλοντας δωρεά $25, που ο συγγραφέας θα διαθέσει στο Ελληνικό Παράρτημα RSL και στο Αυστραλο-Ελληνικό Μνημείο.
>;
>;
The first Greek in South Australia Port Adelaide 1842
Georgios Tramountanas was born in Athens, Greece in 1822. He was from a family of shipbuilders/seamen who lived on the Isle of Limnos, but also had family connections to Salonika (formerly Thessaloniki).
>;
>;
The First Greek: With Ron Kandelaars in the Mid North region of South Australia
Much of South Australia’s story is really a story of immigration. Just about everyone who’s come here has come from somewhere else – apart from the “First Australians” as Matthew Flinders referred to the indigenous population circumnavigating the continent more than two centuries ago. The rest of us – well were a hybrid lot. Many of the original settlers in the Barossa Valley came from German Silesia – in what is now modern day Poland. By the 1840s many Cornish miners were on their way to places like Burra and Kapunda. That unstoppable wave of immigrants has continued ever since and a pivotal story about that massive wave of migration is told on a hilltop at Colton on Eyre Peninsula. Colton – with its quiet cemetery, old school house-cum residence and Church is a sleepy little town half way up the West Coast of Eyre Peninsula. It’s a place where locals and tourists drop in to buy a loaf of bread or a sticky bun from baker Mark Archer, and leave their money in a the honesty box. For others it’s simply a stretch of the Flinders Highway to put the foot down. But stay a while and an essential part of the Greek migrant story in South Australia reveals itself. Up on a lonely hilltop stands the headstone for George Tramountanas. George came to South Australia as an eighteen-year-old and worked on the ship the Admella. Luckily he signed off before its ill-fated voyage in 1859 which saw the vessel wrecked off the South Australian coast with massive loss of life. However, his days at sea could help explain George’s later name change. Tramountanas means ‘wind direction’…. And later in life this migrant – the very first Greek migrant to South Australia and arguably the first to Australia – would call himself George North. George became a farmer and was eventually buried here in 1911. The grave of George Tramountanas – the first Greek migrant to South Australia’s shores – is located just up the hill from the Colton Bakery. The town of Colton is about twenty kilometres north of Elliston on the Flinders Highway.
>;
>;
Nα μην ξεχνάμε τις ρίζες μας…
Στην πόλη μας βρέθηκε πρόσφατα, για πολύ λίγες μέρες, ο συμπάροικος κ. Αντώνης Κουφός, ο οποίος ζει μόνιμα στην Πέρθη από το 1955. Ο κ. Αντώνης, ένας από τους γνωστότερους Έλληνες της Πέρθης, με πλούσια δραστηριότητα πέντε δεκαετών στα κοινά όπως θα δούμε παρακάτω, επισκέφτηκε τη Μελβούρνη για πρώτη φορά από το 1958, για να παρευρεθεί στους γάμους του εγγονού του Νίκου Κατρή με την Παναγιώτα Καραμήτου. Τις λίγες αυτές μέρες που ήταν κοντά μας, είχα την ευκαιρία να τον γνωρίσω πολύ καλά (λόγω του συμπεθεριού) και να μιλήσω μαζί του αρκετές φορές. Με τη γνωριμία μου αυτή, ανακάλυψα ότι ο κ. Αντώνης είναι… ζωντανή εγκυκλοπαίδεια, είναι η άγραφη ιστορία του Έλληνα μετανάστη στην μακρινή Πέρθη. Με τις αφηγήσεις του, ξετυλίγονται μνήμες από όλα τα συμβάντα που έζησε ως παιδί στο Καστελόριζο (επί κυριαρχίας των Ιταλών) την πείνα και τη δυστυχία της κατοχής, τους βομβαρδισμούς των Γερμανών που κατέστρεψαν όλο το νησί, την προσφυγιά της οικογένειάς του στην Παλαιστίνη για τρία χρόνια και, βέβαια, από τη ζωή του στην Πέρθη, όπου τιμήθηκε τρεις φορές με διακρίσεις για την προσφορά του στην ελληνική παροικία. Με τον κ. Αντώνη τα είπαμε, όπως προανέφερα, αρκετές φορές, για τη συνέντευξή αυτή στο «Νέο Κόσμο» (αφού πρώτα ενημέρωσα τον αρχισυντάκτη κ. Σωτήρη Χατζημανώλη) και θα ξεκινήσω από την ημέρα που περάσαμε από το Όκλι για καφέ, παρέα με τον γαμπρό του Μιχάλη Κατρή, παλαιό ποδοσφαιριστή της Αθηνάς και της Δυτ. Αυστραλίας, την εποχή του ’60 και του ’70. Βλέποντας την αλυσίδα των μαγαζιών και τον πολυκοσμία στην ελληνική πλατεία του Όκλι… έμεινε με ανοιχτό το στόμα. «Ομολογώ ότι αυτό που βλέπω σήμερα μπροστά μου δεν το περίμενα ποτέ… » ήταν τα πρώτα του λόγια, μ’ ένα χαμηλό τόνο στη φωνή του. «Τόσα πολλά ελληνικά μαγαζιά και τόσοι πολλοί Έλληνες, νέοι και γέροι να έρχονται στην πλατεία αυτή για έναν καφέ ή ένα γλυκό και μάλιστα μέρα καθημερινή… ε, λοιπόν, αυτό ξεπέρασε και τη φαντασία μου. Είναι μεγάλη έκπληξη για μένα, νοιώθω σαν να βρίσκομαι κάπου στην πατρίδα».
ΜΝΗΜΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΣΤΕΛΛΟΡΙΖΟ
Ο κ. Αντώνης, λοιπόν, είναι γέννημα-θρέμμα του Καστελλόριζου. Γεννημένος το 1929, μεγάλωσε σε μια εποχή που στο νησί έκαναν κουμάντο οι Ιταλοί, αφού όλα τα Δωδεκάνησα ήταν υπό την κυριαρχία των Ιταλών, από το 1921 μέχρι το 1945. Στο δημοτικό, θα πει ο ίδιος, ήταν υποχρεωτικό να μαθαίνουμε πρώτα τα Ιταλικά και μετά ως δεύτερο μάθημα τα ελληνικά. Εγώ θυμάμαι πήγαινα τα βράδυ στο σπίτι ενός Έλληνα δάσκαλου για να μάθω καλύτερα τα Ελληνικά. Ξέρετε, όμως, κάτι; Τα Ιταλικά που έμαθα τότε μικρός με βοήθησαν πολύ εδώ στην Αυστραλία και στις δουλειές μου και στη ζωή μου. Μετά ήρθε ο πόλεμος του ’40, τι να σας πω, ήταν δύσκολα χρόνια τότε, έπεσε πείνα και δυστυχία. Οι Γερμανοί έκαψαν τα σπίτια μας, κατέστρεψαν τις περιουσίες μας, ισοπέδωσαν όλο το νησί. Ο κόσμος πεινούσε, κανένας δεν είχε λεφτά και οι περισσότεροι δούλευαν για ένα πιάτο φαΐ, και τι φαΐ… ψωμί και ελιές τρώγαμε τις περισσότερες μέρες. Και σαν να μην έφθαναν όλα αυτά, στα μέσα του ’43, ήρθαν οι Άγγλοι στρατιώτες στο νησί και μας είπαν ότι πρέπει να φύγουμε αν θέλουμε να σώσουμε το πετσί μας από τους βομβαρδισμούς. Τα μαζέψαμε και φύγαμε… Πρώτα περάσαμε από την Κύπρο και μετά καταλήξαμε στην Παλαιστίνη σε ένα μέρος ονόματι Νουσεϊφάτ, περίπου μία ώρα δρόμο από τα Ιεροσόλυμα. Εκεί μείναμε τρία χρόνια πρόσφυγες. Όταν τελείωσε ο πόλεμος και γυρίσαμε στο νησί… έφυγαν οι Ιταλοί, αλλά πέσαμε πάνω σε νέα μπόρα, στον εμφύλιο πόλεμο. Αυτός ο εμφύλιος ήταν πολύ άσχημος για την πατρίδα μας. Ο κ. Αντώνης κάθεται για λίγο σκεπτικός, πίνει δύο ρουφηξιές καφέ, που μόλις έφερε στο τραπέζι και στους δύο μας η σύζυγός μου Παναγιώτα, και γυρνάει τη συζήτηση -πού αλλού;- στην Αυστραλία. Το 1955, δύο χρόνια μετά την τριετή θητεία μου στο ναυτικό και αφού ζυμώθηκα λίγο πολύ στη δουλειά ως ράπτης και στη ζωή, είδα ότι τα πράγματα ήταν δύσκολα στην πατρίδα και πήρα την απόφαση να έρθω στην Αυστραλία, όπου είχα ακούσει είχαν προκόψει πολλοί Καστελλοριζιοί. Έτσι κι έγινε, αλλά πέντε μήνες πριν φύγω παντρεύτηκα στο νησί τη σύντροφο της ζωής μου Μαρία Ροδίτη, με την οποία αυτό το μήνα συμπληρώνουμε 56 χρόνια παντρεμένοι και είμαστε ακόμη αγαπημένοι. Οι γονείς μου δεν ήθελαν να φύγω, γιατί δεν είχαν άλλο γιο, είχαν τέσσερις κόρες. Εγώ όμως δεν τους άκουσα και πήρα το δρόμο της ξενιτιάς, σπρωγμένος από το κυνήγι για ένα καλύτερο αύριο… ένα πιο σίγουρο μέλλον. Στην Αυστραλία έφθασα στις 6 του Δεκέμβρη του 1955, ανήμερα του Αγίου Νικολάου με το γηραιό «Κυρήνεια» και αποβιβάστηκα στο Φριμάντλ με προορισμό την Πέρθη, όπου και ρίζωσα για 56 ολόκληρα χρόνια. Εννέα μήνες αργότερα, τον Σεπτέμβρη του ’56 έφερα και τη σύζυγό μου με την κορούλα μου Αλεξάνδρα, που ήταν μωρό πέντε μηνών. Αργότερα, αποκτήσαμε και άλλες δύο κόρες, την Ευδοκία και τη Γεωργία. Τα πρώτα χρόνια του κ. Αντώνη στην Αυστραλία, όπως και για όλους τους νεοφερμένους, ήταν δύσκολα. Στη αρχή δούλεψε ως ράπτης και, ταυτόχρονα, φρόντιζε να μάθει την αγγλική γλώσσα. Στα χρόνια που ακολούθησαν ασχολήθηκε με διάφορες δουλειές καθώς επίσης έκανε και δικό του μαγαζί –φρουτάδικο- στην περιοχή του Subiaco, πίσω από το γήπεδο του «φούτι».
ΠΕΝΤΕ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ ΣΤΑ ΚΟΙΝΑ
Πέρα από τις επαγγελματικές του δραστηριότητες, ο κ. Αντώνης έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για τα κοινά και από νωρίς (1963), ασχολήθηκε πολύ με την Καστελλοριζιακή Αδελφότητα, στην οποία χρημάτισε και πρόεδρος, ενώ το 1994 ανακηρύχτηκε επίτιμος πρόεδρος. Και μέχρι σήμερα στα 82 του δεν σταμάτησε ποτέ να προσφέρει τις υπηρεσίες του. Με τον ίδιο ενθουσιασμό, με τον ίδιο ζήλο υπηρέτησε όλα αυτά τα χρόνια και την Ελληνική Ορθόδοξη Κοινότητα Ευαγγελισμού, παραμένοντας ενεργό μέλος του Διοικητικού της Συμβουλίου. Άλλη μια σημαντική προσφορά του δραστήριου και ακούραστου αυτού συμπάροικου είναι ο ρόλος του ως ανταποκριτής της μηνιαίας εφημερίδα «Καστελλοριζιακά Νέα», που εκδίδεται στον Πειραιά, όπου ο κ. Αντώνης, εκτός τις ανταποκρίσεις του από την Πέρθη, διατηρεί ανοιχτή γραμμή με τους απανταχού Καστελλορίζιους. Να προσθέσουμε εδώ ότι έχει ασχοληθεί μαζί του και η Ελληνική τηλεόραση ΕΡΤ. Οι δραστηριότητες του αυτές για τόσα χρόνια, μισό αιώνα, δεν άλλαξαν καθόλου τον άνθρωπο Αντώνη Κουφό. Παραμένει απλός, τίμιος και ηθικός και προσηλωμένος στην ελληνική οικογένεια (έντεκα φορές έχει πάει στην πατρίδα) και όλος ο κόσμος που συνεργάστηκε μαζί του, είτε στον επαγγελματικό τομέα είτε στα παροικιακά, τον εκτιμά ιδιαίτερα. Γι’ αυτό και τιμήθηκε με διακρίσεις από την Καστελλοριζιακή πατριά της Πέρθης και τους απανταχού Καστελλορίζιους, από την Ελληνική Ορθόδοξη Κοινότητα Ευαγγελισμού και από την Πολιτεία, όταν το 1999 ο τοπικός βουλευτής κ. Stephen Smith, που σήμερα είναι υπουργός Άμυνας, του απένειμε αναμνηστική πλακέτα με δίπλωμα, ως αναγνώριση της προσφοράς του στην ελληνική παροικία της Πέρθης. Οι Καστελλορίζιοι είναι από τους πρώτους Έλληνες που μετανάστευσαν στην Αυστραλία στα τέλη του 19ου αιώνα και οργανώθηκαν σε Αδελφότητες σε όλες τις πόλεις. «Από διάφορα στοιχεία που έχει συλλέξει -θα μας πει ο κ. Αντώνης- προκύπτει ότι οι πρώτοι Καστελλορίζιοι έφθασαν στην Πέρθη το 1880. Άλλοι λένε ότι ήρθαν και νωρίτερα το 1875 ή και το 1870. Πάντως, μέχρι το 1912 ξεπερνούσαν τους 150… «Τους έλλειπε, όμως, κάτι. Η συντροφιά του συγγενή, του φίλου, του χωριανού και γρήγορα κατάλαβαν ότι για να μπορέσουν μελλοντικά, και οι ίδιοι και τα παιδιά τους, να έχουν κάποιες επαφές μεταξύ τους θα έπρεπε να κάνουν κάτι. Να φτιάξουν ένα σύλλογο γύρω από το οποίο θα συσπειρωθούν όλοι οι Καστελλορίζιοι. «Έτσι, κάπως γεννήθηκε η ιδέα και το 1912 ιδρύθηκε η Καστελλοριζιακή Αδελφότητα με πρώτο πρόεδρο τον κ. Αθανάσιο Αυγουστή. Απώτερος σκοπός της Αδελφότητας ήταν και είναι μέχρι σήμερα η φιλανθρωπία, η αλληλεγγύη και η ψυχαγωγία όλων των Καστελλοριζίων. «Αμέσως μετά την ίδρυση της Αδελφότητας, οι πρώτοι αυτοί Καστελλορίζιοι έδειξαν τη φιλανθρωπία και γενναιοδωρία τους. Με χρήματα που συγκέντρωσαν από διάφορες μικροεκδηλώσεις της εποχής εκείνης και από δικές τους συνεισφορές, αγόρασαν ένα οικόπεδο στο κέντρο της πόλης επί της Parker Street και το έκαναν δωρεά στην Ελληνική Κοινότητα, με σκοπό να αναγερθεί εκεί μια εκκλησία για τις ανάγκες όλου του Ελληνισμού της Πέρθης. «Χρειάστηκε να περάσουν άλλα 13 χρόνια για την ανέγερση της εκκλησίας, όταν το 1935 με πρόεδρο της Αδελφότητάς μας τον κ. Αντώνη Μαγριπλή, έγινε η θεμελίωση του ιερού ναού των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης που είναι και οι πολιούχοι του νησιού μας. Σήμερα, μετά από 76 ολόκληρα χρόνια, ο ναός αυτός δεσπόζει στο κέντρο της πόλης και παραμένει η Μητρόπολη του Ελληνισμού της Δυτικής Αυστραλίας.
ΤΟ ΚΑΣΤΕΛΛΟΡΙΖΙΑΚΟ ΣΠΙΤΙ
Το Καστελλοριζιακό Σπίτι είναι πολύ γνωστό στην παροικία. Είναι πολύ σπάνια περίπτωση Έλληνας της Πέρθης να μην γνωρίζει το «Κλαμπ» των Καστελλοριζίων επί της Anzac Road, στην περιοχή Mt. Hawthorn, αφού η λέσχη χρησιμοποιείται και από άλλους συλλόγους και οργανώσεις για διάφορες κοινωνικές, πολιτιστικές εκδηλώσεις, τσάι, διαλέξεις κ.λπ. «Το κλαμπ είναι άρτια εξοπλισμένο, διαθέτει υπέροχη κουζίνα και μπαρ» λέει ο κ. Αντώνης «και κάθε Παρασκευή εμείς οι Καστελλορίζιοι έχουμε τη δική μας βραδιά ταβέρνας. «Η Αδελφότητά μας, μια από τις παλιότερες και πιο δυναμικές στον χώρο της ελληνικής παροικίας της Πέρθης, ξεπερνά τα 500 μέλη, εκ των οποίων τα περισσότερα είναι νέα παιδιά, γεννημένα εδώ στην Αυστραλία. Τα παιδιά αυτά δεν έχουν, βέβαια, τις δικές μας στενοκεφαλιές, όσον αφορά τις πατριές, αλλά νιώθουν Έλληνες με την πλατειά έννοια και αισθάνονται μεγάλη περηφάνια για την καταγωγή τους. Οι νέοι αυτοί και τα παιδιά των παιδιών τους πρέπει να γνωρίζουν όσο το δυνατόν περισσότερα για τις ρίζες τους. Αυτοί θα συνεχίσουν να κουβαλούν μαζί τους τα ήθη και τα έθιμά μας, την ελληνική γλώσσα, την ελληνική κουλτούρα και να κοιτάξουν ενωμένοι όλοι μαζί το αύριο, το μέλλον της ελληνικής παροικίας. Είναι πολύ σημαντικό για όλους μας, παλιούς και νέους και για τις επόμενες γενιές να διατηρούμε τους ισχυρούς δεσμούς με την ιδιαιτέρα μας πατρίδα… για να μην ξεχνάμε τις ρίζες μας. Και να θυμόμαστε, ότι ένα δέντρο όσο μεγάλο κι αν γίνει, χωρίς τις ρίζες του ξεραίνεται… πεθαίνει».
>;
>;
Parthenon sculptures lost in translation
In recent years the nature of the document that was presented to the British Parliament in 1816, which authorised Lord Elgin to study and copy the ancient Greek sculptures on the Acropolis of Athens, has been investigated. It is clear that it was not, as has so often been claimed, a ‘firman’ from the Ottoman sultan, because it lacks some of the formal elements that a true ‘firman’ would have had. Its exact nature is, however difficult to define. If an official ‘firman’ was ever issued (and no evidence now exists to prove that this happened), the Italian text that Lord Elgin laid before the parliament with an English translation may have been a précis of this. But it is more probable that it was a more or less accurate translation of an ad hoc document created by an Ottoman official in Athens. For this reason the translation of the document into English that was made by Lord Elgin’s chaplain the Reverend Philip Hunt should have been faultless. But it contains a small but significant mistake. The authorization to remove material from the Acropolis was repeated in the document, essentially in the same words (Hunt’s translations follow): e quando volessero portar via qualche pezzi di pietra con vechie inscrizioni, e figure, non sia fatta lor’ oposizione …’and should they wish to take away any pieces of stone with old inscriptions, and figures, that no opposition be made …’ and: non si faccia opposizione al portar via qualche pezzi di pietra con inscrizioni, e figure … ‘nor hinder them from taking away any pieces of stone with inscriptions, and figures …’ Two other translations of this document have been made (as noted in the article by Williams cited above). They all translate the Italian phrase qualche pezzi di pietra in the same way, as ‘any pieces of stone’. But this is wrong. Anyone who looks up qualche in an Italian-English dictionary will find that ‘any’ is one of its meanings. But dictionaries often lead the unwary astray, and ‘any’ is only a permissible translation in some circumstances. For example, hai qualche libro che posso leggere? might be translated as ‘Do you have any book(s) that I can read?’ But the proper translation of qualche pezzi di pietra is not ‘any pieces of stone’ but ‘a few pieces of stone’ (the Italian of the document is not the best in this case – it is normal to use the singular form of a noun with qualche, so we would expect to read qualche pezzo, but this is not important). The only time, to my knowledge, that this phrase has been translated correctly into English was in a speech made by Melina Mercouri (the Greek Minister for Culture) to the Oxford Union in 1986. This does not seem to have attracted any general attention. How many ‘pieces of stone’ would be implied by qualche pezzi? It is possible to suspect that the language is deliberately vague, but if you ask an Italian what number the phrase might imply, he will smile happily and make supportive gestures if you suggest three or five or seven, but when you reach ten or a larger number he will begin to look doubtful. So if the conditions of the alleged ‘firman’ had been strictly observed, Lord Elgin would not have been allowed to take away as many pieces of stone from the Parthenon and other buildings as he did. And if the British Parliamentary Select Committee had had a more exact translation before it in 1816 when it was formed to discuss the possible acquisition of the Elgin Marbles, this might have led to some modification of their decision. There is no record of any objection from the Ottoman authorities to Lord Elgin’s removal of the large number of ‘pieces of stone’ that he did in fact take, so the mistranslation of this phrase in the ‘firman’ now has little force in the current argument concerning the repatriation of the Parthenon sculptures. But it is desirable to put the correct translation of the Italian text on the record, even if the Ottoman document that it was supposed to reproduce in a western language is no longer available for study. John Melville-Jones is an associate Professor in Classics and Ancient History at University of Western Australia. This note has been prepared on behalf of the Australian Macedonian Advisory Council.
>;
>;
East meets west
How a Greek Australian went all the way to China to find his own destiny by creating his own dynasty. In 2006 Evangelos (Lou) Louizidis took a trip to China. It was a journey that changed his life forever. Looking in China for a business opportunity, friends told him that they would show him the most beautiful place on Earth, a claim that he thought was preposterous – that was, until he laid eyes on the village of Lijiang. Since then, he has done everything in his power to ensure that he would wake up every morning looking at the foothills of a Himalayan mountainside, in a Chinese village that remarkably, reminds him of everything great about being Greek. It’s a village that he is 100 per cent certain beckoned him because of its Greek connections. “It was a calling,” said Louizidis, “something hit me, drove me to find out more about this place because there is more to this place. Something spiritual made me go there.” The town he speaks of with so much passion is Lijiang in the northwest of the Yunnan Province. The old town of Lijiang is a UNESCO heritage listed site, so the beauty, natural topography and history seeps from every pore. China as a country is entrenched in a mythical history and culture that similarly to Greece, has to be lived in to be fully understood and appreciated. In other words, to understand the deep and rich history of both countries you need to walk in the same steps as the people from centuries past – to get the chill that runs down your spine thinking about an era before Christ. “I found in their mythology, through pictures of past events, this picture of a what I thought were two hoplites (Ancient Greek soldiers) and a Tibetan princess. One of the soldiers looked like he was wearing an Alexander the Great emblem, but it turned out not to be,” explained Louizidis of his introduction to the Greek connection in Lijiang. Louizidis was taken aback by his discovery and wanted to know more. “When I discussed this with experts in Athens, they told me that I was looking at the wrong soldier. I should be looking at the other soldier who was dressed in a pre-Troy Mycenaean war outfit. I thought no one came out this far east, but the experts said that in mythology, Dionysis and some other Greeks did.” Now well and truly bitten by the history bug, he followed through with his investigations and uncovered another distinguishing fact. The province that Lijiang is situated in is Yunnan, which is the Turkish word for Ioanian. “If you talk to classical Greek mythologists they will tell you the Ionian race originated in Tibet, and there are signs that these guys may be on the right track. There is a Greek temple on the top of one Tibetan mountain.” With all these uncanny connections, Louizidis felt as though landing in Lijiang might not have been such an accident and more his own destiny. With his past and present colliding in this UNESCO heritage-listed site, it was almost written that he was to open a boutique hotel there, so he could live out his dream of making east meet west.
Louizidis grew up in Melbourne. His father was the President of the Athenian Society of Melbourne during the 1950s and ’60s and Louizidis was his right-hand man when it came to all things hospitality. “Hospitality is in my blood, I can’t help it.” Smack bang in the foothills of the Jade Dragon Snow Mountain Glacier National Park, Australia House is the perfect base for travellers looking for a refuge, adventure, romantic escape or boys own adventure and gives Louizidis the opportunity to live out his hospitality. The facilities and service is modern but the outside meets the strict traditions of the Na-Xi tribe. Although Louizidis was given free reign to create a modern masterpiece inside the building, the outside had to reflect the 800-year-old architecture that makes up Lijiang’s old town. “Australia House evolved as a concept – to be a guesthouse that doubled up as my base, to show my friends the magnificent surrounds of the village,” said Louizidis. The set-up began in April 2010. Within nine months the complex was built. After three more months, it was fully furnished and fitted with locally sourced furniture and crafts from surrounding villages. Louizidis encourages guests to use the hotel as a base to explore the traditions and rich cultures of this natural geographical wonderland. Apart from the national park and Himalayan mountain, two-hours away is China’s biggest gorge, the famous Tiger Leaping Gorge. An adventurer at heart, Louizidis will take out all his guests on personal tours to ensure they see all they can of this wonderment. “I chose a location at the foothills of the Himalayas where guests could wake up with the birds. You’re living within history, the most pristine virgin countryside – you can’t imagine the beauty.” Having this nature at your doorstep is truly something, but Louizidis remains convinced that it was the similarities the town had to Hellenic culture that ensured this venture would become his very own Chinese destiny. “The villagers are very family orientated like the Greeks. The values, the ethics, the morals are very similar to the Greeks. If you’ve seen a Greek village or are from a Greek village, you wouldn’t feel out of place here. I can feel the spiritual connect here. I love this place. I love waking up here and I just want to share all the love and beauty with my fellow human beings.”
>;
>;
THE EMERGENCE OF THE GREEK-AUSTRALIAN FAMILY 1930s-1960s: THE CREATION OF SOMETHING NEW
 (click on photo to enlarge) |
A second generation Castelorizian boy, 1927 dressed in a traditional dress by his mother. The photograph was sent to his grandparents in Castelorizo. The dual identity of second generation Castelorizian born in Australia is captured by this photograph. |
Introduction
| ” Dispassionately, Achapi remembered sitting down with Maria on he potato sacks forever peeling, Mumma bending down under the counter and throwing the fish in batter into the basket an down into the fat while Pappa watched the fat rising like the bubbles above his diving suit, grey and slow, and tried not to cough. It was lonely even in that close family unit with Mumma and Pappa only a few feet away. They were always too busy cooking and preparing, then sleeping while Pavlos sat upstairs with his school books, never protesting he wanted play because he knew, he had always known that something was expected of him. Kerry Walsh CIRIGO KYTHERA) A Novel. ” (0) |
In the preceding chapter the life of the early Greek arrivals has been discussed. The original Kytherian and Castellorizan settlers came to Australia as young men seeking better economic opportunities, possibly adventure and political sylum from the constant Turkish invasions and bombings of the island of Castellorizo. In order to survive they needed a well-organised and supportive Greek community. Thus they developed a system of business promotion and patronage that resembled the extended kinship system that existed on their respective islands of origin. Once married the early settlers brought up their children in Australia in accordance with the family practice back on the island. However the second generation Kytherian and Castellorizan parents did not retain the traditional Greek family structure. The ‘Greek-Australian’ family that emerged in the last 1950’s, 60’s and 70’s did not resemble the Greek family in Greece either on the mainland or the islands. It had distinctive features which were not evident in Greece. These features were developed in Australia and were party a product of the charges that Australian society had undergone after the Second World War with rapid industrialization and urbanization. (1) The insular and restrictive, predominately British society that existed before the war was altered, not only in character but also in composition with the advent of large-scale migration to Australia. “This change in ethnic composition arose from the fact that, of nearly two-million settlers who arrived between 1947 and 1966, over 60% were non-British… The sheer size of the post-war influx has effected lasting changes in Australian society”. (2) The society became more flexible, attitudes and ideas about women and women’s employment changed though not drastically. The changes which occurred affected to a large extent the second generation Kytherian and Castellorizan families. Apart form the influences within the society, the change in status from working to middle class which occurred from the first to the second generation also affected the nature of the new Greek-Australian family and also accounts partly for its features. The childhood experiences of the second generation growing up in Australia also determined the character of the new ‘Greek family’ and it is their perceptions in particular which offer a fuller understanding of the evolution and change of the Greek family in Australia. The children of the Kytherians and Castellorizans have an acute and intense perception of what life was like growing up in a Greek family within an Australian environment. Their discussion of their own upbringing adds an extra dimension to the story of Kytherian and Castellorizan family life in Australia. They were the ones who vividly saw the disparity between the Anglo-Saxon and Greek life-styles, not their parents. Hence the vision of Greek family life in Australia, presented by the parents in the preceding chapter, does not convey the ‘starkness’ of the migration experience, as it was perceived by the children of the early immigrants. The parents had not been exposed to two world views from childhood. They had come out with a secure image of what constituted Greek family life and were not forced to question it.
Rural Environment
Life presented few contradictions or ambiguities for them. It was simple and obvious: the Greek family would function and survive in Australia as it had in Greece, and the children would be brought up according to the Greek family tradition, without and changes. The parents were able to retain this secure image and implement it because Pre-war Australia was congenial to and did not impinge upon the Greek peasant family. The Kytherian and Castellorizan Greeks ahd come from a rural envirnmnet to a predominatly rural economy (3) which had not as yet experienced large scale industrialisation and urbanisation which was to leter challenge and devide the traditional roles within the post-war Greek family in Australia. Thus for the pre-war Kytherian and Castellorizan parents there was no necessity for adaptation nor was it ever contemplated. The parents were in a different position from their children, for they had accepted the fact that they were ‘foreigners’, they know that they might not be totally accepted, or that they might not be accepted at all and had resigned themselves to the situation. If the host society showed friendliness and warmth, it would be appreciated and accepted, if not, thn this would also be reconciled. They could not afford the time to stop and worry about being ‘liked’ or accepted, their main concern was to give their children the economic security that they had been deprived of in theor own country. ‘Steven Adams’, a twenty-six year old Greek Australian of Kytherian descent born in Grafton, NSE, explains their position.
| ” …They came out here, they coudn’t ask any fundamental questions..they didn’t have to ask the meaning of life …the meaning was quite clear to them, that they had to work very hard and better themselves for their kids…which they did very successfully and they took it out on their kids in the sence of the whole familty thing…they tried to transpose a frozen version of Greek morality and mores, ofcourse it doesn’t work and it does confuse the kids…they’ve always got this DUALITY between their outside life and their home life, which is always very different…they’ve given sets of PRESCRIPTIONS by their parents instead of guides… ” (4) |
Prejudice
The children had multiple pressures placed upon them. Unlike the parents, the children did not have a passive acceptance of their lot. They were born in Australia and resented not being accepted as equals and could not easily reconcile their position, particularly the Castellorizan children who grew up in the migrant suburbs in the city in late 1930’s and 40’s. These children were exposed to prejudice in the schools, subject to assaults in the streets, and also experienced the racism directed against their parents (such as smashing of their shop windows) and were unable to find employment in the late 1930’s and 40’s because a Greek name meant instant refusal. Furthermore the children had to also cope with the duality involved in being part of two cultures which were totally different.
| ” I think we Australian born Greeks had double traumas – we were trying to live in two worlds which were completely different, and I think we had more hang ups and more conflict growing up because of that than if we either in Greece, living there, or being Australian – growing up the Australian way of life. But when you’re in the middle of two worlds I think it’s very difficult… ” (5) |
They had to undertake dual roles: one of being a Greek child in a Greek family and fulfilling their obligations to the ‘family’ and the other of surviving and succeeding within the wider Australian society. A.W. Green studying some Greek-American students in a New England college, commented extensively p.n. the mental problems of the second generation.
| ” … they are cut off from home ties in a somewhat alien world which regards them as ‘inferior’, at the same time parent are pushing them to ‘succeed’, a striving which is regarded by the parents as a means of improving familial status, but which increasingly for the Greek students becomes a hope for improving individual status. Out of this complex crisis the damaged self-conception, which is the psychological mark of the marginal man. ” (6) |
Whether the second generation children suffered from a damaged self-conception as a result of the pressures placed upon them is debatable, however that they were confronted with two opposing world views, one which was familial and the other individual is indisputable. Western, Anglo-Saxon society is based on the concept of ‘individualism’ where men has become an autonomous being and society exists for the fulfillment of the individual. However the Western concept of individualism becomes irrelevant and quite meaningless in
Familiy Obligations
traditional Greek society which stresses the importance of loyalty to a group and where the very person exists only because af these groups.
| ” … Self-definition is in terms of group relatedness and not as an individual; existence as an individual separate from these groups is inconceivable. Nothing demonstrates more dramatically the absence of the notice of an autonomous individual than the absence of a word in Greek fcr privacy. The frequently heard statements of pity regarding individuals benefit of family and/or fur for n the village reflect the belief that such a person is incomplete. ” (7) |
In Greek society a person cioes not possess an identity of his own which is separate from his family. “Who and what on is, is answered by referring to one’s position within membership groups. t Who am Il. will elicit a response stating family, clan, village and specific status within these groups”. (8) Furthermore, in Western society, what an invidioualy l will be and do is not PRESCRIPTIVE, but is determined by the individual for himself. Whereas in Greek society, “self-worth is judged by the person and by others in terms of how well the PRESCRIBED obligations and loyalties are fulfilled, and self-fulfillment is attained by performing well the assigned role within the membership groups”. (10) The Kytherian an dCastellorizan children were therefore compelled by virtue of their culture to fulfill the obligations to their family otherwise they would inflict ‘shame’ on themselves and their family. ‘In Greek culture, shame is the psychological device employed to ensure conformity, and shame is the emotion a person’s transgressions engender in him. A Greek is not responsible to himself, but to the group of which he is an integral part. And shame is the psychological penalty for behavior inappropriate vis-a-vis the group’. (11) Hence there was a lot of pressure for young Kytherian and Castellorizan children to conform to Greek traditional norms and family organisation. Thus Castellorizan girls were not allowed out otherwise the family would be shamed in the eyes of the community. The community exerted a lot of control over the behavior of the family members for if they deviated they would suffer the ‘ridicule’ of the small Greek community in Sydney. ‘Ridicule’ like ‘shame’ (entrap) is a closely related socializing device where “adults, group relatedness and group identification is reinforced by evaluating actions in terms of whether they will bring ‘ridicule’ (rezilepsun) upon the individual and hence the entire group”. (12) While the psychological device employed by Western society ensure conformity to ethical standards, ‘individual guilt’ is a personal feeling independent of external social sanctions. (13) Thus Kytherian and Castellorizan children were faced with different world views, which constantly presented a series of contradictions and ambiguities. American studies of second generation Greeks suggest that the situation which the children of the immigrants faced inevitably leads to ‘conflict’ within the family.
| ” … with the oncoming of the second generation (the immigrants’ children), the highly ethnocentric, traditional, and folk-oriented outlook of the first generation subculture was challenged. Culture conflict between parents and children was inevitable. Yinger referred to this phenomenon as ‘contraculture. ” (14) |
Yet ‘conflict’ is not evident within the Kytherian and Castellorizan families who were interviewed. The second generation Castellorizan children grew up in an excessively strict family environment, yet in their reminiscenes of their childhood and upbringing ‘conflict’ with their parents is not mentioned. Admittedly they tended to romanticize their upbringing to a certain extent and remembered what they now consider to be the good points in their upbringing. ‘Peter Politis’ born to Castellorizan parents, I can only remember good things about it and that is why I love it”. (15) Participation in large-scale family picnics conducted in the 1930’s an d40’s are looked back upon and praised by the second generation but at the time they were probably a bit resentful of being forced to attend them.Anxiety over not being allowed out is mentioned bu tender any conflict between children and parents, as a result of it. Nevertheless te Greek family as a result fo the children’s exposure to two cultures, but that this conflict produced what American sociologists have called the “marginal man” is an individual who “through migration, education, marriage, or some other influence leaves a social group or culture without making a satisfactory adjustment to another, finds himself
Hybrid Culture
on the margin of each but member of neither”. (16) Robert E. Park describes the “marginal man” as “a cultural hybrid, a man living and sharing intimately in the cultural life and tradition of two peoples/… which are never completely interpenetrated and fused”. (17) The American study dealt with second generation migrants at ta particular point in time. The oral history interviews of the Kytherian and Castellorizan second generation generation in Australia have shown that a fusion had definitely occurred and they would consider themselves to be a member of both cultures. The second generation Greek families had taken elements from the Greek and Australian familial traditions and had incorporated them into their own family and in the upbringing and had incorporated them into their own family and int he upbringing of their children. thus a synthesis had occurred between the Anglo-Saxon and Greek familial traditions forming a ‘hybrid culture’,. George Kourvetaris in his three-generational study of the Greek family in America also identifies the existence of a ‘hybridculture’ amongst the second generation Greek American but maintains that the second and later generations of Greek Americans, challenged the importance of the family. (18) The second generation Kytherian and Castellorizans did not challenge the Greek family and Greek culture and tradition, they changed and modified the Greek family but it did not cease to be an important institution in the second generation and beyond. What occurred by the second generation is the creation of a completely new subculture within the wider Australian society, a Greek-Australian culture which accommodated the two cultural traditions. This new subculture allowed for the retention of ‘Greekness’ and the survival of the close-knit family network. Glazer and Moynihan investigatting ethnic groups in New York city in the early 1960’s documented the creation of this new subculture. They observed that
| ” … as (ethnic) groups were transformed by influences in American society, stripped of their original attributes, they were recreated as something NEW, but still as identifiable groups. Concretely, persons think of themselves as members of that group, with that name, they are thought of by others as members of that group with that name; and most significantly, they are linked to other members of the group by NEW attributes that the original immigrants would never have recognized as identifying their group, but which nevertheless serve to mark them off, by more than simply name and association, in the third generation and beyond. ” (19) |
The new Greek American family that emerged certainly did have new attributes which the first generation Kytherian and Castellorizan parents would not hate dreamt would have occurred but nevertheless accepted. Greek 0rthodox religion and Greek language were no longer the main distinguishing features of the Greek family, with the emergence of the second generation family, major changes had been wrought upon Greek family tradition. Greek morality and authority had been changed. The daughters were no longer withdrawn from school from an early age and protected as they had been in the 1930’s and 40’s, instead the girls were allowed to date freely like their Australian counterparts, their marriage was no longer arranged by the parents but were similar to Australian patterns of courtship and marriage where the children chose their future spouse on the basis of romantic love. The second generation parents had been influenced by the Australian society within which they had been born and raised ard felt that “there’s nothing wrong with these aspects of tee Australian way of life. I didn’t agree with everything. Then on the other hand I could see there’s nothing wrong with these particular aspects of Greek life”. (20) Changes in family life had also occurred in Greece but these changes were very few and limited and only occurred in the metropolitan areas not the rural villages and islands. Although changes were introduced into Greek family life by the second generation, continuities between the different generations of Greek in Australia also existed. The second generation Kytherian and Castellorizan children maintained aspects of Greek family life such s respect for elders, the belief that parents hould be looked after by their children and not place din an old people’s home, attendance at the Greek Easter service and preservation of the Greek wedding engagement and christening ceremonies and naming of the eldest son after the husband’s father. However the most important thing the second generation Kytherian and Castellorizan parents wanted to inculate within their children was an awareness of their Greek background and heritage: “… they went to Greek Sunday school, they realized what their background as and it gave them a sense of belonging and I was very pleased about that… they’re aware from where they came and what being Greek means to their grandparents. I want them to know that I think that’s very important”. (21)
 (click on photo to enlarge) |
Cremorne Tea Gardens owned by Theodor Politis who can from the island Leukas to Australia in 1901. He set up the Tea Gardens in the Melbourne of St Kilda 1916 |
 (click on photo to enlarge) |
The café pictured was owned by Mr. Antoniou Levakatsas born on Ithica in 1863. The café was in Melbourne where Mr. Levakatsas was the president of the Greek community in 1916 |
 (click on photo to enlarge) |
Paris café Melbourne 1916 also owned by Anonitou Levakatsas |
Their insistence or endogamy – that their children should marry Australian born Greeks was done not out of loyalty to Greece, but out of loyalty to the grandparents, so as to create ‘links’ and keep the extended family together. Nevertheless, the second generation Greek-Australian parents no long thought of themselves totally as Greeks but as Australian born Greeks, who respected their Greek culture and tradition but simultaneously felt that they could live in no other county but Australia. “Basically, I love the fact that I’m born here, because I think Australia is the best country in the world, even though I haven’t been overseas”. (22)
Unpleasent Memories
Regardless of their allegiance to Australia, the second generation had experienced prejudice and rejection which affected their attitudes and to a certain extent determined the nature of the ‘Greek-Australian’ family that emerged. The Castellorizan second generation growing up during the 1930’s and 40’s had unpleasant memories of childhood: of having to leave school early to work in the family business in an inner city slum, a ghetto environment where they were deprived of any pride in their Greek heritage. ‘Peter Politis’, a 50 year old second generation Castellorizan born in Sydney in 1928 captures the sentiments of the young Castellorizan children of that era.
| ” … we lived in a hell-hole in Redfern with a very poor standard of Australian around us… we were very glad to get out of there, Redfern was a very tough area then – before the war, right through the Depression, and Europeans were not very liked in Australia at that stage – tolerated that’s about all. ” (23) |
Southern Europeans were certainly not well liked before the war and the Castellorizan children growing up in the city were particularly vulnerable to abuse. The Castellorizan boys especially who were allowed more liberty than the Castellorizan girls were quite frequently the subject of assaults by neighborhood mobs who found the Greek children convenient scape-goats. “… those days were very rough, each suburb have a mob… when the mob felt like taking it out on somebody they used to take it out on the Greeks, me and me mate came in again”. (24) In the schools from the late 1930’s even up till the early 195O’s, there were very few Greek children and those who were there experienced rejection
| ” … when we were in primary school the children used to ridicule us and call us aboriginal, because our skin was darker, not that we spoke a different language, we were a bit different from them… ” (25) |
As a result of this sort of experience the Australian born second generation sent their children intentionally to schools with a high migrant population even though many could afford to send them to private schools.
| ” We’ve sent them to… Kensington Public School… on purpose, my reasons were that they would mix in with other children who are from Australian educated parents but Greek grandparents. Also there are a lot of new Australian children there, they are hearing the language constantly even at school, and it makes them feel that they are not outsiders by going to Greek school… ” (26) |
The second generation Castellorizan children experienced many bad moments and they felt the effects of prejudice even more intensely than their parents. Thus it is no wonder that they wanted to spare their children the pain involved in such encounters. ‘Peter Politis’, a second generation Castellorizan explains that the fish-shop his parents had in the 30’s and 40’s in Redfern had the front window smashed every six months. (27) ‘Peter’ remembers vividly the environment he grew up in and the many episodes he witnessed as a child growing up in a Greek household in Australia. ‘Peter’s’ mother, was a very physically strong woman because she had grown up on a farm on the top of the mountains in Castellorizo” and they were tougher than men”. She could pick up a “140, 150 pound bag of potatoes, put it her shoulder and walk away with it”. (28) Even as late as the forties in Australia, the Greek shop still had to have a leg from a chair underneath the counter for protection and ‘Peter’s’ mother because of her strength,
| ” used to be the Sockeroo, she used to close the door and underneath the counter she used to have a leg of a chair, and what she used to do to those fellas was unbelievable, she used to split heads, left right and center… because they’d threaten Dad with violence… these were drunks, no reason at all, walk into the shop, ask for things for nothing, when they wouldn’t get it then they’d come around the counter and cause trouble but I remember one incident there, I suppose… er… I was thirteen or fourteen years old at the time and this two man came into the shop using filthy language, very abusive to Dad, just drunk, calling us Dagoes… So with this particular incident this woman came out with ll the abuse in the world and my mother came out and gave her a shove to push her out of the shop, she got up and started swearing at Mum, again Mum pushed her out of the shop, Mum couldn’t speak English, just one or two words like Hello and Goodbye, so couldn’t get anywhere with her so she grabbed hold of her long hair, took her outside and outside of our place was a telegraph pole and she cracked her skull and she lifted her up again and the ambulance came and took her away. But that woman where she got back because she only used to live down the street, every time she’d pass and see my mother ‘hello Mrs. Con, how are you Mrs. Con, lovely day Mrs. Con’ and that is a fact, we had some very bad items there and we were glad to get out of there out of Redfern. ” (29) |
The young Castellorizan children seeing their parents involved in such unpleasant circumstances felt compelled to succeed financially and quickly move out of these inner city migrant suburbs in Sydney into middle class areas. They became strongly committed to social mobility, which they achieved within a generation. Mobility occurred not only as a result of experiencing prejudice but in an effort to increase familial status. The second generation Castellorizans had the ‘means’ of achieving social mobility. They constituted a ‘shop-keeper class’, independent businessmen who were able to achieve through hard work and long hours the resources to move. Whereas the post-war Greek migrants who were simply ‘workers’ in factories were not in a position to do so. The second generation felt that the prejudice directly against southern Europeans before the war was a result of economic envy,
| ” …I suppose there wasn’t a lot of work then even for the Australians at the time and they resented somebody else coming along and doing perhaps a little better than they buth the situation is that the Greek especially, was prepared to work 90 perhaps 100 hours a week, whereas the Australian wasn’t prepared to do that… ” (30) |
Although economic concerns partly explain the resentment displayed, it does not totally explain the magnitude of the Australian reaction towards the immigrants. Australia before World War II was an insular society, which had not as yet experienced diverse customs and ideas and was very fearful of anyone who was different. The prejudice reflected “the dislike of many British-Australians for persons whose economic activities cut very little across their own but whose way of life was different”. (31) The second World War produced some changes in the attitudes of the Australian population, but how widespread these changes were is not known. Many of the early Castellorizans felt that after the War there was indeed a change in the Australian attitudes towards them. Australia could no longer remain totally isolated from the rest of the world:
| ” …the Australians went overseas, they saw a it of Europe, the Americans came over here and they saw them and they realized that Australia is not the only nation in the world, other places exist which are more educated… we were promoted between 1930 and after the War from ‘Dago, bloody dagos’, we became ‘New Australians’. And now we are ‘old Australians’… ” (32) |
There is a bitterness in the description of the change given by the first generation of Castellorizan migrants. They were resentful of the country’s refusal to acknowledge the validity of other cultures. It appears that they were also aware the political implication of the change in the epithets for the immigrants. Nevertheless it was generally felt at the time that Greece’s effort in the Second World War and the Australian and Greek troops fighting together in Crete created a sense of unity and respect between the two countries. ‘Bill Andrews’ a second generation Castellorizan who fought in the Second World War was slightly more generous in his description of the change in Australian attitudes as a result of the War:
| ” …there was a change… a very gradual change but the very big crux came during the War when after Italy joined the AXIS forces and they were taking country after country and they came down through Albania and Yugoslavia and then the next thing they thought they were going to walk over Greece and Greece held them off with their pea rifles virtually they pushed them back and back and the Australians realized there was a big difference between the Greeks and Italians, then there was a big admiration for them and then when they fought valiantly with the Australians in Greece and Crete and all the stories came back how the Australians were being treated by the Creeks. A lot of the prejudice diminished hull: there even to this day, there is stil1 prejudice I know there are times I feel, but nowhere near the same degrees. ” (33) |
Regardless of the change that had taken place in Australian attitudes towards migrants as a result of the War, the Castellorizan children before the War had to contend not only with discrimination in their outside lives but they also had to maintain a dual identity. They had to conform to the strictures of Greek society as well as attempt to succeed in the wider Australian community. Although the young Castellorizans were forced to conform to a life-style which was restrictive and tightly-controlled, they did not rebel against their parents. They accepted their parents definition of Greek family life.
| ” …we grew up in an environment, sure, we argued with, our parents, we gave our point of view – but we never over went against them. If Mum and Dad said ‘no’ you can’t go there, that was it. We accepted it. ” (34) |
There were disagreements but there was no hostility or conflict within the family between the children and their parents, even though the young Castellorizan boys tended to be rebellious whenever dowries and ‘proxies’ or arranged marriages were mentioned. Marriage was arranged by proxy in those days and was an activity conducted by the parents and did not involve the children. It was the custom during that period for Greek families with eligible daughter to make an offer of money for particular young men, in effect pay a dowry to the groom. This was done with the services of a ‘proxenitra’ or matchmaker, usually a relative, who would act as a liaison between the two families and take care of all the business arrangements. Although the Castellorizan boys laughingly proclaimed that they were “a good catch” (35) for “…everyone got a dowry in those days. There was one girl giving me a thousand pounds. I had some very nice offers”, (36) they still veered away and refused to be involved in any arranged marriages. They were beginning to be influenced by the Anglo-Saxon ethos of ‘falling in love and choosing your own wife”.
| ” …I wasn’t married till I was 36. The reason was if Mum opened her mouth on a proxy I’d just walk out. I was just not interested… I wouldn’t ask, I’d just walk straight out. I just wanted to get to know a girl, to meet her, to understand a girl and like her for herself. ” (37) |
 (click on photo to enlarge) |
In 1941 the N.S.W. government declared ‘Greek Day’ celebrations in honor of the heroism displayed by the Greek nation in warding off the NAZI invasion of the country during the second world war. The celebration was aimed at raising money for the Australian war effort. |
 (click on photo to enlarge) |
During the Greek Day celebrations, the N.S.W. government allowed official marches to take place through the streets of Sydney with young Greek men in their national Greek costume. In the picture there is a young Castelorizian girl offering her help for the Day in George Street in Sydney 1941. |
 (click on photo to enlarge) |
The appeal of the Greek day celebrations reached the N.S.W. country towns and many of the Kytherian families contributed to the appeal. Pictured here are the Greek families in Tenterfield N.S.W. participated in the Days celebrations. |
‘Proxy’ Weddings
Most of the second generation Castellorizan men who were interviewed married at a slightly older age. and had chosen their own wife, without their parents being aware of it. They had seen their future wives either at a Greek Christening or wedding and had managed to steal a moment with them alone to ask them to get married before going through with the formal proxy arrangement. Thus ‘Jimmy Papadopoulos’ having only seen his future wife once before and meeting her again outside the Sydney fish markets asked her to get married. If she agreed he would arrange for a proxy to take place without the parents knowing that they had discussed it amongst themselves: “He asked me on the quiet, everything was on the quiet. He said ‘would you marry me if we do the necessary proxy things'”. (38) After the proxy had taken place, the second generation Castellorizan couple growing up in Australia in the 1940’s were forced for the sake of the parents to go through with the traditional Castellorizan engagement and pre-wedding rituals. Although they did not have to follow the rituals completely they still had to participate in the fundamental events. They participated in a religious engagement ceremony ‘aravones’, where the ‘nifi’, bride meets the ‘gambro’ groom, supposedly for the first time. After the engagement they had the ‘krevati’ or bed-ceremony where they show the girl’s ‘prika’/dowry. After the ‘krevati’ they have the ‘savatovratho’, the Saturday night before the wedding where they ‘kapnisi’/smoke or burn insense over the wedding clothes and they wish the couple good luck. Then they had the ‘Kiriaki proi’/ Sunday morning when they ‘stolisi’/adorn the ‘nifi’/ bride and they dress her for the church ceremony. (40)
| ” Mrs. Vanessa Politis, a second generation Castellorizan woman commenting on the Castellorizan wedding rituals she participated in explains that’s the way we had to have it… They organised everything, really we didn’t have a choice… I don’t like ‘Krevatia’ and I don’t like the celebration of the night before… When my daughter gets married I don’t think she’ll have either. ” (41) |
Arranged marriages were widespread amongst the Castellorizan community before the Second World War, for contact between the sexes was not acceptable and social life was strictly supervised. Young Castellorizan girls in particular were not allowed anywhere without a
Pre-Marital Sex
family member and then usually only with the patents. Mrs. ‘Michelle Kiriakopoulos’ a Greek-Australian of Castellorizan descent born in Perth, in 1921, exclaimed:
| ” It was just like being in a goal… You weren’t allowed go here, you weren’t allowed to go there. If you saw a boy in the street, you weren’t allowed to talk to him… mother would have slit my throat! ” (42) |
It was in this one area that the young Castellorizan girls were hostile. This was the part of their upbringing they resented the most and which caused them much inner turmoil but they nevertheless accepted it.
| ” …we weren’t allowed out, and if girlfriends used to ask, we just used to say ‘we can’t go out with you, we’ve got a steady boyfriend’ and they used to believe it, you know never used to like to say I’m not allowed to go out. ” (43) |
Not only were Castellorizan girls not allowed out but were also forbidden to work outside the family home, and were usually, but not always, excluded from working in the family business. Mrs. ‘Stacy Mavromatis’, a Castellorizan woman born in Sydney explained “I finished (school) in third year… I wasn’t allowed to go into a career – I was allowed to go to Sydney Technical college where I learnt dressmaking, I never worked… I had to stay home and help”. (44) Even though Castellorizan girls were severely secluded in pre-war Australia, Australian society before the Second World War was not an open and liberal-minded community. British-Australian girls although allowed to date and work in the city in shops, were also supervised by their parents, but of course, not to the same degree as the Castellorizan girls. Pre-war Australia was still very much a rural society, which did not condone pre-marital sex, and woman who had chi dren outside marriage were branded as immoral. Young British-Australian children could not leave home and live in a flat as this act would have been condemned by the society. Children remained at home until they were married. The Castellorizan parents were scared during the war to allow their daughters to continue attending high school because of the arrival of the Americans “…there was the war and you couldn’t allow the children to continue (school) because there were the Americans and you were afraid at night to let the children…”. (45) But the Australian parents were also concerned about protecting their young girls from the Americans, and many girls were advised to catch transportation into Sydney rather than to walk to work because of fear about the Americans with money in their pockets and only one thing on their minds. (46)
 (click on photo to enlarge) |
Kytheria café in Bega N.S.W. Circa 1950s |
 (click on photo to enlarge) |
Entertainment in country town was limited for the Kytherians but families often went on picnics between themselves. Bega N.S.W. 1950s |
 (click on photo to enlarge) |
Kytherian picnic in Bega N.S.W. Circa 1950s. |
Furthermore, although Castellorizan girls were not allowed to work outside the family, there were not many jobs available for women in pre-war Australia, especially since the country had undergone a Depression. The British-Australian women, particularly the ones who lived on farms were forced to stay and help on the farm and look after the family for employment was difficult to find elsewhere, and it-was not thought correct for a young girl to leave her family to go to the city. (47) Apart from the nature of pre-war Australian society the surprising aspect of the young Castellorizan women’s attitude to their upbringing was that although they were strictly supervised and resented being so; they looked back romantically and admired the type of family social activity they were forced to attend. “…Dad was the type that made sure we had enough things going for us, some days we’d go to the beach all the families and all the cousins, big groups and truly we’d have a marvelous time, I can’t see that happening now”. (48) The first generation parents had made sure that they did not feel the need to look outside the family for entertainment. The second generation Castellorizan men also looked back upon the large-scale family picnics with a favorable eye. But in general the young Castellorizan boys veered away from such family gatherings and mainly spent the early years of their lives dating British-Australian girls. However this did not stop them from occasionally attending Castellorizan brotherhood dances, Baptisms, and weddings where they were sure to see the available young Castellorizan girls chaperoned by their parents.
| ” …those days, you’d go to a wedding and you’d be on one side of Paddington Town Hall and family was on another and you’d see a lass you’d like to dance with and you’d get up and walk towards her and you’d see the mother whisper and you’d ask the mother ‘epitrepete’? (Is she permitted?) and if the mother said ‘yes’ then you’d put your tail between your legs and walk back so that was the relationship those days as far as boy/girl situation was concerned. But I joined the order of AHEPA about 25 years ago… and I was very active in it. I got involved organising balls and conventions etc and when they formed the Ladies Auxiliary, ‘Litsa’ was one of the foundation officers of it and I got to know her through the order of AHEPA… ” (49) |
 (click on photo to enlarge) |
Greek Staff Ball: 6th of April 1940 at the Mark Foyes ball room |
The AHEPA Organisation
However ‘Litsa’ was not Castellorizan for second generation Castellorizan girls in the late 1930’s, 40’s and 50’s were not allowed to join any of the Greek-Australian organisations such as AHEPA (the Australian Hellenic Educational Progressive Association) which had formed in 1935. (50) AHEPA was patterned after its American namesake, founded in 1922 as a reaction against the nativist and anti-foreign attitudes that prevailed in America during the pre-war years. The organisation was formed in Atlanta, Georgia where the Ku Klux Clan was active and the need for action urgent. Greek-American businessmen who felt the menace of anti-foreign opposition banded together for self-protection.
| ” It appealed to those who were climbing the economic ladder of success and represented a form of social recognition to those who craved it. AHEPA represented Americanism in a decade when many were anxious to shake off traces of foreignness and become identified with the American community. ” (51) |
In Australia the organisation was supported by similar people “country shopkeepers in N.S.W. and Queensland”, (52) and was first established in Scone, N.S.W. The Australian AHEPANS had similar aims and objectives, “to bridge the gap between Americans and Greeks” (53) and the organisation was formed for similar reasons as its American counterpart. Australian. society was also overrun by severe xenophobic sentiments before the Second World War. Irrespective of the origin of the organisation, it appealed to many of the pre-war second generation because its proceedings were conducted in English. (54) The Sydney AHEPA was made up of, apart from the first generation Greeks, second generation Kytherian boys and girls and Castellorizan boys. Although Castellorizan boys were given the liberty to socialize freely and involve themselves in organisations such as AHEPA, they also had obligations to the family. The boys were forced to work in the family business out of respect and loyalty to their family. Thus they were encouraged to leave school at an early age usually in first year high school or at the latest after completing the intermediate so they could help in the shop. While still at school and during the school holidays the boys were expected to work in the shop to relieve their parents but this was not a popular activity.
| ” I hated the school holidays because I worked, we all worked very hard because unless we all pulled together, we had no machines for peeling potatoes in those days we did everything ourselves, nowadays everything comes prepared – we peeled and cut potatoes by hand, we cleaned all our own fish, cooked our own prawns and lobsters – we worked very hard. ” (55) |
Pre-war Castellorizan family resembled a pre-industrial family, where all the work was done in the home amongst the extended family members. Greek agriculture was primitive, poor and inadequate. Consequently, the Greek rural family was forced to struggle as a unit. (56)
| ” In the fields there is always work, not only for parents and adult children, but also for little boys and girls. Children, therefore, especially boys are desirable, since they are potential workers and economic assets. In general, the family is characterised by collective economic activities and a]l the well known features that are typical in rural cultures. ” (57) |
The Castellorizan boys were not usually encouraged to attain professional careers. Instead they were drilled into achieving financial security through working in the family business with their parents.
| ” …all Dad could see was for Con to finish his age at school, to bring him in the shop and this was the kind of thought of my parents, and we weren’t encouraged in school at all, not at all… ” (58) |
Many of the young Castellorizan children resented being deprived of an education, “…I suppose if I was to resent my parents it would be for this but then again you can’t blame them because I don’t think they were brought up to understand this kind of thing any better themselves… ” (59) and they emphasized its importance and advantages to their children, the third generation, who were encouraged to pursue professional careers.
| ” We wanted them to have an education – that’s the one thing we stressed upon them… because I didn’t have an education and this is what held me back for years – Just getting a good job. ” (60) |
 (click on photo to enlarge) |
Castolorizian café in George Street Sydney 1938 |
 (click on photo to enlarge) |
Castolorizian family picnic in 1938 at the National Park |
Educational Advancement
This was not the only reason the second generation parents stressed educational advancement to their children, it was also to increase the status of the family, not the nuclear but the extended family. “…One nephew is a doctor, another one is in the police force etc. We haven’t got a lawyer in the family, that’s why we are thinking of making my son one, so we can have all our bills free”. (61) Apart from the second generation Castellorizan boys who worked din their parent’s business, there were others who attempted to find work outside, in Australian firms and businesses. However in the late 1930’s outside employment was virtually impossible to find because a Greek name meant instant refusal.
| ” I wasn’t a brilliant student at school, at that time I was referred to as above, I started from November applying for jobs and I wasn’t even getting a reply from the Sydney Morning Herald, I spent days writing out my references because they’d asked for copies of them and each week ‘d also write to a bank and an insurance company and I never got one reply whatsoever. And I met this Australian person once and he said ‘Bill’, well I wasn’t called ‘Bill’ then, ‘why don’t you change your name’… my name was ‘Evangelos Andropoulos’… I looked up the dictionary… and right there was ‘Bill Andrews’ and lo and behold… I was getting replies to my applications for jobs. And I remember this clearly as anything… Once the ‘Bill Andrews’, the replies came in, I’d walk into the office and as soon as I did, I could see the reaction, they’d say no way… they’d say we’ll let you know and you’d never hear from them again. ” (62) |
Even though the second generation Castellorizan children were discriminated against in employment they still identified within themselves a dual loyalty, an allegiance to a curiously distinct sub-culture which was neither Greek nor Australian but a strange mixture of both.
| ” I would say I’m Greek but I would say I’m Australian born… I think it means we’re proud of our heritage, very proud of our heritage, I haven’t been to Greece yet, I would love to go, but then again I don’t think we could live there… ” (63) |
Most of the second generation were aware that they were different but they were not conscious of constituting a completely new and different culture from their parents, yet they were able to define it rather effectively.
| ” …we get on much better with Australian-born Greeks than… the Greeks that just come out here, we get on alright with them of course but there’s not as much in common… the same with the Australian friends but the Australian-born Greeks are the ones that we more in common with. ” (64) |
said Australian-born Castellorizan Mrs. ‘Vanessa Politis’. The whole issue is not that the Castellorizan children who were born in Australia were becoming more Australian or less Greek hence ‘assimilating’, to use the popular pseudo-scientific term, but that they had adapted Greek
Kytherian vs Castellorizans
culture and traditions to suit the Australian environment. They were a “new hybrid Australian” who was just as committed to Australia as the British-Australian. Mrs. ‘Stacy Mavromatis’ a Castellorizan woman born in Sydney before the war explained that “Well actually deep down I’m Greek I was born in Australia – and…I’m very proud of my heritage.” However she passionately exclaimed that
| ” This is my country – this is where I was born – where I was raised – wherever I wander, wherever I roam… went to Greece I felt that somewhere I belonged – but this is where I really belong – this is where my roots are… ” (66) |
The second generation Kytherian children had a completely different upbringing from the Castellorizan children. The Kytherian children born and bred in the New South Wales country towns experienced an acceptance which had not been felt by the young city born Castellorizans. The Kytherian children developed a secure self-image in the country towns where the threat of foreigners was not as immediate and where their father was usually highly respected.
| ” …the Greek families that were in the town were fairly well respected. And my father was highly respected in that town. He had been there many years. I never ever in my childhood or later on ever struck any prejudice. You know I was never called a dago or anything like that… ” (67) |
Furthermore, the Kytherian children had what appeared to be a more liberal upbringing compared to the young Castellorizans. However they were still]1 imbued with a feeling of ‘Greekness’. The Kytherian first generation parents were equally concerned with making their children aware of their Greek heritage and background and this was done very effectively within the family.
| ” …I remember my mother used to come at bedtime and give me (Greek) lessons before going to bed at night and I had an exercise book and I had a text book of some sort… I was taught to do Greek dances by my mother. I was taught to play the piano…and my mother would buy Greek sheet music …the national anthem. ” (68) |
The Kytherian children were made to feel ‘Greek’ by their parent, not the towns-people nor the other British-Australian children. Whereas the Castellorizan children in Sydney were male aware of the fact that they were Greek not only by their family but also by the prejudice displayed by the wider Australian society. Kytherian ‘Alexandra Coronias’ born in Tenterfield, N.S.W. in 1934 describes how she became aware of her Greek background.
| ” …I felt Greek because my parents made me feel Greek not because the townspeople did. In that I wasn’t allowed the same freedom that my friends had. I could go to Sunday school and church which I did – all the churches in fact but I went to the Anglican Sunday school and in fact I was confirmed in the Church of England Church. But I was not allowed to go to Sunday School Picnics. I was allowed to invite my friends home to play and they all used to come and play because we had a big garden and it was in the center of town and everything was all quite comfortable but I was not allowed to go to their place to play. I could invite my friends home to have meals but I wasn’t allowed to go to their place to have a meal or to stay overnight. ” (69) |
Although Kytherian second generation children were inculcated with the concept of being ‘Greek’ in a less obvious way from the Castellorizan children, it was still equally effective. Furthermore, unlike the Castellorizan children, the Kytherians were not usually required to work in the family business, though some did. The shop usually had sufficient staff in the 1930’s and 40’s not to necessitate the assistance of the entire family. Thus while the Castellorizan children were required to stop school early to help in the shop the Kytherian children were pushed into professional careers and the importance of educational advancement was constantly stressed to them “…we were forced to study, forced to do well at school,” explained Kytherian ‘David Mavros’ born in Bega, N.S.W. in 1953, “…we had the pressure on us that if we didn’t do well, well you know all hell would break loose, and also the fact was pushed on us that they don’t want us to end up like our parents were…” (70) Although Kytherian children were allowed to participate in church activity in the country towns they were not allowed to socialize at night with their friends. The girls in particular were not allowed out to dances with their British-Australian girlfriends. 33 year old Kytherian ‘Helen Kiriakos’ born in Grafton, N.S.W. explained
| ” …I think I had a strict upbringing because of my Greek background, we weren’t allowed to do what our Australian friends were doing… By the time I left Grafton I was in my teens, 15 and my friends were all going to dances by themselves and I was never allowed. Whatever I did was supervised properly… ” (71) |
 (click on photo to enlarge) |
Kytherian Christening Lockhart N.S.W. 1933 |
 (click on photo to enlarge) |
The staff of a café Tenterfield N.S.W. have a picinic 1937-1938 |
In the early years the Kytherian children, like the Castellorizan had to participate in family picnics which they also enjoyed. ‘Alexandra Coronias’ discussing the family picnics she participated in at Tenterfield, N.S W. in the late 1930’s and early 40’s explained that…there must have been at least four families. Perhaps five. The children of those families were older. I was the youngest. We would go on picnics. Lovely picnics. Out of town by a creek. We’d take a portable record player and play Greek records. I always heard Greek music. My mother loved Greek music. We’d play Greek records on this portable record player And it was very enjoyable! I loved it! At the age of eleven ‘Alexandra Coronias’ enjoyed the family activities but she would have started resenting them if she was still in the country town during her teenage years. In Sydney the Castellorizan children could at least go with their parents to brotherhood dances and picnics where they could meet other young people. However as soon as Kytherian children completed their schooling in the country towns they were brought down to Sydney. Once in Sydney their entire social life radically changed. They were encouraged to participate in the Greek church, attend Greek school if possible and mix with other Kytherians in the Greek social organisation which had formed. The parents did not restrict or control their children’s activity in Sydney as they had done in the country town. Both Kytherian boys and girls were allowed out in groups particularly to attend the functions of the Greek social organisations such as AHEPA. Gillian Bottomley in her study of second generation Greeks in Sydney described these organisations as “useful as a kind of marriage market”. (72) She explained that,
| ” In this setting, young people maximize the possibility of falling in love with someone who will also fulfil the requirements of a similar ethnic background, a shared religion and an equivalent socio-economic status. ” (73) |
The Kytherian parents insisted that their children restrict their social life to a Greek circle in an effort to ensure that they marry a Greek. Thus they were encouraged to join these organisations for the parents had come down for “…the Greekness of ,Ilene, that was the reason…they would have had three daughters in an Australian environment and I think, really they would have liked us in a Greek environment… “. (74) However the parents not only wanted their children to marry a Greek but a Kytherian. One young Kytherian exclaimed that his parents and relatives had been very resentful of him marrying a Greek girl from the Peloponesse. He explains that this was because the Kytherian parents having been very successful as businessmen wanted their children to keep the money within the Kytherian community, (75) for the Kytherians represented and represent the Greek moneyed elite in post-war Australia. Apart from the emphasis on retaining money within one particular group in society, the young man’s comment also displays the regionalism which pervades the Greek community in Australia and also throughout Greece. Besides the Kytherian community, regionalism is also evident within the other groups of Greeks in Australia. The Castellorizan parents also felt the same way, and preferred if not demanded that their second generation children marry other Greeks who were descended from the same island. If they did not, then the non-Castellorizan wife or husband would experience a subtle form of rejection from the community. One second generation Greek woman married to a second generation Castellorizan man commented
| ” I feel… although its not quite open how they feel towards you, some of the older Casie (76) generation still tend to make you feel as if you’re a ‘xeni’ (foreigner)… When I got engaged to ‘Bill’ we went to visit a family… relations of ‘Bill’s’ yet they couldn’t come to the engagement. I walked in, the introduction was made, and the old lady, the grandmother turned around and said to ‘Bill’ ‘Oh well it doesn’t matter. You didn’t marry a Casie but she looks like a Casie.’ Well that made me feel dreadful,…and over the years you hear them say, ‘Oh who did so and so marry?, Oh he married a ‘xeni’…Even though the woman may be Greek…She’s referred to as a ‘xeni’…we’ve been married twenty years now…but… I still get the feeling at times that they don’t really consider me a Casie. I’m still a ‘xeni’ (foreigner)… they consider me Greek, but they don’t make you feel, ‘yes, you are completely one of them.’ ” (77) |
A first generation Greek woman who had married a first generation Kytherian man also experienced similar rejection from the Kytherian community and had this to say,
| ” Usually the Kytherians have one failing, very bad failing due to naivete, it is not only here but they have it on their island when they marry someone from another village, from inside of Kythera…they would say that he married a ‘xeni’ because he didn’t marry someone from the same village. ” (78) |
In pre-war Australia, especially before the 1920’s, and 30’s when there were very few available Kytherian women, the Kytherian community did not like but nevertheless accepted, the Kytherian men who married British-Australian women, for it was understood that they had no choice. But
 (click on photo to enlarge) |
The Olympic club formed at Sydney University 1952. |
Sydney University in 1952
later when the second generation of Kytherians became of marriageable age and there were a lot of second generation professional people available, it was considered unthinkable if not insulting for Kytherian children to marry outside their community. (79) For the first generation Kytherian parents were “proud if their daughter marries a Kytherian boy or if their son marries a Kytherian girl. They are like that, they do like it… “. (80) The Kytherian children were also well-aware of what was expected of them,
| ” …I knew that they’d expect me to – number one. But number two, I also, because…I didn’t wan t to hurt them. So that really I kept my social life to a Greek circle because I didn’t want to hurt them. And I knew it would hurt them if I rebelled against them. ” (81) |
Thus to please their parents and to limit any possible conflict the young Kytherians joined organisations such as AEPA. The young Kytherian bays and girls who were at university formed themselves into an organisation with other Greek students at Sydney University in 1952, which became known as the ‘Olympic Club’. It has originally formed as a sports club but extended its activities to cover the production of Greek plays and other such cultural activities. The young Kytherians who were part of these organisations were allowed to go out in groups but never alone.
| ” …we met a lot of people there all our own age and I think from then on of course and at Kytherian brotherhood functions we ended up being… a group of kids and we used to do things together, go to shows together, we’d go to the movies together, whatever we did we didn’t think of doing by ourselves, we’d think of doing it all together… ” (82) |
Apart from being allowed to socialize outside the immediate family circle with their Greek friends, the Kytherian children, also had to attend the Kytherian Brotherhood dances with their parents.
| ” 1961/2/3/4/… You’d go to a dance with the family. You’d meet whoever you wanted to, you’d dance all night and you’d go home and it was a lot of good fun. I had a lot of good times there. ” (83) |
Many marriages resulted amongst the second generation Kytherians through attendance of these organisations and brotherhood dances for the Kytherian children did not have to undergo the arranged marriages inflicted upon the Castellorizan children. They were able to choose their partner from the limited groups they socialized with.
| ” I met ‘George’ at a party…and then a couple of weeks later I saw him at a Kytherian dance hanging up a Greek flag, because his father was president or vice-president of the Kytherian brotherhood in those days. And I met him and we were introduced, that was the first time I met him at a Greek function. ” (84) |
Although Kytherian children were encouraged to meet Greek boys and girls they were not allowed to date by themselves, they had to be escorted wherever they went by some relative and preferably they were expected to go out in a group. “…when I met-my husband we had to go everywhere with a chaperone – my sisters used to have to come with us everywhere we went and they did – wherever we went they came with us…” (85) Thus the second generation Kytherian children’s social life was totally Greek and was expected to be so by their parents, while their everyday life was Australian. They participated in two worlds simultaneously which did not seem to clash but instead existed side by side.
| ” My home life was more Greek. Mum would speak to us in Greek and we would answer in English but we could speak Greek to her. But everyday life was more Australian. When I started working I was in Sydney,’ said Kytherian ‘Helen Kiriakos’ born in Grafton, N.S.W. in 1945, ‘…I worked for a doctor in 1970-72. He said to me, ‘You’re Australian during the week but weekends you’re Greek’. That’s exactly how my life was; because I’d go to work 9-5 with Australian people and my way of life was Australian but my social life was all Greek. I would mix with Greek people, mainly people with the same background as I – Australian born with Greek parents and of course I had much more in common with them… ” (86) |
Like the Castellorizans, the Kytherian children felt more comfortable with Australian born Greeks like themselves and like the Castellorizans they could perceive the dual nature of their existence.
| ” I think I’m Greek in my heart and in my outlook in my nature, in my disposition… I’m very successful at being an Australian… in day to day its ‘how are you mate and good mate and let’s go and have a beer mate…’ I think on the outside I’m Australian and on the inside I’m Greek… …it’s impossible become totally Australian. I think you have to cut up a lot of your self …You’ve got a lot more responsibilities as a Greek, than an Australian, both to yourself and your family…and nor can you be 100% Greek. How can you be 100% Greek if you live in Australia? You can’t… ” (87) |
Responsibility towards the ‘family’ becomes the distinguishing feature between a Greek and Australian child. Australia. children also have responsibilities to their families but these are of a different nature. Australian children are not expected to look after their parents in their old age and have them cohabit with them. They have the option of placing their parents in an old people’s home whereas it would be considered unthinkable for a Greek child of any generation to do this. Although Kytherian children and Castellorizan children had a completely different upbringing, when they married they formed a similar family which combined a Greek and Anglo-Saxon way of life. The most important thing both sets of parents emphasized to their children was ‘family loyalty’, which usually entailed marrying someone with a similar background, social class and culture. Charles Price comments that, “…assimilation normally takes place most quickly where there is intermarriage between immigrant and native stock; yet it is because southern Europeans have endeavored to maintain their ancient family customs that intermarriage has often been resisted and assimilation slowed down”. (88) Intermarriage may hasten assimilation, however the assimilation that takes place may be towards the immigrants’ culture rather than the native stock or both. Assimilation has been taken to mean the ‘desire of one historic culture to dominate all other’ (89) . Gordon in “Assimilation in American Life” uses the term to mean a philosophy of assimilation which “demanded the complete renunciation of the immigrants’ ancestral culture in favor of the behavior and values of the Anglo Saxon core group”. (90) Consequently many people prefer to think in terms of integration rather than assimilation, ‘a process whereby two or more ethnic groups adapt themselves so well that they can accept and value each other’s contribution to their common political social life. It is a state where various ethnic groups integrate but ‘maintain their separate ethnic cultures indefinitely. However, ‘acculturation’ or cultural change is a more appropriate concept to discuss. Regardless of the dilemma over semantics, ‘intermarriage’ is not necessary for cultural change to take place, neither does a close cohesive, tight-knit family unit retard cultural change or acculturation. Instead a cohesive close-knit family has been found to facilitate cultural change. (92) This seems to have been made evident by the emergence within the second generation of Kytherian and Castel]orizan of distinct subculture which is a mixture of both Greek and Anglo-Saxon cultural traditions, without intermarriage having taken place. Vlachos also identifies the emergence of this new hybrid culture in America. (93)
Greek Language
Within the now Greek-Australian family that had emerged in the late 1940’s, 50’s and early 60’s, Greek language could not be preserved and maintained. Although the second generation attempted to send their children to Greek afternoon school or obtain a private teacher in the early years of their children’s lives they could not insist as their parents had, that their children should learn to speak Greek. ‘Peter Politis’, a second generation born in Sydney in 1928 explains that “…my mother did keep telling us, every time he vent to speak English in the house, she would say she was not learning to speak English so that we would learn to speak Greek and she would get very upset if we spoke English in the house and I think to a degree would speak Greek fluently, my brother, sisters and I…” (94) English was the language spoken in the homes of the second generation Kytherian and Castellorizan parents, and under those circumstances they could not compel their children, the third generation to learn the Greek language, since they did not have to use it to communicate to their parents. ‘When we were young we knew we had to speak Greek because Mum and Dad’s English was limited. But our children, as they get older, it was the big joke, because they knew we could speak English, so you’d get comments like, “Don’t be silly Mum, you can speak English.” (95) The language therefore could not be preserved onto the third generation. However the grandparents were the ones that maintained the continuation of the language to a certain extent because the third generation, their grandchildren, were forced to learn at least a limited amount of Greek to communicate with the early Kytherian and Castel]orizan immigrants. “So the only Greek they eventually started to speak was when they used to visit their grandparents…” (96) The Greek Orthodox religion which was strongly introduced to the second generation could not be continued on to their children, the third generation. The liturgy in the Greek Orthodox church had been difficult enough for the second generation parents to follow without trying to introduce it to their children. (97) Mrs. ‘Litsa Andrews’ 43, who was born in Sydney in 1935 explains the predicament of the second generation when attending the Greek Orthodox church.
Greek Orthodoxy
| ” …Well I never understood it. …Oh yes I used to go to church with my mother regularly… I couldn’t understand it. Alright I can understand the ordinary speaking Greek, but I couldn’t understand the service, which, of course is more difficult now with my own children. ” (98) |
The Greek liturgy was conducted in Byzantine Greek and was not understood even by the early first generation immigrants themselves. Second generation Castellorizan ‘Peter Politis’ explains that he did not understand the liturgy but “…as a matter of fact I don’t think they did either because they weren’t educated, they knew when to stand up, sit down, like the rest of us”. (99) However to the early Castellorizans who had ready access to the Greek church in Sydney, to attend the Greek Orthodox service was akin to supporting the Greek culture, for Greek culture and Greek Orthodox religion were intertwined. It was in support of their own identity and the Greek family that they patronized the Greek church. Panos Bardis explains
| ” Perhaps no other force has exercised a greater influence on the Greek family than the Eastern Greek Orthodox Church. One of the main reasons why the Greek Church has been very influential is the fact that Greece has been occupied by Turkey from 1453 to 1821. During those four centuries of slavery, the only institution that managed not on]y to survive, but also to maintain part of the Hellenic civilization, was the Church. It is no wonder, therefore, that Greek Orthodoxy and Greek nationalism are almost inseparable. Indeed, Greek nationalism is Greek Orthodox nationalism; and the Orthodox Church of Greece is a national Orthodox church. ” (100) |
Furthermore, the loyalty shown by the early Greek immigrants to the Greek Orthodox church, irrespective of whether they understood the liturgy or not, lay also in the fact that they had lived in rural communities, in mainland Greece and on the islands where the church had been the main if not the only, source of social control, and where the church literally dictated the nature of the rural Greek family. (101)
| ” The church has not looked upon divorce and remarriage with favor. Marriage is considered as a sacrament and is practically indissoluble. Freedom in the area of premarital contact between the two sexes has been limited by the community priest. Emphasis on physical beauty – wearing make-up and the like – has been discouraged in rural areas. ” (102) |
Thus to the early Castellorizan and Kytherian immigrants support of the Greek Orthodox Church was very important. Yet to their children, the second generation, the same degree of emotional commitment could not be found. Their children were born and bred in Australia thus they were also part of another culture which did not have the same nationalist]. attitudes about the church. Although strong emotional attachment to the Greek church was not evident amongst the second generation who were interviewed, there were some Castellorizan children in particular who had been taken regc2arly to the church by their parents and who had enjoyed involvement in church activity. “…I rather enjoyed it, so much so my brother today helped to build the St.Michaels Church, North Sydney and has been till now the president of the St. Michael’s church committee…” (103) However the second generation Kytherian and Castellorizan parents did not avidly stress attendance of the Greek church to their children. Some of the second generation Kytherian parents who could never attend a Greek Sunday school or church in the New South Wales country towns, sent their children to Greek scripture classes and Greek Church to please the grandparents and to give the children an awareness of their background, but attendance declined as the children became older. (1O4) Other Kytherian and Castellorizan second generation parents sent their children to English scripture classes so the children could understand. ‘Bill Andrews’, 57, a Greek-Australian of Castellorizan descent born in Sydney in 1921 explains
| ” … I feel it’s a great pity as far as my children are concerned because to go to Greek Church and stand because the others stand up and cross yourself because they crossed themselves and not understand the fully, whole situation, it doesn’t give the inner satisfaction, when you go to an Australian service and you understand everything that is being spoken to you. ” (105) |
Despite the fact that ‘Bill.’ had been highly involved with the Greek church in his young r days, in the 1930’s and 40’s, as a regular altar boy at the Santa Sophia church in South Dowling Street, Darlingllurst, he felt it was hypocrisy in regard to his own children to take them to Greek Orthodox Church or insist that they attend a service which they would not understand. But for the first generation Castellorizan parents complete understanding of the service was not important, an understanding of the liturgy of the high church was not necessary. They had a down to earth, everyday knowledge of Greek Orthodox religion – a ‘faith in their church and the ‘saints’ days which they observed, which was all that was necessary for spiritual satisfaction – as well as a feeling of solidarity, identity and a sense of belonging to a distinct group of people. George Kourvetaris examining the first generation Greek immigrant family in America explains,
| ” The average Greek, both in Greece proper and in America, does not perceive his church and/or religion in institutional/ Organisational terns. A parish priest is closer to the Greek immigrant than the hierarchical structure of the church. A Greek church is a personalized extended family system of relationships interwoven with such events of the life cycle as birth, baptisms, weddings and religious and national holidays. ” (106) |
Even though the second generation Castellorizan parents no longer attended Greek Church regularly as they had done in their younger days and neither did their children, the third generation, they still felt that when it came to marriage, their children could not be totally happy unless they married a Greek because the religion would be the same. It did not seem to matter whether or not their children or they practiced the Greek Orthodox religion. They were born into it and it W2S as Kourvetaris explains part of their ‘life-cycle.
| ” …I’d like to see her get married to a Greek boy because our food is the same our religion is the same – we have a lot more in common… do get (the religion! cropping up, we have our Christmas service, our Easter service, our Engagements, Weddings and our Christenings and its very much part of us, says Australian-born Castellorizan ‘Peter Politis’. ” (107) |
Therefore the second generation parents expected their children to attend Greek weddings, Christening and Engagement celebrations with their families. The second generation ‘Greek-Australian’ family observed Greek Easter service. They expected their children also to observe Greek nameday celebrations, especially their grandparents name-day: to respect elders, particularly their grandparents and the children were also named after the grandparents out of respect for the family. The second generation parents inculcated within their children the belief that the parents have to be looked after and not placed in an old people’s home. In so doing the second generation parents created within their children an awareness of their background and heritage but ‘…the Greek language itself is dying out and the religion is hard to keep up because the children don’t know the language and they find church very hard…” (108) Thus rigorous church attendance was not an important factor in the upbringing of the third generation. Religious observation was no longer an activity conducted by the family but became the personal concern of the individual, resembling closely the Western ideal of religion. While back in Kythera, religious observation and the Greek Orthodox church still maintained a high control within the family. On a trip to Kythera in 1976 Australian born Mrs. ‘Helen Kiriakos’ observed that ‘…Their faith was very strong… and I think a religion brings a family close. A strong fact like that. For instance this boy wanted to go to university, in all, so many were picked and they listened to the radio this particular night, she prayed to ‘Meteriotissa’ (a particular icon of Virgin Mary), that she would walk from her house to Patika, the Monastery, which isn’t close, a fair distance. And I think 9 o’clock at night… the names go through and his name was on it. And not only did she walk bare-footed to the monastery but so did her son. You wouldn’t get an 18 year old boy to walk from their home, bare-footed, no roads, mainly dirt tracks, to give thanks…their faith brought that family close. My family is close… but we don’t have anything like a religion to bring us together.’ (l09) The second generation Kytherian and Castellorizan family radically changed the Greek family the early immigrants had brought out with them. The second generation allowed their children to date freely and strongly encouraged them to pursue professional careers irrespective of their sex. (110)
| ” I wanted them both to have education behind them, I wanted them both to have a good time and really don’t miss out on things I missed out because really I don’t think it was a good thing, even though my parents believed in it. ” (111) |
The second generation greatly changed the upbringing of the girls. The Castellorizan girls were no longer secluded, and taken out from school at an early age as they had been in the 1940’s and kept inside the house, neither were the young Kytherian girls only allowed out in groups with young Greeks. The girls were allowed to date whomever they pleased and to socialize widely. Mrs. ‘Vanessa Politis’ second generation Castellorizan mother explains:
| ” …Veronica, she goes out everywhere, I’ve given her a lot more freedom, as soon as she turned, a bit younger than 17, she was allowed to go out with boys, she’s got a lot more freedom, she goes to discos, and she goes out with her friends all the time, a lot more freedom, more like an Australian really. ” (112) |
The second generation Castellorizan and Kytherian parents gave their children the freedom that they had been denied when they were younger, the freedom to ‘date’ which was part of the Anglo-Saxon family tradition. “…I begrudge the way I was, you still resent the fact to a certain extent – you had no freedom at all when you were younger…” (ll3) Although changes have also occurred in the family in Greece, they have been very few and limited. The greatest changes in family life have occurred in the metropolitan areas.
| ” There marriage is less frequently arranged by the parents than it is in rural communities’. Young people, even girls, are beginning to enjoy more freedom. Of course, dating is not completely encouraged by adults, but contact between girls and boys are constantly increasing through beach parties, dances and other similar activities. Actual dating in the American sense of the word, is very rare and usually takes place without thc knowledge of the parents of the dating partners. In small rural communities, one may safely assert, dating is still practically non-existent. ” (114) |
While in Australia, the second generation Kytherian and Castellorizan parents not only condoned dating but also encouraged their children to bring their friends home for the parents to meet, something that would have been considered unthinkable by the first generation parents and would have been regarded as a slight to family honor as wel1 as totally disrespectful behavior in regard to the parents. This behavior was in accordance with the Australian family ethos and totally unacceptable to the first generation parents. The only time that a girl or boy was brought home was when he/she became a son’s or daughter’s fiancée. One first generation parent exclaimed
| ” …even though ‘David’, so many years, he never brought me his girl to the house, as his girlfriend but he brought her as fiancée… But the Australian men come and go with their girlfriends… we have taught our children to respect us… ” (115) |
Third generation Kytherian and Castellorizan children were not only allowed to bring their date home but also to interact and mix with British-Australian children, unlike their second generation parents. However, there was still an emphasis on marrying an Australian born Greek.
| ” …I think, well I prefer for them, even now, to be quite honest to marry Greek, even though I wouldn’t stop them from going out with an Australian boy, she has been out, but I do encourage – I just think traditions, religion that’s all, nothing else, not that I would be very upset if she did meet and marry an Australian boy, I wouldn’t but I’d prefer it because you haven’t got religion problems, you haven’t got even though they don’t speak Greek, but you still, you’ve still got, there is something in us… ” (116) |
Mrs. ‘Vanessa Politis’ found it difficult to express in concrete terms her reason for supporting endogamous marriages, mainly because she was referring to something quite abstract. She maintained that “there is something in us” and was referring to an ‘awareness’ that she and her children belong to a distinct group of people and are part of a Greek family, which would be dissipated and divided if the children married outside the culture. It is an intrinsic loyalty to the family, to keep here family together, by having a common background which motivated here desire for endogamous marriages. Some second generation are even more avid or less diplomatic in their condemnation of intermarriage. Mrs. ‘Katerina Papadopoulos’, a second generation of Castellorizan descent, born in 1931 in Sydney exclaims
| ” …I’m very prejudiced, I don’t approve! I don’t approve!.. If there is a mixed marriage the children will suffer because they will be torn between definite wills because the mother will be say Australian or Greek and the father Greek or Australian and the children grow up either hating one side or the other and it just happens… They resent one or the other, they never consider themselves the other side, they consider themselves Australian more so, that’s it, they’re Australian, consequently they think like Australians and they lose their Greek identity… ” (117) |
The second generation parents felt threatened by what they and their parents before them perceived to be the Australian family ethos, loose family ties, no family traditions. Thus losing of ‘Greek identity’ or ‘Greekness’ meant losing one’s loyalty to the family, one’s closeness and becoming like the Australians
| ” …They haven’t got the closeness we have… The Australians have no relatives! – They have relatives but they don’t want to know them! Once they’re out, become first cousins, they’re not relatives anymore – they don’t’ class them as relatives. You think my god! Where’s your background, them as relatives. You think my god! Where’s your background, where’s your this, where’s your that, there is nothing! ” (118) |
The parents wanted their children to maintain the close-knit nature of the Greek family. They wanted their children to consolidate the Greek family by marry8ing an Australian born Greek, expand the family and make it large and homogeneous. ‘David Mavros’, a second generation Kyterhian born in Bega, N.S.W. in 1953, explains this concept
| ” …the emphasis in the Greek family is that the in-laws are expected to get on well with each other and to see each other quite regularly, it is like an acquisition to the family, the in-laws, whereas in the Australian way of life I don’t think that is the case… ” (119) |
Apart from this desire for continuity and the emphasis on endogamous marriages, a change in Greek morality and authority had occurred within the second generation Kytherian and Castellorizan family. There was a change in the authoritarian structure of the Greek family. Wife’s were no longer required to stay at home and not offer any opinions concerning family decisions. One second generation Castellorizan woman explained how the second generation Greek family in Australia operates.
| ” …I can go to work… I can go to wherever I want to… I like to be independent. I like to have my own money, I like to buy if I want to buy something… I don’t like the old way, I don’t know what it’s like over there now, but the woman been at home, relying on their husbands to supply them with, to tell them what to do. I don’t like that way of life at all, you know, the men go out and the women stay at home and this business, I couldn’t tolerate that!… I feel that women aren’t stupid, they’re smart as men… my husband helps when I’m home, I go out and work, he comes and gives me a hand he doesn’t’ just sit down and demand everything, nothing like that, but then again he doesn’t get in the ironing either, he just helps out… ” (120) |
The second generation Kytherian and Castellorizan family was influenced by changing social trends within the Australian middle classes. In the second generation family the husband was no longer the patriarchal figure, neither was he necessarily the sole provider of the family. He also assisted in some of the household duties and the wife became a partner and companion. She was also allowed to socialize independently of her husband within the second generation family, whereas her mother living in Australia in the 1920’s and 1930’s was not. It had not been acceptable within the first generation Greek family in Australia for the wife to go out by herself without being accompanied by her husband, whereas it was perfectly acceptable for the husband to do so. Thus the Kytherian women in Australian country towns were limited from socializing by lack of confidence in speaking English, but were quite prepared to stay at home and look after their families because that was their traditional role. In Athens, it is still not acceptable for a wife to go out without the company of her husband, especially at night. (121) Although there have been changes within the urban Greek family in Athens, these changes have been limited and have only occurred amongst the Athenian upper and middle classes. Constantina Safilios-Rothschild in her study of 250 married couples in Athens in 1964, concluded that
| ” In urban Greece, the more educated the husband, the less he is domineering… The authority of the Greek husband is maximum among those with lowest social status and minimum among those with highest social status… ” (122) |
In a later study she found that apart from class the length of residence in Athens, was also an important factor in determining the changes within the urban Greek family. In a study she conducted of 100 Athenian couples from January 1970 – April 1971, to examine whether Greek couples had liberated themselves from “the stereotypic sex-linked values and beliefs restricting the range of socially acceptable options for men and women”, she found that
| ” …A relatively higher degree of ‘liberation’ can be observed in Athens where according to the 1970 census; 29% of the Greek population lives at present. This relative ‘liberation’, however, is not uniform throughout all social classes and does not equally affect all life sectors. Upper and middle class Athenians can be expected to be more ‘liberated’ than working and lower class Athenians who have recently come to Athens from rural areas and are still largely influenced by the traditional sex stereotypes. Also, Athenian men and women may be quite ‘liberated’ in one life sector, only a little liberated in another, and almost entirely traditional in still other life sectors. ” (124) |
Despite the fact that Athenian men and women were found to be liberated in terms of careers available for women, when it came to women working after marriage, Athenian husbands thought that a married woman should not work because “her place is in the home” or “it is a shame for the man if the wife works” or because “she cannot take care then of the children” or because “she would then get very tired.” (125) “Only 28% of the husbands approved of work for married women.” (126) With the exception of college educated professional women, Athenian women in general had only occasionally and in case of financial emergency, the option to work open to them. (127) ‘Liberation’ is an upper-middle and middle class phenomenon, not only in Greece but also in Australia. The early pre-war Kytherian and Castellorizan migrants who came from rural communities, and the post-war Greek migrants, as well as the Australian working classes were and are still largely controlled by the stereotyped attitudes towards women. Australian working class women still have to conform to female stereotype roles. It is only the Australian middle classes who are beginning to be influenced by the ideas permeating the society such as ‘equality between the sexes’. The second generation Kytherian and Castellorizan families in Australia have also been influenced by these ideas, for they also represent middle class Australian families with middle class aspirations. Therefore changes within the Greek family in Australia cannot be totally explained in terms of ethnicity; moving away from the core of Greek culture with each succeeding generation; or due to the change in the class position of the Greek family from one generation to the next. Although there have been studies done on mainland Greece, studies of social change in the Greek islands are non-existent. However, information in relation to changes within the family and society on Castellorizo.
Italian Occupation
and Kythera has been obtained from the families who were interviewed. Of course these observations were not made by qualified sociologists and social historians, nevertheless in the absence of any studies, they serve as useful though rough guides of the changes and continuity within the Greek family on the islands. Slow changes appear to have been occurring on the small island of Castellorizo from the 1930’s onwards. The Italians who had occupied the island from 1920 onwards, had brought over some Singer sewing machines in the 1930’s and had begun to encourage young girls to attend classes to learn how to embroider on the new machines. People were going to Athens in the 1930’s and returning with news of new songs and dances and society was beginning to change and broaden on the island. It was becoming a little less restrictive. (128) In 1978, the girls on the island of Castellorizo were working in retail shops or going to Rhodes, a near-by island in the Aegean to find employment, if none was available at home. Castellorizo only had one factory in 1978 which made hand-woven carpets and only employed a maximum of six girls. Apart from the carpet factory there were “only three restaurants… there is also gift shops and a few grocery shops.” (129) Even though the Castellorizans had changed their attitude in regard to women’s working outside the home, there was still evidence of women’s seclusion. ‘Spiro and Diane Diakopoulos’, Australian born Greeks of Castellorizan descent, on a visit to the island in 1978 exclaimed
| ” Girls are still not allowed in the streets, unless there are one of two little shops, unless they’re actually working in there. They still go to school till they’re twelve and they leave and they go to Rhodes and they get work in the shops there… ” (130) |
Although the single women are now allowed to work on the island, they are still not given any freedom to socialize. Ioanna Lambiri found that the same thing had occurred in the small town of Megara, 34 miles from Athens with 15,000 inhabitants, where she conducted her study in the 1950’s on the effects of industrialisation and its relationship to the emancipation of women. One third of the women of Megara between the ages of 16-29 entered industrial employment in the 1950’s. Ioanna Lambiri found that although women were able to work, this factor in itself did not result in their liberation. “Many of the factory women did not make full use of the new opportunities for leading a freer life because of the restraining influences of the family, which proved a powerful mechanism of social control.” (131) The Greek rural family adapted readily to industrialisation although initially there was a strong reaction from the men who felt their position had been displaced as a result of women’s employment, which also occurred with he post-war Greek family in Australia. “The father would-be accused of being unable to support his family, the brother – who traditionally is supposed to protect the honor of his sister – might be embroiled in a tragic situation if his sister met strange men at the factory, and the neighbors kept saying that a girl who went to such work would become a prostitute.” (132) Thus the introduction of factory work to the Megarians resulted in ‘name-calling’ and branding of women who worked as immoral. Although ‘name-calling’ would appear to be a harmless side-effect, in a small rural society which used ‘shame’ as a form of social control – it would have been strongly felt by the families who had young girls working. Nevertheless, the families coped with this hostile reaction and the young girls acquired a certain amount of independence through money such as the ability to supply their own dowries, dress well and increase the status of the family because they did not break moral codes and tradition. “…the family was such a guiding, constraining influence that factory work by women enhanced rather than disturbed the status quo.” (133) and (134) On the island of Kythera there have been no major social changes and family life has not altered greatly since the turn of the twentieth century. There have been a few new acquisitions and renovations done to the island due to overseas currency and patronage. There is a modern two storey old people’s home, an ambulance service, a hospital. However, the old people left on the island refuse to make use of the old people’s home. “We’ve got an old people’s home there but nobody wants to go to it, because they don’t want people to think they have to be looked after… They feel they will lose face by going to an old people’s home, they think their family has given up on them.” (135) Thus attitudes have remained
Modernisation
the same and modernization has not occurred on Kythera. Kythera still has a local exchange economy where people go to the village of ‘Potamos’ to trade their wares. “We went to the village”, says Australian born Mrs. ‘Helen Kiriakos’, “on a visit to Kythera in 1976, to the bazaar that’s on every Sunday… the bazaar… is their highlight. The social occasion on the island… You see them getting up early in the morning, loading their donkeys and riding to the bazaar.” (136) ‘David Mavros’, a second generation Kytherian born in Bega, N.S.W. in 1953, on a visit to the island in 1976, compared the family life in Kythera to the Greek family in Athens and the Greek family in Australia and had this to say.
| ” Well they’re much more strict than what they were in Athens and in Australia… they were quite naïve of a lot of what’s going on in Athens and also they think that their sort of attitudes are carried on in Athens and are quite surprised to hear otherwise. ” (137) |
Information on new developments and ideas circulating in Athens have not reached the island for many of the young people have left and only occasionally returned with news from the city. The only people left are old and many have never left the island.
| ” A lot of those people on the island, I don’t think have ever left the island. You tell them stories they don’t believe… an aunt of a friend of mine’s… well in her eighties, when I tell her that a man went to the moon, she says, ‘you’re making it up, don’t tell me things like that, you’re just making it up’ ” (138) |
Thus the family in most rural communities and on mainland Greece and in the islands has “resisted change for many years. Its relative stability has been caused primarily by geographical isolation, which is due to Greece’s poor transportation and communication facilities.” (139) Even though changes were occurring in urban Greece, they had not occurred as fast and were not of the same magnitude as the ones taking place in Australia. This was partly because some of the Greek residents had come from rural areas and had continued to follow their traditional family patterns in the city. Also social change within the Greek family in Greece had been retarded by the absence of a well developed industry. Before World War II, of 3,150,000 working people, only 22% were employed in industry. (140) Industrialisation was hindered because Greece lacked a strong domestic market, efficient transportation, coal and other raw materials necessary for industrialisation. (141) Economic disorganization, dominant in Greece due to the wars, repeated revolutions and the refugee problem had affected the family considerably. “Before World War II, the average Greek family had an annual income of $200. Its diet according to an UNRRA Report, was one of the lowest in Europe, and the war made it worse.” (142) The Greek family had also suffered from the indifference of political authorities as a result of modern Greece’s political instability. (143) Furthermore lack of education has kept the Greek family, especially in rural communities, from efficient agricultural production, child training and birth control. (144) The isolation of the rural Greek family on mainland Greece and on the islands has been especially marked.
>;
>;
Post World War II Migrant Ships: Patris
In 1959 the Patris became the first liner in the Greek-owned Chandris fleet. The ship was popular with passengers, despite having the dishonour of once running aground in the Suez Canal, and colliding with the collier Rickie Miller on Sydney Harbour in 1971. Many of her passengers were heading to Australia with a sense of adventure – hoping to begin a new way of life. Whatever the reason, mention of a journey on the Patris evokes memories that many will never forget.
The Catalfamo family, newly arrived migrants from Italy, on Station Pier, having just disembarked from the Patris (seen in background).
History of the Ship
Originally named Bloemfontein Castle, the immigrant ship Patris began her life carrying passengers from London to Cape Town, South Africa for the Union-Castle Line. When launched on 25 August 1949, she provided accommodation for 721 passengers in a single class, unlike other ships in the Union-Castle Line. In October 1959, she was purchased by Chandris Line and christened Patris (Greek for ‘homeland’). The Patris was then refitted for the Australian migrant trade, providing accommodation for 36 first-class passengers and 1,040 in tourist-class; however this was soon merged into single-class accommodation for the entire 1,076 passengers. Compared to later Chandris liners like the Ellinis and the Australis, the Patris’s accommodation was rather austere.
Immigrant Ship to Australia
The Patris left Piraeus, Greece, for her first immigrant voyage to Australia on 14 December 1959, reaching Fremantle on 2 January 1960 and Melbourne on 7 January. She made a total of 91 voyages to Australia between 1959 and 1975, travelling regularly via the Suez Canal, stopping at ports such as Aden, Port Said and Colombo. In 1967, when the Suez was closed, she detoured, for five years around Africa stopping at Cape Town and Durban on her way to Australia. After Darwin was almost destroyed by Cyclone Tracy on Christmas Day in 1974, the Patris anchored in Darwin Harbour for nine months to provide emergency accommodation for those left homeless.
Passenger Experiences of the Journey
Many Greek immigrants that travelled on the Patris came from small villages with few luxuries and the pressure of small village politics. Pat Skoufis migrated from Greece in 1964:
I was little and only remember being seasick the whole trip. We were from the village, so mum and dad would have thought the Patris luxurious.
Georgia Vlahakis migrated from Greece in 1971:
It was a great adventure for me, going on an airplane to Djibouti and then boarding a huge ship Patris to arrive in Fremantle first and Port Melbourne – the final destination. I suppose we did not speak about feelings in our family. My parents were eager to make a new start away from political confusion (petty village politics).
English lessons on board the Patris, 1964.
Her Final Voyage
After leaving Darwin in November 1975, the Patris did not return to Australia. In 1979, she was converted to a car ferry to serve on the seasonal trade between Greece and Italy. She was then sold to the Karageorgis Line and renamed Mediterranean Star under whose flag she continued as a ferry and occasional Mediterranean cruise ship until 1986. In August 1987, after a long period of idleness, she was towed under the name of Terra to Karachi, Pakistan, and into the hands of the shipbreakers.
>;
>;
Ο χρόνος και τα αίτια της μετανάστευσης
«Ο όρος ελληνισμός δεν έχει μόνο αφηρημένη έννοια, έχει και συγκεκριμένο νόημα το οποίο αντιστοιχεί στη φράση «το σύνολο των Ελλήνων». Ωστόσο, ο ελληνισμός ως κοινότητα διασποράς δεν είναι ομοιογενής. Οι μεγαλύτερες διαφοροποιήσεις αφορούν στο χρόνο και στα αίτια της μετανάστευσης διαμορφώνοντας, παράλληλα, δύο κοινότητες απόδημων: η πρώτη εντοπίζεται στις ΗΠΑ, τον Καναδά, τη Γερμανία, την Αυστραλία και τις χώρες της Αφρικής και αντιστοιχεί στην «παραδοσιακή» εικόνα της ελληνικής μεταναστευτικής κοινότητας, δηλαδή εγκαταστάθηκε στις χώρες αυτές κατά τις δεκαετίες του ’60 και του ’70 με βασικό κίνητρο την αναζήτηση μιας καλύτερης τύχης. Η δεύτερη κοινότητα διαμορφώθηκε κυρίως κατά τη δεκαετία του ’90 στις χώρες της Ε.Ε. (εκτός Γερμανίας) για λόγους ενίσχυσης των σπουδών και της επαγγελματικής σταδιοδρομίας αξιοποιώντας τις δυνατότητες που προσέφερε η συνθήκη του Μάαστριχτ για ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων, αγαθών, υπηρεσιών και ανθρώπων εντός της ΕΕ. Έτσι λοιπόν το 50% των ελληνικών οικογενειών στη Γερμανία και πάνω από το 55% ελληνικών οικογενειών στις ΗΠΑ και τον Καναδά είναι μετανάστες δεύτερης γενιάς (ή και παραπάνω). Αντίθετα, το 60% του ελληνικού μεταναστευτικού πληθυσμού στις χώρες της ΕΕ (εκτός της Γερμανίας) είναι μετανάστες πρώτης γενιάς. Η διάκριση του ελληνισμού σε δύο κοινότητες αποτυπώνεται και στην υπηκοότητα: οι ερωτώμενοι που ζουν στις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Αυστραλία και την Αφρική έχουν διπλή υπηκοότητα σε ποσοστό μεγαλύτερο από τους Έλληνες που ζουν στη Γερμανία ή τις άλλες χώρες τις ΕΕ. Μπορούμε επίσης να υποθέσουμε ότι η απόκτηση διπλής υπηκοότητας είναι (και) μια συνέπεια της απόστασης: όσο πιο μακριά βρίσκεται η χώρα υποδοχής τόσο περισσότερο δυσχεραίνει η δυνατότητα επαναπατρισμού γεγονός που οδηγεί σε μια εγκατάσταση με μονιμότερα χαρακτηριστικά.
Η ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
Στις κοινότητες των Ελλήνων της διασποράς παρατηρείται μια έντονη τάση Ενδογαμίας δηλαδή ο/η σύντροφός τους είναι Έλληνας/Ελληνίδα. Η τάση αυτή είναι πιο έντονη στις «παραδοσιακές» μεταναστευτικές κοινότητες (ΗΠΑ-Καναδάς, Αυστραλία-Αφρική, Γερμανία) από ότι στις «μετά-Μάαστριχτ» κοινότητες όπου το ποσοστό των γάμων με άτομα εθνικότητας της χώρας υποδοχής είναι κατά αναλογία μεγαλύτερο. Παράλληλα, η πλειοψηφία των ερωτώμενων δηλώνει ότι θα επιθυμούσε να παντρευτούν τα παιδιά Έλληνα/Ελληνίδα. Η μορφή της ελληνικής οικογένειας της διασποράς αντιστοιχεί στη μορφή της πυρηνικής οικογένειας της Ελλάδας και της Κύπρου, έχει δηλαδή την «κλασική» τετραμελή δομή.
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ
Η ελληνική γλώσσα αποτελεί έναν σημαντικό φορέα επικοινωνίας και συνεκτικότητας της ελληνικής κοινότητας. Το γεγονός αυτό εξηγεί την καλή γνώση των ελληνικών από τους ίδιους τους απόδημους και τα παιδιά τους, αλλά και την καθημερινή χρήση της γλώσσας (κυρίως στο σπίτι). Ωστόσο, η ζωή στη χώρα υποδοχής τούς έχει εξοικειώσει σε τέτοιο βαθμό με τη γλώσσα που ομιλείται εκεί ώστε να αισθάνονται το ίδιο άνετα και να έχουν την ίδια εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και με τις δύο γλώσσες. Σημαντικό ρόλο στην εγγραφή των παιδιών στο σχολείο της χώρας υποδοχής παίζει ο χαμηλός βαθμός αποτελεσματικότητας του ελληνόφωνου συστήματος εκπαίδευσης σε όλες τις κοινότητες της διασποράς. Τα βασικότερα προβλήματα της ελληνόφωνης εκπαίδευσης είναι η έλλειψη μιας σύγχρονης και συντονισμένης εκπαιδευτικής πολιτικής από την πλευρά της ελληνικής πολιτείας, η έλλειψη ή η χαμηλή κατάρτιση των εκπαιδευτικών, αλλά και ο χαλαρός βαθμός εντατικοποίησης της ελληνόφωνης εκπαίδευσης. Θέλοντας να ενισχύσουν την ένταξη των παιδιών στην κοινωνία υποδοχής, οι Έλληνες της διασποράς στέλνουν τα παιδιά τους στα σχολεία της χώρας υποδοχής. Είναι μικρότερο το ποσοστό όσων γράφουν τα παιδιά τους σε δίγλωσσο σχολείο (όπου η μια γλώσσα είναι τα ελληνικά) και ακόμη μικρότερο το ποσοστό εκείνων που στέλνουν τα παιδιά τους σε σχολείο της χώρας υποδοχής και μετά στο ελληνικό σχολείο.
ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
Σε γενικές γραμμές, ο κυπριακός ελληνισμός φαίνεται να είναι πιο συνδεδεμένος με την ορθόδοξη εκκλησία από ότι οι άλλες δύο κοινότητες της διασποράς και της επικράτειας. Κατά συνέπεια, ο ρόλος της ορθοδοξίας στον προσδιορισμό της ταυτότητας των Κυπρίων είναι μεγαλύτερος από εκείνον στους Έλληνες της διασποράς και της επικράτειας. Οι Έλληνες της διασποράς αποτιμούν θετικά το ρόλο της ορθόδοξης εκκλησίας τόσο στην πόλη τους όσο και γενικότερα στη χώρα διαμονής τους. Κατά την άποψή τους, η κυριότερη συμβολή της εκκλησίας στη ζωή τους ήταν η ενίσχυση της πίστης τους, η διαφύλαξη της ταυτότητάς τους, αλλά και η κοινωνικοποίηση που τους προσέφερε μέσα από τη συναναστροφή με άλλους Έλληνες.
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Τα στοιχεία της έρευνας για την επαγγελματική δραστηριότητα και την οικονομική κατάσταση των αποδήμων επιβεβαιώνουν τον οικονομικό χαρακτήρα της ελληνικής μετανάστευσης. Το μεγαλύτερο ποσοστό των Ελλήνων της διασποράς ανήκει στον ενεργό πληθυσμό και δραστηριοποιείται στον ιδιωτικό τομέα. Στην επαγγελματική τους πορεία είτε δεν είχαν βοήθεια από κανέναν είτε υποστηρίχθηκαν από την οικογένειά τους. Έχουν αναπτύξει μεγαλύτερη επαγγελματική συνείδηση και κουλτούρα από τους Έλληνες που ζουν στον ελλαδικό χώρο, αλλά και από τους Κύπριους. Σε γενικές γραμμές, οι Έλληνες της διασποράς είναι πιο αισιόδοξοι για την οικονομική τους κατάσταση από τους Κύπριους και τους Έλληνες που ζουν στον ελλαδικό χώρο: δηλώνουν ικανοποιημένοι από το εισόδημά τους το οποίο τους επιτρέπει να αποταμιεύουν και πιστεύουν ότι η οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους θα βελτιωθεί τα επόμενα χρόνια. Έχουν περιουσιακά στοιχεία στην Ελλάδα τα οποία σκοπεύουν να αξιοποιήσουν μελλοντικά, ενώ τα τελευταία 5 χρόνια έχουν κάνει κάποιες επενδύσεις στη χώρα διαμονής (αγορά ακινήτου, γης κλπ). Η χώρα διαμονής, εξάλλου, παραμένει ως ο ιδανικότερος τόπος επενδύσεων έναντι της Ελλάδας εξαιτίας της γραφειοκρατίας του Ελληνικού κράτους. Τέλος, το γεγονός ότι η πλειοψηφία των ερωτώμενων δεν έχει στείλει χρήματα σε συγγενείς στην Ελλάδα κατά τα τελευταία πέντε χρόνια μας επιτρέπει να εξάγουμε έμμεσα το συμπέρασμα για βελτίωση της οικονομικής και κοινωνικής ζωής στην Ελλάδα σε σχέση με τα χρόνια της έντασης του μεταναστευτικού ρεύματος.
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ
Η ταυτότητα των Ελλήνων της διασποράς συγκροτείται μέσα από την επικοινωνία με τις άλλες εθνότητες στη χώρα διαμονής και όχι με τον απομονωτισμό (γι’ αυτό και δηλώνουν ότι συναναστρέφονται όλα τα άτομα ανεξαρτήτως εθνικότητας). Με άλλα λόγια, στην καθημερινή τους επαφή με τους μη-Έλληνες, οι απόδημοι τονίζουν τα στοιχεία εκείνα που τους διακρίνουν ως συγκροτημένη κοινότητα, όπως η ελληνική γλώσσα, η ιστορία, ο πολιτισμός και η παράδοση. Αυτός ο μηχανισμός εξηγεί τον αυτο-προσδιορισμό τους ως Έλληνες, την πεποίθηση ότι πατρίδα τους είναι η Ελλάδα (παρά τα χρόνια που έχουν περάσει από την αναχώρησή τους από την Ελλάδα ή ακόμη παρά το γεγονός ότι έχουν γεννηθεί στη χώρα υποδοχής), αλλά και το ιδιαίτερα αυξημένο αίσθημα της εθνικής υπερηφάνειας. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το γεγονός ότι σχεδόν οι οχτώ στους δέκα ερωτώμενους θα υποστήριζαν την εθνική ομάδα της Ελλάδας σε κάποιον αγώνα με την εθνική ομάδα της χώρας στην οποία ζουν. Η διαφύλαξη της ελληνικής ταυτότητας τόσο των ίδιων των ερωτώμενων όσο και των παιδιών τους, πέρα από τη συναισθηματική διάσταση, έχει και «χρηστικό» περιεχόμενο διότι τους επιτρέπει να νιώθουν πιο κοντά στην πατρίδα παρόλο που ζουν μακριά. Αν και η ανησυχία για μια ενδεχόμενη απώλεια της ταυτότητας είναι ιδιαίτερα έντονη, εντούτοις, οι Έλληνες της διασποράς θεωρούν ότι, σήμερα, είναι πιο εύκολο για μια μειονότητα να διατηρήσει την ιδιαίτερη ταυτότητά της, γεγονός που παραπέμπει στις δυνατότητες που προσφέρουν τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας και μεταφοράς.
Η ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΔΙΑΜΟΝΗΣ
Η διαδρομή των νέο-αφιχθέντων μεταναστών στη χώρα υποδοχής ξεκινά από τον ανταγωνισμό προς τους αυτόχθονες όπου το αίσθημα του αποκλεισμού είναι έντονο. Εξελίσσεται σταδιακά σε προσαρμογή και ένταξη και, στο τελικό της στάδιο, καταλήγει στην αφομοίωση από την κοινωνία υποδοχής. Η σταδιακή ένταξη ως την αφομοίωση συνθέτει τη διαχρονική εικόνα της Η ενσωμάτωση των Ελλήνων στις κοινωνίες υποδοχής δεν θα ήταν εφικτή χωρίς την ύπαρξη συγκεκριμένης μεταναστευτικής πολιτικής από την πλευρά του επίσημου κράτους η οποία απέτρεψε τα έντονα ρατσιστικά σύνδρομα και μετέτρεψε τους μεταναστευτικούς πληθυσμούς σε κύριο μοχλό ανάπτυξης: η πλειοψηφία των ερωτώμενων εκτιμά ότι η επίσημη πολιτική του Κράτους υποδοχής αποσκοπούσε στην ένταξή τους προσφέροντας ως κίνητρα τη σχετικά εύκολη απόκτηση της υπηκοότητας, τις καλές επαγγελματικές προοπτικές και τις καλές ευκαιρίες μόρφωσης των παιδιών. Από την άλλη πλευρά, οι ίδιοι οι Έλληνες της διασποράς αποδίδουν την επιτυχή τους ένταξη στην κοινωνία υποδοχής στον ρεαλισμό που επέδειξαν εξαρχής όπως ο υψηλός βαθμός προσαρμοστικότητας, η τάση για μόρφωση, η κουλτούρα και το επιχειρηματικό πνεύμα. Οι απόψεις τους δηλαδή απέχουν κατά πολύ από το στερεότυπο του «ελληνικού δαιμονίου» το οποίο αναπτύχθηκε στον Ελλαδικό χώρο ίσως και ως αντίδοτο στο συλλογικό τραυματισμό της μετανάστευσης. Σε γενικές γραμμές, οι κοινότητες των αποδήμων παρουσιάζουν έναν υψηλό βαθμό αυτονομίας τόσο από το κράτος υποδοχής όσο και από το ελληνικό κράτος γεγονός που μαρτυρά ότι η ελληνική διασπορά αποτελεί σήμερα μια από τις ωριμότερες κοινότητες διασποράς. Ο υψηλός βαθμός ενσωμάτωσης των Ελλήνων στις χώρες διαμονής αποδεικνύεται και έμμεσα από το χαμηλό ποσοστό οργάνωσης σε ελληνικούς συλλόγους και φορείς. Οι ίδιοι οι ερωτώμενοι εκτιμούν ότι, σήμερα, οι Έλληνες είναι λιγότερο οργανωμένοι από ότι στο παρελθόν πιθανότατα διότι έχουν εκλείψει οι λόγοι που καθιστούσαν αναγκαία την αλληλοϋποστήριξη. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το γεγονός ότι το βασικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές οργανώσεις σήμερα είναι η αδιαφορία της νέας γενιάς.
ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ
Η σχέση των Ελλήνων της διασποράς με το ελληνικό κράτος είναι καταρχήν άνιση: έχουν προσφέρει τη βοήθειά τους στην ελληνική πολιτεία (στην ανάπτυξη-οικονομία, στις διεθνείς συνεργασίες, στα εθνικά θέματα) η οποία, όχι μόνο δεν τους έχει βοηθήσει, αλλά τους θυμάται μόνο όταν τους έχει ανάγκη, άποψη την οποία συμμερίζονται και οι Έλληνες της Κύπρου και του Ελλαδικού χώρου. Σήμερα προσδοκούν από το ελληνικό κράτος καλύτερη εκπαίδευση για τα παιδιά τους και οικονομικές-νομικές διευκολύνσεις προκειμένου να επενδύσουν στην Ελλάδα. Η εκχώρηση δικαιώματος ψήφου στους απόδημους είναι ένα μέτρο που τυγχάνει της ευρείας αποδοχής τους: οι περισσότεροι από τους 8 στους 10 δηλώνουν ότι θα κινούσαν τις διαδικασίες που απαιτούνται ώστε να ψηφίζουν στις εθνικές εκλογές. Οι περισσότεροι, εξάλλου, θεωρούν ότι το πολιτειακό δικαίωμα θα ενώσει τους Έλληνες, αλλά και θα αλλάξει την ισορροπία των δυνάμεων των ελληνικών κομμάτων στην Ελλάδα. Οι φορείς που αξιολογούνται θετικά στην ενίσχυση των Ελλήνων της διασποράς είναι κατά κύριο λόγο τα ΜΜΕ και έπονται οι πρεσβείες και τα προξενεία και η ορθόδοξη εκκλησία της Ελλάδας. Τα ελληνικά κόμματα καταλαμβάνουν την τελευταία θέση στον κατάλογο ιεράρχησης. Αξίζει να σημειωθεί ότι η εμπειρία των Ελλήνων της διασποράς απέχει κατά πολύ από την εκτιμούμενη άποψη των Κυπρίων και των Ελλήνων της επικράτειας ως προς το βασικό φορέα ενίσχυσης του απόδημου ελληνισμού : για τους Κύπριους ο φορέας αυτός είναι η ορθόδοξη εκκλησία της Ελλάδας, για τους Έλληνες της επικράτειας, οι πρεσβείες και τα προξενεία.
ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΜΕ
Η κύρια πηγή ενημέρωσης των Ελλήνων της διασποράς είναι η τηλεόραση. Η ακροαματικότητα των ελληνικών δορυφορικών καναλιών είναι τακτική, ενώ προτιμάται η δορυφορική ΕΡΤ η οποία παρουσιάζει υψηλούς ποιοτικούς δείκτες. Ωστόσο, θα ήθελαν περισσότερη ενημέρωση για θέματα που τους αφορούν. Οι δυνατότητες της ΕΡΤ μεγιστοποιούνται εάν ληφθεί υπόψη ότι η πλειοψηφία των αποδήμων δεν είναι ικανοποιημένη από την ποιότητα της ενημέρωσης που προσφέρουν τα ελληνικά ΜΜΕ στην χώρα διαμονής. Τέλος, το διαδίκτυο είναι ένα άλλο μέσο το οποίο θα πρέπει να αξιοποιηθεί για την ενίσχυση των Ελλήνων της διασποράς, οι οποίοι το χρησιμοποιούν κάθε μέρα για αναζήτηση πληροφοριών, επικοινωνία με άλλους χρήστες και για δραστηριότητες σχετικές με την εργασία τους.
ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Οι Έλληνες της διασποράς επισκέπτονται τακτικά την Ελλάδα (περισσότερο από πέντε φορές τα τελευταία 10 χρόνια) για να δουν τους συγγενείς τους και να κάνουν τουρισμό, αλλά και να επισκεφθούν τον τόπο καταγωγής των γονιών τους. Η εντύπωσή τους για την Ελλάδα είναι σε γενικές γραμμές θετική, ωστόσο δεν απουσιάζει η κριτική για τους Έλληνες του ελλαδικού χώρου οι οποίοι, αν και έχουν προοδεύσει τα τελευταία χρόνια, ρίχνουν την ευθύνη για τα προβλήματά τους στους ξένους αντί να κοιτάξουν πώς θα βελτιωθούν οι ίδιοι και τα περιμένουν όλα από το κράτος. Την ίδια άλλωστε εικόνα για τους «Ελλαδίτες» έχουν και οι Κύπριοι. Οι Έλληνες της διασποράς δηλώνουν ότι θα μπορούσαν να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους στην Ελλάδα υπό την προϋπόθεση ότι θα έβρισκαν μια θέση απασχόλησης αντίστοιχη με αυτήν που κατέχουν στη χώρα διαμονής ή εάν μπορούσαν να συνδυάσουν καλύτερα την επαγγελματική με την προσωπική-κοινωνική τους ζωή. Η έλλειψη αυτών των προϋποθέσεων πιθανώς τους έκανε να σκεφθούν κάποια στιγμή τον επαναπατρισμό, όχι όμως σοβαρά.
Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Η εκτίμηση των Ελλήνων της διασποράς είναι ότι τα τελευταία χρόνια έχει ενισχυθεί η διεθνής θέση της Ελλάδας, άποψη με την οποία συμφωνούν και οι Κύπριοι, αλλά σε μικρότερο ποσοστό, και οι Έλληνες στην επικράτεια σε ακόμη μικρότερο ποσοστό. Δύο είναι τα βασικά γεγονότα που συνέβαλαν στη μεταβολή αυτή: η συμμετοχή της Ελλάδας στον σκληρό πυρήνα της Ε.Ε. και οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας. Ωστόσο, είναι έντονη η απαίτηση για θεσμοθέτηση μιας «εθνικής εξωτερικής πολιτικής» με τη συναίνεση της κυβέρνησης και των κομμάτων της αντιπολίτευσης, η οποία θα ρίχνει το βάρος στην πορεία της χώρας μέσα στην ΕΕ. Με τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της εξωτερικής πολιτικής συμφωνούν τόσο οι Έλληνες που είναι εγκατεστημένοι στις ΗΠΑ όσο και οι Έλληνες της επικράτειας. Όπως είναι λογικό, οι Κύπριοι προτάσσουν την επίλυση του κυπριακού ως τη βασικότερη προτεραιότητα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Εξετάζοντας συνολικά τη θέση της Ελλάδας στον κόσμο και οι τρεις κοινότητες των Ελλήνων απαιτούν μια δυναμική στάση στην εξωτερική πολιτική που απέχει από το στερεότυπο της μικρής και αδύναμης χώρας: η Ελλάδα, εκτιμούν, μπορεί να μην είναι μια οικονομική – πολιτική δύναμη, αλλά είναι δυνατό να αναδειχθεί σε μια «ηθική» δύναμη που θα επηρεάζει σημαντικά τις διεθνείς εξελίξεις.
«ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ»
Η ενίσχυση της Ελλάδας στα Βαλκάνια αποτυπώνεται και στις απόψεις των ερωτώμενων για τα «εθνικά θέματα»: Οι Έλληνες της διασποράς και οι Έλληνες της επικράτειας επιθυμούν να συνεχιστεί η πολιτική της ελληνο-τουρκικής προσέγγισης (σε αντίθεση με τους Κύπριους, οι οποίοι ζητούν τη «σκλήρυνση» των ελληνικών θέσεων απέναντι στην Τουρκία), βλέπουν θετικά την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, ένταξη η οποία συνέβαλε στη βελτίωση της οικονομίας της, της ασφάλειάς της, της θέσης της στο διεθνές περιβάλλον, των προοπτικών επίλυσης του κυπριακού, αν και με αυτήν την τελευταία θέση φαίνεται να διαφωνούν τόσο οι ίδιοι οι Κύπριοι όσο και οι «Ελλαδίτες». Το ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων αποτελεί ένα σημείο διαφοροποίησης των απόψεων των τριών κοινοτήτων και φαίνεται να είναι συνάρτηση της γεωγραφικής απόστασης που χωρίζει την κάθε κοινότητα από τα Σκόπια. Έτσι λοιπόν, οι Έλληνες της διασποράς εμφανίζονται πιο αδιάλλακτοι και ζητούν από την Ελλάδα να εμείνει στην άποψη περί ονομασίας χωρίς τον όρο «Μακεδονία» με όποιο κόστος, οι Κύπριοι εμφανίζονται μοιρασμένοι ανάμεσα στην αδιάλλακτη στάση και εκείνη του συμβιβασμού, ενώ οι Έλληνες της επικράτειας προτάσσουν σαφώς τη συμβιβαστική λύση ενός σύνθετου ονόματος. Τα «εθνικά θέματα» Προβάλλοντας την Ελλάδα στο βαλκανικό περιβάλλον όπως αυτό διαμορφώνεται μετά την ένταξη στην ΕΕ της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, αλλά και τις προοπτικές ένταξης των δυτικών Βαλκανίων, οι Έλληνες της διασποράς και εκείνοι του ελλαδικού χώρου εκτιμούν ότι, στο μέλλον, η Ελλάδα θα παίζει ηγετικό ρόλο στην περιοχή. Οι Κύπριοι, ωστόσο, διαφοροποιούνται ως προς τη συνολική εικόνα των Βαλκανίων η οποία θα μοιάζει με εκείνη της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης.
Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
Η έρευνα στις τρεις κοινότητες του Ελληνισμού διεξήχθη κατά την περίοδο της διακυβέρνησης των ΗΠΑ από τον George Bush. Αποτυπώνει, κατά συνέπεια, τους βασικούς άξονες της κριτικής της εξωτερικής πολιτικής του αμερικανού προέδρου, τους οποίους άλλωστε συμμερίζονται και οι ίδιοι οι Έλληνες που είναι εγκατεστημένοι στις ΗΠΑ. Αναλυτικότερα, και οι τρεις κοινότητες δηλώνουν ότι εμπιστεύονται περισσότερο την εξωτερική πολιτική της Ε.Ε. από εκείνη των ΗΠΑ, αν και οι Κύπριοι και οι Έλληνες της επικράτειας φαίνεται να δυσπιστούν και απέναντι στην Ε.Ε. Σε γενικές γραμμές, άλλωστε, η εικόνα της Ε.Ε. και των ισχυρότερων ευρωπαϊκών χωρών, αλλά και της Ρωσίας είναι θετικότερη από την εικόνα των ΗΠΑ, ενώ όλες οι δράσεις που ανέλαβε ο George Bush για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας αξιολογούνται αρνητικά και από τις τρεις κοινότητες του Ελληνισμού. Ωστόσο, ο Ελληνισμός στο σύνολό του φαίνεται να έχει ασπαστεί την άποψη περί σύγκρουσης των πολιτισμών και, συγκεκριμένα, τη ρητορική περί πολέμου Δύσης-Ισλάμ. Όμως, η συνολική εικόνα του Ελληνισμού για τον κόσμο δεν είναι συγκρουσιακή: η ανάδειξη της Κίνας και της Ρωσίας (κυρίως για τους Κύπριους και για τους Έλληνες της επικράτειας) σε παγκόσμιες δυνάμεις, αλλά και η πρόταξη της διπλωματικής οδού ως μέσο επίλυσης των συγκρούσεων συνθέτουν την εικόνα ενός κόσμου όπου η ισορροπία των δυνάμεων βασίζεται στο πολύ-πολικό σύστημα.
>;
>;
George Devine Treloar: Ο Αυστραλός που έσωσε χιλιάδες Έλληνες – Αξίζει να διαβαστεί!
H μνήμη ενός Αυστραλού που φέρεται να έσωσε από την πείνα και τις ασθένειες 108.000 επιζώντες της Ελληνικής Γενοκτονίας τιμάται αυτές τις μέρες στην Αυστραλία. Πρόκειται για τον Ύπατο Αρμοστή των Προσφύγων Τζορτζ Ντιβάιν Τρίλορ (George Devine Treloar), ο οποίος καθώς έφθαναν κατά δεκάδες χιλιάδες οι πρόσφυγες επιζώντες στην Ελλάδα, μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, φέρεται να βοήθησε πολλούς απ’ αυτούς να βρουν φαγητό, ρουχισμό, στέγη. Να μπορέσουν να ζήσουν και να ορθοποδήσουν. O Πανθρακικός Σύλλογος «Ο Δημόκριτος» σε συνεργασία με την Παμποντιακή Αδελφότητα «Ο Ποντοξενιτέας» του Σίδνεϊ τίμησαν το έργο και τη μνήμη του Τζορτζ Ντιβάιν Τρίλορ, ενός από τους λιγότερο γνωστούς ήρωες της Αυστραλίας. Κύριος ομιλητής ο μικρότερος γιος του, ο Ντέιβιντ Τρίλορ (David Treloar), ο οποίος μέσα από τις φωτογραφίες και τις επιστολές, ανέπτυξε το ιστορικό του έργου του πατέρα του. Ήταν η πρώτη φορά από τότε που τραβήχτηκαν αυτές οι εκπληκτικές φωτογραφίες (από τον Οκτώβριο του 1922 μέχρι την άνοιξη του 1926) που παρουσιάστηκαν στην Ελληνο-Αυστραλιανή παροικία. Με τρεμάμενη φωνή, ο 73-χρονος σήμερα Ντέιβιντ Τρίλορ αναφέρθηκε στις ιστορίες που του είχαν διηγηθεί οι γονείς του, και ειδικά ο πατέρας του. Το κοινό της Μελβούρνης θα έχει την ευκαιρία να γνωρίσει τον Ντέιβιντ Τρίλορ και τη θαυμάσια συλλογή του πατέρα του, το ερχόμενο Σάββατο, στο συνέδριο «ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΑ: Η ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ ΚΑΙ Η ΑΝΑΤΟΛΙΑ», στο δημαρχείο του Μπράνσγουϊκ. Μαζί με τον Άγγλο συνεργάτη του, τον Συνταγματάρχη Πρόκτορ (Proctor), ίδρυσαν περίπου δώδεκα χωριά σε ανατολική Μακεδονία και δυτική Θράκη. Ένα από αυτά μέχρι σήμερα τιμά τον Τζορτζ Τρίλορ, φέροντας το όνομά του: το Θρυλόριο Ροδόπης. Πρόκειται για ένα αμιγώς Ποντιακό χωριό, περίπου δώδεκα χιλιόμετρα από την Κομοτηνή. Τα βιογραφικά στοιχεία των Τζορτζ και Ντέιβιντ Τρίλορ, μαζί με σύντομη εισήγηση στην ελληνική γλώσσα, παρουσίασε ο Δρ Παναγιώτης Διαμάντης. «Είναι ιστορική, από κάθε άποψη, η σημερινή παρουσίαση,» τόνισε ο Δρ Διαμάντης. «Μέσα από τις εικόνες και τα γραπτά ενός Αυστραλού, στην άλλη άκρη του κόσμου, εξερευνούμε την ιστορία του Ελληνισμού. Γινόμαστε εξερευνητές και ταυτόχρονα δημιουργοί της Ελληνο-Αυστραλιανής ιστορίας». Στον χαιρετισμό του, ο Γενικός Πρόξενος έδωσε έμφαση στην ιστορία της οικογένειας Τρίλορ, σαν παράδειγμα των κοινών βιωμάτων του Ελληνισμού με τον λαό της Αυστραλίας. Μία κοινή πορεία που πρέπει ο ελληνισμός της Αυστραλίας να προωθεί στην ευρύτερη αυστραλιανή κοινωνία. Με τη σειρά τους, οι δύο ομογενειακοί σύλλογοι του Σίδνεϊ τίμησαν το έργο και τη μνήμη του Αντισυνταγματάρχη Τρίλορ, κάνοντας τους γιους του, Τζων και Ντέιβιντ, επίτιμα μέλη των συλλόγων «Ο Δημόκριτος» και «Ποντοξενιτέας». Γεννημένος το 1884 στην κωμόπολη της Βικτωρίας Μπαλαράτ, ο Τζορτζ Ντιβάιν Τρίλορ υπηρέτησε με τον Βρετανικό Στρατό στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, φτάνοντας τον βαθμό του Αντισυνταγματάρχη (Lieutenant Colonel). Το 1919 βρίσκεται πρώτα στη Ρωσία κι ύστερα στην Κωνσταντινούπολη, όπου ήταν υπεύθυνος για χιλιάδες Ρώσους, πρόσφυγες από την Οκτωβριανή Επανάσταση και τον Ρωσικό Εμφύλιο Πόλεμο. Εκεί παντρεύεται την Κάθλιν Μέι Ντους (Kathleen May Douch), το 1923. Η Κάθλιν, μάλιστα, είχε γεννηθεί στην Πόλη το 1901. Ύστερα από δύο χρόνια, και πλέον ως συνεργάτης της Κοινωνίας των Εθνών (League of Nations), φθάνει στη Θεσσαλονίκη. Διορίζεται Ύπατος Αρμοστής των Προσφύγων σε ανατολική Μακεδονία και δυτική Θράκη στις 6 Οκτωβρίου 1922, θέση στην οποία υπηρετεί μέχρι το 1926. Την εποχή εκείνη, γεννιούνται δύο από τα τρία παιδιά του: η Ελισάβετ (1925) και ο Τζων (1926). Επέστρεψε στην Αυστραλία το 1929, όπου και παρέμεινε μέχρι τον θάνατό του, το 1980, σε ηλικία 96 ετών. Ο μικρός του γιος, ο Ντέιβιντ, γεννήθηκε στο Περθ, όπου και ζει σήμερα. Ύστερα από μια λαμπρή ακαδημαϊκή πορεία στους χώρους της Οικονομικής και της Γεωπονικής επιστήμης, ασχολείται σήμερα με την καταγραφή του ιστορικού αρχείου του πατέρα του.
>;
>;
The Foundation of the GOCMV (est. 1897)
The formation of Greek communities in Australia echoes familiar patterns of migration followed by Greek nationals for centuries. Although records indicate that the Greek Orthodox Community of Melbourne and Victoria (GOCMV) was established in 1897 evidence suggests that for years prior to this date the Greeks of Victoria acted in a coordinated manner. In 1851 when gold was discovered in Victoria the promise of new wealth brought people to Australia from all over the world. Amongst this wave of immigration was a small community of Greek settlers ready to find their fortune. According to one of the first censuses conducted in Victoria in 1854, sixty-five men of the Greek Orthodox Church resided in the new colony. The first wave of Greek migrants lived the “Eldorado” mentality in their quest for wealth, doing what they could to find prosperity. The majority of these Greeks had signed agreements with shipping owners based in the ports of England and received their seaman’s ticket as a way of travelling to the new country. They were classified as Ordinary Seaman, condemned to work long and hard at the hands of taskmasters who were able to exploit them for their own gain. The desire to escape their torment in order to seek a better lifestyle sparked the idea to escape to the recently discovered goldfields of Victoria. It was those Seamen who formed the first cohesive Greek community in Australia, travelling throughout the goldfields in search of prosperity. Living together in harsh conditions they established a strong sense of mateship and solidarity. Their closeness heightened at times of tragedy such as mining accidents or deaths, which occurred frequently under their horrendous working conditions. In essence it was the idea of a community spirit that identified these transient migrants. A lot of early Greek settlers remained within the colony by virtue of marriage whilst others established small businesses to take advantage of the unprecedented economic prosperity bestowed by the discovery of gold. Although no official organisation was established during the early first wave of Greek migration, distinct groups began to emerge during this period. The main group of Greeks that established themselves in regional Victoria were those fossicking and digging for gold within the goldfields; a second group of fisherman had established themselves in the Peninsula district by the early 1870s and third group of Greeks, some former miners, resided within what is known today as the CBD of Melbourne as small business owners. Early documents show that in 1867 a Greek Orthodox Priest visited the Colony of Victoria with the apostolic mission to collect funds for Orthodox Charitable institutions based in Jerusalem under the auspices of the Patriarch of Jerusalem. The passenger list for the “Geelong” in August 1867 clearly indicates that “a Greek priest” was amongst those passengers to enter Port Phillip. The priest, Father Christopher, took up residence in Melbourne and as the Argus newspaper noted on the 30th September 1867: “The Rev. Father Christopher, a priest of the Orthodox Eastern Church arrived in this colony, chiefly to solicit aid on behalf of a mission establishment in Jerusalem with which he is connected, and to which he proposed to return on the termination of his visit to Australia. His testimonials have been examined by those competent to judge, both in India and here, and pronounced satisfactory” In the following months, a series of appeals for monetary assistance appeared in the Argus informing readers of Father Christopher’s mission and appealing to benefactors. An account was opened at the National Bank of Australasia to collect all funds raised. Father Christopher resided at the Chusan Hotel at Sandridge, which was owned by Andreas Lagogiannis, an early Greek resident of the Colony from the City of Patra (located on Nott St. Port Melbourne). Towards the end of 1867 he departed Melbourne and took up temporary residency in Claremont Queensland. Despite this there was very little advancement in establishing a Greek representative organisation until the early 1890s. During this period the Greek residents of Melbourne were advocating the establishment of a Greek Orthodox Church and subsequently an organisation that would advance their religious needs. The Sydney Morning Herald in an article entitled ‘The Greek Church – Melbourne’ noted: ‘‘The Minister of Lands has received a letter signed by three Consuls of Russia, Serbia, and Greece asking for a grant of land on which to erect a church building for the use of the Greek Church” Unfortunately the minister, Mr. McIntyre, replied that he had no power to make such a grant. Furthermore an article that appeared in the Argus on the 30th October 1894, noting that the “Greek Orthodox Church” had donated a sum of money to the Sunday Hospital charity appeal. This means that despite not having their own place of worship the Greeks of Melbourne acted in an organised manner under the banner of “The Greek Orthodox Church”; such coordinated and efforts continued during this period of time with the collection of funds for the purchase of land for an Orthodox Church (corner of Victoria Parade & Lansdowne Street) and contributions towards to charitable institutions in Melbourne and also towards the Greek war effort for the independence of Greece. In 1897 another visiting priest, Archimandrite Dorotheos “Samios” Bakalaros, was conducting services both in Melbourne and Sydney. He’d arrived in Melbourne aboard the Steamship “Gera” on August 18 of that year and on the 22nd he conducted his first service. Archimandrite Dorotheos’ services continued in Melbourne until the end of October of that year, after which he departed and continued his services in Sydney. The first premises used as a church were located at Chalmers Hall, Gipps St. East Melbourne and then at the Unitarian Hall, Grey St. East Melbourne. The newly formed Greek community contributed funds for both the rental and the ecclesiastic decoration of these temporary premises. Prior to these dates, a skeleton church operated without a priest, offering Sunday Mass to its congregation. A committee of the Greek Church operated from at least 1894 in Melbourne and they made efforts to recruit members and attain the services of an Orthodox Priest from the Patriarch of Jerusalem. The main representatives of the Greek Community – Alexandros V. Maniachis, Antonios J.J. Lekatsas and Grigorios P. Matoorekos – received a positive response from the Patriarch of Jerusalem Damianos and on the 22nd June 1898 Father Athanasius Kantopoulos arrived in Melbourne aboard the French steamer the Ville De La Ciotat. The Argus, in an article dated 1st July 1898, noted: “Father Athanasius, the first Greek clergyman who has come to Victoria to attend to the spiritual needs of the members of that church, waited on the Chief Secretary yesterday with a letter of introduction from the British consul at Jerusalem, and credentials from the Patriarch of the Greek Church. He asked that he should be allowed to perform religious services and celebrate marriages. Permission will no doubt be given.” As of this point the church received legitimate sanction from the statutory authorities of the colony and began operating immediately with bona fide authority. From that time forward services were conducted under a legitimate spiritual entity with the endorsement of government authorities. One of the first duties was the baptism of the children of Greek parentage in accordance to Orthodox faith. Prior to Kantopoulos’ arrival a few baptisms occurred on Russian ships that may have provided an Orthodox priest and on occasion in churches of another Christian denomination. The first officially recorded baptisms took place on the 24th July 1898. On the 30th of July an advertisement appeared in the Argus newspaper: “Greek Orthodox Church. Gipps Street, East Melbourne, – Father Athanasius will conduct Sunday Service as usual, 9.30 and 11 o’clock. At 2.30pm, baptism of two infants will be celebrated according to the canons of the Church.” As a priest from the Patriarch of Jerusalem, Father Kantopoulos also served those Arab residents of Orthodox faith throughout Victoria; his duties also extended to regional Victoria and at times he visited the newly established sister Greek Community of New South Wales. The early years of the Greek Community in Victoria was a time of growth where kinship and unity paved the way for the Greek Orthodox Church of the 20th century. In December 1900 the foundation stone was laid of the first Orthodox Church of our state, the Annunciation of Our Lady, allowing the community to flourish.
>;
>;
Under northern skies
One of Neville Pantazis’ earliest memories, is of being woken before dawn by the sound of a truck’s horn and a husky Mediterranean voice shouting his father’s name. “Paul! Paul!” Vince would holler, tearing the still, tropical morning. Vince, of Italian descent, had loaded his truck full of watermelons at Adelaide River just hours before, and headed up the Stuart Highway to bring the sweetest, freshest karpouzia in the Northern Territory to Parap Fruit and Veg, Paul and Rene Pantazis’ shop that nestled in the central square of the historic Darwin suburb. Parap has always attracted pioneers. It’s the site of Darwin’s first aerodrome and a location central to the story of northern Australia. The first ever flight between Europe and Australia touched down here in 1919; Australia’s great aviators followed in their slipstream. Paul Pantazis arrived in Darwin by charter flight after the long journey from Cyprus in 1951, three years after the first Greek Cypriot migrants arrived in the Top End. A few years later at the Rendezvous cafe, a loved institution in the rough and ready frontier town that was post-war Darwin, he met Irene Kanaris who had come north with her family from Perth just after the war. Paul and Irene fell in love, and began a new chapter in the rich Hellenic story of Australia’s north. It was a marriage made in Darwin, and the beginning of a business and a fine food odyssey that continues to this day. Neville Pantazis, their first child, was born in 1959. Today, Neville is the owner and driving force behind Parap Fine Foods, Darwin’s celebrated emporium for the best food products in the Top End. This delicatessen for discerning Darwinians grew from the fruit and vegetable business his parents created in 1968. It’s still very much the family business, and despite the kids’ suggestion that mum and dad might want to take a back seat, Paul and Rene still work in the shop. When talking about his childhood in Darwin, food is a memory that burns brightly for Neville. “I remember the picnics at East Point where we’d make cubby houses in the old army buildings. Every Sunday there would be 10 to 15 Greek families at the beaches,” he says. Fine food and fine art have always been two sides of the same coin for Neville. With a passion for the arts since high school, Parap Fine Foods would become as much a realisation of Neville’s artistic vision, as a retail vision; it would be the cataclysm of Cyclone Tracy and the subsequent journey to Greece immediately after, that would fuel Neville’s passion. The Pantazis family sat out the cyclone which flattened Darwin in December 1974, in the bathroom of their house close to the business. The shop survived intact. As Darwin picked up the pieces, like most retailers, foodstuffs were given away for free in the days that followed. “We took the year off after that. Dad leased the business,” says Neville. “It was an opportunity to take a break, so we spent six months in Cyprus and six in Greece.” For the first time Neville saw the wonders of ancient Greece and the Acropolis. “For the first time in your life you get a sense of history,” he says. The effect was life-changing. He enrolled at the Tasmanian School of Art where he completed a Bachelor in Fine Arts. He returned to Darwin keen to present art that excited and inspired him and began lecturing in art at what is now Charles Darwin University; all the while helping in the shop. It was in 1985, when Neville walked into David Jones’ food hall in Sydney, that he became inspired by what he saw – in another form of artistic expression. “I just got smacked in the stomach,” says Neville. “I just thought ‘this is the best’. It was a different retailing world.” The would-be gourmet grocer took the idea back to his parents in Parap who fully embraced the idea. After a period of transition the chrysalis that was Parap Fruit and Veg emerged into the light as Parap Fine Foods. As the shop developed, Neville pursued his twin passions. The shopfront re-design incorporated a mini-gallery. As the business grew, Neville curated exhibitions, working with Darwin’s independent galleries to present indigenous art shows. Around the same time, with colleagues Nick Mitaros and Anna Lambouris, Neville became central to the creation of the first Darwin Glenti in 1989; a conscious effort to re-unite, what many second generation members of the Greek community saw, was a factional community, with Cypriots, Macedonians and Kalymnians rarely venturing beyond the boundaries of their own communities. The Glenti allowed the curator in Neville to shine further. For the first time, Greek Australian artists headed to northern Australia as part of the Glenti’s wide program of events, with the likes of George Raftopoulos, Michael Zavros and Stelarc heading north to share and talk about their art. The Darwin Glenti evolved into one of the most vibrant incarnations of Hellenic celebration in Australia. Parap Fine Foods has thrived; its reputation has grown year on year. Today it presents over 10,000 gourmet food lines to a Darwin population that has grown to love and cherish the store’s existence. If you’re in Darwin on a Saturday morning, it’s a great time to visit the Pantazis family business, when the taste of a spicy laksa from the weekly Asian market nearby, combines seamlessly with the refined continental delicacies of Parap Fine Foods’ busy counter. The place in history of the Pantazis family was celebrated in 2008 with the publication of Forty Fine Years – a beautifully illustrated and lovingly researched and written book by Darwin historians Peter and Sheila Forrest. Three generations of the family greet the customers of Parap Fine Foods today. “Is there a secret to your success?” I ask Neville. “It’s about knowledge; the relationship that you build with your customers. Every time someone comes in you’re always laughing.” With thanks to Peter and Sheila Forrest for the use of archive photographs and material from Forty Fine Years – A celebration of the Pantazis family and Parap Fine Foods. Published by Shady Tree 2008.
>;
>;
Yiannis Kouros
Yiannis Kouros was born in 1956, in Tripolis, Arcadia, Greece. His house, in the neighborhood of St Barbara, is only 500 meters from the statue of revolutionary hero, Theodoros Kolokotronis, in Areos Square. It seems that Yiannis inherited from him the gallantry and his endurance to bear the big hardships. His house is only 700 meters from the house and the bust of Kostas Kariotakis, the tragic poet. It seems that he left Yiannis the aptitude for literature and poetry, painting and music, and everything that is beautiful in life.
1968. He finishes the Model Primary School of Paedagogic Academy in Tripolis.
1974. He graduates from the 1st High School of Tripolis. As a student, he expressed his first artistic inclinations, and was involved systematically with athletics, where he had many successes in Pan-Hellenic games.
1977. He runs his first marathon, in the classic course, in 2h:43:15. His marathon P.B. was improving year after year, until 1982, when ran the same distance in about 2:25. The long distance running began to bewitch him. The small income from various jobs he was involved with to earn his daily bread did not worry him. Instead, deprivation is what equipped him with iron-will. And he battled like a lion, not only in athletics, but also in other fields in life. At this point, I would like to open a parenthesis about deprivation. In one of his interviews, which was published several years later, Yiannis Kouros made a synopsis of his “belief” in the following phrase-incitement: “UTILIZE YOUR INNER HIDDEN POWER! YOU CAN!”. He believes that there are two basic methods to discover your inner hidden power. The first is deprivation and the second is learning. Let us not forget that these words of Y. Kouros have a general application and everlasting value. This way -utilizing his mental and spiritual power- Y. Kouros became great and continued to accomplish great things, especially on a world class level.
1983. He has completed about 25 marathons and runs the 1st Spartathlon. He finishes 3 hours and 15 minutes ahead of the second runner. In the following years he ran another three times, wining all races, and today he holds the 4 best course performances ever. He realizes that his future lies in ultra-running.
1984. The dance of gigantic ultra-running races around the world begins. The little eagle of Arcadia sprouted its own wings and began the attack. Within few years he had beaten all the giants of ultra-running. Downpour of World Records. Literally, he has gone on the rampage. The whole world follows him speechless. Soon he arrived in the highest pick that nobody ever had. He is continuing even today with youthful vigor, that fascinates everybody. And if he remains free from injuries, he is probably going to be a protagonist, breaking World Records for many years.
Good on you, Yiannis! Let God keep you healthy, able to continue accomplishing great things; to show humanity that the human limits go far beyond the point that even the most daring people believe. This message of optimism, which you send, is in absolute need for today’s people. We are all in absolute need of it and we thank you from our heart for the optimism that you fill us up with. This message of optimism is essentially the big heritage that Y. Kouros leaves to present and future generations.
1983-2000. Yiannis Kouros has won 53 gigantic ultra-marathons. These races and performances can be seen in his analytical list of victories and Records. Remember! Every line and a race. Truly, how simple and easy it looks! But, in action, how much sweat and super-effort was needed! How much unbearable pain and what kind of mental and spiritual deposits were needed, in order to surpass the pain and be able to continue!
In his book the Six-Day Run of the Century, we read: ‘when the body has given up the ghost, only through will power it can be mobilised.’ It is not easy ‘to grasp what is taking place in the mind and the soul, in the senses and beyond the senses of a runner due to the refusal of the body.’ Only if the runner achieves his transcendence, and especially in metaphysical level, he is then be able to continue.
1990. Y. Kouros is forced to a voluntary exile, migrating to Sydney, Australia, to which his Records are credited.
1991. He attends a course for Aerobics, Fitness, Physiology & Management at the N.S.W. University and receives his diploma. Later, he moves to Melbourne and establishes an athletics section under the umbrella of Alexander the Great Soccer Club -for first time in the history of Greek migrants to Australia.
For several years he continues the ultra-marathons all over the world. World Records continue to sweep from the storm that is called Y. Kouros. This time, not from the Greek, but from the Australian Y. Kouros (who simply happened to be born in Greece).
But Greece is wooded. She repented of sending away without reason and mercilessly her extra-worthy son. She opened her arms and asks his understanding. And Y. Kouros gave it to her:
1997.a) He receives an award from P.S.A.T. (Pan-Hellenic Club of Sports Journalists) at the special awards for the best athletes of the year.
b) The first Koureia games are held in Vlachokerasia, Arcadia, in the most beautiful and idyllic forest of Skyritis, where Y. Kouros used to train. Koureia is an annual open cross-country race, to honor Y. Kouros.
1998.a) Some of Y. Kouros’ Records are listed in the Greek edition of GUINNESS Book of Records. With this opportunity, let me point out that 11 Records of Kouros (more than any other athlete) were listed in the English edition since 1995 and some of them since 1984.
b) With the expiration of this year he receives an honorary position in the Greek Air force. The Greek State did its duty.
2000. The Prefecture of Attica on a special ceremony proclaimed him as an Ambassador of Hellenism.
A plethora of honorary distinctions of smaller range outside and inside Greece, follow. But, not only the head but also simple people open their arms to Y. Kouros, who has started to run again as Hellene.
He is proclaimed by the Neos Kosmos Newspaper of Melbourne, Australia, as the most popular Greek-Australian of 20th Century.
The Runner’s World magazine (January 2000) proclaimed Y. Kouros as the 7th best runner of the MILENIUM and, consequently, as the best ultra-marathon runner of ALL TIME.
Before the Sydney Olympics, the Australian Olympic Committee, together with the “Center of the Mind” invited Y. Kouros -along with other great figures and Olympians, like Irena Sewinska, Ron Clark, Herb Elliot- to take part in the convention with the title What Makes a Champion.
Maybe, this alone shows us the athletic high of the person we present here.
Here are some selected titles or expressions that Y. Kouros has called by the world Press:
“Ultra-marathon God”, “King of the road”, “Colossus of roads”, “Emperor of Ultra-running”, “Golden Greek”, “Legendary Golden Greek”, “Immortal Legendary Greek Ultra-distance Runner”, “Greek God”, “Little Greek God”, “Pheidippides Successor”, “Superman”, “Bionic Kouros”, “Miracle Man”, “Superhuman”, “Greek Mashine”, “Super-athlete of the Millenium”, “World Record Breaker”, “Record Maker”, “World Beater”, “Recordman”, “Unstoppable”, “Unbeatable”, “Supreme Hero of Ultramarathoning”, “Greek Hero”, “Master of Pain”, “Master of Mind Games”, “Poet of Endurance”, “Poet in Motion”, “Fearless”, “Incomparable”, “The Greatest”, “Greek Streak”, “Super Kouros”, “Relentless”, “Freak Marathon Man”, “Amazing Yiannis”, “Speed Kouros”, “Finisher Ahead of Time”, “Hailed as a God”,…YIANNIS KOUROS, THE MAN OF LETTERS AND ARTSTo the man of letters and arts should be enlightened the following sides of Y. Kouros:
Below is a list of some of Yiannis Kouros’ Ultra Vistories with some of those Victories resulting in World Records which have been highlited in red. For a more complete list with detailed times etc please click the link above which will open a word file with more updated information.
1) Spartathlon ’83 (Athens to Sparta) (250 km in 21h53’40”), course record.
2) Across Austria 3 day-stage race ’84 (Danube) (320 km in total time 23h16’15”), course record.
3) Six-day run, New York ’84 (1,022.8 km), 16 world records unbroken from 1888.
4) Spartathlon ’84 (20h25’00”), new course record.
5) 24-hour run, New York ’84, Sri Chinmoy (177 miles), 3 world records.
6) 6-day run ’84, Colac Vic. AUS (1,023.2 km) 10 world records.
7) 48-hour run, World Championship, FRA ’85 (452 km), 6 world records.
8) Sydney-Melbourne ’85, AUS (960 km in 5d05h07′), course record plus 11 world records
9) 100 km European Championship, BEL ’85, 6h25’00”, course record.
10) 24-hour run, New York ’85, Sri Chinmoy (178 miles), world record.
11) 7-day -stage race (Wellington to Auckland) NZ ’85 (718 km in 65h14’05”), course record.
12) 24-hour run Indoor World Championship, Chicago USA ’86, 6 world records.
13) 24-hour run, Montmany, CAN ’86 (225 km), course record.
14) 100 & 70 miles run, New York ’86, Sri Chinmoy, course record.
15) Spartathlon ’86 (21h57′).
16) Sydney-Melbourne ’87 (1,060 km in 5d14h47′), course record, 9 world records.
17) 24-hour run, Montmany, CAN ’87 (236 km) new course record.
18) 24-hour run, Westport, N. Y. ’87 (142 miles), course record.
19) Sydney-Melbourne ’88 (1,016km in 5d19h14′), course record.
20) 1,000 miles run, World Championship, New York ’88, Sri Chinmoy (10d10h30’35”), multiple world records.
21) Hiroshima-Nagasaki Peace Run ’88 (430 km in 54h…?), course record.
22) 24-hour Indoor World Championship, England ’89 (272.8 km), world record.
23) Olympia-Athens Sri Chinmoy ’89 Peace Run (350 km in 34h), course record.
24) Sydney-Melbourne ’89 (1,011 km in 5d02h27′), course record.
25) Sydney-Melbourne ’90 (1,008 km in 5d23h55′).
26) 24-hour run, Olympic Park, Melbourne ’90 (280.369 km).
27) Spartathlon ’90 (20h29′).
28) 24-hour run, Wyong N.S.W. ’91 (258 km).
29) Sydney-Melbourne ’91, Southern Motors (1,070 km), 5d7h.
30) 12-day Kelefthos run, Crete, Greece ’94, course record.
31) 24-hour run, Coburg Stadium, Melbourne, ’95 (282.981 km) 5 Australian records.
32) 48-hour World Championship ’95, FRA, 2 world records (24h: 285.363 Km & 48h: 470.781 km).
33) 24-hour run, Coburg Stadium, Melbourne, ’96 (293.704 km) 5 World records.
34) 48-hour World Championship ’96, FRA, world records (473.797 km).
35) 100km Australian Championship ’96, Shepparton (6h56’46”), course record.
36) 24-hour run (Sri Chinmoy) AIS Stadium, Canberra, 2-3/3/97 (295.030 km), 4 W. R. & 7 Australian.
37) 24-hour run, Coburg Stadium, Melbourne, 12-13/4/97 (266.180 km).
38) 48-hour World Championship ’97, FRA (422.829 km).
39) Sri Chinmoy Peace Blossoms Run (passing the Swiss Alps) Tenero-Rapperswil (250km in 24h).
40) 24-hour Australian Championship ’97, Adelaide, 4-5/10/97 (303.506 km) 5 W. Records (in 200 k, 150 miles, 250 k, 300 k, 24 h.) & 3 Australian (100 k, 150 k, 100 miles) and all the above as veteran records.
41) Radio-marathon for the disciple children (600 km), from Ancient Olympia to Athens and through many villages of Cyprus (Larnaca, Limasol, Nicosia, 8-11/11/97).
42) 100km Australian Championship ’98, Traralgon, Vic. 5/4/98 (7h14’35”), course record.
43) 24-hour run, Basel, Switzerland, Sri Chinmoy, 2-3/5/98 (290.225 km) 4 world records (200 k, 150 miles, 250 k and 24 h), 5 veteran records, course rec.
44) Canberra to Sydney 300 km Run for World Peace, 30/4-1/5/99.
45) 24-hour run, Coburg Stadium, Melbourne, 8-9/5/99 (251.2 km).
46) Delphi to Athens, Apollonian Run (180 km in 17h 15’00”), 30/6-1/7/99.
47) Toledo 24h race, Olander Park, Sylvania, OH (USA Championships), 18-19/9/99, course record (269.468 km).
48) 24-hour European Championship ’99, Verona, IT, 25-26/9/99 (262.3 km).
49) Radio-marathon for the disciple children (800 km) from Yugoslavian border (Evzonoi) to Athens -600 k in 6 and a half days- and 200 k for 3 days in Cyprus, 18-24/10/ and 1-3/11/99.
50) Ancient Plataiai to Delphi, GRE, searching run, 6/5/00 (107 km in 8:43).
51) 48-hour World Championship, Surgeres, FRA, 1-3/6/00 (404.432 km).
52) 24-hour run, Verona, IT, 23-24/9/00 (265.683km).
53) Six-day run ’00, Colac Vic. AUS, 19-25/11/00, (801.6 km) Greek 40-44 veteran records at 2, 3, 4, 5 and 6 d.
54) 6-hour run ’01, Coburg Stadium, Melbourne, 7/4/01 (73.976 km).
55) 24-hour World Championship ’01, Verona, IT, 22-23/9/01 (275.828 km).
56) 100 miles Great Lake Run, N. Zealand, 16/2/02 (12:35:48) 3 age 40-49 World Records
57) International 24-hour run ’02, Taipei, TW, 2-3/3/02 (284.70 km) 6 W. Records
58) International 48-hour meeting, Surgeres, FRA, 3-5/5/02 (436.702 km) 7 W. Records
59) Bekescsaba-Arad-Bekescsaba Ultramarathon, HUN-ROM 18-19/5/02 197km in 14:07:33
60) Mexico City 12-hour race, Olympic Committee Stadium, 17/8/02, (154.733km) World best performance in high altitude
61) Toledo 24h race, Olander Park, Sylvania, OH (USA Championships), 14-15/9/02, course record (277.356 km). (2 World 45-49 Records)
62) Sunmart 50 mile Trial, Hunstvile, Huston, TX USA, 14/12/02, (6:09:00:45) 40-49 age group course record
63) International 48-hour meeting, Surgeres, FRA, 2-4/5/03 (438.813 km) age 40-49 W. Records
64) Around the Paros Island, GRE, 21/6/03 53km 3:28:12 course record
65) 6-hour run ’04, Haidari Stadium, Athens, GRE, 17/4/04 (84.945 km).
66) International 48-hour meeting, Surgeres, FRA, 28-30/5/04 (443.639 km) 2 age group 40-49 W. Records
67) Around the Paros Island, GRE, 3/7/04 52km 3:28:50 course record
68) Sunmart 50 mile Trial, Hunstvile, Huston, TX USA, 14/12/02, (6:11:)
69) Feidippides’s Achievement, GRE (Athens-Sparta-Athens), 53h:43:11, course record
70) 6-day run ’05, Colac Vic. AUS (1,036.850 km) 3 world records and 6 age group 45-49 W. Records.
71) 3-day race “Across the Years”, Arizona, USA, 29/12/05-1/1/06, ( 520.5km), 2 W. Records and 2 45-49 W. Age Records
>;
>;
GREEK JOURNEYS THROUGH BONEGILLA
Greek_Journeys_through_Bonegilla_FINAL
>;
>;
GREEK CAFES
.
>;
GREEKS IN QUEENSLAND
>;
Mandalis, Lazarus Constantine (1896–1968)
Lazarus Constantine Mandalis (1896-1968), businessman and Greek community leader, was born on 15 January 1896 at Port Said, Egypt, one of seven children of Greek-born parents Constantine Michael Mandalis, engineer, and his wife Ekaterini, née Lazarou. His parents had moved to Egypt from Kastellorizon (Megisti), an Aegean island near Turkey, after Constantine had obtained work with the Suez Canal Co. Educated at church schools in Cairo and at Port Said, Lazarus proved an excellent student of foreign languages, including English, French, Italian, Spanish and Arabic. At the age of 17 Mandalis emigrated to Western Australia in search of adventure and in the hope of making a better living. He settled in Perth where he was employed as a liquor salesman and waiter. During World War I he acted as a Greek interpreter in the Censor’s Office. Mandalis also worked as an interpreter in court and as an accountant, but he was principally an importer of continental foodstuffs. Having helped to found (1918) the Hellenic Club Association to cater for the social and recreational needs of the increasing number of male Greeks in Perth, he became secretary in 1923 of the Hellenic Community of Western Australia, a newly formed pan-Hellenic organization. He was to hold that post for thirty-seven years. At St George’s Cathedral, Perth, on 26 April 1928 Mandalis married with Greek Orthodox rites Marea Auguste, a 21-year-old accountant; she was the daughter of Athanasios Auguste, one of the earliest Castellorizians to arrive in Western Australia. The marriage strengthened Mandalis’s standing in the Greek community in Perth. A dynamic and persuasive orator, he convinced members of the Hellenic Community in 1935 to proceed with building the Greek Orthodox Cathedral of St Constantine and St Helene in Perth. As secretary of the H.C.W.A., he nominated a number of Greeks for admission to Australia and assisted them after their arrival. On 22 September 1941 Mandalis lowered his age and enlisted in the Militia. Transferring to the Australian Imperial Force in November 1942, he was commissioned in the Security Section, Intelligence Corps, in January 1943. He acted as a translator and in 1946 sailed for Italy, guarding prisoners of war who were in the process of being repatriated. His A.I.F. appointment terminated in Australia on 14 March 1947. Many of Western Australia’s State and Federal politicians sought out Mandalis to present their views to Perth’s Greek community. He regularly offered counsel to his compatriots. From the late 1930s, as a translator and interpreter, he had been associated with H. P. Downing, the honorary consul for Greece in Western Australia. Mandalis served (from 1951) as a justice of the peace. In 1960 he was appointed to the Royal Order of the Phoenix in recognition of his promotion of Australian-Greek relations. That year he and his wife retired to Sydney to live near their daughters. Survived by his wife, son and three daughters, he died on 6 August 1968 in his Potts Point home and was buried in Botany cemetery.
>;
>;
Family: Nicholas Michael Bogiatzis/Elenie (Helen) Pandelakis
The Greeks in Queensland – a history from 1859-1945
Introduction
The Greeks have always been a migratory people. As early as 750 BC, Greek colonists were settling in Southern Italy. A little over four centuries later, Greek colonies were established throughout the Middle East and Asia, in the wake of Alexander the Great’s conquests. In more recent times, there have been successive waves of migration to Asia Minor, Egypt, the United States, Australia, and in the post-World War II period, to Western Europe. Migration has not come easily to the Greeks. They are passionately fond of their country and proud of its ancient traditions, but they have often been driven to migrate because of the poverty of their land. Much of mainland Greece is arid and deficient in natural resources, barely producing enough to feed its people. Added to poverty as a spur to migration has been the political instability of the Balkan region, not to mention the whole of Europe, which, in the first half of the 20th century, resulted in Greece often being involved in war. As a result, Greeks have left in their thousands to seek greater prosperity and a more peaceful life elsewhere. It was not surprising that when Greeks sought a more prosperous life elsewhere, their thoughts should often go to regions close to Greece, where there were opportunities for material advancement not present at home. Villagers living a life of bare subsistence back home could find employment in Asia Minor and Egypt, without having to depart too far from home. The more adventurous and ambitious cast their eyes upon more distant lands. They were hearing tales of the great riches that were to be found in the New World, and in particular, the United States of America. And so Greek refugees from poverty and war began to join that great movement of peoples from every part of Europe who, in the latter part of the 19th century and the early part of the 20th century, began to pour into the country which they saw as a haven of progress and peace. The rate of Greek migration to Australia escalated after the First World War and the disastrous Graeco-Turkish War. After the latter, mainland Greece suddenly found itself having to absorb over a million Greek refugees who had fled Asia Minor, and the country was in desperate straits. Thousands of Greeks began to leave to escape the wars and the poverty. Up to 1924, most of them were choosing the United States as their destination. The situation changed dramatically when, in that year, America, seeking to put the brakes on the flood of European migration that was threatening to get out of control, imposed severe limits on immigration. From then on, Greek migration to Australia underwent a steep increase – an increase that was only temporarily halted by the Second World War, and then resumed with even greater intensity in that remarkable migration of European peoples to this country in the 1950s and 1960s. This history focuses on the Greeks who settled in Queensland from the beginning of statehood (1859) to 1945. As there was no migration during the Second World War, the history deals in effect with Greeks who migrated to Australia prior to the end of 1939. For the sake of completeness, the first chapter gives a brief account of Greek settlement in Queensland in the 19th century, making liberal use of material from Hugh Gilchrist’s book, Australians and Greeks, Volume 1 – The Early Years, Halstead Press, Sydney, 1992. The rest of the book is based mainly on material gathered by the writer in interviews that he conducted in the period 1980-1983 with 250 pioneer Greek migrants who had come to these shores from 1900 to 1939, minutes of Greek associations, and pre-1946 Greek-Australian newspapers. The vast majority of Greeks who came to Queensland before 1920 were Greek men who went first to Sydney and New South Wales country towns, worked in cafes there and then came north to Queensland. Consequently, New South Wales provides an important backdrop to the early Greek settlement in Queensland, and Chapter 4 deals with the early Greek cafes in New South Wales. The book describes the home background of the migrants, the reasons for migrating, the voyage over, and their experiences when they arrived in Australia. It traces the evolution of the Greek communities of Queensland from the isolated settlers in the 19th century to the vibrant and organised communities of the 1930s and 1940s. It describes how the Greek cafe industry grew from its small beginnings in the first decade to the dominant position it occupied in the industry from the 1930s. It examines the important social role played by the Greek cafe, particularly in the country towns. It explains why hundreds of Greek men entered the sugar industry from the 1920s, and describes the harsh conditions under which they worked and the discrimination they sometimes faced. It deals with the impact made by the first arrival in large numbers of Greek women in the 1920s, the subsequent growth of Greek family life and the determined attempts made by the parents to pass on their Greek culture to their children. It describes the serious decline in Greek business and employment caused by the Great Depression, and the gradual recovery from that decline – a recovery given considerable impetus by the commencement of the Second World War. It refers to the migrants’ varying accounts of their relations with the Anglo-Celtic Australians. This is the story of a people who came to stay a few years, earn wealth and return to their beloved homeland, but who, because of a number of exigencies, remained. Having decided to remain, they tried to transplant the life they knew in the villages back home in Australia. Though they could not have completely succeeded in achieving that goal, they managed to build vibrant communities which helped to preserve much of their Greek culture. At the same time, those same communities were ready to absorb the huge influx of migrants that reached these shores in the immediate post-war period. All this was no mean achievement for migrants who, with few exceptions, had had little education before they came. And despite the hardships they had encountered, the bulk of those interviewed by the writer were able to testify that they were glad they had come to Australia.
>;
>;
The Greek cafe phenomenon in Australia
During the half a century from the 1920s through to the 1970s a traveller arriving in an Australian country town – especially in New South Wales and Queensland – could always be sure of finding a Greek cafe and getting a meal at any hour from early in the morning to late at night. The historian Hugh Gilchrist, in Volume I of his book ‘Australians and Greeks’, writes about this ‘shop-keeping phenomenon’. He attributes the dominance of this occupation among the Greeks – after they had given up seafaring or gold mining – to a number of factors: their inadequate knowledge of English, the antipathy to foreigners shown by trades unions up to the 1950s, a tradition of individual enterprise and strong family ties. However other factors contributed to the shop or cafe-keeping phenomenon. One of them was the requirement that an intending immigrant from Greece be sponsored by a British Subject of Australia (the concept of an Australian citizen came later). A sponsor was required to give a written undertaking to the authorities promising that for three years the sponsored immigrant would not become a charge on State funds or any public or charitable institution through unemployment, illness or any other cause. The sponsor had to declare his income and assets in the application. The sponsor’s good character and capacity to keep his promise had to be certified by a person of proper standing (usually a solicitor).
>;
Greek cafes and chain immigration
A sponsor for an intending immigrant from Greece was likely to be a relative or friend. If the sponsor ran a cafe he could meet the means test and provide employment for the new arrival. The newcomer would work in the cafe and when he had acquired some language, confidence and capital he would start his own business and sponsor other immigrants from Greece. Thus a kind of chain immigration operated around cafes for many years. After the Second World War, immigration and employment conditions in Australia were liberalised for non-British Europeans, contributing to the decline of the Greek cafe. ‘Katsehamos and the Great Idea’ describes the Greek cafe phenomenon in the these words: ‘In Manilla Peter Feros learned the cafe business and the work must have agreed with him as he would run cafes for the rest of his life. This was just as well, as employment opportunities for Greek immigrants at the time were few. Limitations in education and language put many occupations beyond their reach. As well, workplaces were guarded by labour unions unfriendly to foreigners, and Gallipoli had left a legacy of ill feeling against the Greeks among veterans who were now prominent in Australia’s political and business classes. Later, British Preference Leagues would operate in some industries, further narrowing the scope for employment. When life at sea or on the gold fields palled and they sought a more settled life, the early Greek immigrants looked for a niche and found it in the food trade. This was a poorly developed industry in Australia and especially so in the country towns where the frontier culture lingered on. For the Greeks who took to this work, there was something to be said for the cafes of the country towns. They suited the independent temperament of those early sojourners who aspired to be their own masters. The smaller scale of the towns suited them too as they were not so far removed from the village life they knew. Visits to Greeks in neighbouring towns and occasional trips to Sydney helped them deal with the cultural isolation, while the physical isolation, with each town alone in the great sea of the bush, perhaps had some resonance for Greeks from the islands. The cafe could make use of men from a society where specialised work was the exception and people were accustomed to performing many and varied tasks; it also drew on their experience in treating and preparing food acquired in the village, where most things on the table came from family fields and orchards and vineyards. Importantly, the cafe provided them with the opportunity to work long and hard and accumulate some capital. These Greeks, pressed by need and lack of opportunity and incessant war, left their homes and families and traveled across a third of the globe to Australia. They gave up much that was precious to them and lived for years in a strange land. They did not do all this for nothing. Those who were single hoped to get enough money to establish themselves and marry; those already married hoped to get enough money to support their families in Greece, to educate their children, to build a home and to provide their daughters with dowries so they might marry well. The country cafes, especially in the early years, could provide that money, in some cases enough to allow the owners to extend their enterprise into other fields.’
>;
>;
Surry Hills 43: Bourke Street 3 — the Greeks in Surry Hills
There has been long a Greek complexion to parts of Surry Hills. You may read something about it in this debate from the NSW Parliament. As John Ryan tells it there: There has been a Greek Orthodox community in Sydney since 1820 when a monk practised the divine liturgy at Kirribilli Point for several months. The first priest to serve the needs of the Greek Orthodox in Sydney and Melbourne arrived in 1896, and the first Greek Orthodox Church was opened in May 1898 at Surry Hills in New South Wales and was dedicated to the Holy Trinity. For most of the time the archdiocese of Australia also included New Zealand, but the two separated in January 1970. Four years later, on 13 February 1974, His Eminence Archbishop Stylianos was appointed as Archbishop of Australia from other work in Greece, and he arrived in Australia in April 1975. The Australian Greek Orthodox Church was established 110 years ago when the Church of the Holy Trinity was consecrated in Bourke Street, Surry Hills in May 1898.
>;
>;
The birth of the milk bar
The humble milk bar is widely recognised as an Australian suburban institution. But what isn’t known is that these convenience stores on local street corners are at the heart of the Greek diaspora experience in AustraliaIn 1932, two events happened in Sydney that would ultimately shape the Australian experience. The most well-known was the opening of the Sydney Harbour Bridge. The lesser known was Greek migrant Joachim Tavlaridis opening the first ever milk bar in Australia, thus creating a long-held tradition that milk bars are at the core of the Greek Australian migrant experience. Macquarie University academics Leonard Janiszewski and Effy Alexakis have disputed the previously held belief that Sydney’s Burt Brothers opened the first milk bar in 1934. The true history of the milk bar is “its Greek and American origins, international distribution and local architectural style”, they argue. Their research has found that Greek migrant Tavlaridis was the first businessman to open the traditional milk bar after he set up the Black and White 4d. Milk Bar in Sydney’s Martin Place in November 1932. Tavlaridis – who later adopted the name Mick Adams – migrated from Greece at the age of 14. He started by working odd jobs in restaurants and butcher shops to save up enough money to build his own business. Food businesses, take-away shops, restaurants and delis were an easy and viable business option for many Greek migrants in Australia at that time. They represented so much to the community. They allowed newly arrived migrants a way to assimilate in their adopted country, they created job opportunities and a safe haven for many Greek migrants. With food, Greek migrants were given a new way to communicate with their adopted nation, which would leave language at the door. Through these businesses, Greek migrants would learn new words, skills and experiences that would develop not only their social status, but also provide a community hub for all. Little did 14 year-old Tavlaridis realise when he arrived in Australia, but he would grow up to help build an Australian icon. The milk bar story is not just a story of the Greek and American influence in Australian society, it is also a story of belonging. Often family-owned, these businesses provided employment opportunities for people in the local community. The impact of Adams’ original Black and White 4d. Milk Bar was felt throughout Australia and overseas as the term was imported to the United Kingdom. “Milk bars and other Greek cafes and restaurants were resting stops, places people met up for business and also where lovers met,” Janiszewski says. Lilian Keldoulis (nee Adams), Mick Adams’ youngest daughter, was only one year-old when her father opened the first Australian milk bar. Some of her fondest childhood memories are from the milk bar. She remembers coming home from school to sit at the bar with a milkshake, quite possibly making her the envy of her peers at the time. “My favourite [flavour] was probably chocolate. I used to love sitting down and watching people going past and coming in,” she says. What defined Adams’ milk bar was not just that it sold only milkshakes, or even that it had a mechanical cow which drew crowds out front, but that it became a community centre of sorts. Keldoulis explains that the milk bar became a popular meeting place for Sydney’s city dwellers as well as an integral part of the Greek and local communities. Every year, Adams would give a day’s takings from the milk bar to the Dellwood Children’s Home. With a flourish Keldoulis describes her father as being “an Australian first and Greek second”. “He was very grateful for the country, that he used to say, ‘The world is my country and doing good is my religion’.” Thinking back, Keldoulis says her father’s business even took customers away from the pub across the road. “It was the Depression years. Eventually the people from the hotel would rather come over and have a milkshake rather than a beer because it was more nutritious and only cost four pence,” Keldoulis says. Mick Adams was not the first person to sell milkshakes in Australia; similar food catering establishments operated under the term ‘American bars’. However, apart from its name and, initially, its milkshake-only menu, Janiszewski explains that Adams’ milk bar was different because it broke away from the sit-down meal affair of other Greek-run businesses of the time, such as oyster saloons and cafes. “Adams had the idea to take away table service. They wanted to make business as efficient as possible to get a lot of customers,” Janiszewski says. Adams did exactly this. Wanting to serve Australia a slice of the American Pie, the Black and White 4d. Milk Bar’s main feature was the bar counter with limited seats on one side and milkshake makers and soda pumps on the other. This interior fit out was inspired by his observations of early 1930s American soda ‘parlors’. It set his business apart from all the other similar ‘parlors’ of the day and gave birth to the milk bars we know and love today. What’s more, for Adams, as well as many other Greek business owners, the milk bar was a stepping stone for future generations to fulfil their dreams. “He wanted to be a lawyer if he had more education,” Keldoulis says. “My sister eventually studied criminal law after she got married and became a barrister.” For wider communities who love establishments like the Black and White 4d. Milk Bar, Adams and many otherw Greek entrepreneurs like him turned a basic American offering into a mainstay of Australian culture, with a Greek shake.
>;
>;
Lucas, Antony John Jereos (1862–1946)
Antony John Jereos Lucas (1862-1946), Greek community leader, philanthropist and restaurateur, was born Antonios Ioannis Gerasimos Lekatsas on 18 October 1862 at Exoghi, Ithaca, Greece, second child of Ioannis Lekatsas, priest, and his wife Magdalene, née Palmos. At 17 Lucas left the poverty of the island to work in Patras, later served in the Greek army for two years and returned to Exoghi where he met an uncle who had gone to the Australian goldfields and returned with glowing accounts. Lucas sailed with two cousins, arriving in Melbourne in 1886. On 28 February 1893 Lucas married Margaret Wilson (d.1942), head of the fur department of Foy & Gibson. A thrifty, shrewd businesswoman, she and Lucas opened the Town Hall Café in Swanston Street, Melbourne, in 1894. It occupied two floors, accommodated 650 diners and employed a mostly Greek workforce of 70. The family lived on the top floor, later moving to Queen’s Road, to Toorak and finally in 1928 to the Mornington Peninsula. Encouraged by the success of the Town Hall Café, Lucas opened two more restaurants. One, the Paris Café, a two-storey building in Collins Street remodelled at a cost of £6000, accommodated 350 diners and employed a staff of 30 under a French chef. The other restaurant, on the site of the present Hotel Australia in Collins Street, was the Vienna Café, later the Café Australia, which Lucas had renovated by Walter Burley Griffin. Inspired by commercial and architectural success Lucas again commissioned Griffin to design the Capitol Building, in association with Melbourne architects Peck and Kemper, and to redesign the house and landscape the gardens of his home, Yamala, at Frankston. One of the founders of the Greek Orthodox community in Melbourne in 1897, Lucas was many times its president. He was Greek consul-general for Australia in 1921-25 and consul in Melbourne in 1931-46. Under his guidance the Melbourne Greek community became the most influential in Australia. President of the Ulysses Philanthropic Society of Melbourne, during World War II he arranged a scheme by which Melbourne’s Greeks donated a day’s pay to the Greek war effort, and himself donated £10,000 to a fund which he organized for Greek and British child war-victims. From 1931 annually on his birthday he donated 100 guineas to the Lord Mayor’s Hospital Appeal. He visited Greece in 1921, 1930, 1933 and 1937 and established a hospital for poor people on Ithaca. In 1939 in recognition of services to Greece and Australia he was the first Australian-Greek recipient of the Golden Cross of Taxiarchon, an order initiated by King George I of Greece. In October 1944 a special service to commemorate his birthday and the coincident liberation of Athens was conducted in the Greek Orthodox Church in Victoria Parade. Lucas inspired the central character, Yianni, in Jean Campbell’s novel, Greek Key Pattern(1935). A successful businessman, public benefactor and worker for Greek welfare, he possessed integrity and indomitable will. Compassionate and devoted to children he appreciated church music, gardens and architecture. In later life he was director of several companies. Once said to be the richest Greek in Australia, he died in Sydney on 10 August 1946, leaving an estate valued for probate at nearly £134,000. He was buried with Greek Orthodox rites in Melbourne general cemetery; his six daughters survived him.
.
>;
Οι πρωτοπόροι της ελληνικής κρουαζιέρας
Από τα πρώτα βήματα στο Αιγαίο, στη δεκαετία του ’60, στα μακρινά δημοφιλή τουριστικά θέρετρα στη δεκαετία του ’70
Περιόδους λάμψης αλλά και απαξίωσης έζησε η ελληνική κρουαζιέρα, ξεκινώντας τα πρώτα βήματά της το 1954 όταν ο Ελληνικός Οργανισμός εγκαινίασε τις πρώτες κρουαζιέρες στα ελληνικά νησιά με την εταιρεία «Ηπειρωτική» του επιχειρηματία Τάσου Ποταμιάνου. Παράλληλα, στη δεκαετία του ’50 θα ξεκινήσουν τη δραστηριότητά τους στον χώρο οι Αφοί Τυπάλδοι. «Σεμίραμις» και «Αιγαίον» είναι τα ονόματα των πρώτων κρουζιερόπλοιων των δύο ομίλων στα οποία θα προστεθούν στη συνέχεια το «Κανάρης», «Μιαούλης» και «Αγαμέμνων», πλοία τα οποία έδωσαν στη χώρα μας οι Ιταλοί ως επανορθώσεις από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Εκείνη την εποχή το λιμάνι του Πειραιά αντιπροσώπευε το ιδανικό σημείο απόπλου για τα κρουαζιερόπλοια που επισκέπτονταν τα ελληνικά νησιά, την ασιατική και την αφρικανική ήπειρο· ήταν κόμβος ταξιδίων για την ανατολική Μεσόγειο και μεταξύ των δημοφιλών τουριστικών προορισμών. Η επιτυχία της δραστηριότητας όπως εξελίχθηκε από τους δύο πρωτοπόρους στον χώρο θα προσελκύσει και άλλα γνωστά επιχειρηματικά ονόματα στον χώρο της κρουαζιέρας, όπως ο εφοπλιστής Κιοσέογλου, ο οποίος με την εταιρεία Sun Line, έχοντας κλείσει συνεργασία με τον Ομιλο Μarriott, θα προσελκύσει μεγάλο αριθμό Αμερικανών τουριστών υψηλού εισοδηματικού επιπέδου. Επίσης, θα δραστηριοποιηθούν στον χώρο οι Αφοί Καβουνίδη, οι οποίοι έπειτα από μια περίοδο ανάπτυξης, θα μείνουν εκτός του κλάδου κρουαζιεροπλοΐας τη δεκαετία του ’70, καθώς η ανάληψη του ελέγχου της εταιρείας από τα παιδιά τους ήταν ανεπιτυχής. Στα τέλη της δεκαετίας του ’60 θα διακόψει τη δραστηριότητά της και η εταιρεία των Αφών Τυπάλδων εξαιτίας πιέσεων που δέχθηκε από τις τράπεζες.
Στην άκρη της γης
Τα ελληνικά κρουαζιερόπλοια καινοτόμησαν στις δεκαετίες του ’60 και του ’70 σε ταξίδια με προσανατολισμό τον πολιτισμό της Ανατολικής Μεσογείου και τελικά έφθαναν μέχρι τα νησιά Νίντγουαντ στη γη των Μάγια, στην Αλάσκα, στη Βαλτική, στα νορβηγικά φιορδ, στους ποταμούς του Αμαζονίου και του Ορινόκο και στις στεριές της Νοτίου Αμερικής και της Παταγωνίας. Τα κρουαζιερόπλοια ήταν φορείς εμπειριών ανακάλυψης και πολιτιστικού εμπλουτισμού και ανθρώπινης επαφής με σεβασμό προς το περιβάλλον και τους πολιτισμούς που επισκεπτόταν. Το 1963 ξεκινάει τη δραστηριότητά του και ο Ομιλος Χανδρή. Ο Αντώνης Χανδρής συνδέει την Ελλάδα με την Αυστραλία με τα πλοία «Ελληνίς», «Αυστραλίς» και «Πατρίς». Τα πρώτα χρόνια τα πλοία εξυπηρετούν και το μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα της χώρας μας προς την Αυστραλία. Συνοδοιπόρος στην προσπάθεια του Αντώνη Χανδρή και καθοριστικό πρόσωπο για την επιτυχία του Ομίλου είναι ο Τάσος Στυλιανόπουλος με την εταιρεία Navigator. Την ίδια εποχή μόνο στον τομέα της κρουαζιέρας ασχολείται και ο αδερφός του Αντώνη, Μίμης Χανδρής. Το 1997 ο Ομιλος Χανδρή πούλησε τα πλοία αποχωρώντας από τον κλάδο της κρουαζιέρας. Στο μεταξύ στη δεκαετία του ’80 θα κάνει τα πρώτα του επιχειρηματικά βήματα και ο Περικλής Παναγόπουλος στον τομέα της κρουαζιέρας, ο οποίος στη συνέχεια θα ασχοληθεί επιτυχώς στον χώρο της ακτοπλοΐας. Στα μέσα της δεκαετίας του ’80 θα συνεργαστούν ο Ομιλος Ποταμιάνου με τον Ομιλο Κιοσέογλου. Η συνεργασία θα κρατήσει για πολλά χρόνια έως ότου εισέλθει μετοχικά στον όμιλο ο κυπριακών συμφερόντων Ομιλος Λούη που σηματοδοτεί και την αποχώρηση του Κιοσέογλου από την εταιρεία. Η συνεργασία του Ομίλου Λούη και του Ανδρέα Ποταμιάνου κάτω από την επωνυμία της εταιρείας ROC δεν θα κρατήσει πολύ. Η διάλυση της εταιρείας θα αφήσει εκτός εκπροσώπησης την Ελλάδα από την παγκόσμια αγορά της κρουαζιέρας. Πριν από λίγα χρόνια ο Ομιλος Λούη θα επανεμφανιστεί στην ελληνική αγορά. Διαθέτοντας 13 κρουαζιερόπλοια θα σηκώσει την ελληνική σημαία σε 6 πλοία του. Επίσης, στην αγορά θα επανεμφανιστεί ο Ανδρέας Ποταμιάνος, ο οποίος σε συνεργασία με τον Εφοπλιστικό Ομιλο Κολλάκη ίδρυσε πέρυσι την εταιρεία Monarch. Νέος παίκτης στην ελληνική αγορά κρουαζιέρας εμφανίζεται από φέτος και ο Ομιλος Xατζηιωάννου, ο οποίος ξεκινά κρουαζιέρες στο Αιγαίο με την easycruises.
Αμερικανικών συμφερόντων
Μία πρώτη διαπίστωση που θα μπορούσε να κάνει κανείς για την ελληνόκτητη κρουαζιέρα είναι ότι ακολούθησε αντιστρόφως ανάλογη πορεία από την ελληνόκτητη ναυτιλία, η οποία διέπρεψε και διαπρέπει σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου. Σήμερα ο κλάδος της κρουαζιέρας ελέγχεται από αμερικανικών συμφερόντων εταιρείες-κολοσσούς, οι οποίες έχουν εξαγοράσει τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές εταιρείες. Η Royal Caribbean και η Carnival ελέγχουν το μεγαλύτερο μερίδιο της παγκόσμιας αγοράς πραγματοποιώντας κρουαζιέρες και στην Ελλάδα. Ωστόσο, το καθεστώς του καμποτάζ που δεν επιτρέπει σε εταιρείες με μη κοινοτική σημαία να πραγματοποιούν κυκλικές κρουαζιέρες στην Ελλάδα αποτέλεσε ένα απαγορευτικό μέτρο για τις εταιρείες αυτές να αναπτυχθούν στη χώρα μας. Αλλες χώρες, όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Πορτογαλία, που δεν θέτουν τέτοιου είδους περιορισμούς, έχουν καταστεί κορυφαίοι προορισμοί κρουαζιέρας στον κόσμο. Η Royal Caribbean εκπροσωπείται στην Ελλάδα από την Navigator, η οποία συνέχισε την επιχειρηματική της πορεία στον χώρο μετά την αποχώρηση του Ομίλου Χανδρή από τον κλάδο της κρουαζιέρας. Φέτος η Royal Caribbean και η Celebrity που βρίσκεται υπό τον έλεγχό της θα κάνει περίπου 250 προσεγγίσεις σε ελληνικούς προορισμούς, μεταφέροντας περί τους 200.000 τουρίστες οι περισσότεροι εκ των οποίων Αμερικανοί. Επίσης χιλιάδες Αμερικανούς τουρίστες θα μετακινήσει η Carnival, ενώ υπό τον έλεγχο της Princess έχει προγραμματίσει τα εγκαίνια δύο εκ των μεγαλύτερων κρουαζιερόπλοιων στη Σαντορίνη στα μέσα Μαΐου.
Προκλήσεις
Οι αμερικανικών συμφερόντων εταιρείες έχουν ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον για την υλοποίηση επενδύσεων στη χώρα μας υπό την προϋπόθεση ότι θα μπορούν να λειτουργήσουν χωρίς καθεστώς προστατευτισμού. Η Ελλάδα, αν επιθυμεί να γίνει διεθνής κόμβος κρουαζιέρας της Ανατολικής Μεσογείου θα πρέπει να ανταποκριθεί στις προκλήσεις που επιβάλλει η παγκόσμια ταξιδιωτική αγορά. Αξίζει να σημειωθεί ότι η εισφορά του κλάδου της κρουαζιέρας στην οικονομία των ΗΠΑ για το 2005 ήταν 32,4 δισ. δολ. Ο κλάδος υποστήριξε περισσότερες από 330.000 θέσεις εργασίας σε εθνικό επίπεδο και πλήρωσε 13,5 δισ. δολ. σε αποδοχές και μισθούς Αμερικανών πολιτών. Οι εταιρείες κρουαζιέρας σημείωσαν συνολική κατανάλωση αμερικανικών αγαθών και υπηρεσιών ύψους 16,2 δισ. δολ. Οι άμεσες δαπάνες υποστήριξαν σχεδόν 143.000 θέσεις εργασίας και εξασφάλισαν 5,2 δισ. δολ. σε μισθοδοσία. Προσκαλώντας ξένα σκάφη να δημιουργήσουν τον κόμβο τους στη χώρα μας, οι Ελληνες θα έχουν τη δυνατότητα μέχρις ορισμένου σημείου να παρέχουν αυτά τα αγαθά και τις υπηρεσίες και οι ανταμοιβές θα ωφελήσουν άμεσα και έμμεσα την ελληνική οικονομία.
.
>;
Chandris
Dimitri (1921–80) and Antonios (1924–84), the third generation of the Chandris family in the shipowning arena, were among those who set an important seal on Greek shipping. Their father, Ioannis Chandris (1890–42), had on the eve of the Second World War a significant fleet of 15 ships, totalling 38,000 grt, and a shipping office in Piraeus. After his early death, Dimitris andAntonis took over the management of the shipping office. They in turn were succeeded in directing the family group by the sons of Dimitris Chandris and Myrto Pnevmaticou, Yannis and Michalis. The Chandris company developed multifarious activities in the sector of tankers andtramp ships, passenger ships and cruise ships, as well as invest- ments in industry and tourism in Greece. As far as the tramp fleet was concerned, its capacity increased over 30-fold between 1947 and 1975. In the 1950s and1960s, two-thirds of this fleet comprisedtramp ships and one-third tankers, whereas in the1970s the group invested extensively in tankers and bulkcarriers. Under the direction of the newgeneration, Yannis andMichalis Chandris, the companyweatheredthe storm of the crises in the1980s, main- taining an equal proportion between these two ship types. Keeping the fleet size stable during the1990s, it invested mainly in tankers. The rekindling of interest in the worldtramp-shipping market in recent years led the company to develop and renew its fleet. TheChandris group of companies has already made significant investments in newbuilds, implementing an extensive ship- buildingprogramme that encompasses Panamax andCapesize bulkcarriers, Aframax tankers and VLCCs. In addition to cargo shipping, the Chandris brothers were leading fig- ures inpassenger shipping with the famous Chandris Lines, which in 1959 inauguratedthe Greece-Australia route. The passenger shipPatris made her maiden voyage fromPiraeus, via the Suez Canal, toFremantle, Melbourne andSydney in that year. TheChandris brothers enteredthis sector in a diffi- cult periodfor international passenger shipping, when sea travel was on the wane, due to competition from airlines. Chandris Lines continued andfrom 1963 expanded into round-the-world services. The ships sailed to Australia, via the Suez Canal, and made the home trip via the Panama Canal. Fore- seeing the crisis in the sector of ocean liners, they took timely measures to utilize their fleet by seeking new markets. Thus they ventured into the arena of cruise ships, penetrating international maritime tourism markets. In the early 1980s they set up a new company, Chandris-Fantasy Cruises, while in the early1990s, Yannis and Michalis Chandris created Celebrity Cruises, which enjoyed remarkable success managing a modern fleet of newbuildfive- star cruise ships. In1997the Chandris family decided to sell Celebrity, which at the time hadthe youngest fleet of cruise ships in the world, of less than three years average age, to theRoyal Caribbean company.
Family Shipping Businesses
The multifarious activities of theChandris familyhave also included land- based enterprises. They have invested in industry, a ship-repair yard at Ambelakia, Salamis, inChandris Cables, in the EVEKcompany, whichpro- duces fruit juices, carbonated soft drinks and jams, in the Alfa Brewery, in theE.T.E..A. automobile agency, and in automobile imports and sales. The Chandris family also invested in a successful Greece-wide hotel chain and has placedparticular emphasis on nautical training. In1956it founded onChios schools for engineers, wireless operators andcooks, which they maintained until these passed into public control. The Chandris brothers led and supported the collective activities of the shipowning sector. Antonios Chandris was electedPresident of theUnion of Greek Shipowners after the fall of the junta, holding this office from1974 until 1981. Dimitrios – better known as Mimis – Chandris served as Vice- president of the Union of Greek Shipowners from1962 until 1964 and in 1980was electedPresident of the Greek Shipping Co-operationCommittee in London. Michalis Chandris was for manyyears an electedboard member of theUnion of Greek Shipowners. Moreover, members of the Chandris group have over a long period offered their services to the Hellenic Chamber of Shipping, the Greek Shipowners Union, theUnion of Passenger-ship Owners and HELMEPA.
>;
>;
Nikos Kavvadias in Melbourne
There is a notation in my father’s year six Australian history book of 1961, in which it is proposed that the Yarra River got its name due to a sorry concatenation of circumstances. These were that when the white colonialists sailed from the bay into the river, sundry members of the Wurundjeri people stood at its banks brandishing spears and yelling Warra Warra – which means go away. Upon hearing this, the linguistically challenged white imperialists concluded that the said Wurundjeri were a welcoming party and were, out of the kindness of their hearts, advising the explorers about to wrest possession of their land from them, as to the name of this principal landmark, which they misheard as Yarra Yarra. Thankfully, this story is not true. The truth of the matter is that the river was called Birrarung by the Wurundjeri people prior to European settlement. It is thought that Birrarung is derived from Wurundjeri words meaning “ever flowing”. The reason for this little historical foray is to outline our ambiguous relationship with the Yarra River. To conceive of Melbourne without it is impossible and yet it is not exactly beloved by Melburnians either. It is a gritty, functional river, with none of the romance or poetics of the Rhine, the Danube or the mystery of the Nile. This, then, is the river that the peripatetic poet Nikos Kavvadias arrived at in 1951, when he penned his bleak poem ‘Yarra Yarra’, after making his way down to the land of the southern cross, having been warned, in his poem, also entitled ‘Southern Cross’, that he should fear the Stars of the South. However, his Melbourne connection did not end with that poem. A few years later, a young bright eyed youth from Alexandria, also called Nikos, obtained his first job as a wireless operator on a ship. Seated at his desk one day and scribbling some verses, the captain asked him: “What are you doing?” “I’m writing poetry,” the boy answered. “How funny,” the captain mused. “Your predecessor and namesake, used to sit in that exact same chair and write poetry.” The predecessor was, of course, Nikos Kavvadias, and the youth, Nikos Nomikos, would years later find his way up the Yarra to settle in Melbourne and become a celebrated Greek poet and artist. It is funny how rivers make things flow together. So who was this Nikos Kavvadias who visited our shores and why did a group of local poets pay tribute to him on 5 June 2011, in a tribute concert at the Melba Hall, Melbourne University, entitled “Amphibian Fate?” The short answer is because he is cool and because they could. Furthermore, we are all pretty chuffed that one of the premier poets of Greece has an Australian connection. The only other Greek literary figure of note to enjoy such a connection is Stratis Tsirkas, who lived in Sydney for five years in the 1950s. This year marks the sixtieth anniversary of the visit to the Yarra River by Kavvadias, a poet who confided in our major riparian artery: “I want a boat, oh river, made of cardboard, like those with which students play by the banks of rivers. Tell me, does separation kill? It wounds, it does not kill. Who said we are going to crash? We never even arrived.” Profound and totally in keeping with the title of the local poet’s event: “Amphibian fate.” Amphibian is a compound word, Amphi- meaning “on both sides” and -bios meaning “life” in Greek. A two sided, torn life is what we celebrate in Nikos Kavvadias, a man who could not bear the land and wanted to be constantly at sea. You don’t have to be Greek to appreciate the genius of Nikos Kavvadias. He did not consider himself a poet, but rather a traveller, and this comes not only from his style of writing based on personal experiences and emotions reflected on the sea, the weather, the lost cities with their dirty ports, but also by the very limited amount of work he produced, heavily invested with experience. He used his travels around the world as a sailor, and life at sea and its adventures, as powerful metaphors for the escape of ordinary people outside the boundaries of reality. Unlike many of his contemporary Greek poets who focused on folklore writing of at times nationalist sentiment, Kavvadias wrote both about modern Greece and about the world. He did not seem to distinguish between the two. For him, Greece was never home, because although he was Greek, he was not born there. His writings are characterised by a strong sentiment of universal humanism, a sense of a world united in cosmopolitan places, such as the dirty ports of multinational cities, which became his true home. The poet traveller drew huge inspiration and admiration for Constantine Cavafy, the writer of the masterful pseudo-historical poem Ithaca, who was born in Alexandria to Greek parents but spent most of his life travelling from Egypt to England, and who was the advocate of a universal Hellenistic spirit surpassing beyond the borders of the nation state. The Greek community of Melbourne, at least its first generation lived through a similar experiences and share a similar spirit, being uprooted from the boundaries of their reality and being compelled to cross the same seas as Kavvadias, in search of a better life. Kavvadias’ stark evocation of arriving in Melbourne, mirrors that which would have been experienced by all new migrants: The lights of Melbourne. The Yarra Yarra flows disinterestedly Between cargo ships huge and mute, Towards the bay, without giving two bob, For the girls kiss, which cost you dear. The difficult life of the sailor, the daily grind of work, but also the freedom of the eye to travel over new horizons opened by the increasingly longer and bolder voyages he undertook mark Nikos Kavvadias’ entire poetic output. The poet constantly transforms external observations of the environment into a subdued, internal drama, often of a deeply existential nature. Indeed, critics described him as the ‘poet of internal exile’, and were not slow to identify in his verse and in his imagery the tendency to displace straight realistic description with scenes of reverse images which represent, in a particularly eloquent manner, the poet’s journey from the open seascape into the closed and dimly lit realm of the conscience. Kavvadias was greatly inspired both by Baudelaire and the poetes maudits and observed his marine environment from precisely this viewpoint. His characters frequently descend into apathy, decay, decadence and self-destruction, and the space they inhabit has a suffocating effect on them. Kavvadias also enjoyed the cosmopolitan life (the constant journeying from port to port, country to country, ocean to ocean) which was equated with the pleasures of opportunistic love and the paralysing effects of hallucinatory substances. From these kinds of motifs emerged his overwhelming passion for travel, which he identified as the fate of the absolutely free yet totally defenceless artist. A poet who, as mentioned, deliberately wrote little, Kavvadias directly addressed the metrical tradition, but always managed to take liberties with its strictures. He exploited tradition for his own purposes, adapting metres and rhyme schemes to his own linguistic and musical codes. In ‘Yarra Yarra’ all of the aforementioned is on display and is thus a fitting introduction to the poet’s work: When you fell asleep last night, the cape was on watch. You left your amulet at a home a few days ago. You laugh and yet I sold you in Rio for two centavos, and bought you back at a price in Beirut. Nikos Kavvadias, thus, is a representative of a poetry of introverted exoticism, which projects the agony and spectres of a permanently restless and wakeful conscience onto alien and often mysterious seascapes. A committed seaman and writer, he encountered some extremely difficult moments, facing them with the courage that is the preserve of those rare individuals who have absolute faith in what they do. He was in every sense a poet of the sea. Hold fast the rigging ladder. Coffee for the pilot. You turn tail, chained by longing for the land. And you, who I won in an evening game of chance, Merge and leave with the smoke of the grey river. Things rarely turn out the way we want them to. Life is like that. And Kavvadias’ life was anything but unexceptional. He was born in Ussuriysk in the Primorsky Krai region of Russia, close to the border with China, part of the historic region of Manchuria. This fact, according to him, linked him emotionally to the Far East, expressed in his short story Li. He returned to his homeland of Cephallonia as a child. After graduating from high school in Piraeus, Kavvadias took the entrance exams to become a doctor in 1928. His father fell sick that same year and young Kavvadias was forced to get a job as an office clerk in a shipping office to help his family. He lasted only a few months there and after his father’s death, he went on board the freighter ship ‘Agios Nikolaos’ as a sailor. This is how the poet was born, He worked for a few years on freighter boats, coming back home always wretched and penniless. Experiences of this nature can either make or break you. While reflecting on the no-nonsense, unromantic Yarra river, tamed in the service of wider causes, Kavvadias probably found a parallel and kindred spirit when he wrote: I command you with a porphyry shell on my lips. Your falcon on my arm and the hounds loosed. Wipe off the sea that drips from me And teach me to walk on land correctly. More vicissitudes would follow. During the German occupation of Greece, he was stranded in Athens. When the war was over in 1944, he embarked and travelled continuously as a radio operator all over the world until November 1974, having the opportunity to get to know the sea and its exotic ports. Through his experiences in the sea he collected material for his poetry. Returning from his last trip and as he was preparing the publication of his third collection of poems, he died suddenly from a stroke on 10 February 1975, after only three months off sea. Kavvadias’ poetry was popularised in Greece, partly because some of his poems have been set to music by Thanos Mikroutsikos in his very popular albums Σταυρός του Νότου (Southern Cross) and Γραμμές Ωριζόντων. (Horizons’ Lines). Tonight, we will provide you with some local interpretations and musical extrapolations of some of the best of the great man’s work. That work is multifaceted. His first collection of poems, Marabou, was published in 1933 when Kavvadias was in his early twenties and carries within it the spirit of a romantic young man, impressed with the marvels of the world. Most of these poems tell half-fictitious stories that happened on the sea and the different places he visited. The collection begins with a poem about the catastrophic love for a young wealthy girl that ended up a poor prostitute that he could barely recognise. Other events recount the stories of a Norwegian captain who died homesick watching a ship sailing towards Norway, a dagger carrying the curse that whoever carries it shall kill someone he loves, and an African story-telling sailor who rescued him from a brawl only to die of fever in the Far East. The Greek saying “Η θάλασσα τα τρώει” – “the sea devours all”, applies to hopes and dreams as well. Take the skin of the snake and give me a handkerchief, he writes in ‘Yarra Yarra’. I, who stripped you before old man Titian. Raise anchor Cephallonian girl and set sail the votive lamp. The last one sleeps on the Japanese hill. Continued next week…. If guidance is so illusory, upon the sea, then we need the intervention of poets and authors to steer us in the right direction. This can be found in Kavvadias’ other two collections: Pousi which was published in 1947 and Traverso which was published after his death 1975. Another short story, ‘Of War’, published after his death in 1987, recounts the story of his rescue by a local during a storm. The war had a deep effect on him and these later collections are politically motivated, in support of the somewhat more liberal communists. One of these later poems is about the death of Argentinian revolutionary Ernesto (Che) Guevara and was written as an answer to the accusations by some active communists who thought that his poems romanticised too much on the otherwise harsh and dangerous life of sailors, who were potential symbols of class struggle. His only novel Nightshift was published in 1954 and recounts the stories told by the sailors on their night shift at the ship’s bridge. Images from exotic places, prostitutes, captains gone mad and memories of the War blend in to form a dreamy world full of lucid forms, part fictitious, part true. His Story ‘The Watch’ (Η βάρδια) translated by Sorbonne Professor Michel Sonie was included in 1990, in the French newspaper Liberation’s 100 greatest books of all time. In addition to this material, more recently Guy M. Saunier published The Diary of a Skipper (2005), which contains extracts of intimate travelling experiences and memories written as a prose or poetry in the form of a diary. Originally, this was the first publication of the young Kavvadias published in the journal Peiraikon Vema in January and February 1932. The diary gives us a first glance to his future mythological themes with specific references to the dangerous Indian Ocean, the first trip of the writer to the sailors’ favourite and mysterious Marseille, his life-changing visit to Stromboli the Italian island opposite the volcano Etna, his parents’ home Argostoli the capitol of the Greek island Kefalonia, and other texts, which juxtapose his childhood expectations against the reality and dangers of travelling. In these writings, and later in his poetry, Kavvadias intimately connects his internal feelings of loss of childhood with the external changes of the environment and its modernisation, highlighting Modernity’s negative aspects by associating moral corruption to environmental pollution. In the poem entitled ‘Kafar’ (1933) which is the Arabic word for infidel, he wrote: …Once the ships were our hidden wish But now the world is an empty page It is the same to be in Greece And travelling to Fernando Po …The poles became to us familiar We admired numerous times the northern Selas And the ice is covered for years now With empty cans of Spanish sardines …The Japanese, the girl in Chile And the black Moroccan girls selling honey Like all women have the same legs And kiss the same. For Kavvadias the juxtaposition of romantic nostalgia to the modern reality is a universal condition of the human being, reflected on his strong sentiment of nostalgia for a ‘home’ that is never there, which painfully stigmatises his work as a whole. Kavvadias does not seem to move, but rather the world travels around him: “Is it the compass turning, or the ship?” he asks in Kiro Siwa. His journey is static like the seascapes of the equator, as he is trapped in the ship, a metal coffin, which remains immobile in space, letting the globe move around it. Kavvadias’ ‘Yarra Yarra’ is the introspective journey of man with an albatross around his neck, compelled to travel the seas, view the pleasures and despair of mankind and yet never find peace. The Yarra River, rather than capturing him here, caused him only to reflect upon his peripatetic affliction. Oh sweetwater sailor, / You wore a pure white cap when you were young and a wide collar, / It catches you – don’t tell anyone, / Like steel plates catch cats / And you are startled by a sudden wind. Here one cannot but apply these words to those of his companions who were captured by the Yarra and did not set off for foreign seas again – the Greeks of Melbourne, who despite the Odyssey which forms our founding myth – remained here, caught like cats in steel plates (I wonder whether that works for possums too), being transformed into freshwater sailors, content to abjure their wanderings and settle here, by and around the Yarra, vowing never to leave again. Are they content? Or are they just as cursed as Kavvadias, torn between two worlds, unable to find but the most fleeting satisfaction in either? Kavvadias in ‘Yarra Yarra’ does offer an insight into the complacency of pseudo-satisfaction and contentment: I bought you a fake cameo in Naples -and Naples in Greek means new city. / And a bleached coral. / Behind the refrigerator on the empty quay. / Ebony, the language of fire, at the centre, crimson. Significantly, in Lee Kavvadias reflects on his own life, telling the girl that he can speak some Cantonese because he was not born in “His La Kwo” (Greece in Chinese) but in Tung Sun Sheung (Manchuria). In another text from his diary entitled ‘Argostoli: The Melancholic Capitol of Kefalonia’ he further reveals his feelings for his parents’ Greek home as a place without life, “only mountains rising in a threatening and mourning manner”), an experience that is contrasted to the colourful and monotonous at the same time experience of travelling. In his life and poetry, he consciously took the role of a modern Odysseus, the sailor trapped in his inner search for a ‘home’ that is never there, becoming the protagonist in Cavafys imagination for a long gone Ithaca. This kind of textual introverted exoticism is reflected on the experience of static seascapes and cosmopolitan ports, as the Argonaut Kavvadias, in the role of the folklorist ethnographer, absorbs the exotic life surrounding him in his journey to nowhere, until he dies, and stops moving/experiencing. Kavvadias is the poet of wanderers, or those who have ceased wandering, those who wonder what it is to wander, and being a sailor, certainly of a fish called Wanda. The Amphibian fate tribute concert was a walk in the shadow of genius, one of those rare moments where we mere flaccid mortals, are granted the coveted privilege of being able to touch the tortured divine. If Kavvadias is to teach us anything, it is the majestic solitude and splendid isolation that can be derived from following the wandering star. Happy travelling.
>;
>;
Research Study on Cretan Women still Living in Australia
From 1962 until 1968, Veteran New Zealand who took part in the battle of Crete, in collaboration with the Intergovernmental Committee for Migration (IMC) of Europe were sending women from Crete to work in houses and hospitals in Australia. According to the list of these women included in the book: “The Cretans of Oceania from the 19th Century” by Socrates Tsourdalakis, one can assume that the majority of these women came from Chania prefecture. This prefecture covers the westernmost quarter of Crete island. This finding indicates the appreciation of Australians towards this land which had been their battlefield during the World War II. Many of these women married and stayed in New Zealand. Today researchers Evagelia Papoutsaki and Athena Tsouli, supported by the New Zealand Ministry for Culture and by the Pancretan Association of Melbourne, have started to work on a complete registration of data and personal testimonies of the women. What they are trying to find out is if there are women who have emigrated to Australia through the IMC program are still living in Australia or at another location. If you can help please contact the President of the Pancretan Association of Melbourne Antonis Tsourdalakis in president@pancretan.com.au.
>;
>;
Grants to preserve heritage
New grants will be made available to preserve Victorian heritage buildings and objects. Places listed in the Victorian Heritage Register or included in a Heritage Overlay will be open to financial assistance though the Victorian Government’s Heritage Grants that are open for 2011-12. The grants will provide financial assistance to custodians of heritage place and objects. As most of the state’s heritage is managed by volunteers and not-for-profit groups, the grants will provide much needed support. Minister for Planning, the Hon Matthew Guy said he looks “forward to seeing various heritage places and objects throughout Victoria using this important funding to ensure (the) past is appreciated and protected”. Over ten Greek Orthodox churches are in the register, alongside Jim Greek’s Tavern in Collingwood.
>;
.
Milk bar dreaming: The Karanges family and the Niagara Cafe
In May 1989 the family of Con Karanges met for their annual picnic at Terrigal on the central coast of New South Wales, Australia. Not all of the 113 family members could make it, but most did, as four generations of Greek-Australians gathered to show off the new babies and catch up on the latest family, business and political news. This was part of their milk bar dreaming: all of the first generation of the Making Multicultural Australia Shop Full of Dreams: Ethnic Small Business in Australia 3 Karanges family were small business owners of cafes, fish shops and milk bars in Australia. Their life in Australia has been tied to the Niagara Cafe, Newcastle, which has been owned by the family for nearly a century. The story of the Niagara Cafe is a story of chain migration of peasant farmers from the small Greek village of Vlahokerasia on the Peloponnese to Newcastle and the Niagara, before eventual ownership of their own cafes and milk bars. As news of Australia filtered back to Greece by word and letter, the Niagara Cafe entered the dreams of many Vlahokerasia villagers: dreams of emigration to a new country many thousands of miles away; dreams of working in uncle’s cafe, of even eventually saving enough to buy a small business of their own; dreams of marriage and raising a family in a new country where the children could prosper and get a good education. For the members of the Karanges and Velissaris families, these dreams became a reality, spanning over nine decades, many thousands of kilometres and five generations. The story of the Karanges family in Australia began with Angelo Burgess who left Vlahokerasia for the USA before the turn of the century. From the USA he travelled to Australia, eventually settling in Newcastle and opening the Niagara Cafe in Newcastle’s main street, Hunter Street. Burgess (his Anglicised name) wrote to his Greek village about his success in distant Australia and requested workers from the village to help in the cafe. Brothers Michael and Theo Karanges (who was Burgess’s godson), arrived in 1912 to work there. Theo stayed on to take over the business when Burgess died, while Michael opened up his own Niagara Cafe a few miles away in the Newcastle suburb of Hamilton. In time, more men left Vlahokerasia with dreams of a new country and the Niagara Cafe. Con Karanges arrived in November 1936. For six years he worked for his uncle Michael and gradually learnt the skills required to run a small business. By 1942, after repaying his fare and working long and hard, Con Karanges had managed to save enough money to buy the Embassy Cafe, also in Hunter Street, Newcastle, where he stayed until retirement in 1976. He married Lela in 1952, and they had three children, all of whom are now teachers. George and Nick Velissaris, also from Vlahokerasia, and Steve Gounis – who married Alexandra Velissaris – followed the same path of chain migration. George arrived in 1938 to work for his uncle, Michael Karanges, in the Niagara Cafe, Hamilton, before buying his uncle out in 1946 and running the business himself. In 1954 George married Argyro and a year later bought the Station Cafe in the Sydney suburb of Campsie with his brothers Nick and Michael. George and his family ran the Station Cafe until 1983, when he retired. Steve Gounis arrived in 1940 to work in the Hunter Street Niagara Cafe. He later worked at the Murwillumbah Restaurant on the far north coast of NSW from 1947 to 1949. Like the others, he learnt the trade, saved up capital and eventually branched out into his own business, buying the Newcastle Fish Shop in 1950. John Scoufis, from the same village, also came to Australia to work in a cafe, but unlike the others he settled in Sydney. Scoufis bought and ran the Central Inn Cafe in Railway Square, Sydney, from 1933 to 1948 and the Circular Quay Cafe on the No 5 (Zoo) jetty from 1958 to 1975. He married Gorgea Karanges in 1937, and had three children, of whom one bought a dry cleaning business, one became an architect and the other a masseur. Another relative, Nick Bouris, arrived in Australia in 1938 and sought work in the central west area of rural NSW, working first in the Wellington Cafe and later in the Orange Cafe. Like the others, he moved on, working at the Railway Square Cafe in George St reet, Syd n e y, from 1940 to 1944 before buying his own business, the Jubilee Cafe, in 1945. He married Athena in 1947 and moved to a new business, the Sandwich Shop in Erksine Street, Sydney, in 1965, before retiring in 1974. At the 1989 Terrigal family reunion, some of the Karanges families still ran milk bars, while others had moved into a retirement that freed them from the shop counter for the first time Making Multicultural Australia Shop Full of Dreams: Ethnic Small Business in Australia 4 since the early 1950s. Months after this family gathering, the Niagara Cafe was partially destroyed by the 1989 Newcastle earthquake, which succeeded where financial crisis, prejudice and family problems had failed: the doors of the Niagara Cafe were closed for the last time. The demise of the Niagara Cafe marks the end of one chapter of the remarkable story of Greek chain migration to Australia and of the emergence of an Australian institution. The Greek cafes or milk bars became commonplace in the suburbs and country towns of Australia, oddities in an otherwise British Australia where the Aboriginal people were marginalised to the fringes and where racism and prejudice were unchallenged. They fed the Anglo-Australians hamburgers and steak, chips and eggs, milk shakes and lollies. Only in the last 20 years did Greek foods – souvlaki and yeros – emerge on the Greek cafe menu. Today one in three milk bars, cafes and takeaway food shops in Australia are owned and operated by Greek-born Australians, a remarkable fact given that the Greek-born comprise only 2.5 per cent of the Australian population (Collins 1989).
>;
>;
The direct descendants of SA’s first Greek settler, George North (Tramountanas)
George Tramountanas (1822 – 29 January 1911), anglicised as George North in 1858, was the first settler of Greek origin in South Australia. The Greek Orthodox community of South Australia regards North (Tramountanas) as their Pioneering Grandfather.
Early life
Tramountanas was born in Lemnos, Greece, in 1822. He came from a family of shipbuilders and seamen and had travelled to Australia as a teenager before finally arriving at Port Adelaide, South Australia, in 1842. He worked for some time in Port Adelaide before gaining employment at Edward John Peake’s Winery after 1846 in the newly gazzetted township of Clarendon. There he helped cultivate the early vines and made brandy and wines. In 1857 he was recorded as a crew member on the steamship SS Admella for about 12 months. The Admella was shipwrecked at Cape Northumberland near Nelson, Victoria, on 6 August 1859, only 11 months after hosting George’s wedding reception on its decks.
Marriage
George Tramountanas anglicised his name to George North before his marriage to Lydia Vosper on 26 September 1858; she arrived from Devon, England, aboard the Caucasian in 1855. Soon after they moved to Port Lincoln where George found work building and repairing stone fences. In 1861 they are recorded living at GreenPatch, just north of Port Lincoln, where their two sons George Henry (born in 1861) and Hero Clare (born in 1862) were born at their homestead. They moved again in 1869, purchasing an 80-acre (320,000 m2) block on Wine Shanty Road Little Swamp where George grazed sheep. In the mid-1870s George and Lydia purchase Lot: 24 in the new township of Bramfield, where they lived with their two young sons while George tended to his sheep on his nearby properties.
Late life and death
On the 8 April 1878 George North applied to be Naturalised as a British Subject as recorded on his Memorial held in the National Archives of Australia. Early in 1884 George and Lydia purchased a property which fronts onto the Old Coach Road, just south-east of Bramfield; they named this property “North Park”. The Old Coach Road stretched from Port Lincoln to Streaky Bay, South Australia and passed through places like Green Patch, Mt Hope, Sheringa and Bramfield. George and Lydia hosted a wedding reception at their North Park property on 4 November 1884 for their first son George Henry and his new wife Eliza Valkema. The Colton Hotel was opened in the same year by their neighbours the Kenny family. In 1885 George and Lydia’s second son Hero married Rosina Ann Boylan, and they moved into George and Lydia’s old house at Lot: 24 Bramfield. George North was included in a photo in The Chronicle commemorating the occasion of West Coast Pastoralists at Elliston in 1888, to meet with the South Australian Government, to air their grievances about the paltry amounts of money being offered for improvements on their leasehold properties. The 21 year leases issued in 1867 were due to expire and the Pastoral Board undertook a review of the rents. The leases were cancelled and resumed by the Crown, subdivided and offered at public auction. Bidding was intense and the Surveyor General noted that valuations were exceeded by up to eight times. According to “A Greek Pioneer in Australia” by the late Ellen Purcell – George, Lydia, Hero and Rosina bought 3,000 acres (12 km2) of the Mt. Wedge sheep station to add to their Bald Hills property “The Block” now totaling 8,000 acres (32 km2). George and Lydia retired and lived their final years with their son Hero and his wife Rosina at their Newland Grange homestead at Colton, South Australia. George North died on 29 January 1911 and his wife Lydia on 20 November 1913; they are both buried in the Old Colton Catholic Cemetery. They were survived by their two sons and 22 grandchildren.
Legacy
The Greek Orthodox Community of South Australia regards George North (Tramountanas) as their Pioneering Grandfather. They placed a memorial stone at his gravesite in 1994 and planted an Olive Grove on the walkway leading to his grave. They also held a Panagiri festival in his honour at Elliston South Australia in 1998, and he is mentioned in many publications from the Greek Community.
.
.
1949 Tweed Ivory Glazed Earthenware Milk Jug
Collection
Tweed River Regional Museum
Object Name and number
99-078B milk jug from the Civic Café, Murwillumbah
Location
Murwillumbah
Object/Collection Description
Ivory glazed earthenware milk jug, c. late 1940s. The milk jug has an orange stripe approximately 2mm wide around the outside at the level of the base of the pouring spout, with narrow purple stripes above and below. There is a tapering red stripe on the handle. The stripes around the jug are broken by a semi circular red garland, with the words ‘Civic Murwillumbah’ within it. On the base is the maker’s mark: ‘Duraline” Super Vitrified Grindley Hotel Ware Co England’, and the name of the importer: ‘Gibson and Paterson Pty Ltd Sydney’. Dimensions: height 84 mm, rim diameter 60 mm, base diameter 70 mm. This milk jug from the Civic café in Murwillumbah was manufactured by Grindley Hotel Ware Co. in England. Grindley and Co. were well known British pottery manufacturers based in Staffordshire. Staffordshire became the centre of pottery manufacture in England by 1730, and a century later it was established as an international centre, exporting its products around the world. The development of the canal network across Britain in the second half of the eighteenth century, followed by the advent of the railway in the 1840s, opened up the local ceramics industry to world markets. W. H. Grindley and Co was founded by William Harry Grindley in 1880 in Tunstall, Stoke on Trent, Staffordshire. The company manufactured earthenware and ironstone China, particularly for the Canadian, American, South American and Australian markets. In 1960 the business was purchased by Alfred Clough Pty Ltd and in 1978 it was renamed Grindley of Stoke (Ceramics) Ltd. In 1991 the Company was taken over by Woodlands Pottery. The jug has the trademark ‘Duraline’ on the base. Grindley and Co. used this trademark from about 1946 onwards, so the milk jug was manufactured after this date. The significance of this milk jug lies in its association with the Greek owned Civic Café in Murwillumbah. Greek immigrants came to Australia in relatively small numbers from the 1850s, mainly working as gold miners and waterfront workers. By the end of the nineteenth century they moved into a range of occupations, many becoming owners or lessees of shops and restaurants. In the early twentieth century the numbers of Greeks in Australia expanded greatly due to chain migration of families. The majority came from the Ionian and Agean islands; Kythera and Ithaca were the islands of origin of many Greeks who migrated to New South Wales. Bringing the Greek tradition of the coffee house or Kafeneion to Australia, they established cafes, restaurants and fish shops. Greek migrants took the oyster saloon craze of the 1890s and over the first few decades of the twentieth century turned it into the milk bars and cafes that came to be a feature of country towns across New South Wales and other states. There are many stories of young men who arrived in Australia one day, with few possessions, little money and little or no English, and the next day would be working in a country town cafe owned by a relative. Through long hours of hard work Greek families established successful businesses and built up social and support networks with their compatriots in neighbouring towns. They also contributed to their local community, donating to charities and providing food to the needy in times of crisis such as flood or bushfire. The Civic Café was established in 1938 or 1939 by Mark Cassimatis. A native of Kythera, Cassimatis arrived in Australia in 1928 at the age of 14 to join his father, Minas (Mick) Cassimatis, and uncle, Peter Stathis, in Lismore. Soon after Mark opened the Civic Café, his father and uncle joined him in Murwillumbah. They managed the café during the war while Mark was away serving in the armed forces. In late 1940 Mark gave the Civic a substantial makeover. The cafe reopened with great fanfare, generating a profit of over £50 that was donated to the Red Cross and the Country Women’s Association. It had air conditioning and was modelled on Angelo Crethar’s well-known cafe in Lismore, where queues lined the street in summer. The Civic laid claim to the longest counter on the north coast, accommodating the soda fountain and display and cold storage units for all sorts of delicatessen items, ice creams and fruit drinks. Mark Cassimatis also claimed that his café offered the greatest privacy anywhere; the seating was divided into high backed cubicles accommodating six. The modernised café featured the latest in neon and illuminated signs, together with a curved glass frontage like the Austral. Together with the Austral and the Belle Vue, the Civic was one of the most popular upmarket establishments in Murwillumbah during the war years. It provided a similar range of fare to other cafes, including light lunches, three course meals, grills, and ice cream, sundaes, malted milks, milk shakes and cool fruit drinks from the milk bar. Despite war time rationing and restricted trading hours, American servicemen on R and R in Tweed Heads provided plenty of custom. Australian milk bars were familiar places to them, modelled as they were on the latest American trends in décor and service. Mick Cassimatis died in 1951, aged 74, and Mark continued in partnership with Peter. They traded as Stathis & Cassimatis for many years, until Peter’s death in around 1964. Mark Cassimatis sold the Civic Café in 1970 and moved to Brisbane. This milk jug, produced by commercial hotel ware manufacturers Grindley and Co in the late 1940s, was used in the Civic Café in Murwillumbah. The Civic Café was established in 1938 or 1939 by Mark Cassimatis. Mark ran the café in partnership with his father and uncle until their deaths, then continued in business alone. He sold the Civic in 1970 and moved to Brisbane. Commercially produced milk jugs such as this are not rare in museum collections. However this jug derives historic and social significance from its association with the Greek owned Civic Café in Murwillumbah. The fact that the Civic Café remained in the Cassimatis family for over 30 years reflects the long hours of hard work, solidarity and close family connections that made Greek businesses in New South Wales country towns successful. The jug is a symbol of the success of the Cassimatis family as business owners in Murwillumbah. It also has social significance for the many customers who visited the Civic café to meet friends over a cup of tea, bringing back memories of the leisure hours they spent there. It brings back memories for the family members and others who worked in the café for long hours, waiting on tables, preparing and cooking food, washing up, cleaning the kitchen and doing the many other tasks involved in running a café. There are a number of other items in the collection of Tweed River Regional Museum associated with Greek owned cafes in Murwillumbah, and more generally with cafes and milk bars. These include cups and saucers and a butter dish from the Belle Vue Café, a syrup dispenser from the Tweed Fruit Exchange, a tea tin from the Austral Café, a milk shake mixing machine and aluminium milk shake containers. These items all have interpretive potential to illustrate the contribution that Greek migrants have made to the economic development and social life of the Murwillumbah community.
>;
>;
The first Greeks in the Territory
At the begining of the 20th century Greeks from the island of Kastelorizomigrated and settled at the inhospitable land of the North Australia. In the 50s a small number of Kalymnians were brought to Broome, Western Australia as divers and later they became the nucleus of the vibrant Greek community in Darwin, Northern Territory, Australia.
The first arrivals
The first Greek presense recorded in the Northern Territory was of M. Kangris, a cook in Goerge Coyder’s survey vessel, the Moonta. The ship anchored in Bynoe Harbour on 5 February 1869. During this expedition a number of townsites were surveyed, amongst them the townsite of Palmerston, which later was renamed Darwin, the capital city of the Territory. At approximately the same period other transient arrivals have been confirmed. Some of these pioneers are Angelos Sakellarios and B. Foulis. A Kastelorizian sailor, Antonios Gemenis operated beche-de-mer luggers from Semarai in New Guinea. As you can see Greeks were already present in the Territory at the end of the 19th century.
Before World War I
A large number of Greek migrants start arriving and settling in Darwin as early as 1910 . Some of these early settlers were Alexandros Harmanis, Kyriakos Kailis, George Margaritis, and Elefterios George Haritos. They were joined soon afterwards by ather Greeks, Kastelorizian in origin. The large Vesteys meatworks that were operating in Darwin attracted a large number of Greek albourers. Some Greeks would travel from Queensland’s canefields at the end of the cutting season to work at Vesteys. They would migrate back to Queensland when the cutting season would recommence. In 1917 the first smal Greek Community was formed in Darwin and a primitive church was built and the first Greek Orthodox priest father Chrysanthos came to Darwin. There were two Greek groups at the time, one at the “Greek town” close to the port and the other at “Salonika” on the rail link to the meatworks. The name Salonika still remains in Darwin as Salonika crossing near the centre of the city.
Elfterios George Haritos started the salt works in 1919 with 3 other Greeks: John Sfakinakis, Dick Colivas and George Harmanis. The salt works supplied the meatworks as well as the Darwin people and the pastoral stations outside Darwin with salt. It is alleged that between 1914 and 1919 more than 1,400 Greeks had arrived in Darwin. By the end of 1919 there were about 300 Greeks living in Darwin. In 1920 the Vesteys meatworks ceased operating and only 76 Greeks remained in Darwin with the overwhelming majority of this Greek population been male. Despite the fact that the Darwin community respected the Greeks events in the other side of the planet caused a mini war between Greeks and British Australian workers. In November 1916, in the middle of World War I, following the treatment of British troops in Athens by the “neutral” government of Athens which was lead by the pro-German King Constantine I, brawls erupted in the streets of Darwin. Fortunately these brawl did not lasted long especially when the Greeks indicated that they were anti-royal and pro- Alliance. However the Greek consul in Australia wrote to the Australian government protesting about the treatment of greek citizens in Darwin. In 1921, swven (7) Greek Cypriots were residents of Darwin but the cypriot community flurished (by accident) after World War II (see relevant section). When the Vestey’s abattoirs finally closed in the early 20s some Greeks diversify their activities and became involved in the construction industry, building houses in Darwin and in the bush. Some other Greeks left Darwin and moved to Queensland where they established a small Greek community in Roma. Some of the current Greek residents of Roma are descendants of the Darwin Greeks. Another small number of Greeks also moved form Darwin to Perth where many Kastelorizians had already established a vibrant Greek community. One of the Greek builders in Darwin, Mr Kafkaloudis, when things got really tough in Darwin during the depression, built his own caique (a small – Greek style – boat) and loaded his belongings and with his family he sailed all the way from Darwin to Perth, some 5000 miles away! The present large Greek community of Darwin, consisting mainly of Kalymnians, has its origin in Broome and the pearling industry in the North Western Australia. However the pearls did not bring the Kalymnian only to Darwin but a number of Greeks who were involved form the early 1920s with the pearling industry in Cossack, Roebourne, Port Hedland and Broome.
The magic pearl
From Shark Bay to Broome. The early years. The fishing for pearl oysters (pearling) started in the 1850s in the Shark bay region of Western Australia but soon moved further north. Pearl oyster was sought not only for their pearls but also for their shells which were utilised in the production of buttons, knife handles, jewels and inlay of clocks. Initially pearl oysters were gathered in shallow waters but gradually pearling took place in deeper waters. A number of town in Western Australia became associated with the pearling industry, Dampier and Karratha as the pearling grounds and Onslow as a support port. In 1870 Cossack , north of Karratha became the centre of the pearling industry. In its heydays Cossack was one of the most multicultural cities of Western Australia with hundred of residents and a port associated exclusively with the pearling industry. When the pearling grounds in the sea around the area were exhausted the pearling fleet moved further north and Cossack became a small village with numerous of abandoned buildings. The last resident of the town left in 1955 and the town was (partially) re-inhabited after 1983 when the Western Australia Government decide to restore the town as a tourist attraction and used young offenders to rebuilt/restore some of the old buildings. When the first group arrived in the abandoned town they found an old abandoned pearl lugger ( a vessel used for pearl fishing) tied at the wharf, still floating despite the cyclones that hit the area during all this years.
The Paspalis family
The new pearling port was Port Hedland and it was here that the first serious Greek connection with the pearling industry eventuated. However a Greek person ,Mr Antonios Julian, who jumped ship in Albany in March 1870, was the first greek to go north to Cossack where he worked as a pearler. Theodosis Michael Paspalis, a tobacco merchant from Kastellorizo arrived with his family in port Hedland in 1919. In port Hedland he established a grocery shop and bought a share in a pearl lugger. Unfortunately Theodosis died 5 years later but his sons Michael and Nikolas and his daughter Mary continued their father interest in pearling. A number of other Greeks were also involved with the pearling industry in Port Hedland, Broome and in the North West of Western Australia. George Marinos and George Thomas worked in Port Hedland, Jack Koutsoukis and Michael Canaris worked in Broome and John Theoharis (who was call king John by the local Aborigines) was based on Thursday islands. Today the Paspalis (or Paspaley) family has established the larger cultured pearls idustry in Australia and produce very high quality pearls and other pearl products. More information regarding the Paspalis (or Paspaley) family and the history of pearl farming in the Northern Territory can be found in the relevant page.
>;
>;
South Australian Greeks: A Short History
Introduction
This small book presents the main features in the history of Greek immigration and settlement in South Australia. It is based on material collected for earlier studies. Some of it was used in a series of articles which appeared in the Riverland’s Greek Community Tribune in 2004. English is used because it is now the main language of the nation’s 400,000 or so Greek Australians, a tenth of whom live in South Australia. English is widely used alongside Greek in most community organisations in an endeavour to communicate more effectively with their members and members of the multicultural society to which Greeks have contributed in a substantial way. They contributed not only with their labour in the course of making a living but also as bearers of a rich culture and language which originated in antiquity. The non-Anglophone pioneers of multiculturalism or cultural pluralism in South Australia were of course the German immigrants who began to establish their own schools and other But a Greek did come to settle here in 1842. He was Georgios Tramountanas (George North) who will be considered shortly. The only other ‘Greek connection’ was George Grote after whom Grote Street (in the centre of Adelaide) was named. He was the treasurer of the South Australian Association, a member of the Committee for the Liberation of Greece from the Ottoman Empire and the author of A History of Greece (in twelve volumes). In a study of expatriate Greeks it is important to see how their settlements, paroikies, form and how they become organised usually on democratic principles given their freedom. This helps us understand the variety of organisations designed to serve changing needs and also community politics. In South Australia at least there were concerted efforts to democratise an otherwise hierarchical Greek Orthodox Community Church. The pioneer in this difficult endeavour is the Adelaide-based Greek Orthodox Community of SA (GOCSA) which formed in 1930 and is still active in several areas, including Greek Orthodoxy. South Australian Greeks exhibit other unique features compared to their compatriots in other mainland States where most of them settled. They were rather poor and dispersed before 1940 and they were less numerous up until the 1950s. Also unique were the communities of essentially industrialised workers in Port Pirie soon after 1914, fishermen in Thevernard in the 1930s and, after the 1950s, the agrarian communities in the Riverland towns, complete with their Greek language newspaper and annual cultural festival. South Australian Greeks: A Short History But our story must begin in the nineteenth century when the few Greek pioneers could not The footsteps have been carefully traced by the Australian Hugh Gilchrist in his Australians and Greeks (especially volume one).
Part 2
The Early Isolated Pioneers: 1842-1900
About fifty Greeks had settled in South Australia by the turn of the twentieth century, as against, 1,000 in Australia as a whole. From Gilchrist we learn that all of them were young men who arrived at different times from different Greek islands, a few of which were still under Turkish occupation. They were not convicts like the seven Greek pirates or patriots who were brought to Sydney in 1829, nor gold seekers as some were in the eastern Colonies. All took on any job they could find but most finished up either as mariners or wharf labourers in or near seaports, especially Port Adelaide. Only four or five are recorded as having shops, mostly fish shops, a traditional occupation among Greeks in Australia. The very first migrant, George North-Tramountanas, finally settled as a farmer in Colton near Elliston on the West Coast (Eyre Peninsula) after working at various jobs (including as a seaman) for about thirty years. Some had married Australian (or Anglo-Celtic) women and raised large families. Demetrios George and Mary Ellen McMahon had ten children and had them christened “with a mixture of Greek and Irish names,” according to their Most of these pioneers had anglicised their names, a few in ways which resembled neither Greek nor English ones, like de Dear (Bizanes), Jacklong (possibly Makrygiannis) and Ctercteko. Not much else attests to their Greekness or Hellenicity except in the case of Tramountanas who left to his descendants a volume of ancient Greek plays by Sophocles. There is evidence that they were literate but we don’t know whether they wrote letters home. We can only assume that those who lived close to one another as in Port Adelaide did meet sometimes to speak Modern Greek and no Among the early immigrants were twenty-six Greek gypsies from Thessaly who arrived in Largs Bay in 1898 and left a few days later on foot for the eastern Colonies. They were refugees from the 1897-98 Greek-Turkish war and no one wanted them, not even the Greeks it seems. In Melbourne, ninety-four Greeks publicly protested because Australian authorities and the media “classified them as Greeks.” For a fuller picture of the life of these early pioneers one has to look at several sources. The work of Hugh Gilchrist and that of C.A. Price especially are valuable. Both took the trouble to trace the movement of immigrants recorded in local and state government documents such as Equally revealing are accounts of the pioneers’ lives by their own descendants. The task becomes much easier as we move into the twentieth century with the formation of close settlements or communities in urban centres which often attracted otherwise isolated pioneers. These communities have left us with a variety of Greek-language documents worthy of study such as O Pharos (The Beacon) newspaper. Two stories of the early pioneers have come to light in another newspaper, O Kosmos (no author documented, “Smelters, Gardeners and According to South Australian naturalisation papers the earliest recorded Greek in Port Pirie was Peter Warrick (name anglicized) who in 1892 was working as a carpenter in the town. Born in Kalamata (Peloponnese) in 1855, Warrick arrived in Australian twenty years later. Unfortunately his whereabouts in the Australia before his naturalisation in Port Pirie on 8th November 1892 remain. Another early Greek settler in Port Pirie appears to have been “Uncle” George Karas to whom many Greek newcomers looked for advice and assistance during the 1910s and early 1920s. Born on the island of Poros in 1833, he is reported to have arrived in Australia as a seaman in 1880. Engaging work in other Australian towns and cities prior to finally settling in Port Pirie, it has been suggested that he must have taken up residency in the town during the last century, or the first decade of the twentieth century. Blessed with longevity Karas died in 1943.
Part 3
The First Greek Communities (Paroikies): 1901-1940
Two main Greek-speaking communities developed in this period. The first one was in Adelaide which grew steadily from activities in the catering trades such as fish shops and restaurants. The second was in Port Pirie which grew rapidly after 1914 because there was work in The 1916 “Secret Census” which listed about 180 Greeks over the age of 16 in South Australia confirms this trend. Most of Adelaide’s 60 Greeks either owned or worked in fish shops and restaurants. Over 90 of Port Pirie’s Greeks worked in the smelters. Only four had shops. Several other demographic features are relevant: over 90 percent were males, more than half were under 30 years old and there were ten families with children most of them in Adelaide. It is significant that few of the nineteenth century pioneers were listed in the “Secret Census”, a war-time measure to check on the movements of Greeks for possible pro-German South Australian Greeks: A Short History monarchist activities. Perhaps it is because the local police did not consider them ‘enemy aliens’ or because they kept away from Greek shops and other centres under police surveillance. It is more important to note the background of these early twentieth century pioneers. Adelaide’s Greeks were mainly from the island of Ithaca (off the west coast of Greece) and Castellorizo which is close to the south-west coast of Turkey or Asia Minor community contained Ithacans and Castellorizians but a lot had come from islands close to Turkey such as the Dodecanese which passed from Turkish to Italian rule in 1911; and the Aegean islands of Lesvos, Chios, Samos and Icaria which Greece won in 1912. A few came from the coastal regions of Turkey such as Levisi which is opposite Castellorizo. The need to escape conscription into the Turkish army imposed after 1908 no doubt accounts for so many immigrants being young men. But there were young immigrants from Greece such as Evia (Euboea). The youngest worker in the smelters was the sixteen-year old Evian, Con Economos. Viable Greek communities of industrial workers were unusual in the pre-1940 period. Yet the Port Pirie community kept growing. This was especially so in the 1920s when over 8,000 Greeks arrived in Australia, nearly half the total intake in the whole 1901-1940 period. comparatively large proportion came to South Australia in the hope of finding work in the BHP smelters. As many as 350 worked there in 1925. Among them were Castellorizians who had been working in the Northern Territory. Dozens of Greeks managed to find work in other industries: the Whyalla Iron Knob quarry, the Port Augusta salts works and the gypsum works in Ceduna as well as the Broken Hill mines. Most came from backgrounds similar to earlier migrants and from new ones like Cyprus which became a British Crown Colony in 1924. Knowing someone who had work or knew where to find it was an advantage to newcomers. Close settlement enabled Greek migrants to have some social life. According to George Kanarakis in The Greek Literature Presence in Australia, Adelaide even had its own bard in the early 1900s. He was Nick Kallinikos from Ithaca who managed a cafeneio (coffee-house) for a while. Men often met at the cafeneia for a coffee, to talk and sometimes gamble playing cards. Port Pirie’s “The sky and stars are saying, the moon is also singing the pound in your pocket will soon become a shilling.” From Kanarakis we also have the following Castellorizian lament which captures the sense of isolation felt by many migrants a hundred years ago: “Australia is an island where you can sail with ease but if you go and settle there it’s difficult to leave.” With the 1928 economic crisis and the Great Depression which followed nearly all the Greeks working for non Greek employers lost their jobs. Only about 30 kept their smelters jobs. A large number left this State, and some left Australia altogether. In the 1929-32 period more Greeks left Australia than arrived. Some could not return to their homelands as in Turkey from where over a million Greeks were forced to leave because of the 1919-22 Greek-Turkish war. One effect of the crisis was to disperse Greeks over wide areas in South Australia. The Port Pirie community lost many of its members to Adelaide and its resident priest to the larger Perth.He was Christophoros Manesis from Chios, a former smelters worker whom Metropolitan Christophoros Knetes had ordained in 1925 to serve ‘the Greek Orthodox Community of Port Pirie, all South Australia and Broken Hill.’ The community’s St. George church, a small wooden structure built near the Anglican Church in Florence Street, was closed. The Castellorizian Brotherhood founded in 1927 disbanded but regrouped two years later in Adelaide where many of its members began to settle. The most dispersed group seemed to be Evians. We find them scrub- clearing for farmers on Eyre Peninsula, fishing in Thevenard and other smaller ports to the south, working in their own shops in Mildura (Victoria) where some eventually settled as orchardists and in Broken Hill (NSW) to work in mines or open up their own shops.
Part 4
The First Greek Communities (Paroikies): 1901-1940 (continued)
The other effect of the Depression was to impoverish most Greeks. Commonwealth Census figures which apply to all Greek-born males in the Australian workforce are revealing. Nearly 80 percent had incomes less than the basic wage of three pounds or so per week while 42 percent were earning a pound a week or less. Nearly 40 percent were unemployed. The poorest Greeks in the Commonwealth were very likely in South Australia with serious consequences. We have no comparative figures but from the church records kept by Eliou the average of those he himself buried in the 1925-1940 period was 43 years, many years below the
The 1933
The 1933 Census noted that most Greeks were not citizens and that in the case of South Australia 60 percent lived outside metropolitan Adelaide, nearly 54 percent living in rural areas. South Australian Greeks: A Short History Housing conditions left much to be desired. Rural workers usually lived in huts or tents in the outskirts of towns. In Adelaide most Greeks lived in small houses in the side streets and lanes in the west part of the city alongside Italians, Maltese, Syrians and Lebanese. Many bachelors or men without their families, who comprised about 70 percent of pre-1940 Greek immigrants, often lived in the two-storey buildings of Hindley Street close to Morphett Street. Rents were cheap and these buildings were ideal for a shop or cafeneio in the ground floor and sleeping quarters in the top floor. This part of Hindley Street, designated as the “Greek quarter” from the early twentieth century, was handy to the Railway Station and other transport points and close to the Central Market and the Fish market from where many made a living as fish shop owners or hawkers of seafood: and it was very close to the Anglican Holy Trinity Church in North Terrace where Eliou was allowed to conduct services and perform sacraments soon after he arrived in Adelaide from Dispersion and poverty retarded community development even though the sense of community was being reinforced by common hardships in a society which marginalised Greeks. Though weakened the Port Pirie community did maintain its after-hours Greek school and helped the needy as best it could. By 1930 Port Pirie’s Greek population stabilised at about 250 including the Australian born. Apart from some work in the smelters most Greeks lived from their shops and small businesses. A few had become market gardeners in nearby Nelshaby and Napperby and further afield in Wirrabra. Eliou began to visit the town more frequently after 1928 and was allowed to use the St. George church, the only Greek church in South Australia until the late 1930s. Despite the dispersion there was a move after 1929 to found a Greek Orthodox Community in Adelaide. It came into being as a result of a meeting by 97 members in October, 1930, in the Panellenion Club (122 Hindley Street) which elected its first council and St. Demetrios as patron saint. There was lack of cooperation with Eliou even on the question of raising funds to build an Orthodox church. Eliou’s relations with the Metropolitan Christophoros in Sydney were rather strained for reasons which are not clear. What is certain is that Eliou left Perth for Adelaide to work alone and unsupervised by a bishop. Christophoros himself left Australia in 1928 after failing to win enough support to establish the Holy Metropolis diocese of Australia on behalf of the Ecumenical Patriarchate of Constantinople (Turkey). This gave a free hand to Eliou in this State but not without criticism from some members of his flock. Unperturbed the Greek Orthodox Community in Adelaide became active around Greek schooling for an increasing number of children, charity and fund-raising to build a church while trying to find a more cooperative priest. The arrival of a new bishop, Metropolitan Timotheos Evangelinidis (1932-47), helped pacify the warring factions especially in Sydney and Melbourne and also got Eliou to work with the new Greek Orthodox Community of South Australia (GOCSA) with its Archangels Michael and Gabriel its patron saints—the Taxiarchis church as it is commonly known. Fund-raising for the church was generally supported, not least by the ageing Eliou who toured most States for this purpose. With the help of a bank loan the church (erected on the corner of Franklin and Grattan Streets) managed to open its doors to worshippers on the 25th March 1938, Greece’s national day. The GOCSA institution, commonly referred to as the Community (Koinotita), helped unite Greeks and give them some purpose and hope in life. It failed to unite or incorporate the Port Pirie GOC but it did enjoy State-wide support. Most organised groups supported its activities, especially the Castellorizian brotherhood and the Taxiarchis Greek Women’s Society of SA. It was also in a position to regulate Eliou’s activities so as to serve the religious needs of Greeks throughout the State, including Port Pirie and the small but growing fishing community of Thevenard. These services were greatly appreciated. schooling which he had acquired in Perth and for which there was a pressing need. He had baptised about 500 children in the 1925-40 period and many of these were living in Adelaide. In country centres like Thevenard he was sometimes called to baptise and celebrate three or four children at a time. The GOCSA School in Adelaide and school concerts where children recited national poems and danced folk dances were important and memorable events for all concerned. There wasn’t much more in the pre-1940 period by way of permanent community institutions. In 1914, a young Greek Cypriot, George Nikolaidis, pioneered Australia’s second Greek newspaper Oceanis. After a few editions he transferred his business to the much larger Sydney community. He returned to Adelaide and became actively involved in the activities of the Omonoia Philanthropic Society (1922-28) including publication of The International Directory of 1927. It is a 600 page book in three languages—English, Greek and French—containing a variety of information: short biographies with photographs of Greeks in this State and Australia, a short history of Australia in puristic Greek and a lot of material on industries, trade and business of possible interest to immigrants who had begun to arrive in large numbers in the early 1920s. Another pioneer who is mentioned in the work of George Kanarakis was Omeros Regas, who has left us or the State Archives ten or so issues of his Pharos newspaper, 1935-36. Apart from his reports on community life and its lively church politics, the last three issues give details on the alleged racketeering of merchants in the fish market from where Greek fishermen, shopkeepers and hawkers made a living. Also ephemeral were the Apollo artistic society, 1928-33, the Greek Workers Society of Berri in the early ‘30s and the Greek soccer team 1938-39 which disbanded a year later as young Greek men went to serve the Australian forces in the war. So too was Eliou’s experience and knowledge in Greek South Australian Greeks: A Short History More permanent were Greek-owned restaurants, cafés and fish shops in Adelaide and country towns mostly to the north of Adelaide, and the numerous family networks. All these were kept informed by two Greek weekly newspapers, published in Sydney from the early 1920s. Both had correspondents in Adelaide and Port Pirie. In the 1930s Greek merchant ships began to call at South Australian ports where small groups of Greek immigrants lived—Port Adelaide, Port Pirie, Thevenard and Port Lincoln. This was yet another factor which reinforced the sense of community and Greekness generally. In the whole pre-1940 period very few Greeks belonged to trade unions and other organisations and institutions while only about a third were naturalised citizens to exercise their political rights. The Greek Consul in Adelaide appointed in 1930 knew no Greek and had to rely on volunteer interpreters from bilingual members of the Adelaide community for his services. Such bilingual members were generally called upon to play an active role in the GOCSA and other community
Part 5
A Decade of Rapid Changes: 1940-1950
In this important period of our history we can only manage a brief account of events and trends. For a more detailed account of the GOCSA the reader is referred to The Story of a World War Two opened employment and business opportunities and also had the effect of regrouping Greeks, especially in Adelaide. War-time manpower regulations had made sure that those able to work were found jobs. About thirty fishermen from Thevenard were directed to work in the Port Lincoln abattoirs for several months every year. But this fishing community survived and formed the West Coast Fishermen’s Cooperative in 1945 which was eventually incorporated into the large SAFCOL organisation—now a transnational corporation in which Greeks have no say at all. Most of the Greek seamen in the sixteen Greek ships caught here by the war remained in service in Australian waters, while a few worked on Australian ships during and after the war. Community organisations and Greeks became active in the war effort, especially after the heroic ‘No’ of the Greek people to Mussolini’s ultimatum on 28 October, 1940, to surrender ‘sacred Greek earth and water’. ‘No Day’ became another important Greek anniversary to commemorate. Greeks in Adelaide and elsewhere in Australia proudly displayed their national colours in numerous activities and in their shops. Most Greeks became citizens, their old organisations strengthened and new ones formed. Among them were the Greek War Veteran’s Association and the Rhodian, Chian and Greek Cypriot fraternities. The Panhellenic Society of SA, formed in 1946, helped restrain the conflict which stemmed from the Greek Civil War (1946-49). All celebrated the end of the War and the Civil War which followed but some political and ideological divisions remained. The Greek youth also regrouped to form the Hellenic Youth Club of SA (HYCSA) and its Olympic Soccer Club in 1947. Most members of both organisations were Australian born, as were the counterparts of these organisations in Melbourne and Sydney. These clubs began to exchange visits, mainly to play various sports. After 1952 these events evolved into the Australia-wide Panhellenic Games which were hosted by different cities in rotation up until the early 1960s. A few Australian born became interested in Greek music. A young girl, Froso (Rose) Taliangis, and member of the Hellenic Youth Club learned to play the piano and entertained members at club dances with the traditional kalamatiano, roditiko, sousta, hasaposerviko and syrto and delighted both club members and parents. The GOCSA institution in particular grew during and after the War in membership, activity and resources. By 1948 it employed two school teachers, an office secretary and bought two old houses on the corner of Franklin Street and West Terrace to build a community centre next to the Taxiarchis Church. By the same year Timotheos was succeeded by metropolitan Theophylactos, a clergyman who had been serving GOC churches since 1928. Before leaving in 1947 Timotheos managed to have his brother Eraclis Evangelinidis appointed resident priest in Adelaide. Post-War immigrants were finding plenty of work. Most were compatriots and usually relatives of pre-War migrants. But several new regions were involved in migration, notably Aradippou and Rizokarpaso (Cyprus) the latter of which was occupied by the Turks in 1974. Port Pirie did not attract many newcomers but it did have its own resident priest in 1951. He was to serve the needs of Greeks in Eyre Peninsula and the Riverland whose number also began to increase. The Adelaide community as a whole felt optimistic. Takis Lavithis, an immigrant from Cyprus, started a small printery in 1948 which also helped publish the HCYSA’s paper Greek Youth. None seemed more prepared to meet the challenge of mass immigration than the Greek Orthodox Community of SA with its strong base in Adelaide where most post-war immigrants were to settle.
Part 6
Mass Immigration: 1952-1974
In this period the Greek population of South Australia increased from about 3,000 to 30,000. The increase was largely due to immigrants who came from most parts of Greece as well as Cyprus and Egypt. About 25 per cent migrated under the Commonwealth Government ‘assisted passage’ scheme which meant that they were obliged to work for two years in industries with labour South Australian Greeks: A Short History shortages, such as public works and agriculture. This had the effect of dispersing some immigrants, especially male workers some of whom became temporarily separated from their own families. But the tendency throughout the period was for Greeks to settle in the inner and/or working class suburbs of metropolitan Adelaide, close to factories and cheap housing. A large number found work in the car industry, especially General Motors Holden. The shipyards of Whyalla, the timber industry near Mount Gambier and the opal fields of Cooper Pedy in the far north also attracted newcomers. The Riverland agricultural communities grew slowly as immigrants took some time to raise the necessary capital and buy their own vineyards and orchards. Most migrants could only get unskilled low-paid jobs and, if they saved, preferred to invest in shops and small businesses in Adelaide. Some bought market gardening land in Virginia, Two Wells and Salisbury to start semi- rural communities close to Adelaide. With mass immigration came numerous social organisations which more or less reflected the numbers of the Adelaide community and its growing diversity. All of them had clearly-defined aims and management rules. The most numerous and stable were the ethnicotopica, homeland fraternities or brotherhoods. Organisations to represent large regions like the Peloponnesos or Macedonia formed in the initial stages of immigration and then organisations for smaller regions such as nomoi (prefectures) down to provincial towns. Each Aegean island could only manage one regional organisation. Rhodes had several fraternities as well as the Pan-Rhodian Brotherhood Less stable or ephemeral were organisations which sponsored sports, the arts like theatre and political organisations or groupings. The most stable sports organisation was the (West Adelaide) Hellas Soccer Club, successor of the 1940s Olympic Soccer Club. The Platon Greek Workers Club formed in 1957 was also a stable organisation and was one of the first to build its own club rooms. The Greek tertiary students’ organisations which started to appear after the 1960s in Adelaide became a permanent feature of the larger Melbourne and Sydney communities. The Greek Orthodox Community of SA grew rapidly as it expanded its activities to meet pressing migrant needs and respond to national issues like Cyprus independence from Great Britain. It organised dozens of after-hours Greek schools in various suburbs, supplied badly-needed interpreting and translating services, helped find work and accommodation for newcomers, often supplied office services and facilities to community organisations and groups and attempted to represent all Greeks so as to influence government policies in respect of migrant needs and issues. It managed to complete its Olympic Hall complex in 1957, thanks to generous donations of numerous individuals and most organisations. Metropolitan Theophylactos officiated at the opening ceremony and blessed this newly-built and important GOCSA centre, the first of its kind in Australia. A second GOCSA church began functioning in hired premises in 1958. The GOCSA’s further growth was curtailed somewhat by the new system of Church management which began to be implemented by Archbishop Ezekiel (1959-74). ‘American system’ favoured small GOCs or loosely organised parishes (Enories) with religion related activities under clergy leadership, not the traditional democratic GOCs with several churches and secular activities. GOC or Parish property was to be transferred to the Archdiocesan Property Trust while mixed clergy-lay conferences and councils and ecclesiastical courts were instituted, all in line with a hierarchical Orthodox Church which was missing in Australia. The Federation of GOCs of Australia, founded in 1958, opposed the new system and none more so than the GOCSA which became independent from the Archdiocese in 1960. followed suit and placed their churches and priests under independent or autocephalic Orthodox bishops. A religious schism soon developed which was characterised by heated debates on issues like the rights of the democratic Community (Koinotita) and those of the Church (Ecclesia) and the canonicity or otherwise of priests and their sacraments. Greek consuls were called upon to police the Sacred Canons of Greek Orthodoxy and make sure that Greeks had Archdiocesan marriage and baptism certificates in line with the fixed policy of all Greek governments ever since 1924. Greek Civil War and Cold War politics further complicated church divisions. So did the Greek junta regime (1967-74) with its ‘Hellas of Hellenes Christians’ ideology which appealed to Ezekiel. To be an active GOCSA member was to be a democrat and a patriot in this period. Many members and some leaders did in fact participate openly in the movement to restore Greek democracy, for Cyprus independence and to end the War in Vietnam in which young Greeks were The new A few other GOCs Some also became active in trade unions which played a part in these movements. Several prominent Greek trade unionists began to be elected on the GOCSA council alongside small businessmen and persons in the professions. Greek trade unionists were unheard of in Archdiocesan conferences and on councils, let alone radicals and Leftists. The overall effect in Adelaide at least was that the community became divided ecclesiastically as well as culturally and politically. These divisions were expressed in various other ways: separate commemorations of national days, Greek consuls patronising only those of the five Archdiocesan GOC’s/Parishes; the fact that only the GOCSA commemorates to this day the 17th November anniversary which marks the Athens Polytechnic student rebellion in 1973; the fact that many organisations avoided being seen openly supporting Archdiocesan and GOCSA projects of common benefit; and the lack of cooperation to procure sufficient government funding for Greek radio programs, Greek schools and other programs. South Australian Greeks: A Short HistoryAspects of such divisions became a permanent feature, even after the collapse of the Greek junta, the Turkish invasion of northern Cyprus in July 1974 and the hurried departure of Ezekiel from Australia a month or so later amidst wide-spread protests. It is more important to note the complex nature of the Adelaide community in terms of social organisations and their interrelationships. The larger communities of Melbourne and Sydney are much more complex. It all reflects the diverse background of immigrants but also the need to be represented and have a say in their new society. In the process community organisations enable Greeks or Greek Australians to integrate and thus contribute to the Australian multicultural.
Part 7 (A)
The Greek Australians: 1974-2009
There is much research to be done in this period if we are to understand the way in which South Australian Greeks are moving. This only indicates some tendencies or patterns which are more or less clear. The term ‘Greek Australians’ is useful for our purposes. Greek immigration had all but ceased by the early 1970s. The departure rate of 25 percent or so overall for the whole post-war period had also declined. The immigrant population was ageing and retiring progressively while by the late 1980s the Australian born were the majority in the community. They became basically Anglophones as were those who came as children and teenagers. In the 1990s the greater majority were Anglophones, made plain by the increasing use of English in a number of organisations, including churches. Their formal Australian education and socialisation in the multicultural society had equipped them with occupational skills, social and cultural values different from those of the parents. The 1991 Census notes that 36.7 per cent of the ‘second generation’ Greeks in Australia had some formal qualifications—12.7 per cent had tertiary degrees or diplomas which compare favourably with the national average of 12.8 per cent. From other reports we find that over 50 per cent of Greek Australians were marrying non Greeks. Enrolments in Greek schools began to decrease after the early 1980s even though more up to date teaching material and better trained teachers were being made available. It is doubtful if more than 20 per cent of parents send their children to Greek school though just as many were learning their Greek in government schools. This is not so in the Catholic and Protestant or private schools where an increasing number were being enrolled from the 1980s onwards. It is moreover significant that relatively few Anglophones become actively engaged in managing the affairs of Greek immigrant organisations though many attend their annual dances, social gatherings and festivals. What to do with the halls or club centres that immigrants laboured so hard to build is a common problem. The Anglophones did not get passionately involved in church politics while church attendance is usually limited to family occasions like baptisms, weddings and funerals the latter of which have been increasing. Political involvement in the broad sense of the term has been in society as a whole. Most Anglophones probably have been voting Labor like their parents. This was due partly to the traditional support that the Australian Labor Party has given to national causes like Cyprus and Greek democracy and the multicultural policies which Greeks were involved in through their community organisations and as individuals. Don Dunstan, a prominent Labor Party leader and South Australia’s Premier for ten years, was personally committed to all these causes. In the process Greeks acquired a public presence: in business organisations, trade unions, parliaments and government institutions dealing with multicultural or ethnic-specific services, education and social. Some form their own cultural Equally significant has been the role of Anglophones or bilingual Greek-Australians in organisations sponsoring a more public exposure of Greek culture from the late 1970s in the form of the annual Greek Glendi Festival which coincides with the 25th March national day celebrations. During the two-day Festival many Greek organisations have their own food stalls to raise money and Greek and non Greek businesses to display their goods. Greek musicians and singers from Adelaide and Greece and Adelaide Greek folk dance groups feature prominently and occupy centre stage in this festival which attracts a great number of Greek and non Greeks. Since 1990 a parallel organisation, the Committee for the Greek Cultural Month of March has evolved to foster Greek cultural activities. Both institutions have contributed in getting Greeks to cooperate which has helped break down church and other community divisions. In the last twenty or so years there has been a tendency among ethnicotopica organisations to form federations at a State and Federal level. Inter-State visits among co-regionals sometimes take the form of festivals. Macedonian federation to coincide with their patron saint day on 26th October. In Adelaide and elsewhere it is known as the Dimitria Festival and it has been well attended by Greeks. The most important regional festival is organised by the Greek-Festivals and social gatherings of all types have given rise to a host of Greek businesses, not only in food and catering trades but also in recreation and the arts. There are now over fifty practising Greek musicians in Adelaide. The majority are Australian born. Most Greek musicians have banded together to play Greek music in events sponsored by community organisations and South Australian Greeks: A Short Historyfamilies for baptisms and weddings as well as in restaurants and other venues for Greeks and non Greeks alike. A large number working in theatre and the visual arts are Australian born. We don’t know much about the literature of Anglophones. From samples of their work appearing in In The Footsteps of Art published by the GOCSA (1997) their themes or interests have little to do with nostalgia for the homeland or xenitia (“foreign land”) which dominate the thinking of writers in It is relevant to note that writers in both Greek and English have had few opportunities to Traditionally, South Australia had a weak Greek press to publish newspapers and magazines which usually welcome writers. There have been at least five newspaper ventures in The only Greek language newspaper is now the monthly Greek Community Tribune which is issued in Renmark. successful in radio media established in 1975 as part of the multilingual EBI FM institution. Private entrepreneurs have recently established two radio stations. Apart from advertising Greek and non Greek businesses and public notices from community organisations, regular news are given or rebroadcast from Greece, Australia, England, Germany and the Voice of America. Some of Adelaide’s Anglophones present radio programs often using a rather interesting mixture of Greek and Australian English. They also show a preference for Greek pop music. The ethnomusicologist Dr Demeter Tsounis who I have interviewed recently confirms that ‘rock’ and ‘funk’ styles have become well established in the performance of Greek music by local Greek musicians. Their bands typically feature a ‘pop’ music line-up of keyboard, guitar, bass and drum kit together with the identifiable ‘Greek’ elements—singing in the Greek language and inclusion of the ‘national’ Greek instrument, the bouzouki. Even though their repertoires are dominated by the latest contemporary pop hits from Greece, they continue to include a healthy mix of traditional genres of Greek music such as dimotika, nisiotika, rebetika, smyrneika and laika in their programs. During the 1990s groups such as Meraki, Aman and Artemisia specialised in traditional styles and instrumentation (violin, toumberleki, oud, six-stringed bouzouki, tzouras, baglamas and piano accordion), performing at Greek baptisms, weddings and social dances (horoesperides) as well as multicultural world music venues such as Nexus. Meraki and the new group Ionia continue to do this. All of this points to a dynamic live Greek music-making scene where the traditional is performed side by side with the contemporary.
Part 7 (B)
The Greek Australians: 1974-2009
Several more trends need to be noted. The church schism lingered on not least because of a strict application of Greek Orthodox Church dogma and canons by Archbishop Stylianos who succeeded Ezekiel. He strongly favoured Parishes (Enories) over democratic GOCs for his basic church organisation. He was decisive in demoting and expelling non-conforming clergy, among them five auxiliary bishops. One was Pavlos Laios who is now head of Australia’s Autocephalic Greek Orthodox Church and resides in Adelaide. Another was Seraphim Menzelopoulos who was recently elected Metropolitan of Piraeus by the Holy Synod of the Church of Greece. Stylianos was also decisive in preventing the Patriarchate of Jerusalem from staking a claim in Australian or Oceania Greek Orthodox churches. Orthodox nor Greeks’. This includes Evangelical Greek churches among others. The post 1974-Greek governments did attempt to treat all expatriate or diaspora Greeks as equals but retained the time-tested policy of favouring the canonical clergy if only for the sake of the Ecumenical Patriarchate of Constantinople (Turkey). The GOCSA abandoned attempts to resolve church doctrinal differences and concentrated on developing programs that served needs in education, welfare, homes for the aged, community centres next to its four churches, the arts which now feature prominently in its annual Odyssey Festival and a host of other activities to meet changing needs. Apart from GOCSA’s after-hours Greek school program it also supported the SA Education Department to transform the Sturt Street school into a multilingual community institution. The Archdiocese too became involved after the 1980s in homes for the aged, welfare centres and day schools or colleges-one in Thebarton and a more recent one in Unley. It generally refrained from sponsoring non-religious or secular activities like theatre but could not prevent its faithful from participating in events like Adelaide’s annual Glendi Festival even during Lent. The Glendi has been postponed in 2009 due it seems to the difficult economic times. The Unley church community for some years has hosted an annual festival. It is more important to note that by the turn of the 21st century South Australian Greeks were mixing freely enough beyond church or any other affiliation, especially at festivals, in regional (ethnotopica) events and pensioners organisations which burgeoned from the 1980s onwards. For family reasons like weddings, baptisms and funerals they were obliged to attend any church. Equally important was the need to cooperate in business, workplaces, institutions like government- sponsored multicultural councils and commissions and on Greek national issues like Cyprus and the ‘Macedonian question’ which flared up in the early 1990s. To Stylianos those outside his Archdiocese are ‘neither Cutting across church, religious, South Australian Greeks: A Short History political and regional barriers was the need to participate in pan-Hellenic organisations. A good example is the SA Council for the Greek Cultural Month (SACGM) with a history of nearly twenty years of arts and cultural activities including the now annual Festival Hellenika. But there was no mixing in the Greek government-sponsored Council of Hellenes (SAE) formed in 1996 which Archbishop Stylianos opposed and in which the GOCSA was admitted in 2003. sponsored Panhellenic Games were revived in Adelaide in 2007 after forty years with much acclaim from the athletic community. Looked at historically South Australian Greeks have created a culturally rich community. functioned since the 1920s added something new to the community and society as a whole. Most of these organisations have endured over time by adopting new programs to meet changing needs and The SAE. Every one of the hundred or so organisations that formed and The choice of ‘Hellenic’ rather than ‘Greek’ is significant. An increasing number of Greek Australians call themselves Hellenes. It all points back to the ancient non-Christian Hellenic civilization. There are many things to remind them of this heritage such as the ancient names of most regional (ethnotopica) societies: Icarus, Odysseus, Colossus, Olympic Flame, Pythagoras, Hippocrates, Leondias, Pericles and Alexander the Great. Adelaide also has a group affiliated to the Society of Hellenic Studies (formed in Melbourne in the 1990s) which promotes ancient Greek philosophy through seminars and the magazine Athena. More effective in learning about ancient Hellenic culture are Australian schools which all students attend. The Modern Greek department at Flinders University offers an education program for all language learners which has consistently been sponsored by the Greek community. Greek community organisations have done much more than foster traditional Greek culture and commemorate or celebrate important national and regional anniversaries. Every organisation became a centre for social life, especially among new immigrants and their families. Social gatherings often became fund-raisers for a variety of worthy causes: community schools, churches and homes for the aged; South Australia’s hospitals and other institutions; hospitals and schools in the homelands of immigrants; and war and earthquake and fire victims in Greece and elsewhere. There were also competitions or friendly emulations associated with such fund-raising activities while the names of donors were usually inscribed in honour rolls in community halls, churches and other buildings. The same competitive spirit was shown in raising funds for the fire victims of Activities undertaken by organisations and individuals to serve social needs have been a unifying factor in a seemingly segmented and divided community. So too has been the practice whereby persons could belong to and hold office in several organisations. In democratic organisations at least individuals were judged and honoured by their service and deeds, erga. If one considers the number of organisations there have been literally thousands of Greek community workers, most of them volunteers. The large GOCSA organisation which is involved in several areas has hundreds of volunteers who work alongside its 100 or so fully or partly employed. Generally speaking, the overall effect of the way the Greek community became organised was to increase opportunities for social participation and increase the production of cultural goods and services available to Greeks and others. In the process the community and numerous other workers have made a contribution to our multicultural society. How notable this contribution is a subject worthy of study in much more detail than has been attempted in this short history.
.
.
.
A Greek presence in the Pacific rim
The life of George Lucas Adamopoulos – newspaperman, industrialist, educator and diplomat.
The history of the Greek diaspora is replete with the lives of immigrants who, through hard work, have made new lives for themselves in their second homeland. For some the new land became a stepping stone to a third country. George Lucas Adamopoulos (Adamson) belonged to this category. Newspaperman, industrialist, educator and diplomat, Adamopoulos spent almost half a century in Pacific Rim countries, namely Australia and the Philippines.
Born on 28 April 1899 at the village of Polydrosso, Mount Parnassos, Adamopoulos completed high school studies in 1916 at Amphissa, central Greece and embarked on a two-year course in telecommunications and postal services at Athens Technical College. Then he enrolled at the new School of Chemistry, University of Athens, becoming one of its first students. His graduation followed three years of military service in Asia Minor, Macedonia and Thrace, and by that time he was convinced that he could find success overseas. On 1 May 1927, at the age of 28, he left for Sydney.
The newspaperman
Soon after he arrived in Sydney, Adamopoulos took on the position of editor of the newspaper To Ethniko Vima. The previous editor, Kimon Verenikis, had resigned from his position and its owner Nikolaos Marinakis had been searching for someone to take his place. Adamopoulos’ venture into the area of the press would not become a major career move for him and he would remain with the newspaper for only three years (1927-1930), nevertheless while he was at its helm, To Ethniko Vima was a quality publication.
The industrialist
Coming from a family company with a cotton processing business and a flour mill in Greece, industry was much more in line with Adamopoulos’ aptitudes and interests. He started a chemical company, producing and bottling “Rayospa” mineral waters and bath salts, then became further involved in industry in 1929 as organiser and technical consultant to Australian Absorbent Cotton Wool Products Limited, also in Sydney.
Keenly interested in new developments in industry, after three years in Australia Adamopoulos set off for Japan where he intended to investigate progress there. However, when the boat stopped at Manila in October 1930, Adamopoulos disembarked for some sightseeing. There he met Kyriakos Chounakos, a spirits maker from Sparta. Chounakos, who owned the Mayon Distillery in Albay confided in Adamopoulos that his wines were turning sour – a problem Adamopoulos soon rectified. Delighted, Chounakos offered him the position of chemist and business partner which he accepted, thus closing the chapter of his activities in Australia and opening a new one in the Philippines.
Soon after, Adamopoulos and Chounakos formed the Chunaco-Adamson Chemical Company, producing vanilla, orange, raspberry and banana juices. It lasted until 1932, when Adamopoulos opened a laboratory which became a major assay and analysis facility for a range of materials, such as fuels, textiles, chemicals, medical products, etc., providing a valuable service to industry and agriculture in the Philippines.
Adamopoulos’ other interests would claim his attention in the next decades. From this point on he would be involved as founder, president, director or consultant in nine more industrial companies, concerned with textiles, metals, pharmaceuticals and engineering. He made important contributions to industry and the economy of the Philippines. Furthermore, he became a member of various scientific and industrial organisations including the governmental Philippine Textile Research Institute as the Vice-Chairman, and the Philippine Chamber of Technology as director.
The educator
When Adamopoulos was still in Greece, from 1923-1927 he had run a private coaching school teaching chemistry and other science subjects. Now in the Philippines he saw an even greater need for educational facilities in technology and science, a critical need for the future of the country, rich in resources but industrially underdeveloped.
So on 20 June 1932, Adamopoulos opened the Adamson School of Industrial Chemistry in Manila becoming an important advocate of industrial education in the Philippines. Declaring his debt to his Hellenic heritage, he chose Pallas Athena as the School’s emblem. Then on 15 July 1932 he was joined by his cousin Alexander Athos Adamopoulos who would also play an important role in the future development of this educational endeavour.
Initially a night school, in one year the enrolment had grown to 300 students. In 1934 he also established a technical high school – the only one in the Philippines whose graduates were eligible for admission and scholarships at a number of technical colleges in the USA and Europe.
Two years later he amalgamated his two schools into the Adamson School of Industrial Chemistry and Engineering. The School continued to increase in number of students, courses and educational facilities. In 1935-1941, as the academic reputation of this institution grew, a major milestone was reached on 5 February 1941 when the Adamson School of Industrial Chemistry and Engineering was authorised by the Philippines Department of Education to become a fully-fledged university (The Adamson University), with George Lucas Adamopoulos becoming its President and his cousin Alexander Athos Adamopoulos its Vice-President and Treasurer.
As World War II was expanding in the Pacific and with the occupation of Manila by the Japanese in 1941, the University entered a dark chapter in its history. On 3 January 1942 the University was seized by the Japanese, its library ransacked, and the Adamson family interned as enemy aliens. The University premises and equipment were used by the Japanese as a radio transmission station and when liberation came in 1945 the retreating Japanese razed the entire University leaving no remains whatsoever.
George Adamopoulos was not a man to be defeated, however, and he rose to the challenge of rebuilding his University. So, the Adamson University moved into a building leased from the Vincentian Fathers and once again took on the mission of educating the youth of the Philippines. The University was reopened by the Vice-President of the Philippines and Secretary of Foreign Affairs Elpidio Quirino on 20 June 1946, and the reputation of the University and its founder expanded internationally. Adamopoulos became a member of the Association of Southeast Asian Institutions of Higher Learning and of the New York Academy of Sciences.
The next milestone in the history of Adamson University occurred in 1964. George Adamopoulos, although a permanent resident of the Philippines, had never renounced his Greek citizenship, and this ran contrary to the new government policy that all private educational institutions should be owned by Philippine nationals. To avoid nationalisation, Adamopoulos negotiated with the Vincentian Fathers to take over, and on 4 December 1964 they assumed ownership, with George Adamopoulos remaining President.
At this point the student enrolment had reached 4,115, and the University comprised the Graduate School, Colleges of Liberal Arts and Sciences, of Education, Commerce and Business Administration, Law, Pharmacy, Engineering (Chemical, Civil, Industrial, Mechanical, Electrical, Mining), Architecture, as well as the University High School, Testing Laboratories and School of Naval Science and Tactics.
On 26 January 1967 Adamopoulos, after thirty-five years as an educator in the Philippines, resigned as President of Adamson University while, out of appreciation for his long contribution to the University, the Board conferred upon him the title of Founder, President Emeritus and Life Trustee.
The diplomat
A fourth aspect of George Adamopoulos’ contribution lies in the area of official representation of the Greek Government. After World War II the Greek Government chose him as their official representative to the Proclamation of Independence of the Republic of the Philippines held on 4 July 1946. In 1947 the Greek Government appointed him Consul. He assisted in the conclusion of an Air Agreement between the Republic of the Philippines and the Kingdom of Greece in Athens in 1949, and in Manila in 1950 he was the Chief Delegate and Signatory to the Treaty of Friendship and Consular Establishment between the Philippines and Greece. In 1951 the Greek Government promoted him to Honorary Consul General, which he held until 1973 just before his passing, as well as Delegate of the Greek Government to the International Economic Conference for Customs Regulations and Tariffs held in Manila in 1960.
Recognition
George Adamopoulos’ contribution was first recognised officially in 1937 with an honorary doctorate awarded by the University of Athens on the occasion of its centenary. The Greek Government bestowed on him the Order of King George I Gold Medal and the Gold Cross of the Order of the Phoenix. The Women Chemical Engineers of the Philippines presented him their Gold Medal, while Adamson University gave him a number of awards. In 1968, the Ecumenical Patriarch His Holiness Athenagoras, bestowed on him the title of Offikion tou Archontos Exarchou for founding a university in the Philippines.
In 1982, on the occasion of the fiftieth anniversary of the foundation of Adamson University (as the Adamson School of Industrial Chemistry), George Adamopoulos’ outstanding contribution to education was celebrated in both the Philippines and Greece. The Greek Government issued a set of commemorative stamps and medals portraying George Adamopoulos as Founder, Emeritus President and Life Trustee of Adamson University in recognition of this anniversary and of the tremendous contribution of one of its native-born sons to a country in the Pacific Rim.
Epilogue
George Adamopoulos died on 28 February 1974 in Greece, the country of his birth. He was survived by his wife, Evdoxia and their son Dr Lucas G. Adamson, also a chemical engineer.
A reminder of the man and his achievements stands in the grounds of Adamson Centre in Manila – the St George Orthodox Chapel, erected by his son. Byzantine in architectural style, the interior is an exquisite blend of Greek Orthodox and traditional Filipino art. The chapel embodies the blend of Adamopoulos’ own Greek values and his pride in his second homeland of the Philippines, where he so successfully fostered education, a traditional Hellenic ideal.
For the full version see the 2003 Flinders University. The photographs are from the writer’s collection.
>;
>;
Over a hundred years ago, 26 Greek-Romani migrants entered Melbourne amidst a tumultuous time in Australia’s migrant history. Here is their story
In 1898 a group of 26 Greek-Romani people from Thessaly arrived in Largs Bay, South Australia and left a few days later on foot for the eastern colonies. These early migrants of Greek origin were among the reasons why the first racial legislation was introduced in South Australia followed by its enforcement through the Immigration Restriction Act of 1901. This incident was a catalyst for diplomatic relations between Greece and Australia.
The story behind these 26 early migrants and their exploits was first published in the Greek Australian magazine Parikia and has resurfaced once again as part of the continuing dialogue focused on managing the problem of mass immigration and the reception of asylum seekers into Australia.
The Greek-Romani migrant story begins back in Greece in 1897, when the Greeks lost a war against the Turks. The May 1898 truce between the two rival countries in Lamia created a wave of migrants forced to abandon their land and either migrate abroad or seek shelter in the then free Greek territories. Like many, the 26 Romani were also forced to leave their homes in the villages of Thessaly, flee to Volos and take a ship to Australia without a clue as to what the future would have in store for them. Heeding the advice of merchants and ship-owners in Volos who told stories of a prosperous life in Australia, the Romani decided to give up whatever last funds they possessed in order to pay for their journey aboard the French steamer “Ville de la Giotat” on June 20, 1898. And this is where their adventures commence. By mistake the 26 migrants landed in Adelaide instead of Sydney and soon became the centre of unpopular and negative attention. The local authorities were alarmed by the arrival of the unexpected, unwanted and dangerous newcomers clad in rags. Their entry into the country had not been authorized, a fact which soon ignited the racial flame against the coloured migrants that swept across the whole of Australia. The local newspapers painted the arrival and appearance of the 26 Romani in the blackest of colours, while they also published their pictures. Special emphasis was put on the fact that these Romani were not of Greek origin, but rather born and raised in Greece with the only work known to them as that of tinkers. Their settling into the area attracted many visitors right from the very start; some gave them money, some made fun of them and others offered them clothes and food. Most of them, however, under the guidance of the mayor of Adelaide, began organizing a campaign to drive them out of the city. Even the Australian Ambassador of Greece visited the small settlement and was surprised to know that the 26 migrants could only speak Greek. In the meantime, the Greek-Romani issue was introduced at the South Australian parliament by an MP who suggested that no Greek, Hindu or Chinese should be allowed to enter Australia henceforward. But the Greek-Romani migrants had a more serious problem to solve: survival. Without any means to support themselves, they resorted to wandering and begging or staging random acts of street entertainment for the local residents. They started dancing, juggling, and singing in order to make ends meet. But their way of life was not appreciated by the press or the aristocracy. Local authorities in Adelaide did their best to expel the 26 migrants to Melbourne, but their journey did not end there. The Greek-Romani were first boarded on a train to the suburbs of Norwood, South Australia, where the people gathered at the station and made them leave with the next train. In other stations, the locals would throw stones at them or would not even let them get off the train. Whenever they could get off the train, they would put up their tents at a good distance from the village and seek food. There were people who helped the outcasts in any way they could before finally reaching Serviceton, Victoria on June 23, 1899. The Melbourne media announced their arrival by describing them as Greek refugees or simply as Gypsies. Ninety-four Greeks publicly protested because Australian authorities and the media “classified them as Greeks” and insisted that the group were Romani from Serbia, who could speak Greek. However, the then Minister of Justice denied this story because all 26 migrants had Greek passports with them issued by the Greek Consulate in Egypt. The press continued with its racially biased reports against the Greek-Romani. The migrants started wandering once again from one village to the next. The New South Wales government ordered its police forces to prevent the Romani from entering the county. Starving, huddling in rags, the 26 Romani dreamt of reaching Melbourne where the Greek community would hopefully help them. On August 17th, the wanderers got to Ballarat, one of the few places where they would be treated as humans. There they spent a week before setting off again to Melbourne, making a living by performing in the nearby villages. Finally, the Melbourne authorities did not allow them to enter the city opting to have them camp at the suburban area of St. Kilda, which was not under the city’s jurisdiction. But their wandering and adventures did not stop there, instead continuing for several decades.
.
>;
Καθηγητής Γιώργος Καναράκης Ο.Α.Μ.
Πτυχίο (Παν/μιο Αθηνών), M.A. (Παν/μιο Indiana, ΗΠΑ), δ.Φ. (Παν/μιο Αθηνών), Hon.D.Litt. (Παν/μιο Charles Sturt, Αυστραλία) Σχολή Κοινωνικών Επιστημών και Ανθρωπιστικών Σπουδώ.
Πανεπιστήμιο Charles Sturt Αυστραλία
Ο Γιώργος Καναράκης από τον Πειραιά είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Charles Sturt της Αυστραλίας. Σπούδασε ελληνική και αγγλική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με υποτροφία του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών, διδακτική της Αγγλικής ως ξένης γλώσσας με το Βρετανικό Συμβούλιο στο Λονδίνο (1964), καθώς επίσης, με υποτροφία Fulbright, αγγλική γλώσσα και αμερικανική λογοτεχνία στο Institute of International Education του Πανεπιστημίου Michigan State των ΗΠΑ (1967) και εφαρμοσμένη γλωσσολογία στο Πανεπιστήμιο Indiana των ΗΠΑ, απ’ όπου έλαβε και δίπλωμα Master of Arts (1968). Το 1974 ανακηρύχθηκε αριστούχος διδάκτορας στη γλωσσολογία από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει διδάξει στο Τμήμα Αγγλικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών (1966-76) του οποίου για αρκετά χρόνια διετέλεσε και Προϊστάμενος, στο Πανεπιστήμιο La Verne, ως επισκέπτης καθηγητής στο Bridgewater State College των ΗΠΑ, κ.α. Είναι μέλος ελληνικών, αυστραλιανών και άλλων διεθνών επιστημονικών εταιρειών, με συμμετοχή σε πολλά διεθνή συνέδρια, και έχει διατελέσει ως μέλος πανεπιστημιακών, κυβερνητικών και άλλων επιτροπών της Ελλάδας, των ΗΠΑ και της Αυστραλίας σε θέματα παιδείας και έρευνας. Τα ερευνητικά και επιστημονικά του ενδιαφέροντα εκτείνονται κυρίως στους κλάδους της λογοτεχνίας, της ιστοριογραφίας και του τύπου του απόδημου Ελληνισμού, ιδιαίτερα της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας, καθώς και της ελληνικής και αγγλικής γλώσσας και γλωσσολογίας. Εργασίες του (βιβλία και άρθρα) στους παραπάνω κλάδους έχουν δημοσιευθεί στην Ελληνική και Αγγλική, καθώς και σε ισπανική και πολωνική μετάφραση, στην Ελλάδα, Κύπρο, Αυστραλία, ΗΠΑ, Καναδά, Γερμανία, Πολωνία, Πορτογαλία και Χιλή. Πρωτοποριακά θεωρούνται τα έργα του Η λογοτεχνική παρουσία των Ελλήνων στην Αυστραλία (Αθήνα,1985), Greek Voices in Australia: A Tradition of Prose, Poetry and Drama (Sydney, 1987, ανατ. έκδ. 1991), Ο Ελληνικός Τύπος στους Αντίποδες: Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία (Αθήνα, 2000), Όψεις της λογοτεχνίας των Ελλήνων της Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας (Αθήνα, 2003) και Διαγλωσσικές επιδράσεις στην αγγλική και η συμβολή της ελληνικής γλώσσας (2005, β’ έκδοση 2008). Τα τρία πρώτα έχουν επίσης βραβευθεί.Εκτός από τις υποτροφίες του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών της Ελλάδας για σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και του Ιδρύματος Fulbright για μεταπτυχιακές σπουδές στις ΗΠΑ, έχει τύχει και άλλων υποτροφιών, καθώς και επιστημονικών και ερευνητικών χορηγιών, όπως από το Πανεπιστήμιο Indiana των ΗΠΑ, το Πανεπιστήμιο Charles Sturt της Αυστραλίας, το Αυστραλιανό Συμβούλιο Έρευνας, την Επιτροπή Λογοτεχνίας του Αυστραλιανού Συμβουλίου Καλών Τεχνών, την Κοινοπολιτειακή Σχολική Επιτροπή και άλλους δημόσιους φορείς. Στην πολιτιστική του συμβολή ανήκει επίσης η προ της Ολυμπιάδας του Σύδνεϋ (2000) έντονη καταγγελία του στα αυστραλιανά και διεθνή μέσα μαζικής επικοινωνίας για το επί εβδομήντα χρόνια απαράδεκτο ατόπημα της απεικόνισης του Κολοσσαίου της Ρώμης στη μία όψη του μεταλλίου των Ολυμπιακών Αγώνων, γεγονός που τελικά αναγνωρίστηκε από την Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή και διορθώθηκε στην Ολυμπιάδα της Αθήνας (2004). Για την προσφορά του στα ελληνικά γράμματα (ιδιαίτερα της Αυστραλίας) και τον ελληνικό πολιτισμό, το 1994 εξελέγη μέλος της Διεθνούς Ακαδημίας της Ρώμης προς Διάδοση του Πολιτισμού, το 1999 τιμήθηκε με Επίτιμο Διδακτορικό Γραμμάτων (Hon. D.Litt.) από το Πανεπιστήμιο Charles Sturt της Αυστραλίας και το 2002 του απονεμήθηκε από τις Αυστραλιανές Αρχές το Medal of the Order of Australia (Ο.Α.Μ.). Το 2008 το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών του απένειμε στους Δελφούς το «Βραβείον Σοφίης» για τις υπηρεσίες του, με το έργο και τις πράξεις του, στο αξιακό σύστημα του Ελληνισμού.
PROFESSOR GEORGE KANARAKIS
B.A. ( Athens ), M.A. (Indiana), Ph.D. ( Athens ), Hon.D.Litt. (Charles Sturt)
School of Social Sciences and Liberal Studies
Charles Sturt University
Dr George Kanarakis is an Adjunct Professor at Charles Sturt University , Australia . Previously he taught at the University of Athens (1966-1976) at the Department of English where he also served for several years as its Head, as well as at the University’s Foreign Language School , at La Verne University , Deree-Pierce College , Bridgewater State College, USA, and elsewhere. Since 1976 he has been teaching at Charles Sturt University (formerly Mitchell College of Advanced Education). He also taught at the Australian College for Seniors (1982-1996) and at the School for Talented Children (1985-1989) under Mitchellsearch Ltd. Professor Kanarakis studied philology (Greek and English) at the University of Athens under a scholarship from the State Scholarship Foundation and later TEFL with the British Council in London (1964). In 1967-1968, under a Fulbright Scholarship, he completed post-graduate studies in English language and American literature at the Institute of International Education of Michigan State University (1967) and applied linguistics at Indiana University , USA (M.A. 1968). In 1974 he was awarded his Ph.D. (Hons.) in linguistics from the School of Philology , University of Athens .In addition to the above-mentioned scholarships, he has received grants from Indiana University , Charles Sturt University , the Australian Research Council, the Australia Council (Literature Board), the Commonwealth Schools Commission and other organisations.His research interests focus mainly on the fields of the literature, historiography and the press of the Greeks of the diaspora, especially in Australia and New Zealand , as well as on the Greek and English languages and linguistics.In these areas he has published a number of books, monographs and many articles in Greece, Cyprus, Australia, USA, Canada, Germany, Poland, Portugal and Chile, in Greek and in English, as well as in Spanish and Polish translation. Furthermore, he has mentored and supervised many post-graduate, including doctoral, students conducting research in his areas of expertise. Considered pioneering are his works The Literary Presence of the Greeks in Australia (1985, as well as in English translation, Greek Voices in Australia: A Tradition of Prose, Poetry and Drama, 1987, repr. 1991), The Greek Press in the Antipodes: Australia and New Zealand (2000, in Greek), Aspects of the Literature of the Greeks in Australia and New Zealand (2003, in Greek) and Interlanguage Influences upon English and the Contribution of the Greek Language (2005, 2nd edition 2008 in Greek). The first three have been awarded prizes.Professor Kanarakis is a member of a number of Greek, Australian and other international scholarly and cultural associations; he has participated in many international conferences and has served as an advisory member of university, government and other committees of Greece , the USA and Australia on matters of education and research. He has also served as a member of the editorial boards of scholarly journals (Views on Language and Language Teaching, Athens, 1977-82; Études Helléniques/Hellenic Studies, Montreal, 1994- of which he was editor of the Autumn 2008 issue), as well as of publishing companies (Owl Publishing, Melbourne, 1998-, Grigoris Publications (Series: Hellenism of the Diaspora), Athens, 2000- ). He has given many lectures in Greek and in English in Australia , New Zealand , Greece , Cyprus , and the USA on subjects of theoretical, applied and contrastive linguistics, Greek language and literature, teaching Greek as a foreign language, the literature of the Greek diaspora, as well as on the press and literature of the Greeks in Australia and New Zealand . He has been interviewed extensively in the press, on radio and television in Australia and Greece as well as in the USA , Canada and Germany , on a variety of scholarly and cultural subjects. His work relating to the change of the Olympic Medals received wide international media attention. Furthermore, he was the producer and presenter of two radio programs (the Greek-language “Greek Community Program” (1976-1980) and the English-language “The Greek Vision” (1979-1980) on Greek literature, history and civilisation) on 2MCE-FM, Mitchell College of Advanced Education. Professor Kanarakis’ community activities have included, among others, numerous lectures and seminars for a wide range of cultural events in Central Western New South Wales, Sydney , Newcastle , Canberra , Melbourne , Adelaide , Darwin , as well as to schools, literary and community organisations, the CWA, University of the Third Age in Bathurst , as well as to student and teacher organisations in Australia . At the international level in 2000, Professor Kanarakis played a significant role in drawing the attention of the Australian and international mass media to the inappropriate depiction of the Roman Colosseum on the Olympic Games medals. This seventy-year-old error was finally accepted by the International Olympic Committee and was corrected for the Athens Olympiad of 2004. For his contribution to the Greek Letters (especially in Australia) and Greek civilisation, Professor Kanarakis has been honoured with a number of awards and distinctions, including election in 1994 to membership of the International Academy for the Promulgation of Civilisation, Rome, while in 1999 he was conferred with an Honorary Doctorate of Letters by Charles Sturt University. In 2002 he was awarded the Medal of the Order of Australia for service to the community and to education, particularly through the study of Greek arts and culture, and in 2008 the National and Kapodistrian University of Athens honoured him at Delphi for “having upheld the Hellenic values throughout his life and work”.
.
.
Οι Έλληνες στην Άπω Ανατολή
Αναστασίου Μ. Τάμη
Κυκλοφόρησε από τον Εκδοτικό Οίκο Βάνια της Θεσσαλονίκης το βιβλίο του Καθηγητή Αναστασίου Μ. Τάμη με τίτλο Greeks in the Far Orient (2011) με 698 σελίδες και 420 ανέκδοτες και σπάνιες φωτογραφίες από την ελληνική μετανάστεσυη και εποίκιση στις χώρες της Ανατολής.
Ο διάσημος Βυζαντινολόγος και Ισλαμολόγος καθηγητής Σπύρος Βρυώνης στον πρόλογο του βιβλίου αναφέρει:
Πρωταρχικός σκοπός αυτού του βιβλίου είναι να αφηγηθεί και να αναλύσει την ιστορία του εποικισμού των Ελλήνων και Κυπρίων στις χώρες της Άπω Ανατολής την Κίνα, Ιαπωνία, Κορέα και τις Φιλιππίνες από το 1875 μέχρι και σήμερα. Ο συγγραφέας διασαφηνίζει ότι έχει ως στόχο του να τεκμηριώσει και να κατηγοριοποιήσει τη μεταναστευτική κινητικότητα των εποίκων μέσα στο πλαίσιο τριών τύπων μεταναστεύσεων τις οποίες καθορίζει ως εξής: (α) Μεταναστευτικοί εποικισμοί (1878-1945) Ελλήνων και Κυπρίων, που έχουν ως αιτία τους τις οικονομικές δυσκολίες αλλά και τους εθνικούς και θρησκευτικούς διωγμούς που υπέστησαν στα Βαλκάνια και στην Τουρκία και αργότερα τους σταλινικούς διωγμούς κατά των εθνικών μειονοτήτων στη Σοβιετική Ένωση. (β) Μεταβατικοί επικοισμοί (1945-1985), οι οποίοι δεν αποτελούνταν μόνον από μεταναστεύσεις από την Ελλάδα και την Κύπρο αλλά επίσης και από Έλληνες ναυτικούς του επιιβλητικότατου ελληνικού εμπορικού στόλου αλλά και τους Έλληνες εποίκους της Κίνας, οι οποίοι απελάθηκαν από τη νικηφόρα κομμουνιστική κυβέρνηση μετά το 1949 και οι οποίοι μετεγκαταστάθηκαν στην Ιαπωνία, Αυστραλία και τις ΗΠΑ. Η αμερικανική στρατιωτική νίκη και η καταστροφή της ιαπωνικής οικονομίας προσέφεραν δυνατότητες σε Έλληνες εμπόρους στην Ιαπωνία, όπου συνδέθηκαν με Ελληνο-αμερικανούς στρατιωτικούς, αξιωματικούς και στρατιώτες, που αποτελούσαν μέρος των δυνάμεων κατοχής της Ιαπωνίας, και (γ) Μετεπιβιβαζόμενοι (και συχνά εφήμεροι) εποικισμοί (1986-2010) επαγγελματιών, διοικητικών στελεχών και τεχνολόγων μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών και αντιπροσώπων οικονομικών και πολιτικών οίκων της παγκοσμιοποίησης, έτοιμων να αναλάβουν δράση του επαγγέλματος και της ειδικότητάς τους. Στην αναλυτική τρισχιδή αφήγησή του, η τριπλή διαίρεση των τριών αυτών διαφορετικών μεταναστεύσεων, επιτρέπει στον Τάμη να παρουσιάσει μία κατάλληλα σκελετώδη δομή, που ικανοποιεί τις απαιτήσεις τόσο της αφήγησης όσο και της ανάλυσης. Συγκεκριμένα το περιεχόμενο στο σύνολό του διαβάζεται άνετα και καταβάλλεται η δέουσα προσοχή στις απαιτήσεις ενός εμβριθούς ακαδημαϊκού πονήματος. Επιπλέον επιτρέπει στον αναγνώστη να επιστρατεύσει την αφηρημένη διάσταση των δυνάμεων τόσο στις σχέσεις των χωρών υποδοχής όσο και στον πολιτισμό τους με αυτόν των μεταναστών. Και τελικά πέρα και πάνω από αυτές τις διαστάσεις, ο Τάμης εισαγάγει πληθώρα προσώπων και οικογενειών αναδεικνύοντας τη συμβολή και τις αποτυχίες τους, στη ζωή των ελληνικών και κυπριακών «κοινοτήτων» των φαινομενικά αυτών «εξοτικών» χωρών και του πολιτιστικού τους απότοκου….»
Τα περιεχόμενα του βιβλίου έχουν αναλυθεί ως εξής:
ΠΡΟΛΟΓΟΣ από τον Σπύρο Βρυώνη
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Η ΕΞΟΔΟΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΗΝ ΚΙΝΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΕΠΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΜΕΤΑ-ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΚΙΝΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΟΥΝ ΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ
KΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ ΜΟΡΦΩΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΗΝ ΚΟΡΕΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΙΣ ΦΙΛΙΠΠΙΝΕΣ
ΕΠΙΛΟΓΟΣ από τον Σπύρο Βρυώνη
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
Η μελέτη που καταγράφεται στη μονογραφία αυτή αναφέρεται στη μετανάστευση και εποίκιση περίπου 40.000 Ελλήνων και Κυπρίων στις χώρες της Άπω Ανατολής, συμπεριλαμβανομένων των Ινδιών, Βεγγάλης, Κίνας, Κορέας, Ιαπωνίας και Φιλιππίνων και στις μυθώδεις περιπλανήσεις τους από το 1875 μέχρι και τις μέρες μας. Γενική αναφορά γίνεται επίσης σε σποραδικές ελληνικές εποικίσεις στην αχανή περιοχή του Ειρηνικού και της Νοτιο-ανατολικής Ασίας. Η έρευνα εστιάζεται σε τρεις ετερογενείς ελληνικές εποικίσεις στην περιοχή: (α) τη μεταναστευτική εποίκιση, αναφερόμενη σε εποίκους από την Ελλάδα και την Κύπρο, αλλά και εκτοπισμένους εξορίστους και πολιτικούς πρόσφυγες από την ευρύτερη περιοχή της Βαλκανικής και της πρώην Σοβιετικής επικράτειας (1875-1945), (β) την ενδιάμεση κοινωνικο-πολιτική και ναυτιλιακή εποίκιση, η οποία περιλαμβάνει φιλοπερίεργους εμπόρους, εκπατρισμένους και εξορίστους από την Κίνα και τη Μαντσουρία προς την Ιαπωνία και άλλες χώρες καθώς και Έλληνες και Κυπρίους ναυτικούς (1945-1985) και (γ) τη φερέοικη εποίκιση, που περιλαμβάνει εφήμερους και διαρκώς μετακινούμενους εποίκους από την Ελλάδα και την Κύπρο, κυρίως επιστήμονες και τεχνοκράτες, υψηλόβαθμα στελέχη επιχειρήσεων και αντιπροσώπους πολυεθνικών εταιρειών και επιχειρήσεων (1986-2010). Η καταγραφή και ανάδειξη της ελληνικής μετανάστευσης και εποίκισης στην Άπω Αντολή παραμένει ασήμαντη. Ο Patrick Lafcadio Hearn περιγράφει γλαφυρότατα τον εξωτικό τρόπο ζωής των Ιαπώνων και προβαίνει σε κάποιες γενικές αναφορές σε θέματα που είναι ελληνικά, ενώ ελάχιστες εκδόσεις που εμφανίστηκαν στη δεκαετία του 1920 (Σταυρινός, 1926), αναφέρεται στη ζωή των Κινέζων χωρίς ιδιαίτερη μνεία στους Έλληνες εποίκους της. Υπάρχουν επίσης ελάχιστες δημοσιογραφικές αναφορές στις κοινωνικο-πολιτιστικές και οικονομικές δραστηριότητες των Ελλήνων στην Άπω Ανατολή (βλέπε βιβλιογραφία). Αντίθετα, εμφανίζονται συχνά πολλές περιστασιακές, πρόχειρα καταγραμμένες και συχνά συναισθηματικές και μελοδραματικές αφηγήσεις σε διάφορα περιοδικά και στο διαδύκτιο σε μια προσπάθεια να εξιδανικεύσουν μία εξωτική και μυστικοπαθή Ανατολή. Σκοπός της μελέτης αυτής ήταν να διερευνήσει και να εκδώσει το αρχειακό υλικό [τας αποκειμένας γραφάς] και τα έγγραφα [μνήμαι] αλλά και το χρονικό της ελληνικής εποικιστικής εμπειρίας στην Άπω Αντολή επιχειρώντας να απαντήσει στην ερώτηση «πώς και γιατί τα γεγονότα εξελίχτηκαν ως εξής;». Ο απώτερος σκοπός της μελέτης ήταν να ερευνήσει επίσης τις διάφορες φάσεις τις ελληνικής και κυπριακής εποίκισης και παρουσίας στην Άπω Ανατολή, συμπεριλαμβανομένης και της εγκατάστασης, της κοινωνικο-οικονομικής συγκρότησης και κινητικότητας, των μορφωτικών και δια-εθνικών σχέσεων, σχολιάζοντας τη συμβολή και την ενσωμάτωσή τους στις χώρες εγκατάστασης και εξετάζοντας τις παραμέτρους και τα χαρακτηριστικά που οδήγησαν στην εδραίωση και συμπολίτευσή τους στις τοπικές κοινωνίες υποδοχής. Στόχος της έρευνας υπήρξε επίσης να αναδείξει τα πρόσωπα και τα γεγονότα που διαμόρφωσαν την ελληνική παρουσία στις χώρες αυτές του εξωτικού μυστικισμού και της ανατολικής απομόνωσης και να φέρει στο φως ό,τι επηρέασε τις κοινωνίες τους. Η έρευνα διήρκησε περισσότερο από πέντε χρόνια (2005-2010) και κάλυψε δώδεκα χώρες. Ο συγγραφέας και η ερευνητική του ομάδα, που αποτελούνταν από βοηθούς ερευνητές και πληροφορητές, εντόπισαν, ταξινόμησαν, τεκμηρίωσαν και ανέλυσαν χιλιάδες έγγραφα και συγκέντρωσαν περισσότερες από 2.000 φωτογραφίες (1890-2010). Οργάνωσαν στις χώρες υποδοχής περισσότερες από 400 συνεντεύξεις σημαινουσών προσωπικοτήτων, πρωτοπόρων εποίκων και των επιγόνων τους, συγκεντρώνοντας ένα σώμα σχεδόν 3.000 σελίδων προφορικής ιστορίας. Εντόπισαν και μελέτησαν ένα ευρύ φάσμα ερευνητικού υλικού από προσωπικά και κρατικά αρχεία, εκατοντάδες προξενικά και διπλωματικά έγγραφα, ημερολόγια, βιβλία και περιοδικά, και ειδήσεις και άρθρα πρακτορείων ειδήσεων και εφημερίδων που εκδόθηκαν στην Ιαπωνία, Κίνα, Φιλιππίνες και Ινδίες (1890-2010). Η διαδικασία εντόπισης του πρωτογενούς υλικού υπήρξε βραδεία, επίπονη και δυσκολοπρόσιτη και σε πολλές περιπτώσεις ακόμη και προβληματική. Εκατοντάδες υπήρξαν οι πληροφορητές, οι οποίοι απέδωσαν στις συνεντεύξεις τους τη δική τους εμπειρία στις χώρες της Άπω Ανατολής, προσθέτοντας στη γνώση, αφηγούμενοι το προσωπικό οδοιπορικό τους, περιγράφοντας με τους περιορισμούς της προφορικής ιστορίας τα γεγονότα που έζησαν, εκφωνώντας τα βιώματά τους με τον δέοντα συναισθηματισμό και την ιδιαιτερότητα της ερμηνείας τους. Οι πληροφορητές, από τους οποίους ζητήθηκε να περιγράψουν ενδελεχώς τα βιώματα της μετανάστευσης και εγκατάστασης, επιλέχτηκαν με βάση τον τύπο κια τη διάρκεια της εποίκισης, τα ενδιαφέροντα και τις ενασχολήσεις τους αλλά και μεταβλητές που σχετίζονταν με το γένος και την κοινωνικο-οικονομική τους συγκρότηση. Πολλοί από αυτούς έφεραν μαζί τους τις εμπειρίες από την εποίκιση σε περισσότερες από δύο διαφορετικές χώρες, άλλους διέκρινε η συνεχής κινητικότητα στις χώρες της Ανατολής, οι περισσότεροι όμως αφού έζησαν για χρόνια στην ανατολική Ασία, τελικά επαναπατρίστηκαν ή μετανάστευσαν μόνιμα στις μεταναστευτικές αγγλόφωνες χώρες των ΗΠΑ, Αυστραλίας και Καναδά και στις ισπανόφωνες της Λατινικής Αμερικής. Πολλοί από αυτούς ήσαν απόγονοι πρωτοπόρων εποίκων, αρκετοί ήσαν τέκνα επιφανών Ελλήνων της Κίνας και της Ιαπωνίας, ορισμένοι ήσαν επίγονοι διαπρεπών προσωπικοτήτων, Ιαπώνων, Κινέζων, Κορεατών και Φιλιππινέζων, απότοκα μεικτών γάμων, των οποίων η τεράστια συμβολή τούς ανέδειξε σε ιδάλματα και εθνικούς ήρωες στις χώρες τους, όπως η Ειρήνη (Έμη) Fukuzawa από την Kamakura, θυγατέρα του Shintaro Fukuzawa και της Ακριβής Ασημακοπούλου, της οποίας ο παππούς, Yukichi Fukuzawa, ίδρυσε το διασημότερο ιδιωτικό Πανεπιστήμιο της Ιαπωνίας, το Keio University [Keio Gijuku Daigaku] και αναγνωρίστηκε ως εθνική φυσιογνωμία της Ιαπωνίας, καθώς και ο Μίλτων Αδαμόπουλος [Adamson], του οποίου ο πατέρας και οι δύο θείοι του ίδρυσαν το επιφανέστερο ιδιωτικό πανεπιστήμιο των Φιλιππίνων το Adamson University στη Μανίλα. Ως πληροφορητές της έρευνας αυτής χρησιμοποιήθηκαν επίσης, μεταξύ άλλων, και ναυτικοί, οι οποίοι εγκατέλειψαν τα πλοία τους για να νυμφευτούν ντόπιες γυναίκες και να εγκατασταθούν μόνιμα σε λιμάνια της Ιαπωνίας και της Κορέας, ανοίγοντας δικά τους μαγειριά και εστιατόρια και μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις. Επίσης, έμποροι μεταξιού, πορσελάνης, καπνού και αλκοόλης με τεράστια πείρα στη βόρεια Κίνα, Μαντσουρία και Ιαπωνία, οι οποίοι ίδρυσαν επιχειρήσεις εισαγωγών και εξαγωγών, διοικητές ναυτιλιακών εταιρειών, εφοπλιστές, στελέχη επιχειρήσεων, επιστήμονες και τεχνίτες που γεννήθηκαν στις χώρες υποδοχής, καθώς και τα παιδιά τους. Η ταξινόμηση και τεκμηρίωση των εγγράφων, που σχετίζονται με την παρουσία των Ελλήνων στην Άπω Ανατολή και αφορούν κοινωνικο-οικονομικά, εμπορικά και πολιτιστικά θέματα, υλοποιήθηκε χρησιμοποιώντας μεγάλο αριθμό πρωτογενών πηγών, ήτοι ιδιωτικά και κυβερνητικά αρχεία, μουσεία, ιστορικές εταιρείες, κοιμητήρια και βιβλιοθήκες. Η έρευνα κάλυψε επίσης τα προσωπικά αρχεία προσωπικοτήτων, συμπεριλαμβανομένων και διάσημων οικογενειών όπως των οικογνειών Fukuzawa, Adamson, Δουκάκη, Κανελλάκη, Μεταξά, Γιαννουλάτου, Παραδείση και Θεοφάνη. Η ενδελεχής έρευνα των κρατικών αρχείων και άλλων δημόσιων οργανισμών επεκτάθηκε μεταξύ άλλων στα Διπλωματικά Αρχεία και στη Βιβλιοθήκη του ιαπωνικού ΥΠΕΞ, στα Αρχεία της Βουλής [Diet] της Ιαπωνίας, στα Αρχεία του ΥΠΕΞ των ΗΠΑ που σχετίζονται με της Εσωτερικές Υποθέσεις της Ιαπωνίας στην περίοδο 1910-1929, στα αρχεία της Ιστορίας της Πόλεως Yokohama, στα αρχεία του Κοιμητηρίου Ξένων Υπηκόων της Yokohama, στα αρχεία του Κοιμητηρίου Yamate, στα Εθνικά Αρχεία της Ιαπωνίας, στα αρχεία των διαφόρων Εταιρειών και Συλλόγων, όπως αυτές του Πατρικίου Λευκάδιου Hearn, της βιβλιοθήκης της Βιομηχανίας Sumitomo, της εφημερίδας Asahi, στα αρχεία και τις εκδόσεις της Aegean Society of Japan, στα αρχεία και στα προξενικά έγγραφα του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ. Επίσης συστηματική έρευνα ακολούθησε στα αρχεία της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ιαπωνίας, στα αρχεία του Πανεπιστημίου Adamson στη Μανίλα, στα κρατικά Αρχεία των Φιλιππίνων αλλά και στα αρχεία κορεατικών και φιλιππινέζικων εφημερίδων. Σημαντική πηγή πληροφόρησης υπήρξαν και τα ελληνικά διπλωματικά και προξενικά έγγραφα αλλά και οι μαρτυρίες και τα προσωπικά αρχεία σημαντικών Ορθοδόξων ιεραρχών. To βιβλίο θα διατίθεται από τα βιβλιοπωλεία της Ελλάδας την πρώτη εβδομάδα του Οκτωβρίου. Στην Αυστραλία θα παρουσιαστεί επίσημα στις 4 Νοεμβρίου, ενώ στην Κίνα, Ιαπωνία, Κορέα, Φιλιππίνες, ΗΠΑ και Καναδά από τα μέσα Νοεμβρίου. Για παραγγελίες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθύνονται ηλεκτρονικά στη διεύθυνση orientgreeks@gmail.com
.
>;
Ιστορία γραμμένη σε κατάρτια
Την Τετάρτη έφτασε στην Αυστραλία ο μεγάλος τροβαδούρος της αγάπης, Γιάννης Πάριος. Μαζί του και ο γιος του Χάρης Βαρθακούρης, ο οποίος θα μοιραστεί μαζί του μέρος της σκηνής. Σύμφωνα με πληροφορίες της WW ENTERTAINMENT που τον φέρνει στην Αυστραλία, ο μεγάλος τραγουδιστής θα δώσει την πρώτη του συναυλία το Σάββατο, 29 Οκτώβρη στο Darwin, στην αίθουσα της Καλυμνιακής Αδελφότητας, όπου η ομογένεια τον περιμένει με μεγάλη ανυπομονησία για να απολαύσει το πλούσιο ρεπερτόριό του. Οι Καλύμνιοι, συγκινούνται ιδιαίτερα με τα νησιώτικα του Πάριου, τα οποία, όπως έχουν διαρρεύσει πληροφορίες, σίγουρα θα συμπεριλαμβάνονται στο ρεπερτόριό του. Στη Μελβούρνη, εκδήλωσε την επιθυμία να επισκεφτεί το Oakleigh, όπου άκουσε ότι χτυπά η καρδιά του ελληνισμού. Η επίσκεψη θα γίνει την ερχόμενη Τρίτη, στις 5μ.μ. την ημέρα του Melbourne Cup, 1η Νοεμβρίου. Ακολουθεί η συναυλία του Σίδνεϊ, στο LE MONTAGE BAYSIDE EVENT CENTRE, την Παρασκευή, 4 Νοεμβρίου, ενώ το Σάββατο, 5 Νοεμβρίου δίνεται η συναυλία της Μελβούρνης στο πολυτελές PENINSULA DOCKLANDS. H αλλαγή από 31 Οκτώβρη -παραμονή του Μέλμπουρν Καπ- στην 5η Νοέμβρη, έγινε για να μπορέσουν να απολαύσουν τον μεγάλο τραγουδιστή και όσοι είχαν από καιρό δεσμευτεί την ημέρα αυτή με κάποια υποχρέωση. Την τελευταία του συναυλία στην Αυστραλία, σ’ αυτή την τουρνέ, θα δώσει ο Γιάννης Πάριος στην Αδελαΐδα, στο KRYSTAL FUNCTION CENTRE. Υπάρχει μεγάλη κινητικότητα στο κλείσιμο θέσεων και οι θαυμαστές του θα πρέπει να σπεύσουν για να μη μείνουν «εκτός» από ένα γεγονός-ορόσημο, δεδομένου ότι, όπως έχει δηλώσει ο ίδιος, αυτό θα είναι το τελευταίο του ταξίδι στην Αυστραλία. «Νιώθω ιδιαίτερα συγκινημένος γιατί οι απόδημοι είναι για μένα ένα πολύτιμο, ακριβό, υπέροχο κομμάτι του ελληνισμού, που έχει μεν… αποδημήσει, δεν έχει, όμως, αποκοπεί από τις ρίζες του. Και όχι μόνο αυτό, αλλά όλα αυτά τα νάματα της πολιτιστικής του κληρονομιάς που πήρε φεύγοντας από τη γενέτειρα, τα κράτησε μέσα του ολοζώντανα, φλογερά, να τον συνοδεύουν σ’ όλες τις εκφράσεις και εκφάνσεις της ζωής του στη νέα γη. Θαυμάζω, ακόμη, τη δύναμή τους, το κουράγιο τους, την ευφυΐα και την ικανότητα, να διακριθούν στη θετή τους πατρίδα. Άνθρωποι, με λίγα ή χωρίς εφόδια, κατόρθωσαν, όχι απλώς να επιβιώσουν, αλλά να δημιουργήσουν περιουσίες, να σπουδάσουν τα παιδιά τους, να έχουν μια θέση ξεχωριστή στην πολυπολιτισμική Αυστραλία».
ΕΙΜΑΙ ΠΕΡΗΦΑΝΟΣ
«Είμαι περήφανος για όλον αυτόν τον κόσμο που συναντώ στις συναυλίες που δίνω στο εξωτερικό, γιατί έχω παρακολουθήσει τα βήματά τους, όλα αυτά τα χρόνια. Γνωρίζω τους μόχθους, τις σκληρές και αντίξοες συνθήκες που ήταν αναγκασμένοι να αντιμετωπίσουν, χωρίς να περάσει ούτε στιγμή η σκέψη από το μυαλό τους να παραιτηθούν. Γεμίζει η ψυχή μου χαρά όταν μου δίνεται η ευκαιρία να τραγουδήσω για κείνους. Όταν γίνεται αυτή η μοναδική επικοινωνία μεταξύ μας την ώρα του τραγουδιού. Ερμηνεύω ένα τραγούδι και το απευθύνω στον καθένα ξεχωριστά, γιατί όλοι εκείνοι που είναι στον ίδιο χώρο μαζί μου, είναι μοναδικοί. Με συγκινεί και το έχω πει κι άλλες φορές, το ότι όλα αυτά τα χρόνια, οι Έλληνες του εξωτερικού, έχουν παρακολουθήσει την πορεία μου. Έχουν τραγουδήσει τα τραγούδια μου, έχουν βρει χαρά, συγκίνηση ή και παρηγοριά σ’ αυτά. Δεν είναι μικρό πράγμα, αν σκεφθείς ότι κατακλύζονται από το ξένο τραγούδι που γι’ αυτούς… δεν είναι ξένο, σε τελευταία ανάλυση».
ΟΙ ΝΕΕΣ ΓΕΝΙΕΣ
Τότε λοιπόν, σε συμφωνία κυρίως με υπερατλαντικές χώρες, ξεκίνησαν οι διαδικασίες μετανάστευσης» λέει κ. Εσδράς και εξηγεί πως η κάθε χώρα έθετε τα δικά της κριτήρια για τα προσόντα των μεταναστών που θα δεχόταν, προκειμένου όχι μόνο να μεταναστεύσουν αλλά και να γίνουν μόνιμοι κάτοικοι της χώρας – διαθέτοντας όλα τα δικαιώματα ενός πολίτη. «Αυτή άλλωστε ήταν και η βασική διαφορά των προγραμμάτων μετανάστευσης της τότε ΔΕΜΕ, σε αντίθεση με αυτά της Γερμανίας και του Βελγίου, τα οποία δεν έγιναν από τον οργανισμό μας και στις χώρες αυτές οι Έλληνες είχαν διαφορετική αντιμετώπιση» προσθέτει. Σε αντίθεση όμως, με τους Έλληνες που έφυγαν προς την Αμερική ή την Αυστραλία μεμονωμένα, ακόμη και ως λαθρεπιβάτες σε πλοία, πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τα κύματα της μετανάστευσης των επόμενων δεκαετιών ήταν περισσότερο οργανωμένα. «Άσοι έφυγαν πριν από το 1952 αντιμετώπισαν μία εντελώς διαφορετική κατάσταση. Για την Αυστραλία έφυγαν κυρίως ναυτικοί ή άνθρωποι που προσπάθησαν να εργαστούν στη δημιουργία σιδηροδρόμων. Εμπαιναν λοιπόν παράνομα στη χώρα και σιγά-σιγά προσπαθούσαν να πάρουν τα απαραίτητα χαρτιά. Η οργανωμένη υποδοχή μεταναστών στην Αυστραλία ξεκινά το 1952, ενώ στην Αμερική είχε ξεκινήσει κιόλας από το 1905» αναφέρει ο κ. Εσδράς. Ταυτόχρονα όμως με το γραφείο της ΔΕΜΕ στην Αθήνα, άνοιξαν και περιφερειακά στις μεγαλύτερες πόλεις της Ελλάδας προκειμένου να γίνει τότε μία προεπιλογή των «μελλοντικών» μεταναστών βασισμένη στα κριτήρια που έθεταν οι χώρες προορισμού. «Προϋποθέσεις ήταν η ηλικία καθώς και το κατά πόσο θα μπορούσαν να προσαρμοστούν οι Έλληνες στη νέα “πατρίδα”» λέει. Έπειτα, άνδρες και γυναίκες από όλη την Ελλάδα πήγαιναν στα κεντρικά οικοτροφεία, όπου ακολουθούσε η εκπαίδευση στην αγγλική γλώσσα. Παράλληλα δημιουργήθηκαν ταχύρρυθμες σχολές τεχνικής εκπαίδευσης. «Δεδομένου ότι μιλάμε για μαζική εργατική μετανάστευση, έπρεπε πριν φτάσουν στην Αυστραλία να έχουν μάθει μία τέχνη ώστε να ενταχθούν στην αγορά εργασίας» εξηγεί ο επικεφαλής του ΔΟΜ Ελλάδος. Αφορμή μάλιστα για τη δημιουργία των σχολών μαθητείας και ταχύρρυθμης εκπαίδευσης του ΟΑΕΔ στάθηκαν τα προγράμματα τεχνικής εκπαίδευσης του ΔΟΜ. Σύμφωνα με τον κ. Εσδρά, όταν το 1974 ολοκληρώθηκε το πρόγραμμα όλη η τεχνοτροπία και τα μηχανήματα που χρησιμοποιήθηκαν μεταφέρθηκαν στις σχολές του ΟΑΕΔ. Μάλιστα, σχεδόν όλες οι ειδικότητες που δημιουργήθηκαν τότε συνεχίζονται έως και σήμερα. Προσθέτει, ωστόσο, πως η περίπτωση της μετανάστευσης στην Αυστραλία έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς πρόκειται για μία χώρα στην οποία σημείωσαν σημαντικές επιτυχίες ακόμα και μετανάστες της πρώτης γενιάς. «Σε άλλες χώρες βλέπουμε τους μετανάστες της δεύτερης ή τρίτης γενιάς να παίρνουν διακρίσεις. Αντίθετα, στην Αυστραλία υπήρξαν μετανάστες της πρώτης γενιάς που αργότερα έγιναν πανεπιστημιακοί, επιστήμονες. Υπήρξε ακόμα και ένας υπουργός. Πράγμα πολύ σπάνιο από τόσο νωρίς» προσθέτει.
>;
>;
Moo-ving on up
The Greek Lamb Burger made with ethically farmed free range lamb. Adam Gerondis’ lineage puts him in good stead as the director of Moo Gourmet Burgers. His grandfather was Greek migrant Joachim Tavlaridis. In 1932, Tavlaridis opened the first ever milk bar in Martin Place, Sydney. The Black & White 4d Milk Bar changed the way Australians ate and drank and revolutionised Australian food culture. And Gerondis ensures that this strong history, this symbolic cultural icon lives on at Moo Gourmet Burgers. Gerondis was six-years-old when his grandfather passed away, and although they didn’t talk ‘shop’, he said his grandfather always made sure he knew his past. “It was always something we had spoken about; that he had come to Australia with nothing and opened several milk bars. It inspired me because I have always wanted to go into this business. I have been involved in food since high school and I am sure that’s come from some of the stories and influences of my grandfather,” Gerondis said. He pays homage to the Black and White 4d Milk Bar by sticking with traditional recipes and methods in creating burgers and milkshakes. But also by not steering away from the modern and contemporary ingredients that are on the market. The Black & White Burger, 100 per cent Australian Angus beef, tomato, mixed leaf lettuce, free range egg, mozzarella, mayo and tomato relish showcases the best of old-school style burgers but with fresh new ingredients. And this traditional burger sits comfortably next such new twists like the Piri Piri Chicken Burger, Red Kidney Bean Burger, Duck & Bacon Burger and Greek Lamb Burger. “We have about 20 burgers to choose from as we try and use a whole lot of different meat and ingredients. We use all ethically farmed sustainable produce, all free range meat and chicken. They are very different to your standard burgers, they are just really big juicy tasty burgers.” Moo Gourmet Burgers milkshakes are something else. “We do a traditional old fashioned milk shake with paper straws in the metal containers. We really go to a lot of trouble for this. One of the first things our staff learn is how to make a really good milkshake. We are very particular about how much ice cream to put in, how much syrup and what type of milk we use. I think people appreciate it.” You can choose from the traditional milkshake – chocolate, strawberry, caramel or vanilla – with or without malt, just like you used to get when you were a kid Or you can try some of the modern interpretations with the specialised Moo Shakes. “[The Moo Shakes are] our modern interpretation of the classic shake. The Moo Shakes have candy bars in them and tend to be much thicker than the traditional shakes,” explained Gerondis. Oreo biscuits are crushed to create Mod Cow Shake, Maltesers are squashed in the MooTeaser Shake and marshmallows are scattered through the RockyMoo Shake. There are also smoothies and a selection of classic desserts like an ice-cream sundae and banana split. The three Sydney Moo Gourmet Burgers stores are as relaxed as the suburbs they come in. With two at the seaside Bondi and Coogee Beach, and one in bohemian Newtown, Gerondis has created a laid back style and casual vibe that is felt when you walk in the door. The stores also feature Black & White 4d Milk Bar memorabilia with original photographs, news clippings and items, such as plates, cups and a milkshake maker, that were given to him by his mother Helen Gerondis, and auntie, Lilian Keldoulis. But even with the successful gourmet burger franchise he has created, Gerondis said it was his first business – as a wide-eyed teenager – that taught him the most. Fresh out of high school, he opened a cafe in Watsons Bay with a friend that didn’t last the year. Keen to get into business, he said he may not have been ready then, but is certainly ready now. The first Moo Gourmet Burgers opened in 2009 to a positive response. That same year, Gerondis opened the Coogee Beach store and last year, the third store opened. And with three successful business already, Gerondis is now looking at opening more. He isn’t ruling out the possibility of interstate, but this hands-on manager – who divides his time between the three stores and doing spot checks – will only open interstate if he can be certain that quality control is in place. Charity work is something else Gerondis got from his generous grandfather. Moo Gourmet Burgers donates 50 cents of every Little Cow meal sold and has just hit the $4000 mark in donations to the Starlight Foundation. “My grandfather was a big supporter of charity. On the anniversary of each opening he would donate funds to various causes so I decided to carry that out and we support the Starlight Foundation.” For more information and locations visit moogourmetburgers.com.au/
>;
>;
Immigration and Population History of Selected Countries of Birth
k
Vroom at the top
30 Sep 2011
Nick Theodossi started selling cars in 1971 with two Holdens and a Zephyr. Today Nick Theodossi Prestige Cars is Victoria’s largest luxury car dealership. Located in North Melbourne, the business’ vast showroom with its cool interior of glass and metal, is the perfect environment to show off the sleek seductive automobiles that wait silently for a buyer. In the showroom’s elegant cafe, (they do a fine latte here too!) surrounded by some of the most desirable cars that money can buy, Nick shares his story with me. The son of Sharalambos and Yianoulla, Nick Theodossi was born in Melbourne in 1951, the year after his parents migrated from Morphou in Cyprus. With sister Kitsa, he grew up in the suburb of Coburg. As the first Europeans in their street, the family were known as the Hardys. To the locals ‘Theodossi’ was just too strange, too unfamiliar. The neighbours agreed. It was “too hard” – so ‘Hardy’ it would be. “Go back today to Coburg,” says Nick wistfully, “and the old people there would still call us the Hardys.” Nick describes the Coburg community he grew up in as, “fantastic. I had a very happy childhood there, and childhood is where it all stems from”. With his mum and dad working at nearby factories, Nick attended the local school until the age of fifteen, at which point he became an apprentice motor mechanic. The young apprentice spent five years working hard, learning what made cars work, and how to fix them when they didn’t. “I was always adamant that I wanted to improve myself,” says Nick. At 20, empowered by his knowledge of automotive engineering, he decided to leave the workshop behind. “I got sick of getting my hands dirty. I worked for a boss in Preston, then decided to go out on my own and become my own man.” Nick remembers the three cars he bought on the very first day first day he opened his business.” I bought an FC and an FB Holden and a Mark 2 Zephyr, and then I put three adverts in the Herald Sun newspaper. I sold them the same day. I thought, ‘how easy’s this business?’ In those days there weren’t roadworthys. If they were shiny then they sold. You’re talking cars for $199.” Just as the wheels began spinning on his business, Nick married Carol. They were blessed with their first child Dion in 1977. Kayne, Nicholas (junior) and Ebony followed. All four followed in dad’s footsteps and became integral to the success of the company. “Where we are today is a tribute to my kids. Dion’s 34 he’s been here since he was 18. When you look at it the business only got better in the last 15 years. Dion is a buyer, Ebony is in admin, and Nicholas and Cain are salesmen.” Nick says that the business of buying and selling luxury cars has got tougher in recent years due to the impact of the Internet. “The day of the walk-in buyer has gone. 70-80 per cent of our business is repeat and referral. That’s what you get over forty years.” With buyers in every state, there are some 200 vehicles in stock at any one time. The business turns over some 50 to 60 cars a week split equally between the trade and individual buyers. “You do numbers and the profits will look after themselves,” says Nick. As for his own set of wheels, Nick drives a Mercedes SLS gull-wing, powered by fearsome 6.3 Litre naturally-aspirated engine. He just happens to have an identical model in the showroom – one previous owner with 1800 kilometres on the clock. It’s a beautiful machine. What’s it like to drive, I ask. “Quick, frightening,” says Nick. How fast? “330kms per hour” he says with a grin, before telling me that I just need $450,000 to take it home.”Could you see yourself in that,” Nick asks. “Yes I could” I say, before making my way outside to my ageing Holden Berlina. We can all dream. But then we should all take a leaf out of Nick Theodossi’s manual for life; there’s little in this world that cannot be achieved when you put your mind to it.
>;
>;
SOUTH AUSTRLIAN GREEKS – MP Tsounis for GOCSA
.
50th KARPATHIAN PROGRESSIVE ASSOCIATION HISTORY BOOKLET
.
THE HISTORY OF GREEKS OF CANBERRA AND DISTRICTS
.
GEORGE KANARAKIS
.
GREEK CYPRIOT COMMUNITY IN THE NORTHERN TERRITORY
.
Greek Community in Tasmania
Trifon Kelestioglou, a licensed victualler aged 28, was naturalised in Hobart in 1878, and may have been the first Greek to settle in Tasmania. Athanasius Kaparatos was the first Greek in Launceston, arriving in 1884. He worked for thirty years as a wharf labourer, and was awarded a medal for saving a number of people from drowning in the Tamar. He later opened the Continental Café. Like Athanasius, many early Greeks opened cafés. Grigorios Kasimatis (Gregory Casimaty) was probably the first to settle permanently in Hobart, in 1914. He established the Britannia Café, and with his brothers started Casimaty Bros Fish Shop in about 1918. In 1930, when George Haros arrived from Greece, there were fourteen Greeks in Hobart. In 1936 George opened the Green Gate Milk Bar, and began to manufacture his invention, the Haros boiler, which has been exported Australia-wide and overseas. Post-war migration saw the major increase in the Greek community. Many were brought out as assisted migrants to work at Hydro-Electric Commission power stations. In 1953 the Hellenic Association of Tasmania was formed, with Gregory Casimaty as president; a school, hall, club and welfare centre were established; and the Olympia soccer club was also a focus. The Launceston Greek Community was formed in the early 1960s. Most Greek people have been self-employed. Many bought small grocery shops and ran corner stores. Most of the shareholders of Saveway Foods, a grocery warehouse (1970–88), were Greek. Some Greeks moved on to property development and other business ventures. Hundreds of Greeks and their descendants now play an important role in the Tasmanian economy and community life.
>;
Casimaty Family
The Casimaty Family first visited Australia when Georgios Kasimatis (1866–1959) worked in Sydney, 1891–96. He returned to Greece, but sent his four children to Australia. All ended up in Tasmania. Georgios’ oldest son Gregory (1890–1972) came to Sydney in 1905 and arrived in Hobart in 1914. He bought a fruit shop and turned it into a restaurant, the Britannia Café, but the brothers, Gregory, Anthony (1897–1977) and Basil (1902–1962), were best known for their wholesale and retail fishing enterprises. Casimaty Bros’ fish shop (1918) was a Hobart landmark for decades. They were also among the pioneers of the crayfish and scallop industries, exporting crayfish to Sydney. The brothers were extremely successful, playing a major role in Hobart commercial life, and Gregory and his wife Katina were particularly known for their philanthropy. Many other family members joined them in Hobart. In the 1940s the family began purchasing farming properties: Llanherne and Acton at Cambridge, Strathayr at Richmond, Christianmarsh at Bothwell, and Stockman at Kempton. Strathayr became particularly well-known for Bill Casimaty’s flourishing instant lawn enterprise.
>;
>;
A HISTORY OF GREEK MIGRATION AND SETTLEMENT TO AUSTRALIA
1. Convicts and Adventurers: 1829-1890
During the Greek War of Independence, the British brig Alceste sailing from Malta to Alexandria laden with cargo was intercepted and boarded by the crew of the Greek vessel Heraklis. The Greeks plundered and removed much of the cargo and then allowed the Alceste to continue its journey onto Alexandria. A few days later, the Heraklis was intercepted by the British ship HMS Gannet off the coast of Crete and boarded by the captain to make an examination of its cargo. With their suspicions aroused, the captain of the HMS Gannet ordered that the Greeks be taken to Malta. Andonis Manolis, Damianos Ninis, Ghikas Boulgaris, Georgios Vasilakis, Konstantinos Stroumboulis, Nikolaos Papandreou, Georgios Laritsos, Lalekhos and Bouff were held in prison and later charged with piracy. During the trial, the defence argued that the Greeks who were fighting a war against the Turks had the right “under international law to remove articles of war from a neutral ship proceeding to an enemy-occupied port (namely, Alexandria).” The verdict rendered by the Court stated that Manolis, Ninis and Vasilakis were to be sentenced to death, whilst Boulgaris, Papandreou, Stroumboulis and Laritsos though sentenced to death “but with a recommendation of these four to mercy, since, they had not taken a leading part nor committed any act of violence.” Lalekhos and Bouff were acquitted and released. There is no information of the fate of these two last named individuals. One can safely assume that they returned to their native Greece. The lawyer of the condemned prisoners convinced the Lieutenant-Governor Sir Frederick Ponsonby to postpone the death sentences so that Manolis, Ninis and Vasilakis “could lay their case before King George IV himself.” Ponsonby referred this matter to London for adjudication. After much deliberation between the British Government and Colonial Office, King George IV approved clemency whereby the death sentences imposed on the three were commuted to transportation for life and other 4 reduced to transportation for 14 years. Finally these 7 Greeks were transported on a convict ship for New South Wales arriving at Port Jackson on August 27, 1829. After their arrival in Sydney, these Greek convicts were assigned by Colonial officials to work in Sydney and surrounding districts. Spyridon Tricoupis who became the first Greek Minister to be appointed to the Court of St James interceded on behalf of the 7 Greek convicts. The 7 Greek convicts were pardoned and allowed to return to Greece. Finally 5 of them- Ninis, Vasilakis, Papandreou, Stroumboulis and Laritsos returned to Greece whereas Boulgaris and Manolis stayed behind in NSW. The next “wave” of Greeks arrived in Australia during the gold rushes of the 1850s and 1860’s. These early Greeks were adventurers who had no intention of settling in Australia who simply wanted to make their fortune and return to Greece. Many of these Greeks jumped ship in Melbourne and Sydney and proceeded to the gold fields. In the early 1850s Nicholas Emellen, Andreas Lecatsas, Georgios Doikos, Nicholas and Spiro Lambert, Mihalis Manousou and Konstantinos Argyropoulos and many other Greek sailors ran off to the gold fields in search of adventure and to seek their fortune. Majority of these Greeks was not successful in their gold seeking ventures. These early Greek adventurers came from every corner of the Hellenic world besides Kythera and Ithaca, they also came from Limnos, Tenedos, Lesvos, Samos, Rhodes, Corfu, Zakynthos, Smyrna, Constantinople, Kefalonia and Skopelos. A small settlement known as “Greek Town” situated some 50 kilometers, north of Bathurst, NSW was established by Greek miners. At its prime in the 1860’s and 1870’s, many of the Greek miners married local women of Irish origin. When gold fever faded, many of these Greeks settled in Melbourne, Sydney and in the country towns of Victoria and New South Wales. Some of them became tenant farmers, shepherds, storekeepers, waterfront laborers and railway workers. Indeed very few of these Greeks returned to their native homeland. It would from the 1890’s onwards that the small Greek communities in Australia would begin to exhibit a sense of permanent settlement.
2. Laying the foundations: 1890-1950
During the 1890s the Greeks of Melbourne and Sydney established their first communities in 1897 and 1898 respectively. In Melbourne, Alexander Maniakis, Antonios Lecatsas and Grigorios Matorikos founded the Greek Orthodox Community of Melbourne (GOCM) and purchased land with the erection of the Church of Evangelismos (Annunciation) in 1902. It was the only Greek organization in Melbourne during these early years that met the cultural and religious needs of the community. Later on, the Ithacans established the Association of Odysseus and the Pan Hellenic Association of Orpheus by the Samians. In Sydney, the Greek and Syrian migrants met in 1896 and the first church Holy Trinity was completed in 1898 due to the generous contributions of the Greeks who originated from the island of Kythera. Between 1924-1945, Sydney was the center of Greek activity in Australia. It had two rival newspapers, division existed between the laity and church and this community polarization was reflected with two rival churches. These community divisions made it extremely difficult to solve the problems that bedeviled the Greek Community of Sydney. In Victoria, the GOCM was peripheral due to the Greek Church and Greek Consulate General having its center in Sydney. The GOCM saw a decline in migrant participation during the years 1924-35. However it was involved in charitable works such as raising monies for an earthquake appeal and local hospitals and providing some assistance to the needy Greek unemployed. Other Greek communities were established in Perth (West Australia), Adelaide and Port Pirie (South Australia) Darwin (Northern Territory), Hobart (Tasmania) and Brisbane, Innisfail and Townsville (Queensland). In 1912, the Kastellorizians in Perth established the first Greek brotherhood in Australia. The Kastellorizians donated money for the construction of a Greek center in 1925 and later on an afternoon school could operate and community members could attend church services. Another Greek community organization, the Hellenic Macedonian Association (Megas Alexandros), was established by Zisis Nollides in 1930. It offered employment opportunities, supported the unemployed and destitute migrants. During the 1920’s, many Greeks found employment at the BHP smelter were in Port Pirie (SA). With the onset of the great depression in 1929, many of them left for other Australian states in search of employment and others settled in Adelaide. Some 30 Greeks gathered at the Pan Hellenion Club in Adelaide in October 1930 establishing the Greek Community of South Australia. They elected an executive committee with businessman Constantinos Kavouras as the first President of the Greek Community of South Australia. According to Anastasios Tamis “three years after its establishment the Greek Community of South Australia was an association lacking in direction, leadership and organisation.” The Greek community of Queensland settled in Brisbane and in the tropical north during the early 20th century. Those who settled in Brisbane during the early 1900’s came from the Dodecanese and Kythera with many of them owning and operating, small shops, fish shops, restaurants and import business with Greece. In 1920’s -1930’s Greek communities had been established in the North Queensland towns of Innisfail and Townsville. Some of the Greeks acquired sugar cane plantations whilst others operated restaurants, cafes and milk bars (a small general store). These communities had also established their respective churches and Greek afternoon schools. The Freeleagus family dominated the Greek community of Brisbane in the pre-1950 years. It is interesting is that the Greeks were evenly distributed with half of them living in Brisbane and the other in Northern Queensland. The Greek presence in Tasmania was negligible with only handful of them domiciled on the island state. Georgios Haros along with sisters Katerina and Manti, I Flaskas, Kassimatis brothers and Athanasios Kaparatos are the only officially recorded names. In the Northern Territory the Kastellorizians arrived in Darwin in 1913 and later on the Kalimnians become involved in the pearl diving industry. The Australian Government imposed legal barriers in reducing the inflow of migrants from South Eastern Europe during the mid-1920s. This had been brought about by the reduction of immigrants to the United States where that government imposed a quota system. In 1925, a few hundred Greek Macedonian migrants could not find employment in Melbourne and Perth. These individuals were relocated to work on the large cotton and tobacco plantations and large farms in North Queensland and came under the care of the Greek Consul in Brisbane, Christos Freeleagus. Some Greeks ended up working in the sugar plantations which previously employed Italians and Maltese. Education and the newspapers are important factors in the preservation and maintenance of an ethnic identity. Some Greek communities experienced difficulties in establishing and maintaining evening schools but with determination and perseverance they succeeded. Archimandrite Germanos Illiou from Mitylene established the first school in Perth in 1913. The first Greek school in Adelaide did not commence until after 1936. Sydney and Melbourne Greek communities established schools in their early years. In Melbourne a school operated as early as 1898, however, it did not achieve any sense of permanency as a school until the 1950’s which coincides with the period of mass migration to Australia. Tamis notes ” the generosity of the regional organisations, the good- heartedness of individuals, particularly businessmen, the conscientiousness of teaching staff and the anxiety of the parents saved the school from permanent closure.” Whilst in Sydney, the operation of the two schools reflected the disputes and schism that existed in the Greek Community of Sydney. Parents would face the problem of supporting one of the factions in their community. The Greek Orthodox Church was actively involved in the teaching of the Greek language to young Greek-Australian children. It should be noted that Greeks of Perth were untouched by the schism in the eastern states. Newspapers played an important part in maintaining and promoting an ethnic identity among the early Greeks. Australia was first Greek newspaper to be established in Melbourne in 1912 and was purchased by the Marinakis brothers in 1923 who relocated it to Sydney and later changed its name to Ethnikon Vima (National Tribune). Panellinios Keryx (Pan Hellenic Herald) in Sydney was labelled a community newspaper and was not considered too friendly towards the clergy. It urged the creation of a Federation of Greek communities aiming to curb the authority of the Church. On the other hand, the Ethnikon Vima adopted a conservative policy and supported the Metropolitan and later on the Archdiocese. It should be noted that the two Greek -Australian newspapers of Sydney reflected the divisions that existed in the Greek community of Sydney. The Phos (the Light) was founded in Melbourne in 1936 and was very active in the Greek community. It was noted for its very strong anti-communist stance and supported the Greek dictator, Ioannis Metaxas. There were other Greek-Australian newspapers who due to their small circulation numbers and limited economic resources did not survive for very long. The early Greek communities in Australia were not well accepted by the Anglo-Australians and not treated as equals. During the First World War, the political schism between the Venizelists and Royalists was played out on Australian soil. King Constantine was regarded as a traitor in Australia when Greek royalist forces opened fire on British and French marines in Athens in early December 1916. This gave the green light to Anglo-Australians to loot Greek shops in Kalgoorlie, Boulder, Broken Hill and Sydney. These Anglo-Australian hotheads could not distinguish between a Venizelist or Royalist. The overwhelming majority of Greeks in Australia were loyal to the British Empire. However, the attitude of Anglo-Australians changed towards Greeks during the Second World War. Many Australian soldiers fought to repel the German invasion of mainland Greece and Crete in April/May 1941 and many of these Australian soldiers were helped by the local Greeks to escape. This event was to have a major impact in Australian-Greek relations in the post-1945 years. The Greek community in Australia assisted in raising money to assist the Australian army and the Greek homeland. In fact, a Pan Hellenic Appeal Committee raised £1 million pounds for the Greek fighting the Axis powers occupying Greece Until the end of the World War 2, “the pioneer [Greek] community leaders aimed to nurture the immigrants’ ethno-religious foundations and to not only maintain an ethnic and cultural identity amongst their dispersed compatriots but to also reinforce their ties with liberated Greece.” The post-war Greeks form one of the most settled and vibrant migrant groups in Australia. They have contributed to the political, economic, social and educational fabric of their adopted homeland. Strong links are still maintained with the patrida.
From Immigrants to citizens: 1950- 1972
In the post-1945 period, the Australian Government embarked on its largest immigration program bringing thousands of immigrants from Greece, Italy, Malta, Holland, Germany, Austria, Yugoslavia, Poland and the Baltic States. Arthur A. Calwell was appointed the first Minister for Immigration in 1947 and made it his top priority to implement the Federal Government’s policy of mass migration to Australia. The slogan behind the new immigration policy was “populate or perish .” Australia’s low birth rate during the 1920’s and 1930’s, coupled with national security considerations were the underlying motives behind this expansive immigration program. The Australian Government signed a number of migration agreements with Italy, Malta and Greece (1952) where migrants were to be given assisted passages under the Inter-Government Committee for European Migration (I.C.E.M). From 1947-52, migrants were sponsored by family members in Australia. Under the I.C.E.M program, approximately 270,000 Greeks arrived in Australia from 1954-74 from Greece, Egypt, Romania, Turkey, Middle East and Cyprus. These new migrants, unlike their pre-1945 compatriots, had come to settle permanently in Australia. Before World War 2, Greek migrants believed that they could achieve success by owning their own businesses; this would give economic and financial security that they could pass onto their children. The post war migrant steered their children towards education for their future success. Old community structures that existed in pre-1950 were ill-equipped to deal with the massive post-war migration of Greeks. At the heart of this problem was the perennial dispute between communities (koinotites) and the Church for dominance of the burgeoning Greek migrant community in Australia. This dispute still remains unresolved in 2009. Many post-1950 Greek migrants settled in the major capital cities of Australia, especially with Melbourne and Sydney absorbing the vast majority of them. They tended to live in the inner suburbs of Melbourne and Sydney where employment, housing, shopping centres, markets, churches, clubs and associations were located. The Greeks tended to come from rural areas of Greece with very few skills and low educational attainment. This can be partly explained by the German occupation of 1941-44 and Greek Civil War of 1945-49 resulting in severe economic hardship and social deprivation. In Australia, they were employed as unskilled and semi-skilled laborers in factories. Those with professional and trade qualifications from Greece faced the problem of non-recognition of their credentials and weren’t able to work in their chosen occupation. Many of them were forced to find employment as laborers. During the 1950s many Greek migrants lived in shared and overcrowded accommodation. Privacy was at a premium. As these migrants worked hard and improved their economic and financial position, they eventually purchased their own home in the inner suburbs. Over time Greek migrants gradually began to move out from the inner to outer suburbs during the 1960s -1970s. In 1961, Australia was in the grip of one of its worst unemployment crises with many migrants losing their jobs due to the economic recession. This would have been a disappointing period and a sense of helplessness and despondency felt by many Greek migrants who came expecting to find employment in Australia. It is important to note that the Department of Immigration promises to find work for these unemployed migrants never materialized. The Bonegilla migrant camp situated some 400 kilometers north -east of Melbourne migrants rioted by setting fire to some wooden sheds out of sheer desperation and frustration for the lack of employment opportunities. Police arrested some of the rioters. On July 1, 1961 the Pan Hellenic Committee organized a massive public meeting in Melbourne in support of the unemployed calling upon the Australian authorities to drop the charges against the migrants for the Bonegilla riot. Tamis states that “with the initiative of the [Greek Orthodox Community of Melbourne], soccer teams and wrestlers were called on to stage games, acting groups to give performance of plays, and businessmen to contribute money so an unemployment benefit could be given to the suffering new migrants.” A sense of community and solidarity was displayed by the Greek community to engage the services of a cross section of its paroikia to assist its least fortunate compatriots. In April 1962 Demokritos League, a left-wing Greek Australian organization, staged a conference in Melbourne by inviting progressive worker organizations to discuss the issue of unemployment and to find ways of cementing ties between other migrants and Greek workers in Australia. The Atlas Club (Sydney), Platon Club (Adelaide), community organizations and brotherhoods attended this conference as a mark of solidarity. It shows that the left-wing Greek-Australian organizations were trying to forge links with other migrants on the issue of unemployment. It should be noted that Australian Security Intelligence Organisation (ASIO) kept a close eye on left-wing Greek Australian groups during the height of the cold war. As the issue of church-community schism has been raised earlier, it is important to examine the disputes for leadership within the Greek community. Ideological differences polarised the Greek community into left and right-wing factions. The former believed in working class solidarity that would unite all workers whereas the former being conservative believed in maintaining and preserving the Greek identity and civilisation. An example of this ideological stand-off can be seen in the Greek Pontian organisations. In 1956 during the elections for the Management Council of Pontian Union Soumela there were two separatist tickets from left and right-wing candidates. The leftists won the election resulting in the conservatives leaving to establish their own rival organisation- National Brotherhood of Melbourne Pontians. This was repeated in Sydney in the early 1960s. It is worth mentioning that Greek diplomats intervened at various times in the affairs of the local Greek community during the time of the Greek Junta 1967-1974. There were Greek-Australian organizations and overseas Greeks who were actively engaged in the restoration of democracy in Greece. These groups and individuals were categorised as “troublemakers” by conservative Greek Australians who lobbied the Australian Government to have them expelled from Australia. The Greek Consuls labelled these individuals persona non grata who wished to return to Greece or those wishing to enter Australia as this “would help the red agents in their anti-Hellenic propaganda against our country by creating misleading impressions about the Greek national government.” While the Greek Junta had its supporters, there were those who actively opposed it in the Australian community. Greek Consular officials met with demonstrations, strong protests, non-communication and non-attendance from the Greek community at Consulate functions- such as Greek Independence Day celebrations, which created tensions in intra-community relations but also within the wider Australian society. Australian ecclesiastical, political and union officials strongly opposed the Greek Junta. However Australian conservative governments under Holt, Gorton and McMahon adopted a rather timid stance to the political situation in Greece. The increase in the number of Greek publications in the post-1945 period fits in with the mass migration program of the Australian government. Many clubs, brotherhoods and communities had their own publications that varied in quality and were mostly ephemeral. These publications were usually of an ideological nature covering issues such as pre-election campaigns, targeting specific people and groups, church-community schism and Greek national issues on Macedonia, Epirus and Cyprus. During the entire post-war period five commercial newspapers were in circulation in Melbourne and Sydney. The ecclesiastical issue dominated the pages of these newspapers till the end of the 1970s. The Archdiocese sought align itself with one of three newspapers-Pyrsos, Phos or Neos Kosmos. All these Greek-Australian publications sought to keep the Greek migrant informed on local community news, sports, Australian politics and Greek political developments in the Greek language. Neos Kosmos’ succeess can be attributed in maintaining its circulation and attracting advertising revenue. It also has adapted to the realities of the marketplace with its declining Greek language readership over past 15 years by enclosing an English language supplement for its Australian-born Greek readers. Unfortunately, Phos and Pyrsos experienced financial difficulties, declining readership, inability to attract advertising revenue and as a consequence, became bankrupt. In early to mid-1950s, broadcasts of Greek language programs could be heard in Wangaratta and on radio station 3AK in Melbourne. There was Nick Anton’s Greek language program that was broadcast in the 1960s from Colac in country Victoria. These were small steps in Greek language broadcasting prior to the advent of SBS in the 1970s. SBS Radio (2EA Sydney and 3EA Melbourne) introduced and later SBS TV by the Whitlam and Fraser Governments in the mid to late 1970’s allowed Greek migrants and other ethnic groups to hear radio programs in their own native languages. This was part of the Australian governments commitment towards a multicultural and pluralistic society. Greeks can listen to Australian and overseas news , sports and other stories in the Greek language. SBS-TV shows foreign movies and soap operas in foreign languages displaying an English sub-text at the bottom of the television screen. As a broadcaster, SBS has exposed Anglo-Australians to overseas programs that otherwise would normally not be screened on commercial television. The only private Greek private radio operating in Melbourne is Radio Hellas 3 XY which also publishes the weekly newspaper Ta Nea. Community TV station Channel 31 which is still in its infancy has a number of Greek programs that are shown over the course of the week. Soccer receives a lot of attention on this channel with Victorian soccer games shown on Wednesday nights. The issue of Greek schools in the pre-1945 was discussed previously . In 1959 the so-called afternoon Greek schools were ailing with only a small number operating. The organisation of these schools was very poor and operated outside normal school hours. Many Greek parents were indifferent to their children’s Greek school education due to long working hours. The oral and literacy levels of students was very divergent which faced the individual teacher. It must be noted that some of these so-called teachers did not possess any formal teaching qualifications either in Greece or Australia. Therefore Greek students were possibly being taught incorrectly which did not assist their Greek language education. It was in the 1970s under the Whitlam and Fraser Governments, that ethnic studies were being encouraged thus fitting with the official policy of multiculturalism. Modern Greek studies including language was spreading at all education levels in Australia. In the Saturday morning schools teachers are required to hold the requisite teaching qualifications in order to teach Greek language and culture. As teaching qualifications and standards rose from the late 1970s onwards, the number of Australian students of Greek origin studying the Greek language at primary, secondary and tertiary level steadily increased over the next 20 years. This is attributed to the baby boomers who migrated to Australia in the 1950s and 1960s whose children have attended Greek school. There is now a slow but marked decline in Greek studies across the education spectrum, with 3rd generation Greek-Australians not taking up Greek language studies like their parents. The Greek-Australian community faces some interesting challenges ahead in the coming years in terms of maintaining and preserving its identity down under.
>;
>;
A Brief history of the origins of Perth’s Greek Community and the Cathedral of Saints Constantine and Helene
The first Greek settlers who arrived in Western Australia before 1900 found life to be both hostile and different to that of their original homeland. The language and culture were also alien to them, often enhancing problems of loneliness and isolation. Furthermore, no organisation existed to help reduce the shock of transition for these early Greeks settlers. For Greeks the institution that could best serve this purpose and help them to maintain their Greek language, customs, traditions and religion, was the Greek Orthodox Church. Between 1905 and 1911 priests from the Eastern States, namely Fathers Phocas and Kantopoulos, made regular trips to Perth to fulfil the spiritual needs of the local Greek population i.e. liturgies, weddings and christenings; Often conducting these services in the homes of Perth’s Greeks. Father Phocas made frequent visits to Perth as some of his family settled and married here. His son Alex Phocas would go on to become a foundation committee member of the Hellenic Club Association (Union) of Western Australia in 1918 and President and prominent member of the Hellenic Community during the 1920s. In 1905 Father Kantopoulos arranged for land at the Karrakatta Cemetery to be set aside as Greek Orthodox section and subsequently consecrated the area. 1911 saw the arrival of the first resident priest in Perth, his name was Rev. Father Chrysanthos Constantinidis who came from the Greek island of Hydra. For the local Greek population his arrival was seen as a very significant event. Not only did it signify a “coming of age” and that the Perth Greek Community was of some importance on a national scale, having a resident priest before Adelaide or Brisbane, but the mere presence of a permanent local priest was regarded as a blessing. During this time the Commonwealth Census of 1911 identified 323 males and 12 females of Greek Orthodox faith residing in Western Australia. Greeks were scattered from the Kimberley to Albany. After Perth and Fremantle, the Coolgardie region, notably Kalgoorlie, had the next biggest concentration of Greeks with 75. Father Constantinidis left Perth during 1913 and was succeeded by Rev. Father Germanos Illiou (Heliou) who arrived in Perth from the Greek island of Mytilini. A year prior to his arrival the Castellorizian Association of Western Australia was formed. This organisation was to play a major role in the building of the first Greek hall and church in Western Australia. The Rev. Father Illiou gave the Greek families of Perth much needed leadership and guidance in spiritual affairs. He also conducted the first Greek school, teaching the language and religion. By 1915 religious services were being conducted at various venues in Perth such as the Hibernian Hall along Murray Street, and more often, at the Assembly Hall in Pier Street. This was due to the work of the Castellorizian Association who liaised with the Presbyterian and Anglican Churches to let their premises for religious services making Father Illiou’s religious tasks easier. Though some degree of religious and cultural fulfilment could be found in Perth and Fremantle by the Greek population, in the years just prior to and during World War I, economic conditions were not always favourable. Considerable anti-Greek sentiment could be found in the workplace, at social events and in the media. These resentments culminated in the anti-Greek riots of Kalgoorlie during December 1916. As a result, many Greeks left Kalgoorlie to seek their fortune throughout Western Australia. Most busied themselves at general labouring mining, timber cutting, fishing, but more often in fruit shops, the catering and restaurant trades. The bulk of the Greek immigrants chose to remain in Perth and Fremantle, where they became part of the mainstream of the Greek Community. Thus the community did manage to gain in numbers, stability and finance. 1918 saw the formation of the Hellenic Association of Western Australia which catered for the social needs of Greek males. The Hellenic Association co-operated with the Castellorizian Association in their quest for the eventual building of a hall and church. By the early 1920s mobility amongst males in search of work was gradually declining. The days of the lone male adventurer seeking a quick fortune were over. Wives, mothers, sisters and sweethearts were being brought out to Western Australia to stay with their make companions or relatives. During 1922 the Castellorizian Association took the momentous step of purchasing land to be eventually used as the site for the construction of the Greek Orthodox Church. The property purchased, on the 28th March 1922, was Perth Town Lot Y137, Lots 6 and 7 on plan 1067 along Parker Street. (The value of the land in 1925 was £625). 1923 saw the formation of the Hellenic Community of Western Australia, the interim President being Alex Phocas. This organisation took over the pan-Hellenic responsibilities from the Castellorizian Association and its primary concern became that of building an Orthodox church in Perth. To make possible the purchase of vacant land in Parker Street and then help finance the construction of a hall and church, many fundraising activities were organised. Concerts, bazaars, actions and afternoon teas were conducted to collect funds. The women of the Greek community also played a significant role in these activities. English and Australian women married to Greek men liaised with the Greek community to form the Hellenic Women’s Association. People such as Mrs Edith Gravas and Mrs Pearl Michelides with their command of the English language and experience in fund-raising, did a substantial amount of the work in those early years. Since 1902 the ecclesiastical jurisdiction of the Greek Orthodox Church in Australia had been assisted by the Church of Greece. However, in 1924 the Ecumenical Patriarchate of Constantinople took charge of the Greek Churches in Australia. As a result, during March 1924, the first Greek Orthodox Metropolitan of Australia and New Zealand arived in Australia. His name was Christopher Knetes, born on the Greek island of Samos. He was a graduate from Chalkis Theological College and had served in Constantinople. On the 24th July 1924 Metropolitis Knetes conducted the ceremony of blessing the foundation stone of the church. The honour of laying the foundation stone was given to Mrs. J. Michelides and Mrs. T. Kalafatas, two respected elders of the community. Another stone was later placed near the entrance of the church symbolising the donation of the land by the Castellorizian Association of Western Australia to the Hellenic Community. This transfer of land took place during June 1925 by which time the Hellenic Hall had been completed. The Hellenic Community had decided to build a hall before a church as this was a more financially attainable goal at the time. Furthermore, the hall could serve as a religious venue as well as allow for social functions from which funds could be gathered and used to finance a suitable church building. The fundraising activities and voluntary donations of sixpence per family had continued after 1922 and helped to finance the construction of the Hellenic Hall. At last the members of Perth’s Greek community had their own site in which to conduct their church services, Greek School and social activities; until the building of the church became a reality. During the years between 1925 and 1936 the Hellenic Community continued its fundraising activities to collect money to pay off its debt to the E.S. & A. Bank for the Hellenic Hall. Another key figure in the money making ventures of the Hellenic Community was John Aris. Aris organised concerts throughout the 1920s and 1930s to raise funds so that a church could be constructed. He adapted his flair for music and theatre to fund raising and used the Hellenic Hall to hold concerts. The admission price from these performances went to the Hellenic Community. Volunteers recited poetry or music, performed dances or skits, and so on to entertain Perth’s Greek population. The Hellenic Community received a set-back in its plans for the construction of the church during 1929 as the world economic depression hit Western Australia. Unemployment rose rapidly and Greeks suffered along with everyone else. Proprietors and labourers experienced hardships as incomes fell along with the availability of work. Patronage of Hellenic Community functions slipped, as did monies raised through various fundraising ventures. Concerts became the most popular and regular social events during the depression years, as they provided people with the opportunity to escape from the economic difficulties and drudgery that they faced. 1930 saw the formation of another Greek Association which catered for those from Northern Greece, “The Megas Alexandros”, Greek Macedonian Alexander the Great Association. Under the presidency of Zissis Nolidis it too joined in the quest for the building of a church with the other Associations of that time. By the early 1930s the area around Parker Street had a definite Greek atmosphere about it. Greek families were either relocating in the vicinity of the hall or moving nearby for the first time. Aberdeen, Francis, James, Lake, Newcastle and Pier Streets, which in 1923 had only a handful of Greek residents, were by 1936 swamped with Greek residents. The W.A. Postal Directory for 1935-36, a year before the consecration of the Church of Saints Constantine and Helene, illustrates this fact. Along Aberdeen Street for example, there were 9 Greek families in residence, including Reverend Manessis, whereas 12 years earlier no Greeks were recorded as living there. Lake Street was comprised of 30 Greek families in 1936, while in 1923 only 6 families abided along this street. The bulk of the residents were near either the Newcastle, Aberdeen or Francis Street intersections, not too far from Parker Street. By 1934, with the worst of the depression over, economic stability returned to Western Australia and fundraising activities again became the order of the day for the Hellenic Community. The Hellenic Women’s Association was particularly active during the mid-1930s. The Hellenic Community was also successful in pooling together the resources of the various Greek bodies and fraternities to assist in a final drive to raise monies for the church. Notably the Castellorizian Association and its membership endeavoured as much as possible to assist the Hellenic Community. The sixpence levy was re-introduced by the Castellorizian Association once again during the mid 1930s. Members of the Greek community pledged sixpence a week from their earnings to go towards a fund aimed at helping the Hellenic Community finance the construction of a church. An honour group of six to ten collectors were organised to go around to the homes of Greeks to collect their donations. This system of collecting pledges in Perth and Fremantle lasted until the Second World War, by which time the church had not only been built but, by 1942, had been paid for. In late 1935, tentative measures were made about approaching various architectural firms to have designs for a church drawn up. Progress however, was rather slow. During December 1935 Metropolitis Timotheos was in Perth, and he felt that the Hellenic Community needed prodding. He called on the Hellenic Community to take some affirmative action about constructing a church. His disappointment at the rate of progress being made by the Hellenic Community prompted some more decisive action from its executive. On the 22nd of December 1935, an extra-ordinary general meeting was held to discuss the issue of building a church and the costs involved. Peter Michelides as President spoke first. He informed those present that a loan for £2,500 could be obtained from the E.S. & A. Bank. Another £1,000 needed to be collected from donations and with the £1,000 held by the Hellenic Community, a Church valued at some £4,500 could be constructed. On 30th December 1935, the Hellenic Community commissioned the architectural firm of Oldham, Boas and Ednie-Brown to draw up plans for the Church. The church was to be of a Byzantine style, based on the Saints Constantine and Helene Church on the island of Kastellorizo as the Hellenic Community had requested. After a meeting between Harold Boas and the executive of the Hellenic Community, namely P. Michelides (President), N. Papastatis (Vice-President), L. Mandalis (Secretary), and J. Zimbulis (Treasurer), the design was approved, the contract signed and the architects given the go-ahead to build the church. The builder who constructed the church was F. J. Deacon & Co. The work began during January 1936. The Hellenic Community had decided that differentiating status be bestowed upon donors, according to the amounts given. Donors, great donors, benefactors and great benefactors were the titles allocated to those people donating funds for the construction of the church. It was hoped that the levels of distinction, with their eventual public acknowledgment on an honour board, and the Metropolitan’s plea, would result in a flood of money to supplement the funds being gathered through other means, so as to make up at least the extra £1,000 needed by the Hellenic Community. A meeting in February 1936 recorded that donations for the church were forthcoming at a pleasing rate. Metropolotis Timotheos left Perth in mid-January after having ensured that the fundraising efforts and donations of the Hellenic Community and its members did not lose their impetus. He visited various Greek communities through out the State, accompanied by P. Michelides, to rally them behind the efforts of Perth’s Hellenic Community. Bunbury, Manjimup, Donnybrook, Pemberton and Bridgetown were all visited and from each town’s Greek population they managed to collect substantial donations. To continue the drive for funds, Metropolitis Timotheos stopped off at Kalgoorlie while on his return trip to Sydney. Here the local Greeks, whom he had impressed and won over after the Kalgoorlie race riots of 1934, willingly donated money for the Hellenic Community cause. Hence, with the money from these various donating communities and individuals, as well as the sources that the Hellenic Community had relied on since 1923, a substantial amount was raised. By October 1936 the Hellenic Community, with the church nearly completed, was able to arrange for the loan required from the E.S. & A Bank. The Hellenic Hall and property were mortgaged on the 12th October 1936 to ensure that the loan of £2,500 was secured. For the church to become operational, problems with lighting and ecclesiastical adornings had to be solved. Because of the stained glass windows, insufficient sunlight entered the Church building and so additional electrical lighting was required. In early December 1936 this extra lighting was installed at the cost of £100. Items were now being transferred from the Hellenic Hall to the church. A local Greek artist, Vlase Zanalis, was also commissioned to paint the bare altar facade (iconostasis) with religious works and small icons. By December 1936 much of this had been accomplished and the Hellenic Hall finally had its dual role ended. Plans were then set into motion to have the church consecrated. Communications with Metropolitis Timotheos took place and a date, the 18th April 1937, was set for the ceremony. Ceremonial details were then planned and organised, invitations to dignatories posted and all other particulars attended to. By midday on Sunday 18th April 1937 the consecration ceremony for the Greek Orthodox Church of Saints Constantine and Helene was over. Metropolitis Timotheos, Archmandrite Illiou and Rev. Father Manessis had performed the ritual. The choir led by Mr J. Michailidis consisted of Daphne Michelidis Cleo Doscos, Thrasivalo Koutsovelis, John Aris, Stellios Salingaros, Leo Anastas, Michael and George Kakulas and Vlase Zanalis. A reception was held in the Hellenic Hall next door to celebrate the event, and to recognise the achievements of Perth’s Greek Community. The church quickly became an integral feature of the lives of many Greek families, and a district landmark within Perth. A whole new chapter of spiritual, cultural, social and even economic development for Perth’s Greeks had now been made possible. This was, in part, what many of the pioneering Greeks had wanted when they first called on their compatriots to unite together to form an organisation that would allow for the construction of a Greek Orthodox Church. For the many people who worked very hard and who struggled to carve out a future for themselves , their families, and prospective descendants, the building of a church was a major achievement. In a new and often uncompromising society, there emerged a unique structure, which embodied and symbolised (as it still does), not only our religious beliefs and customs, but our heritage and national identity. That building was the church of Saints Constantine and Helene.
* On the 21st May 1972 the Church was proclaimed a Cathedral.
*The Community has had thirteen Presidents and numerous Committees of Management.
1923 Alexander Phocas (interim/caretaker President)
1923-25 Peter Michelides1925-26
Alexander Phocas
1926-41 Peter Michelides
1941-47 Angelo Silverton (Ayeropoulos)
1947-58 George P Kailis
1958-62 John Aris
1962-70 Arthur Litis
1970-77 George E Palassis
1977-78 Spiro N Begos
1978-83 Michael S Lekias
1983-85 Mark Liveris
1985-89 Michael S Lekias
1989-95 Atha Limnios
1995-2005 Paul Afkos
2005- current Evan S Kakulas
>;
>;
Thaao Penghlis
Thaao Penghlis’ brooding good looks come from his Greek heritage, but he is from Sydney, Australia, where he was born on December 15. Unlike most actors, he did not originally plan to go into show business; he was primarily interested in history and art, and planned to be an archaeologist. Instead, he became a young career diplomat, working with the immigration service to help Greek immigrants who were seeking Australian citizenship. He trained for three years to become the vice-consul to Greece, but gradually realised that his whole life centered around Greek happenings, so he took a leave of absence and went to work for the United Nations in new York. While he was in New York, he met a teacher and director, Milton Katselas, who inspired him to pursue an acting career. He quit his job at the UN, worked as an apprentice antique dealer during the day (specializing in eighteenth-century and Chinese art), and studied acting at night. Eventually he worked as an assistant to Katselas in New York. When Katselas moved to Los Angeles to set up his studio and school at the Beverly Hills Playhouse, Thaao went too and helped direct a number of plays. He appeared in other productions in Los Angeles and around the country, and finally landed the part in Ken Russell’s Altered States with William Hurt. He was also in episodes of Nero Wolf, Hart to Hart, Moviola and several TV films. After six years of carefully building his career, Thaao took the part of Victor Cassadine on General Hospital, where he gathered such a strong following that ABC received twenty-five hundred letters asking that they bring him back after his story line came to an end. Before ABC was able to do that, NBC offered him the part of Count Anthony DiMera on Days Of Our Lives and that role kept him on the popularity charts. When I left home, I had to lie and tell my family it would be for a month, and even they thought I was a black sheep, a loser. I come from a very conservative Greek family – one which doesn’t believe in breaking tradition. I had two hundred dollars in my pocket, but I knew I would have to make it on my own, because my drive was tremendous. I had to prove that I would make something of myself, and to do that I had to release all those regimented ideas I’d been taught about how life should be and learn a whole different set of values. As a Greek, my sense of family tradition is very strong. When I was young, I resented it because I didn’t understand it. It was very regimented, which went against my nature. But now, as an actor, I’m discovering how much it helps me, how much solidity it has given me. My outlook is different because of the traditions. Acting is tradition. To explore a character, you need to know where that character comes from. Now I realise how enriched I was by all the resources I had growing up. A lot of people have a tendency to shortchange themselves, because they’re told they aren’t good enough as they’re growing up. In this country especially, people have a very narrow idea of art and the world outside themselves. I was fortunate to have wonderful mentors who always told me there was more, outside of myself and outside of my family. Then, when I moved to New York, I studied Chinese and eighteenth-century art, and was surrounded by the greatest collection of Southeast Asian sculpture and Ming furniture in America. When you are in that kind of surrounding, when you’ve worked at the UN or the consulate, there is a tendency to know there is more to life. My family also allowed me the grace of being a man without restricting my emotions. They allowed me to express myself completely. They never forced me to shut myself off, or to hide what I was feeling. If I felt like crying, I could do that. I was never told that it wasn’t masculine. That was a wonderful experience for me, and has affected my acting a great deal – allowing that humanness to come through. That was one of the best educations that I got. I learned attitude, and that is a very important factor in your life as well as your work. I learned to respect my parents, my uncles. I learned how children are supposed to be treated. That somehow gave me a sense of how every character is different and must be responded to differently in my work. That’s the great value I find in being an actor. The psychological factor – the amount of people I have within myself. In order for me to reach those depths of characters in my work, I had to learn to take the walls down – the ones that we all build as we grow up, to protect ourselves. As painful as it was putting them up, it was more painful taking them down, but it was interesting, and tremendously valuable. One of the walls I constructed was to allow people to believe I came from a wealthy family. My father was a labourer and my mother was a teacher, and I used to hide that fact. People always thought I was wealthy, because of my appearance and attitude, and I encouraged them to believe that. I guess, in a way, I started acting at a very young age, although I didn’t realise it at the time, because I felt I had to hide the fact we were so poor. That wasn’t hard to do because whatever money my mother put aside was used to dress me, since I was the oldest son, and so I looked better off than I really was. Ironically, my uncle traced our family back and it turned out that about three or four hundred years ago we were almost a princely family, so maybe all the arrogance I’ve displayed in the past isn’t only a cover for insecurity. When I went to Athens and the clerk said, “Penghlis. Are you from the Penghlis family?” it was a tremendous pleasure. When I was a child, I used to ask my father, “Why is Grandma’s nose so enormous?” He said it was because we came from such a high breed of Greek, and that my grandmother believed it so much she kept her head very high and her nose grew. She was naturally aristocratic. You’d never run into her arms; you’d greet her with a kiss on the cheek. You would never dare misbehave in front of her. By comparison, my mother is very down to earth with her grandchildren. She’s a doer, and a tremendous giver. When I was home last, she kept looking over at me. I asked her what the matter was, and she said, “I can’t believe you’re my son.” I asked her what she meant, and she said, “Look around.” I did, and saw the different relatives, how they were all a bit lazy and set in their posture and approach to life. My brother tells me that they have conversations around the table. My mother will say, “Where does he come from, this one? He’s different from all of us. He left at such a young age, with very little money, and look how far he’s gone. Where did that come from?” My father will say, “He’s a Penghlis.” My mother will say, no, it’s from her side of the family, and then they have an argument. It’s funny because here I am the son who they were afraid would ruin the family name. I was the one who was always different. I was the most criticised, the most outspoken. I took the most chances. Now, they’re very proud of me. I went home for Christmas a couple of years ago and it was overwhelming. After the initial emotional welcome at the airport, it was like I had never been gone. That’s how strong the bond is. And the nice part is that now I can sit back and really appreciate them all. I am fortunate that I have such a great family. They feel the same way about me. While I was there, we invited the whole family over to see tapes of what I’ve been doing. When it was all over, I could see that my uncles were very proud, and my father turned to me and said, “Isn’t it something. I have spent years trying to find something that would give me the importance of why I’m here, and tonight I found it.” I understood then that they now acknowledge me in a different way, that they have dropped the judgement that they had made of me in the past. I realised that I had contributed to their lives much more than if I had stayed at home. I broke the mold. I showed that there was another life, that I could survive outside the Greek thing. I had gone there because my father had been very ill, and I had this tremendous fear that while I was living in America he would pass away and I would have to live with that for the rest of my life. I was so glad I went. I finally got to understand what my father’s struggle was all about. It took me a long time. I had a whole new appreciation of my relationship with him. I loved him like I had never done before. He accomplished so much. He brought four children into this world, which is a great accomplishment when you think of how well he raised them. And now he is so proud that his son did something that none of the others did. The day before Christmas, I got up at 6am to get the Christmas tree ready. They were used to a three-foot tree, so I found an eight-foot tree and decorated it with two hundred dollars worth of decorations. They had never seen such a thing. Everyone else was still asleep. I gave my parents their present – a cheque. They opened it, and my mother was beaming, but my father stopped smiling. I asked him what the matter was, and he said, “I’ve never held so much money in my hand that was mine”. I had never understood so clearly how much he had gone through, how much he had struggled. He sacrificed his ambitions so that his children could survive in a new country. He gave so much of himself. It was a very moving moment for me, to fully realise that.
Movies include:
Slow Dancing In The Big City (1978)
The Bell Jar (1979)
The Silent Lover’s (1980)
Altered States (1980)
Sadat (1983)
Emma, Queen Of The South Seas (1988)
Under Siege (1990)
Les Patterson Saves The World (1990)
The Lookalike (1991)
Memories Of Midnight (1991)
Tribe (1999)
* Days of Our Lives: Antony DiMera (1981-1985, 1993-1995, 2002-present)/Andre DiMera (1983-1984, 1995)
* General Hospital: Victor Cassadine (1981)
* Moon Over Miami: playing “Mr. Rose” in episode: “Pilot” (episode # 1.1) 15 September 1993
* Who’s the Boss?: playing “Armando Shia” in episode: “Older Than Springtime” (episode # 3.20) 3 March 1987
* Magnum, P.I.: playing “Phillipe Fabre Dumout” in episode: “All Thieves on Deck” (episode # 6.14) 30 November 1986
* Hotel: playing “Eduardo Valli” in episode: “Promises” (episode # 2.10) 9 January 1985
* Nero Wolfe: in episode: “What Happened to April?” (episode # 1.9) 20 March 1981
* Hart to Hart: playing “Assad” in episode: “Murder Wrap” (episode # 2.6) 6 January 1981
* Tenspeed and Brown Shoe: in episode: “Diamonds Aren’t Forever” (episode # 1.14) 1980
* Cannon: playing “Prince Hassan” in episode: “The Games Children Play” (episode # 5.15) 17 December 1975
* Kojak: playing “Yanni Psalidas” in episode: “Night of the Piraeus” (episode # 2.19) 26 January 1975
* Hawkins: playing “Assistant Manager” in episode: “Murder in Movieland” (episode # 1.2) 2 October 1973
* Santa Barbara: Micah De Angelis (1992-1993)
Notable TV Appearances:
Mission Impossible (the remake (1988-1990)
Thaao has also had guest appearances in ‘Who’s The Boss’,’Magnum PI’, ‘Tenspeed And Brown Shoe’ in the early 80’s, and ‘Cannon’ and ‘Hart to Hart’ in the 70’s, but is more recognised for his role in ‘General Hospital’, playing the part of Victor Cassadine (1981), ‘Santa Barbara’, playing Micah De Angelis (1992-1993) and of course most recently, after a 6 year absence in ‘Days Of Our Lives’ as Tony DiMera (1981-1986,1993-1996, 2002 -)/ Andre DiMera (1983-1984). Also in 1999 Thaao did an interview on’The Bert Show’, here are some photo’s from this.
http://thaaopenghlis.com/
>;
Κυνηγώντας το όνειρο στην Αυστραλία
Τις τελευταίες μέρες ο αθηναϊκός Τύπος έδωσε μεγάλη δημοσιότητα στο ενδεχόμενο η Αυστραλία να προσελκύσει και πάλι μετανάστες από την Ελλάδα μαζί με διάφορα σχόλια. Το ακόλουθο κείμενο είναι από «Τα Νέα»: «Προσείλκυσε χρυσοθήρες, ναυτικούς και νύφες που είχαν γνωρίσει τους γαμπρούς τους σε ασπρόμαυρες φωτογραφίες. Έγινε σύμβολο μιας νέας αρχής – όπως κάθε προορισμός της ξενιτιάς. Σήμερα, η οικονομική κρίση και η ανεργία στέλνουν και πάλι Έλληνες στην Αυστραλία. Ο Κωνσταντίνος Κουμπούρης είχε όλα όσα ήθελε: δικό του μαγαζί, δύο αυτοκίνητα και πιστωτική κάρτα. Το μηνιαίο εισόδημά του έφτανε τα 5.000 ευρώ και ως ηλεκτρολόγος είχε δουλέψει σε αρκετά δημόσια έργα – ανάμεσά τους στην κατασκευή της βιβλιοθήκης του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και του πάρκινγκ της Βουλής. Μέχρι που τον βρήκε η κρίση. Οι ακάλυπτες επιταγές των πελατών του στραγγάλισαν τη ρευστότητα της επιχείρησής του. Πλέον αδυνατούσε να αποπληρώσει δάνεια και ενοίκια. Μέσα στο 2010 απέλυσε τα πέντε άτομα που απασχολούσε, πούλησε τα αυτοκίνητα και μετακόμισε από τη Γλυφάδα σε ιδιόκτητο σπίτι στο Λουτράκι. Στα 40 του έβγαλε και κάρτα ανεργίας. «Οι τράπεζες μου δάνειζαν απλόχερα. Έβλεπα ότι οι δουλειές πήγαιναν καλά και δεν πίστευα ποτέ ότι θα έπεφτα τόσο χαμηλά» λέει. Η οικονομική κρίση τον ανάγκασε να αναθεωρήσει προτεραιότητες και τρόπο ζωής. Από αφεντικό προσπάθησε να γίνει υπάλληλος, αλλά δεν βρήκε δουλειά ούτε στο αντικείμενό του ούτε ως σερβιτόρος. Εδώ και μήνες χτυπάει πόρτες στο εξωτερικό. Έστειλε βιογραφικά και γράμματα. Απευθύνθηκε σε ομογενειακές οργανώσεις στον Καναδά και στη Σουηδία, μέχρι που επέλεξε ως προορισμό του την Αυστραλία. Αν τα καταφέρει και αποκτήσει βίζα, ο πατέρας δύο κοριτσιών, τριών και έξι ετών, από άνεργος θα γίνει μετανάστης. Δεν είναι ο μόνος. Το τελευταίο εξάμηνο η Ελληνική Κοινότητα Μελβούρνης έχει λάβει περίπου 4.000 επιστολές και τηλεφωνήματα με παρόμοια αιτήματα. Είναι όλοι τους άνεργοι πτυχιούχοι, ηλικίας 20-40 ετών -κάποιοι από αυτούς οικογενειάρχες με παιδιά- και ζητούν βοήθεια και διευκολύνσεις για να μεταναστεύσουν. Έπειτα από παρέμβαση της Ελληνικής Κοινότητας το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ιθαγένειας της Αυστραλίας ανακοίνωσε ότι θα απλοποιήσει τις διαδικασίες για την εξέταση αιτήσεων μετανάστευσης και τη χορήγηση αδειών παραμονής. Στις 8-9 Οκτωβρίου θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα διημερίδα για τη μετανάστευση παρουσία κυβερνητικών αξιωματούχων της Αυστραλίας και εκπροσώπων επιχειρήσεων της χώρας. Οι αυστραλιανές Αρχές ζητούν από την Ελλάδα μηχανικούς, ηλεκτρολόγους, εξειδικευμένους εργάτες οικοδομών, γιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό για τη φροντίδα ηλικιωμένων. Το επάγγελμα του κ. Κουμπούρη βρίσκεται ανάμεσα σ’ αυτά που έχουν προβάδισμα. Αν, τελικά, μεταναστεύσει, θα βρεθεί σε μια χώρα με έντονο ελληνικό στοιχείο. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή στην Αυστραλία ζουν 109.980 μετανάστες γεννημένοι στην Ελλάδα και 365.145 άτομα ελληνικής καταγωγής – αν και η ομογενειακή κοινότητα υπολογίζει τον αριθμό των μελών της σε 600.000. Το 41% του ελληνικού πληθυσμού κατοικεί στη Μελβούρνη, η οποία διεκδικεί τον τίτλο της τρίτης μεγαλύτερης ελληνικής πόλης παγκοσμίως.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ
Οι πρώτοι Έλληνες φτάνουν στην Αυστραλία την εποχή που το παρθένο μέρος προσείλκυε πειρατές και χρυσοθήρες. Στα αρχεία του Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού ο Υδραίος ναυτικός Δαμιανός Γκίκας αναφέρεται ως ο πρώτος Έλληνας που πατάει στο Σίδνεϊ, το 1802. Είχε συλληφθεί -άδικα σύμφωνα με την προφορική παράδοση που διέσωσε το όνομά του- ως πειρατής από ένα εγγλέζικο πολεμικό πλοίο και καταδικάστηκε σε εξορία στην Αυστραλία. Η πρώτη Ελληνίδα, η Αικατερίνη Πλέσσα, φτάνει εκεί το 1853, λίγο πριν από την ανακάλυψη κοιτασμάτων χρυσού. Οι μετανάστες εκείνης της εποχής κατάγονταν κυρίως από τα Κύθηρα, την Ιθάκη και το Καστελλόριζο. Το ξεκίνημά τους στον «Νέο Κόσμο» σκόνταφτε στη ξενοφοβία της τοπικής κοινωνίας. Έρευνα του Πανεπιστημίου Αιγαίου δείχνει ότι οι περισσότεροι Έλληνες ανοίγουν μικρές εμπορικές επιχειρήσεις (ψαράδικα, μανάβικα, εστιατόρια) λόγω οικονομικής αδυναμίας, αλλά και εξαιτίας της τάσης να αποκλείονται οι ξένοι από πιο σταθερά και επικερδή επαγγέλματα. Μέχρι το 1920 τα ισχυρά αυστραλιανά συνδικάτα δεν τους επιτρέπουν να διεισδύσουν στις βιομηχανίες και η ανεργία στην ελληνική κοινότητα φτάνει στο 11,4%. Διαδοχικά μεταναστευτικά κύματα μετά το 1952 αυξάνουν τον πληθυσμό τους. Στον μακρινό προορισμό οδηγούνται και χιλιάδες ελληνίδες νύφες που εγκατέλειπαν την πατρίδα τους για να παντρευτούν κάποιον που γνώρισαν μόνο σε μια φωτογραφία. Στη δεκαετία του ’90 το 28,6% των ομογενών πρώτης γενιάς απασχολούνται κυρίως ως εργάτες, με την πλειοψηφία των μεταναστών να ανήκει στα μεσαία εισοδηματικά στρώματα. «Η ιστορία των Ελλήνων της Αυστραλίας είναι γεμάτη επιτυχίες. Το μεγαλύτερο ποσοστό των παιδιών τους σπουδάζουν, ενώ πολλοί έχουν γίνει δικαστές, υπουργοί και κατασκευαστές», λέει ο Βασίλης Παπαστεργιάδης, πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Μελβούρνης και διευθυντικό στέλεχος δικηγορικής εταιρείας με προσωπικό 300 ατόμων.
ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΚΑΙ ΕΛΠΙΔΑ
Αυτές οι ιστορίες επιτυχίας ενέπνευσαν και τον 34χρονο Χρήστο Βατράνη, πολιτικό μηχανικό που αναζητεί δουλειά στην Αυστραλία. «Μου είπαν ότι πρέπει να πάω εκεί, αν ψάχνω ένα οργανωμένο κράτος για μια καινούργια αρχή» λέει. Στην Αθήνα συνεργαζόταν με αρχιτεκτονικά γραφεία και κάθε μήνα φλέρταρε με την ανεργία. Οι μελέτες και τα έργα όλο και λιγόστευαν. Η κρίση ήταν το τελειωτικό χτύπημα. Ο κ. Βατράνης προσγειώθηκε στη Μελβούρνη ένα βροχερό βράδυ πριν από μερικούς μήνες με ένα πακέτο βιογραφικά στις αποσκευές του και μια τουριστική βίζα στο διαβατήριό του. Προσέγγισε εταιρείες μόνος του, ενώ παραδοσιακά στην Αυστραλία οι θέσεις καλύπτονται από γραφεία εύρεσης εργασίας. Η τουριστική βίζα δεν του επέτρεπε να δουλέψει – πουθενά, έστω και εθελοντικά. Δεν πήρε θετική απάντηση και επέστρεψε ξανά στην Ελλάδα. Δεν έχει αποκλείσει όμως τη λύση της Αυστραλίας. Αν δεν βρει εργοδότη ως χορηγό, εξετάζει το ενδεχόμενο να πάει εκεί για σπουδές. Για τον 33χρονο Γιάννη Βασιλειάδη ο ξενιτεμός ήταν πιο εύκολη υπόθεση. Γεννήθηκε στην Αυστραλία και έχει αποκτήσει την υπηκοότητα. Όταν ήταν δύο ετών, η οικογένειά του παλιννόστησε. Μεγάλωσε στη Σάμο, σπούδασε Γραφιστική και το 2005 άνοιξε τη δική του επιχείρηση. Από το 2008 άρχισαν τα προβλήματα. «Είχαμε σταθερό πελατολόγιο, αλλά όλοι μας ζητούσαν πιστώσεις. Τους κάναμε τη χάρη, αλλά δεν μας πλήρωναν. Το τελευταίο εξάμηνο του 2010 δουλεύαμε χωρίς μεροκάματο» λέει. «Την Αυστραλία τη θεωρούσα πάντα δεύτερη πατρίδα μου. Ήταν η μόνη λύση στο οικονομικό μου αδιέξοδο». Πούλησε τον εξοπλισμό του και έφυγε. Τους πρώτους επτά μήνες έμενε με τον θείο του και έκανε περιστασιακές δουλειές. Δεν μπόρεσε να βρει απασχόληση ως γραφίστας. Έβαφε σπίτια, επισκεύαζε φράχτες και σκεπές και μετρούσε υπερωρίες ως ανειδίκευτος σε εργοτάξια. Εκεί γνώρισε και άλλους δύο Έλληνες που μόλις είχαν μεταναστεύσει από τη Θεσσαλονίκη. Πληρώνονταν με 21 δολάρια την ώρα και κάθε δύο με τρεις μήνες τα αφεντικά τους έδιναν αύξηση. Το τελευταίο διάστημα ο κ. Βασιλειάδης έχει ξεκινήσει μαζί με άλλον έναν Έλληνα δική του επιχείρηση που αναλαμβάνει ανακαινίσεις σπιτιών. Ζει μόνος και πληρώνει 1.130 δολάρια τον μήνα νοίκι – το ένα πέμπτο του μισθού του. Το ταξίδι στην Αυστραλία ήταν, όπως λέει, η καλύτερη απόφαση που πήρε. «Μπορεί να άφησα πίσω οικογένεια και φίλους, αλλά χαίρομαι που έφυγα. Αυτή η κίνηση μου έδωσε ώθηση για το μέλλον. Μετανιώνω που δεν το έκανα νωρίτερα». Παρά την πίεση της οικονομικής κρίσης, ο ξενιτεμός -που ακόμα κι αν φαντάζει ως η μόνη λύση- δεν είναι για όλους ένα απλό βήμα. Ειδικά όταν οδηγεί σε έναν τόπο χωρίς γνώριμα πρόσωπα και φιλικούς δεσμούς. Ο κ. Βατράνης το ένιωσε με το που προσγειώθηκε. «Κατέβηκα από το αεροπλάνο, πήγα στο σπίτι που νοίκιασα και αυτό ήταν. Ήμουν εκεί, μόνος», λέει. «Μπορεί να είχα βοήθεια από μέλη της Ελληνικής Κοινότητας, αλλά έπρεπε να κυνηγήσω μόνος μου τις ευκαιρίες». Η μοναξιά ήταν ένας από τους λόγους που αποθάρρυνε και μια απόφοιτο Ιατρικής από το ίδιο ταξίδι. Είχε τηλεφωνήσει στον Νίκο Σταματόπουλο, πρόεδρο του Συλλόγου Ελληνοαυστραλών Ναυπάκτου -ένα από τα πολλά τηλεφωνήματα που δέχονται τελευταία και άλλοι αντίστοιχοι σύλλογοι ανά την Ελλάδα- ζητώντας οδηγίες για το πώς μπορεί να μεταναστεύσει. Είχε σπουδάσει στα Ιωάννινα και μπροστά της έχει σχεδόν τρία χρόνια αναμονής για να ξεκινήσει ειδικότητα στη δερματολογία. Δούλευε με σύμβαση σε ένα ιδιωτικό ιατρείο μέχρι που έληξε η συμφωνία. Της είπαν ότι στην Αυστραλία ο μισθός του ειδικευόμενου είναι ανώτερος. Ήταν έτοιμη να ξεκινήσει τη διαδικασία για να συγκεντρώσει τα απαραίτητα έγγραφα, αλλά επέλεξε να μείνει στην Ελλάδα. Κανείς από την οικογένειά της δεν ήθελε να ακολουθήσει και η ίδια, όπως είπε, δεν μπορούσε να μεταβεί στον άγνωστο μόνη της.
>;
.
Kyriakos Nektarios Tochouroglou
A little bit about Kyriakos Tohouroglou…
Born Kyriakos Nektarios Tochouroglou on the 13th August 1972 in Sydney Australia. As a youth Kyriakos was a former Gladesville United Youth soccer player and over the years developed to be one of best keepers going around and just a few of the clubs that this 180cm professional Goal Keeper played for are PAOK Saloniki, Paniliakos Pyrgos, Doxa Drama and the latter part of his career with Olympiakos Piräus where he and Chris met up forming a strong bond. In February 2011, Olympiacos CFP announced the establishment of its first Olympiacos Academy outside of Greece in Sydney, Australia. The Australian academy is managed by, Chris Kalantzis and Kyriakos Tohouroglou, two former Olympiacos players.
| Personal information | |||
|---|---|---|---|
| Full name | Kyriakos Nektarios Tohouroglou | ||
| Date of birth | 13 August 1972 (1972-08-13) (age 39) | ||
| Place of birth | Sydney, Australia | ||
| Height | 1.80 m (5 ft 11 in) | ||
| Playing position | Goalkeeper | ||
| Club information | |||
| Current club | Gladesville Ryde Magic | ||
| Youth career | |||
| 1981–1983 | Gladesville Ryde Magic | ||
| Senior career* | |||
| Years | Team | Apps† | (Gls)† |
| 1992–1994 | Doxa Drama | 52 | (0) |
| 1994–1996 | Olympiakos | 17 | (0) |
| 1996–1997 | Paniliakos | 32 | (0) |
| 1997–2000 | Olympiakos | 38 | (0) |
| 2000–2007 | PAOK | 100 | (0) |
| 2011– | Gladesville Ryde Magic | ? | (?) |
| * Senior club appearances and goals counted for the domestic league only.† Appearances (Goals). | |||
>;
.
Chris Kalantzis
A little bit about Chris Kalantzis…
Chris Kalantzis (born 27th July 1967) is an Australian association football player. He began his career with Sydney Olympic, First Grade, at the age of 15. He was then signed by the Greek team Panathinaikos, where he played for five years. During these years he represented the Australian Socceroos in many games. Olympiakos, a rival Greek club, then signed him. On his debut against his former team he scored with his famous bicycle kick from outside the box. He played for Olympiacos another 5 years before returning to Sydney Olympic to finish his illustrious career, playing 2 years before retiring. Kalantzis is now known as one of the best and most famous Australian players to play overseas, alongside Harry Kewell, Mark Viduka and Brett Emerton. He now coaches premier youth league teams such as Sydney Olympic in the hope of sending yet another Australian player overseas including his talented son James Kalantzis who is currently 18 years of age. In February 2011, Olympiacos CFP announced the establishment of its first Olympiacos Academy outside of Greece in Sydney, Australia. The Australian academy is managed by, Chris Kalantzis and Kyriakos Tohouroglou, two former Olympiacos players.
| Personal information | |||
|---|---|---|---|
| Full name | Chris Kalantzis | ||
| Date of birth | 27 July 1967 (1967-07-27) (age 44) | ||
| Place of birth | Sydney, Australia | ||
| Height | 184cm | ||
| Playing position | Midfielder | ||
| Senior career* | |||
| Years | Team | Apps† | (Gls)† |
| 1983-1987 | Sydney Olympic | 89 | (27) |
| 1988-1992 | Panathinaikos | 118 | (11) |
| 1992-1997 | Olympiakos | 81 | (7) |
| 1997-2000 | Sydney Olympic | 49 | (9) |
| 2000 | St George Saints | 0 | (0) |
| National team | |||
| 1985-1987 | Australia | 7 | (1) |
| * Senior club appearances and goals counted for the domestic league only.† Appearances (Goals) | |||
>;
>;
Peter Katholos
Peter Katholos (born 18 March 1961) is a former Australian football (soccer) player. He was a member of the Socceroos, Australia’s national soccer team, from 1981 to 1984 during which time he made 22 international appearances (15 ‘ A-matches’, scoring 3 goals. He is best known for his time as a midfielder with Sydney Olympic FC and later Marconi Stallions in the now defunct Australian National Soccer League (NSL), although he also played for the Greek team A.E. Larisa at one stage. Peter was nicknamed ‘The Kat’ by Sydney Olympic supporters.
| Personal information | |||
|---|---|---|---|
| Full name | Peter Katholos | ||
| Date of birth | March 18, 1961 (1961-03-18) (age 50) | ||
| Place of birth | Greece | ||
| Playing position | midfielder | ||
| Club information | |||
| Current club | retired | ||
| Senior career* | |||
| Years | Team | Apps† | (Gls)† |
| 1984 | Sydney Olympic FC | ? | (?) |
| A.E. Larisa | 3 | (0) | |
| 1987 | APIA | 20 | (?) |
| 1989-1990 | Marconi Stallions | 28 | (0) |
| 1998 | APIA | 0 | (0) |
| National team‡ | |||
| 1981-1984 |  Australia |
15 | (3) |
| * Senior club appearances and goals counted for the domestic league only and correct as of 22 June 2007.† Appearances (Goals).‡ National team caps and goals correct as of 22 June 2007 | |||
Achievements
– Australian player of the year 1982 , 25 Australian internationals appearances
– Represented Australia also at youth level and Australian schoolboys.
– Known as “Kat” he left his mark in Australian soccer with his style and flair.
– Winner 4 championship medals, 3 cup winners medals.
Playing record
Canterbury, St George, Sydney Olympic, Larissa (Greece) Apia, Marconi, Melita. from 1976 – 1996. Playing career over 550 first grade games, scoring 97 goals.
Coaching record
St George, Apia at senior level and Sydney Olympic and St George at youth level.
Qualifications academic
Management Diploma, Certificate Electronics Engineering
Qualifications coaching
FFA accredited b licence badge
Other acknowledgements
– General manager of Australian team, Elliniada games 2003
– Director of Sydney Olympic FC, 2000, 2006
– Inductee sports hall of fame for Greek/Australians 2002
– Awarded the centenary medal by the prime minister 2003
– Torch bearer Olympic Games 2004
– Honoured by Canterbury city council in”path of champions” 2008
>;
>;
Peter Katholos born 1961 – Football (Soccer)
Peter represented Australia in soccer for 1981-86, making 22 international appearances. He was awarded the 1982 National Soccer League Australian player of the year award. He played over 550 first grade games in a 20 year career, scoring 97 goals. Peter played for Canterbury at junior and senior levels where he trained at Lees Park, and for Sydney Olympic 1981-86 and 1992-93, as well as other clubs. Peter grew up in Campsie and lives in Earlwood.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
|
>;
>;
ΕΛΛΗΝΟ–ΑΥΣΤΡΑΛΟΙ ΚΩΜΙΚΟΙ: GEORGE KAPINIARIS
 |
 |
 |
 |
 |
George Kapiniaris has made an incredible impact on popular culture in Australia over the last twenty years. He is also one of a small handful of Australian comedians who has appeared on all media including Film, TV, Theatre, Musicals, Bands & Radio. George, (a big sports fan) is available for festivals, conferences, entertainment, product launches, dinner parties, client parties & sporting events. Make a booking enquiry
.
Below are video links where you can see him:
>;
>;
Family History
From Kastelorizo to Australia
The Kailis family first came to the Australian shores in 1917 from the small trading Island of Kastelorizo located in the Greek Islands. George Peter Kailis worked in the cane fields of Innisfail Queensland, to the southern forests of Western Australia, until eventually settling in Perth and creating the humble foundations of what is now a business empire. His four sons have all been successful in taking his lead and working hard, to build the dream, and have now expanded to compete in the international arena.
The Kailis Family
Peter Kailis, the eldest of the four boys, operated packaging manufacturing operations for multi nationals, until in 1974 he founded Red Rooster, a national chain of barbecue chicken fast food outlets. Theo Kailis, 2nd of the four boys, for over 50 years occupied the positions of CEO or Chairman for the following companies:- G P Kailis & Sons, Ross Group International, West Ocean Canning Pty Ltd, Austral Fisheries Pty Ltd, New Fishing Australia Pty Ltd, Lobster Australia Pty Ltd and Kailis and France Foods Pty Ltd, a leading seafood processing and fishing group in Australia with export markets in Asia, USA and Europe. “The Kailis family continues to prosper today, with future generations expanding their business opportunities, whilst always ensuring the reputation of quality and good service is ever present.” Michael Kailis, 3rd of the boys, is Chairman of Kailis Brothers Fish Markets (KFM), the largest distributor of fresh fish and frozen product in WA. With a distribution network spreading into the eastern states of Australia and South East Asia, KFM have an expanding horizon. Victor Kailis is owner of Kailis Fish Market Café, the award winning fish market restaurant which services Western Australia’s largest tourism market from Fremantle Boat Harbour. Mark Kailis, the son of Peter, founded and oversees Kailis Organic Olive Groves as Managing Director. Mark’s hands-on capacity in every aspect of the business, based on his many years in viticulture, winemaking and agribusiness, makes him one of the most experienced people behind any olive project in Australia.
The Kailis Family, 1934 Perth
>;
.
The milk bar, a Greek story
The Greek influence over food and the way Australians eat touches many corners of this great vast land. But it’s their strong hand in the development of milk bars that Greek Australians really made a difference. That influence is being explored through a lecture, Shaking The World Over: The Greek-Australian Milk Bar, as part of NSW history week. Historian Leonard Janiszewski and documentary photographer Effy Alexakis have documented the humble beginnings of a legacy that began and evolved into the now European-style cafes. “Who would have thought 20 years ago that Greeks coming to Australia… would change our eating habits, change technology within popular eating houses and change the direction we are going into?” Janiszewski asks. The milk bar began because of a Greek Australian by the name of Mick Adams. After travelling to the United States and seeing their soda parlours, he brought this concept to Australia. Unbeknownst to him, he was about to revolutionise the food industry in Australia. “It revolutionised our architecture, it revolutionised how we ate, it revolutionised who ate, as it started broadening out the clientele and it revolutionised our thinking, in terms of areas we were looking to for cultural sustenance,” Janiszewski said. The original milkshake itself is nothing like the popular ones we see today. The 1930s were a time of the Great Depression. People drank milkshakes not as a treat, but because they were a cheap form of sustenance. Replacing ice-cream and sugary syrups were eggs, malt, honey and fruit. “The most popular milkshake was the Bootlegger Punch because it had a portion of rum essence in it,” he says as most of the clientele were male. The milk bar was the first to create a relationship between food and fantasy. It was all about creating an exotic environment for the customer to consume their product through art, architecture, seating and noise. The senses were well and truly tantalised. Janiszewski recalls the Legend cafe in the 1950s where owner Ion Nicolaides created a milk bar that was streaks ahead in design and concept, and was selected in the promotion of the 1960 Melbourne Olympics to show modern Melbourne to the world. Nicolaides, along with an artist and sculptor friend, reshaped the interior of the milk bar and transformed it into an espresso bar – starting the Europeanisation of the milk bar. “They increased the idea of this fantasy world with a mural of the legend of Sinbad the sailor, broken tiles on the floor and walls, mobiles on the ceiling – it was a very colourful and exotic interior.”
>;
>;
Άνθρωπος «έξω καρδιά»
Απεβίωσε ο γηραιότερος Έλληνας της Αυστραλίας
Σε ηλικία 106 ετών απεβίωσε ο ομογενής Αργύριος Νίκιας ο οποίος πιστεύεται ότι ήταν ο γηραιότερος Έλληνας της Αυστραλίας. Ο Αργύρης Νίκιας καταγόταν από το Βρονταμά Λακωνίας, έναν τόπο που λάτρευε, και επιθυμούσε να «επιστρέψει» μετά το θάνατό του. Ο 68χρονος γιος του Παναγιώτης είπε ότι θέλησε να ικανοποιήσει την επιθυμία του πατέρα του. «Σκέφτηκα να ενταφιαστεί εδώ για να μπορώ να του ανάβω το καντήλι. Όμως εκείνος ήθελε να πάει στο σπίτι του, στο χωριό μας, δίπλα στην σύζυγό του και μάνα μου, στα λατρευτά χώματά μας. Ικανοποιώ, λοιπόν και αυτή του την επιθυμία και η σορός του θα μεταφερθεί στην Ελλάδα για ενταφιασμό» είπε ο κ. Παναγιώτης Νίκιας.
Γεννήθηκε στον Βρονταμά Λακωνίας στις 6 Ιανουαρίου 1905. Μεγάλωσε κοντά στη φύση, με λιτό φαγητό από τον κάμπο, παρθένο λάδι και κρασί. Πριν δέκα χρόνια, αποχαιρέτησε για πάντα το χωριό και μετά από πρόσκληση και με ευθύνη του γιου του Παναγιώτη, μετανάστευσε… στους Αντίποδες. Στα 105, είναι πέραν του δέοντος καλά στην υγεία του, δεν παίρνει φάρμακα, βλέπει, ακούει, τρώει μόνος του, κοιμάται καλά και έχει μόνιμα έντονο το χαμόγελο ζωγραφισμένο στο πρόσωπο. Ο λόγος για τον υπεραιωνόβιο κυρ-Αργύρη Νίκια, ο οποίος, αν και δυσκολεύεται να εκφράσει τη σκέψη του, αφού τελευταία η μνήμη φαίνεται να μην είναι και η καλύτερη του φίλη, όταν τον ρωτήσαμε για το χωριό, τη γυναίκα του, την αείμνηστη κυρα-Γεωργία, και το μυστικό της μακροζωίας, το πρόσωπό του φωτίστηκε, φάνηκε πως το χάρηκε και προσπάθησε να μας πει… Με τη βοήθεια, λοιπόν, του γιου του, γνωρίσαμε τον τόπο που γεννήθηκε, ένα πεδινό γεωργικό χωριό, σε απόσταση 38 χιλιομέτρων από την Σπάρτη, ο κάμπος του οποίου λούζεται από τον Ευρώτα με γύρω στις τριακόσιες οικογένειες και κάποιες σελίδες από την ήσυχη ζωή του. «Οι περισσότεροι ασχολούνταν με την γεωργία, τη κτηνοτροφία και τη μελισσοκομία. Καλλιεργούσαν κι ελιές – κυρίως τις βρώσιμες Καλαμών και αμπέλια. Ο πατέρας μου όμως ήταν κτενάς. Έφτιαχνε κτένια για τον αργαλειό, τα οποία πουλούσε σε όλη την Ελλάδα. Από Θεσσαλονίκη μέχρι Κρήτη. Ο πόλεμος του ‘40 και ο εμφύλιος που ακολούθησε επηρέασε και το χωριό μας. Φτώχεια, πείνα, δυστυχία και ανέχεια. Μάς έλεγε, ότι οι Ιταλοί τους ανάγκαζαν να τους παραδώσουν τα όπλα ακόμα και τα μαχαίρια, ενώ η κυβέρνηση, προβλέποντας την δυστυχία που ακολούθησε, προέτρεψε τον λαό να καλλιεργήσουν πατάτες. Ο Βρονταμάς τότε καλλιέργησε μεγάλες εκτάσεις και κατάφερε και επιβίωσε. Γνώρισε όμως και τη διχόνοια και τα πάθη από τις προσωπικές και τις κομματικές διαφορές, ακόμα και ανάμεσα σε μέλη της ίδιας οικογένειας. Ο πατέρας μου, όμως, ήταν φιλήσυχος. Άνθρωπος έξω καρδιά. Δεν ήξερε τι θα πει στεναχώρια. Του άρεσε το κυνήγι και συχνά πυκνά πήγαινε με συγχωριανούς μας στις γειτονικές βουνοκορφές. Σ’ αυτά αποδίδει το μυστικό της μακροζωίας του και, φυσικά, σε συνδυασμό με την υγιεινή διατροφή και τον καθαρό αέρα του χωριού μας». Στον σεβάσμιο γέροντα του εύχεται υγεία για τα υπόλοιπα χρόνια του βίου του και στο γιό του κ. Παναγιώτη και στην ευγενεστάτη νύφη του κ. Μαίρη, καλή δύναμη. Όντως, είναι και οι δυο ένα φωτεινό και ζωντανό παράδειγμα στα παιδιά τους και όλους εμάς, όταν καλούμαστε να φροντίσουμε ηλικιωμένους γονείς και δει υπέρ αιωνόβιους, όπως ο πατέρας τους. Κυρ-Αργύρη έτη πολλά!
.
>;
Passage Ticket – RHMS Patris, Issued to Fani Nitsou, Piraeus to Melbourne, 1964, Reg. No: HT 28890
>;.
>;
Summary:
Other Names(s): Passenger Ticket, Ticket of PassageTicket of passage issued to Fani Nitsou, for the RHMS Patris from Greece to Australia, 1964. Fani Nitsou was born in 1945 in a village near Florina, Greece. In 1964 at the age of 18 she received an opportunity to migrate to Australia to live with distant cousins in Noble Park. She arrived in Melbourne aboard the RHMS Patris in March 1964; during the voyage she met fellow Greek migrant Iraklis Mangos. In 1967 she met Iraklis again they fell in love and in 1968 they married at the Holy Trinity Greek Orthodox Church in Richmond. They visited Greece in 1977 and have never regretted their move to Australia.Description: Blue cover ticket with ticket inside attached at left of cover, centrally folded. White printed text on cover in Greek and English ‘Greek Australian Line’ and in blue ‘Passage Ticket’ with flag logo at centre. Inside ticket records in blue and black typed print departure and destination ports, ship name, passenger names fare costs, departure date and is stamped ‘Embarked’.
Statement Of Significance:
The Mangos family collection explores the migration experiences of two Greek people who arrived during the high point of Greek migration to Australia after World War II. The Australian Greek population doubled to 140,000 between 1961 and 1966. Their meeting on the ship and subsequent marriage is a classic migration narrative, as is the theme of chain migration which runs across three generations. It also enables the telling of the pre-migration experiences which partly resulted in the family relocation.
Acquisition Information:
Donation from Faye Mangos, 2009
| Discipline: | History |
| Dimensions: | 170 mm (Height), 120 mm (Width) |
More information
| Primary Classification: | MIGRATION |
| Secondary Classification: | Processing – Planning & Departure |
| Tertiary Classification: | tickets |
| Inscriptions: | Inside: ‘Greek Australian Line S.A./from Piraeus to Melbourne/per Vessel RHMS Patris sailing 7th March 1964/Nitsou Fani/$445.00 |
| Issued To: | Mrs Faye Mangos, Athens, Greece, 3 Mar 1964 |
| Other Association (See Comments): | RHMS Patris, Chandris Line Ltd (Greek Australian Line), 7 Mar 1964Date voyage commenced |
| References: | Faye Mangos ‘Cry of the Heart’ Tsonis Publishing 2004 |
.
>;
Passage Ticket – RHMS Patris, Iraklis & Anthoula Mangos, Piraeus to Melbourne, 1964, Reg. No: HT 28891
Summary:
Other Names(s): Passenger Ticket, Ticket of Passage
Ticket of passage issued to Iraklis and Anthoula Mangos, for the RHMS Patris from Greece to Australia, 1964. Iraklis Mangos migrated from Piraeus Greece to Melbourne, arriving on the RHMS Patris in March 1964. During the voyage he met fellow Greek migrant Fani Nitsou. In 1967 he met Fani again they fell in love and in 1968 they married at the Holy Trinity Greek Orthodox Church in Richmond. They visited Greece in 1977 and have never regretted their move to Australia.
Description:
Blue cover ticket with ticket inside attached at left of cover, centrally folded. White printed text on cover in Greek and English ‘Greek Australian Line’ and in blue ‘Passage Ticket’ with flag logo at centre. Inside ticket records in blue and black typed print departure and destination ports, ship name, passenger names fare costs, departure date and is stamped ‘Embarked’.
Statement Of Significance:
The Mangos family collection explores the migration experiences of two Greek people who arrived during the high point of Greek migration to Australia after World War II. The Australian Greek population doubled to 140,000 between 1961 and 1966. Their meeting on the ship and subsequent marriage is a classic migration narrative, as is the theme of chain migration which runs across three generations. It also enables the telling of the pre-migration experiences which partly resulted in the family relocation.
Acquisition Information:
Donation from Faye Mangos, 2009
| Discipline: | History |
| Dimensions: | 170 mm (Height), 120 mm (Width) |
More information
| Primary Classification: | MIGRATION |
| Secondary Classification: | Processing – Planning & Departure |
| Tertiary Classification: | tickets |
| Inscriptions: | Inside: ‘Greek Australian Line S.A./from Piraeus to Melbourne/per Vessel RHMS Patris sailing 7th March 1964/Mangos Iraklis/Mangos Anthoula/$493.00 |
| Issued To: | Mr Eric Mangos, Athens, Greece, 3 Mar 1964 |
| Other Association (See Comments): | RHMS Patris, Chandris Line Ltd (Greek Australian Line), 7 Mar 1964Date voyage commenced |
| References: | Faye Mangos ‘Cry of the Heart’ Tsonis Publishing 2004 |
>;
Migration – Villages
- Afalona
- Agia Paraskevi
- Agiassos
- Agra
- Akrasi
- Ambeliko
- Anemotia
- Antissa
- Argenos
- Arisvi
- Asomatos
- Dafia
- Eressos
- Filia
- Hidera
- Ipios
- Kalloni
- Kapi
- Katos Tritos
- Kerami (Kalloni)
- Keramia
- Klio
- Lafiona
- Lepetimnos
- Lisvori
- Loutra
- Mandamados
- Megalohori
- Melinda (Paleohori)
- Mesargos
- Mesotopos
- Molivos
- Mytilene
- Napi
- Neohori
- Paleohori
- Paleokipos
- Panagiouda
- Papados
- Parakila
- Pelopy
- Perama
- Petra
- Plagia
- Plakados
- Plomari
- Polyhnitos
- Psilometopo
- Pterounda
- Rema
- Sigri
- Skalohori
- Skopelos
- Skoutaros
- Stavros
- Stypsi
- Sykamina (includes Skala)
- Trigona
- Vafio
- Vassilika
- Vatousa
- Vryssa
.
>;
Life Stories – Agia Paraskevi
- Maria Angeli Australia
- Socrates Behlevanas Australia
- Panagiotis Konstantellis (Peter Constant) Australia
- Electra Sarika Australia
- Dimitrios Sofianos Australia
- Stamatis Vouyioukas (Stame George) Australia
>;
GREEK WORLD MEDIA 
Interesting collection of texts but they need to be properly referenced and attributed.
LikeLike
I must say you have high quality articles here. Your content can go viral.
You need initial traffic only. How to get massive traffic?
Search for: Murgrabia’s tools go viral
LikeLike