ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΩΝ

Η Καραγκούνα είναι ένας από τους κυριότερους χορούς της Θεσσαλίας. Οι χορευτές και  οι χορεύτριες, πιασμένοι από τις παλάμες, σχηματίζουν ανοιχτό κύκλο με μέτωπο προς το κέντρο.

Ο χορός συνήθως ξεκινάει με τη Σβαρνιάρα ή τη χοντρή Καραγκούνα, όπως τη λένε, στην οποία χορεύουν συνέχεια μπροστά, προς τη φορά του κύκλου. Τα βήματα είναι ίδια με αυτά του Συρτού, αλλά πολύ πιο βαριά και αργά. Αφού τη χορέψουν πολλές φορές ξεκινάνε την Καραγκούνα, η οποία αποτελείται από τρία χορευτικά μοτίβα. Καθένα από αυτά έχει διαφορετικό αριθμό βημάτων, αλλά εκτελούνται σε ισόχρονο κανονικό ρυθμό.

Το τραγούδι της Καραγκούνας είναι μια αναφορά κι ένας θαυμασμός στην αρχοντική καραγκούνικη γυναικεία φορεσιά, η οποία μαζί μ’ αυτή της Σαρακατσάνας αποτέλεσαν θέματα μελέτης και έρευνας.

Η λέξη καραγκούνα στα αρχαία ελληνικά σημαίνει κινήσεις του κεφαλιού και ο  χορός χαρακτηρίζεται από αυτές.

Στο βίντεο που ακολουθεί περιλαμβάνεται μια εκδοχή του χορού, ενώ στις φωτογραφίες απεικονίζεται η παραδοσιακή γυναικεία φορεσιά.

Ο χορός του μηχανικού, είναι ο δημοφιλέστερος χορός της Καλύμνου. Χορεύεται σε διάφορες εκδηλώσεις, είτε έχουν σφουγγαράδικο περιεχόμενο, είτε όχι (γάμους, γλέντια, πανηγύρια) και είναι πολύ αγαπητός.

Είναι καθαρά αντρικός χορός. Αποτελεί αναπαράσταση του «πιασμένου» μηχανικού, του δύτη δηλαδή που βουτούσε με σκάφανδρο και παρόλο που έχει πάθει τη νόσο των δυτών (ημιπαράλυση) προσπαθεί να χορέψει.

Αυτός ο χορός ξεκίνησε σχεδόν πριν από 50 χρόνια. Όμως τις ρίζες του πραγματικού χορού, με ήρωα αληθινά πιασμένο μηχανικό, θα τις αναζητήσουμε στα τέλη του περασμένου αιώνα. Τότε είχαμε τους πρώτους μηχανικούς και τους πρώτους «πιασμένους». Η παντελής άγνοια κανόνων κατάδυσης (βάθος, χρόνος, γενική συμπεριφορά) ήταν η αιτία που υπήρξαν πολλά θύματα, «σκασμένοι και πιασμένοι»…

Στο βίντεο που ακολουθεί περιλαμβάνεται ο χορός, ενώ στη φωτογραφία απεικονίζονται η Ροδίτικη αντρική και γυναικεία φορεσιά.

p
p

Οι χοροί και τα τραγούδια της Κύθνου παρουσιάζουν ιδιαιτερότητα σε σχέση με τα αντίστοιχα των Κυκλάδων. Στον μπάλο για παράδειγμα συναντάμε τις «φούρλες», οι οποίες είναι συνεχόμενες έντονες στροφές του κάθε χορευτή γύρω από τον άξονα του μαζί με το ταίρι του.

Στο βίντεο που ακολουθεί περιλαμβάνεται ο χορός, ενώ στις φωτογραφίες απεικονίζονται η αντρική και γυναικεία φορεσιά του νησιού.

Ανδρικός καρσιλαμάς από το Μεσότοπο Μυτιλήνης. Χορεύεται κυρίως από άντρες αντικριστά ή σε ελεύθερο κύκλο. Οι χορευτές κάνουν συγχρονισμένες ομαδικές φιγούρες.

Στο βίντεο που ακολουθεί περιλαμβάνεται ο χορός, ενώ στις φωτογραφίες απεικονίζονται η αντρική και γυναικεία φορεσιά της Μυτιλήνης.

Ο Ζωναράδικος είναι παραδοσιακός χορός της Θράκη, που έφεραν στην Ελλάδα οι πρόσφυγες από την Ανατολική Ρωμυλία. Είναι εντυπωσιακός χορός και οφείλει την ονομασία του στη λαβή που χρησιμοποιούν οι χορευτές. Πιάνονται δηλαδή από τα ζωνάρια τους. Μπορούμε όμως να συναντήσουμε και άλλες λαβές, π.χ. σταυρωτά, κάτω ή από τους ώμους (μόνο για τους άντρες).

Χορεύεται κυκλικά από άντρες και γυναίκες. Μπροστά μπαίνουν οι άντρες και ακολουθούν οι γυναίκες. Σύμφωνα με τα ήθη παλαιότερα, ο τελευταίος άντρας για να πιαστεί με την πρώτη χορεύτρια του γυναικείου κύκλου και ν’ αποτελέσουν από κοινού έναν κύκλο, έπρεπε απαραίτητα να είχαν συγγενική σχέση μεταξύ τους. Η συνήθεια αυτή ίσχυε για το σύνολο των κυκλικών χορών, ιδιαίτερα στην περιφέρεια του Διδυμότειχου.

Η μουσική του χορού είναι εξάσιμη και υπάρχουν διάφορες παραλλαγές για το όνομα του, ανάλογα με τον τρόπο που χορεύεται. Δηλαδή αν τα βήματα του είναι πολύ συρτά τότε λέγεται «ντούζκος» και όταν γίνονται πολύ γρήγορα και πηδηχτά τότε γίνεται ο «τσέστος», μια εκδοχή του ζωναράδικου που είναι ένας πολύ γρήγορος και εντυπωσιακός χορός που χορεύεται μόνο από άντρες. Χαρακτηριστικό του είναι τα σβέλτα βήματα.

Στα βίντεο που ακολουθούν περιλαμβάνονται ένας αυθεντικός  Ζωναράδικος και ένα χαρακτηριστικό τραγούδι του χορού αυτού, ενώ στις φωτογραφίες απεικονίζονται η αντρική και γυναικεία φορεσιά από την Καρωτή του Έβρου.

.
.

Το Βεράτι ή Μπεράτι κατά την εκκλησιαστική ορολογία ήταν έδρα της ορθόδοξης μητρόπολης των Βελεγράδων με πολυάριθμες χριστιανικές εκκλησίες. Σήμερα όμως το Μπεράτι είναι πόλη της Νοτίου Αλβανίας, η οποία κατά την παράδοση ήταν ελληνική.

Πριν το 1700, οι 6000 Έλληνες χριστιανοί που ζούσαν στο Βεράτι δημιούργησαν την θαυμάσια αυτή μελωδία με δείγματα επιρροής των πλαγίων ήχων της Βυζαντινής εκκλησίας.

Παράλληλα δημιουργήθηκε και ο τύπος του χορού Μπεράτ, που διαδόθηκε αργότερα σε όλη την Ήπειρο από τους οργανοπαίχτες.

Η μελωδία του, σε ότι αφορά τα μέτρα, είναι άλλοτε οκτάσημη (2+3+3) και άλλοτε επτάσημη (3+4), μορφή που παρουσιάζεται κυρίως στο Μέτσοβο. Χορεύεται στις περιοχές Φιλιατών, Πωγωνίου, Κόνιτσας όχι πάντα με τον ίδιο τρόπο.

Υπάρχει επίσης Θεσσαλικό και Μακεδονικό Μπεράτι.

Θεωρείται ένας από τους πιο θαυμάσιους και εκφραστικούς χορούς της Ηπείρου.

Αρχικά ο χορός Μπεράτι ήταν αποκλειστικά ανδρικός χορός. Τώρα πια χορεύεται σε όλες τις περιστάσεις από άνδρες και γυναίκες, οι οποίοι τοποθετούνται σε ανοιχτό κύκλο, με κράτημα των χεριών από τις παλάμες. Παραλλαγές στο χορευτικό μοτίβο πραγματοποιεί ο πρωτοχορευτής και είναι συνήθως στροφές, καθίσματα ή ψαλίδια. Σε αρκετές περιοχές ο χορός χορεύεται μόνο από τον πρωτοχορευτή.

Στο βίντεο που ακολουθεί μπορείτε να παρακολουθήσετε τον χορό Μπεράτι, ενώ στις φωτογραφίες απεικονίζονται η αντρική και γυναικεία φορεσιά από τον οικισμό Ζίτσας του Νομού Ιωαννίνων.

l
l

Ο Χασάπικος λέγεται και Μακελάρικος. Στην Κωνσταντινούπολη μακελάρης λεγόταν ο χασάπης και ο χορός, επειδή τον χόρευε η συντεχνία των χασάπηδων-μακελάρηδων, ονομάστηκε Χασάπικος ή Μακελάρικος.

Ο χορός αυτός βασίζεται σε ένα βασικό βήμα και κάποιες παραλλαγές που διαμόρφωνε η κάθε παρέα. Τότε οι φιγούρες δεν είχαν απομνημονευθεί από τους χορευτές όπως σήμερα, αλλά ο πρώτος χορευτής  έδινε σύνθημα πιέζοντας τον ώμο του άλλου.

Έτσι ο χορός εξέφραζε την στενή επικοινωνία μεταξύ των χορευτών. Γι’ αυτό και η φιλία ήταν απαραίτητη προϋπόθεση. Δύο άγνωστοι ήταν αδύνατον να χορέψουν σωστά χασάπικο γιατί το πιθανότερο ήταν να μπερδέψουν τις φιγούρες.

Το στυλ του χορού έχει ένταση και οι κινήσεις πρέπει να γίνονται με απόλυτη ομοιομορφία και συγχρονισμό.

Ο αργός Χασάπικος, όπως είναι η πραγματική του ονομασία, ενώ είναι καθαρά παραδοσιακός χορός, με την μεγάλη διάδοση του μπουζουκιού και του μπαγλαμά άρχισε να χορογραφείται, με αποτέλεσμα να εξελιχθεί σε κάτι εντελώς διαφορετικό απο την αρχική του μορφή.

Στο βίντεο που ακολουθεί περιλαμβάνεται ένα απόσπασμα αυθεντικού  Χασάπικου, ενώ στις φωτογραφίες απεικονίζονται η Μικρασιάτικη αντρική και γυναικεία φορεσιά.